1. K u r s y i o d c z y t y .
Pogadanek z zakresu ochrony roślin personel S tacji wy
głosił 30. Personel S tacji Ochrony Roślin prowadził n astęp u jące kursy z dziedziny ochrony roślin:
dla słuchaczek Kursów Pszczelniczo-Ogrodniczych —• Dr.
J . Ruszkowski;
dla inżynierantów S. G. G. W. — Dr. Wł. Gorjaczkowski, Z. Zweigbaumówna i inż. F. Baykowski;
dla nauczycieli, uczestników kursu nauczycielskiego w B ro
dach — Dr. Wł. Gorjaczkowski;
dla uczestników kursu wakacyjnego dla nauczycieli w U r
synowie — Dr. Wł. Gorjaczkowski.
41
Pozatem Stacja O. R. naw iązała k o n tak t ze szkołami rolniczemi i sem inarjam i nauczycielskiemi w zakresie swej działalności.
K urs fitopatologji przechodzili w S tacji w Warszawie i w Od
dziale w Morach p. Tadeusz Pietkiewicz, p. K alina Żelazowska, p. Janusz Borlicki, p. Kazim ierz Tarwid.
2. P r a k t y c z n e p o k a z y .
Pokazów urządzono 23. Obejmowały one aktualne zagad
nienia z dziedziny ochrony roślin. Oprócz w ystaw ianych okazów chorych i uszkodzonych roślin pokazy były dopełniane dem onstracjam i mikroskopowemi. Personel S tacji udzielał odpowiednich objaśnień. Pokazy odbyw ały się w n astęp u ją
cych miejscowościach: Nowy Przybyszew, Pszczelin, Ursynów, Duchowdzna, Raw a, P am iątka, W arszawa i Mory.
W ystaw urządzono 5; trw ały one po kilka dni, a personel Stacji dojeżdżał i daw ał objaśnienia oraz wygłaszał pogadanki.
W ystaw y tak ie odbyły się w Grodzisku Mazowieckim — 9 dni, w Skierniewicach — 5 dni, w Pruszkowie — 9 dni, w Zduńskiej W oli — 6 dni i w Zgierzu — 7 dni.
3. P u b l i k a c j e p o p u l a r n e i p r a c e .
Popularnych artykułów w pism ach perjodycznych personel S tacji ogłosił 37.
Z prac naukow ych i sprawozdawczych ogłoszono nastę
pujące:
Inż. Ju lju sz Frydrychew icz — „N onnenstudien“ . Zeitschrift für Pflanzenkranheiten u n d Pflanzenschutz. 1930 zesz. 1—2.
Dr. H. Juraszków na: „O bserw acje n ad chw astam i, w ystępują- cemi na polach naszych“ . Roczniki N auk Rolniczych X X IV , lipiec, sierpień.
Dr. J a n Ruszkowski: „N ajw ażniejsze szkodniki roślin upraw nych, obserw'owrane na terenie województw: warszawskiego, łódzkiego i białostockiego od dnia 1. IV do dnia 1. V I
1930 ro k u “ , G azeta Rolnicza,
Dr. J a n Ruszkowski: „N ajw ażniejsze szkodniki i choroby roślin zaobserwowane na terenie pow iatu rawskiego w roku 1929“ , Ziemia Rawska.
4. W y d a w n i c t w a p r o p a g a n d o w e .
W roku sprawozdawczym S tacja Ochrony Roślin T. O. W.
w ydała n astępujące ulotki:
N r. 31 — Ochrona ptactw a. —• Irena Ruszkowska — 10 000 egz.
„ 34 —• Szara zgnilizna drzew pestkow ych. — Z. Zweigbau-m ówna — 2 500 egz.
,, 32 —• Rzekom y m ączniak cebuli. — Z. Zweigbaumówna —
2 500 egz.
,, 8 —• Czarny grzybek owocowy (wydanie drugie) — 5 750 egz.
,, 33 — M ączniak róż. —• Z. Zweigbaumówna — 2 500 egz.
,, 9 —’ O przyrządzaniu cieczy bordoskiej i cieczy burgundz-kiej —• (trzecie wydanie) —• 6 0 0 0 egz.
,, 35 — W alka ze szkodnikam i w rolnictw ie —■ Dr. J a n Ruszkow ski — 103 000 egz. (ulotka radjow a).
,, 36 — Bruzdewnica — A r dis bipunctata (odbitka R oneo)—•
Dr. J a n Ruszkowski.
,, 37 — K om unikat o chorobie m alin —• (odbitka Roneo) — Dr. Wł. Gorjaczkowski — 2 500 egz.
„ 38 —• O w ystępow aniu K istnika na m alinach —• Dr. J a n Ruszkowski —■ 1 000 egz.
„ 39 — Zam ieranie malin. — Z. Zweigbaumówna —'1 0 0 0 egz.
„ 40 —• Myszy i szczury — Z. Okulicz — 10 000 egz.
„ 41 —• Jeszcze kilka słów o zam ieraniu m alin — Z. Zweig
baum ów na —■2 0 0 0 egz.
