Przełamywanie oporu istniejącego w społeczeństwie – 1 odpowiedź (7,14%)

Wykres 38. Rozkład odpowiedzi dotyczących potrzebnych działań

Ciekawym aspektem działań realizowanych w ramach obszaru edukacji dla bezpieczeństwa były przedsięwzięcia podjęte na terenie województwa lubelskiego przez Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego LUW w Lublinie. Podjęto

działania zmierzające do aktywizacji służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. Głównymi adresatami tego projektu były dzieci i młodzież uczestnicząca w różno-rodnych, zorganizowanych formach wypoczynku. Prowadzenie wspólnego moni-toringu pozwoliło na ocenę wypoczynku pod względem atrakcyjności programów, nowatorstwa pomysłów, aktywności uczestników oraz aktywizacji i zaangażowania lokalnego środowiska. Realizacja działań profilaktycznych i prewencyjnych roz-poczęła się w okresie natężenia ruchu turystycznego związanego z wyjazdami na wypoczynek zimowy.

Wytypowano obszary podejmowanych działań oraz ustalono wykonawców: 1. Bezpieczeństwo na drogach

a. Policja

Głównym celem działań funkcjonariuszy policji na drogach wojewódz-twa lubelskiego było zapewnienie bezpieczeńswojewódz-twa dzieci w czasie wypo-czynku oraz płynności ruchu na głównych ciągach komunikacyjnych oraz przeciwdziałanie przestępstwom i wykroczeniom drogowym wpływającym bezpośrednio na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. W praktyce prowadzono działania kontrolne oraz działania profilaktyczne. Policjanci spotykali się z dziećmi w miejscach wypoczynku, omawiali zasady bezpiecz-nego poruszania się po drogach, przypominali o niebezpiecznych zabawach w pobliżu jezdni, rozdawali elementy odblaskowe i ulotki tematyczne, które przygotowali policjanci z Wydziału Ruchu Drogowego KWP w Lublinie wspólnie z Wojewódzkim Ośrodkiem Ruchu Drogowego Lublinie. Dodatko-wo prowadzone były konkursy o tematyce bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Łącznie w spotkaniach uczestniczyło 4814 osób. Informacje związane z dzia-łaniami prowadzonymi przez policjantów przekazywane były społeczeństwu za pomocą środków masowego przekazu. Apelowano w nich o właściwą opiekę w czasie zabaw plenerowych, zasad przewożenia dzieci w pojazdach zgodnie z obowiązującymi przepisami, właściwego zabezpieczania bagaży itp. Za pośrednictwem mediów przekazano 31 takich informacji.

b. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w Chełmie

W trakcie odpraw granicznych kontrolowano stan techniczny pojazdów, kontrolowano uprawnienia i kwalifikacje zawodowe kierowców. Nasilono działania na rzecz bezpieczeństwa w obrębie przejść granicznych i w strefie nadgranicznej.

c. Komenda Regionalna Straży Ochrony Kolei w Lublinie.

W okresie ferii zimowych funkcjonariusze prowadzili działania w zakresie ochrony życia i zdrowia ludzi oraz mienia na szlakach kolejowych i dworcach. Działania te miały na celu zapobieganie kradzieżom i dewastacjom na obsza-rach kolejowych w okresie, w którym z usług PKP korzysta większa liczba osób. d. Wojewódzki Inspektorat Transportu Drogowego w Lublinie.

W celu podniesienia stanu bezpieczeństwa przewozów osób i zapewnienia bezpieczeństwa dzieci i osób udających się autobusami na zimowy wypoczy-nek podjęto następujące działania:

• w środkach masowego przekazu informowano społeczeństwo o możliwoś-ciach przeprowadzenia przez inspektorów transportu drogowego kontroli autobusów i kierowców;

• w okresie ferii zimowych kontrole drogowe Inspekcji Transportu Drogowego na terenie województwa lubelskiego były organizowane i prowadzone na głównych szlakach komunikacyjnych;

2. Bezpieczeństwo w miejscu wypoczynku a. Kuratorium Oświaty w Lublinie

Istniejący w Kuratorium Oświaty w Lublinie Globalny System Obsługi Kuratorium umożliwia skoordynowane działania związane z rejestracją pla-cówek wypoczynku, zapewniając wszystkim uprawnionym użytkownikom śledzenie w rzeczywistym czasie informacji dotyczących wszystkich placówek, zarejestrowanych na terenie województwa lubelskiego. Na stronie interne-towej Kuratorium dostępna była informacja o całodobowym telefonie inter-wencyjnym w sprawie wypoczynku zimowego. W lutym 2010 rozpoczęły się kontrole placówek wypoczynku, które dotyczyły przede wszystkim:

• zapewnienia bezpieczeństwa i fachowej opieki uczestnikom wypoczynku, • przeprowadzenie pogadanek nt. bezpiecznego zachowania, zasad ruchu

dro-gowego, dbania o higienę osobista itp., • programu pracy placówki.

b. Państwowa Straż Pożarna

W  trakcie ferii przeprowadzono pogadanki o  tematyce bezpieczeń-stwa pożarowego. Wykłady uatrakcyjniono pokazami sprzętu ratowniczo-

-gaśniczego. Ponadto informacje o bezpiecznych zachowaniach w czasie okresu zimowego były publikowane w lokalnej prasie i na stronach internetowych jednostek organizacyjnych PSP. Państwowa Straż Pożarna prowadziła rów-nież akcję informacyjną dotycząca zagrożeń sezonu grzewczego. W ramach bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku zimowego jednostki PSP pomagały w wykonaniu sztucznych lodowisk.

c. Państwowa Inspekcja Sanitarna

W ramach akcji „Bezpieczne ferie” podejmowano działania edukacyjne mające na celu poniesienie świadomości wśród uczestników wypoczynku w zakresie chorób zarówno zakaźnych, jak i niezakaźnych. Informacje na tematy prozdrowotne oraz materiały oświatowe w formie broszur, ulotek, plakatów i innych zostały przekazane nauczycielom i osobom prowadzącym zimowiska w celu poruszania problematyki prozdrowotnej wśród uczestni-ków zimowisk.

Podczas trwania zimowisk odbyło się wiele różnych spotkań, które poru-szały tematykę zdrowia i bezpieczeństwa podczas ferii. Na terenach placówek wypoczynkowych powstały liczne formy wizualne w postaci wyeksponowa-nych plakatów, gazetek i dystrybucji materiałów oświatowych. Pracownicy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej opracowali materiały

informacyjne dotyczące bezpiecznego wypoczynku zimowego: • „Bezpieczne ferie”

• „Higiena zimowych dni” • „Organizujesz wypoczynek?”

Informacje te zamieszczono na stronie internetowej WSSE w Lublinie oraz przekazano do powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych, Kuratorium Oświaty oraz Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

d. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w Chełmie

Prowadzono działania edukacyjne w miejscach zimowego wypoczynku dzieci i młodzieży, w tym: organizowano spotkania mające na celu m.in. informowanie o zasadach poruszania się w pobliżu granic państwa oraz zachowania się w przejściach granicznych, organizowano spotkania z wypo-czywającymi w strefie nadgranicznej z dziećmi i młodzieżą na temat zasad związanych z zachowaniem się w trakcie pobytu nad zamarzniętymi

jezio-rami i zbiornikami, organizowano zajęcia informacyjne na temat przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej.

W ramach prowadzenia działań edukacyjnych na terenie przejścia gra-nicznego w Hrebennem, zorganizowano dla młodzieży szkolnej przebywającej na zimowisku wypoczynkowym, pokaz sprzętu służbowego oraz zapoznano młodzież z zasadami poruszania się w pobliżu granicy państwowej. Zorgani-zowano również patrol wzdłuż linii granicy państwowej.

3. Bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania a. Policja

W ramach rozpoznania zagrożeń dzielnicowi przeprowadzali rozmowy z mieszkańcami, administratorami budynków, które miały na celu wskaza-nie właściwych sposobów zabezpieczania mienia pozostawionego na czas wyjazdów na ferie zimowe, propagowali samopomoc sąsiedzką. Na tablicach ogłoszeń bloków oraz osiedli były umieszczane ulotki dotyczące właściwego zabezpieczenia mienia. Dzielnicowi podczas spotkań z rodzicami, niejedno-krotnie w ramach dyżurów, ostrzegali o ewentualnych zagrożeniach wyni-kających z niewłaściwego korzystania z Internetu przez ich dzieci. Ponadto informowali rodziców, iż w portalu „Dobre Programy” można bezpłatnie pobrać programy, które pozwolą kontrolować dostęp dziecka do Internetu.

W okresie ferii zimowych policjanci nawiązali współpracę z kierowni-ctwem szkół, świetlic i innych placówek, w których były prowadzone zorga-nizowane formy wypoczynku dzieci i młodzieży. W ramach tej współpracy przeprowadzone zostały spotkania i prelekcje dotyczące:

• akcji „Otwarte jednostki policyjne”,

• akcji „Czy psy muszą gryźć” podczas, której dzieci spotykały się z przewodni-kiem psa służbowego oraz jego pupilem, gdzie dowiedziały się, w jaki sposób należy postępować, aby uchronić się przez atakiem psa,

• akcji „Jestem bezpieczny” podczas, której prezentowano wiedzę na temat za-grożeń, szkodliwości działania środków odurzających, narkotyków, alkoholu na organizm człowieka. Wiele miejsca poświęcono problemom dotyczącym tak zwanych bezpiecznych zachowań podczas spędzania czasu wolnego poza miejscem zamieszkania.

W trakcie spotkań przypominano zasady bezpiecznego poruszania się po drogach, ulicach. Prezentowano specjalny film instruktażowy pokazujący

znaczenie elementów odblaskowych dla bezpieczeństwa pieszych. Policjanci przestrzegali przed wchodzeniem na zamarznięte tafle akwenów, na których lód może się złamać.

Skoordynowane działania wszystkich służb, inspekcji i straży na terenie województwa lubelskiego wpłynęły na poprawę bezpieczeństwa wypoczynku dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych. Osiągnięte wyniki wskazują na celowość kontynuacji tego typu akcji w przyszłości.

Na podstawie wyników pilotażowej ankiety można sformułować następujące wnioski: 1. W każdym z przebadanych wydziałów bezpieczeństwa i zarządzania

kryzyso-wego prowadzone są działania z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa. 2. Tematyka, która najczęściej była poruszana to:

• Rola i zadania PCZK i PZZK;

• Informacje dot. zarządzania kryzysowego, OC i obronności; • Katalog zagrożeń powiatu;

• Zasady postępowania i zachowania się w poszczególnych rodzajach zagrożeń (postępowanie w miejscach wypadku drogowego, postępowanie z niewypałami, niewybuchami, zagrożenie czadem, ratownictwo wodne);

• Bezpieczeństwo w ruchu drogowym (edukacja w celu kształtowania świadome-go i kulturalneświadome-go uczestnika ruchu droświadome-goweświadome-go, promowanie działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym);

• Bezpieczeństwo na wodzie; • Udzielanie pierwszej pomocy.

3. Wymienione tematy programów skierowane były najczęściej do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, młodzieżowych drużyn pożarniczych, drużyn harcerskich, studentów. Natomiast działania związane z propagowa-niem obrony cywilnej skierowane są głównie do młodzieży oraz do członków formacji obrony cywilnej.

4. Zajęcia z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa prowadzone były przez pracowni-ków Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, samorządów miast i gmin, funkcjonariuszy policji, PSP, OSP, nauczycieli w szkołach, drużynowych drużyn harcerskich, opiekunów szkolnych drużyn PCK.

5. Przy realizacji wymienionych zadań wykorzystywano następujące narzędzia i pomoce dydaktyczne