„ 42 — Sm ietka cebulanka (H ylem yia antiqua M eig.) — Iren a R uszkow ska —• 2 000 egz.
43 — Oset polny (C irsium arvense Scop.) — Dr. H. J u - raszków na —• 2 0 0 0 egz.
,, 44 —• Sposoby zapraw iania ziarna —'D r. L. Tchorzew ski—
2 0 0 0 egz.
„ 45 — Ognicha i łopucha — Dr. H. Juraszków na — 2 000 egz.
5 — R dza kreskowa (wydanie drugie) — 2 000 egz.
43
IV. Prace badaw cze.
Do ważniejszych zadań S tacji Ochrony Roślin T. O. W.
w roku 1930 zaliczyć m ożna stworzenie pięciu punktów ochrony roślin, w k tó ry ch personel S tacji przeprow adził szczegółowe obserwacje stanu zdrow otności roślin oraz b adania skuteczności zabiegów, stosow anych w celu zwalczania chorób i szkodników oraz zapobiegania im. P u n k ty te zorganizowano w Wilanowie, Pośw iętnem i w Drwalewie. O statn i z punktów został zaw ią
zany w październiku 1930 r.
W m ają tk u W ilanów specjalną uw agę zwrócono na upraw y rab a rb a ru i m alin w folwarkach: Zawady, N atolin, Służew.
P la n ta c je te personel fitopatologiczny S tacji często lustrował, przeciętnie nie mniej niż 2 razy miesięcznie i dawał wskazówki prow adzenia walki z chorobam i roślin na ty ch plantacjach.
Poza tem i obserw acjam i personel S tacji m iał nadzór nad stan em zdrow otnym wszelkich upraw i sadów.
D ział entomologiczny czuwał n a d drzewam i owocowemi, zakładając opaski lepne i chw ytne na pniach drzew. Pracow nicy entomolodzy stale do Zaw ad dojeżdżali i opaski ko n tro lowali.
W Omięcinach, m aj. pp. M assalskich w pow. płońskim, stale daw ane by ły wskazówki, tyczące się prow adzenia walki z chorobam i i szkodnikam i roślin. Kierownictwo S tacji k ilk a k ro tn ie w czasie sezonu odwiedzało m ajątek, lustrując sad, ogród, pole, inspekta, śpichrze oraz park. W parku z inicja
ty w y Dr. J. Ruszkowskiego założono p u n k t ochrony ptactw a pożytecznego, rozwieszono na drzew ach 30 budek dla ptaków.
W S tacji Rolniczej Doświadczalnej w K utnie pp. Dr. H.
Juraszków na i H. Jarm olińska prow adziły obserwacje nad występowaniem chorób n a roślinach upraw nych, ja k ziem niaki, buraki, m archew i t. p., w zależności od upraw y i nawożenia.
Szczegółowe spraw ozdanie z lu stracji tej wysłano do D juekcji S ta c ji Dośw. w K utnie.
W S tacji Rolniczej w Pośw iętnem lustrowano kilkakrotnie upraw y. P. Z. Zweigbaumówna prow adziła ta m b ad an ia nad występowaniem chorób na poszczególnych odm ianach ziem nia
ków, n ad występowaniem rdzy brunatnej na odm ianach żyta ozimego oraz n a d występowaniem rdzy brunatnej na od
m ianach pszenicy ozimej. Obliczono procent i stopień poraże
nia, a wyniki przesłano do Stacji Doświadczalnej w Poświętnem.
D r . Wł. Gorjaczkowski b ad ał sta n zdrow otny szkółki drzew
owocowych w Poświętnem. Dr. J a n Ruszkowski zap ro jek to w ał p u n k t ochrony ptactw a w parku, należącym do S tacji Rolniczej.
W Drwalewie, m aj. pp. Klaw'e w pow. grójeckim , w p aź
dzierniku roku 1930 zapoczątkow ano p u n k t ochrony roślin.
N arazie ograniczono się do kilkakrotnych lustracyj upraw psze
nic, tra w oraz sadu i zapoczątkow ano doświadczenia ze zwal
czaniem szkodników i chorób roślin oraz szkodników śpichrzów.
Zaprojektow ano założenie w p arku p u n k tu ochrony ptaków .
V . Prace zlecone przez Ministerstwo Rolnictwa.
1. L u s t r a c j e ś p i c h r z ó w .
W roku sprawozdawczym przeprowadzono szereg szczegó
łowych lustracyj śpichrzów i polecono personelowi w czasie ogólnych lustracyj gospodarstw pobieranie próbek ze śpichrzów, m łynów i t. p. R ezu ltatem zbadania próbek, pochodzących z. kilkudziesięciu śpichrzów w szystkich powiatów w oj. warszaw
skiego, było stwierdzenie faktu, że tylko bardzo nieznaczny pro cent m iejsc przechow ania zboża był wolny od szkodników.
Do najgroźniejszych szkodników śpichrzowych, najczęściej spotykanych, m ożna zaliczyć przedew szystkiem wołka zbożo
wego i myszy, jed n ak często w ystępow ały i inne liczne szkod
niki ja k mole, roztocze, m ączniki i inne.
2. B a d a n i e w y s t ę p o w a n i a m y s z y p o l n y c h . Ponieważ w czasie lustracyj w r. 1929 personel S tacji zwrócił uwagę na zwiększenie się liczby gryzoni na polach i w zabudo
waniach, S tacja rozpoczęła w roku bieżącym energiczniejsze zbieranie wiadomości o ty c h szkodnikach. P rzed wiosną roku 1930 rozpoczęto rozsyłanie ankiet do w szystkich gm in w woj.
warszawskiem, łódzkiem i białostockiem za pośrednictw em Urzędów W ojewódzkich i W ydziałów Powńatowych. Po o trz y m aniu pierwszych wiadomości rozpoczęto rozjazdy do m iejsc, w których m iały występować m yszy polne.
45 Jednocześnie rozesłano ankiety do korespondentów Stacji, zam ieszkałych na terenie trzech województw. W czasie okresu wegetacyjnego liczba gryzoni szybko w zrastała, wywołując m iejscam i groźne spustoszenia. Jesienią personel S tacji obje
chał w szystkie pow iaty woj. warszawskiego, zwiedzając zwykle po 3 miejscowości w różnych m iejscach pow iatu i stwierdzając sta n liczebny gryzoni.
W Oddziale w M orach i częściowo w innych miejscowościach pracow nik S tacji p. Z. Okulicz przeprow adził szereg system a
tycznych obserwacyj nad gryzoniam i oraz próby ich zwalcza
n ia w w arunkach laboratoryjnych i na terenie. W ypróbowano kilka sposobów wyłapyw ania i zatruw ania następuj ącemi środ
kam i: a) arszenikiem, b) strychniną, c) pszenicą „zelio“ , d) pszenicą f. Motor, e) świecami „dusim ysz".
Jesienią podjęto n a nowro i na większą skalę obserwacje i próby zwalczania. Zebrany i zaformalinowany przez Stację zbiór gryzoni podjął się łaskawie opracować p. prof. Dr. E. Nie- zabitow ski z Poznania.
3. O c h r o n a p t a k ó w .
W celiKpropagandy ochrony ptaków S tacja Ochrony R o
ślin wrzięła czynny udział w organizowaniu Sekcji Ochrony P ta ków Ligi Ochrony Przyrody.
A kcja Sekcji Ochrony Ptaków przedstaw iała się w roku sprawozdawczym następująco:
1. organizacja rezerw atu i zaczątku S tacji Ochrony P ta ków w Morach;
2. organizacja punktów Ochrony ptaków w Omięcinach (pow. płoński), w Żbikowie (pow. warszawski) i w W ar
szawie (Bagatela 3, siedziba Tow. Ogr. W arsz. i Myśli
wiecka 8, K ursy Pszczelniczo-Ogrodnicze);
3. organizacja opieki nad p takam i na terenie plantacyj m iejskich (Park Paderewskiego, Ogród Saski, P ark Praski, P ark Ujazdowski), oraz w Ogrodzie B otanicz
nym Uniw. Warszawskiego wspólnie ze szkołami śred- niem i warszawskiemi;
4. na wiosnę S tacja rozesłała 2000 ankiet, w których m iędzy innem i uwzględniono ochronę p tactw a; w y
dano w 1 0 0 0 0 egzemplarzach ulotkę ilustrow aną o ochro
nie ptaków , opracow aną przez p. Irenę R uszkow ską;
zagadnienie to uwzględniano na szeregu wystaw, w y
kładów i pogadanek o ochronie ptaków ;
5. specjalne refe ra ty i pogadanki zostały wygłoszone przez p. S. Adamczewskiego w Jeziornie, Dr. J. W. Ruszkow skiego — n a Rocznych K ursach Pszczelniczo-Ogrodni- czych, Dr. J . W. Ruszkowskiego —• na zebraniu Towa
rzystw a Przyrodniczo-Pedagogicznego dn. 9. X I I 30 r.
W pism ach gospodarczych i prasie codziennej ogłaszano wiele artykułów i kom unikatów , głównie pióra p. Czerep-Spi- rydowicza. A rty k u ły te odbiły się echem w całej Polsce, gdyż n o tatk i o działalności Sekcji znaleziono w 37 różnych pismach.
N aw iązano k o n ta k t niem al ze w szystkiem i organizacjam i, zajm ującem i się lub interesującem i się sprawą ochrony ptaków w Polsce i zagranicą i otrzym ano wiele cennych wskazówek i inform acyj.
W roku spraw ozdaw czym S ta cja zorganizow ała swój Od
dział n a terenie woj. łódzkiego.
K ierow nik S ta c ji Ochrony Roślin Tow arzystw a Ogrodniczego W arszawskiego
Dr. W ł. G o r j a c z k o w s k i
5. WYDZIAŁ OCHRONY ROŚLIN PAŃSTW.
INSTYTUTU NAUKOWEGO GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO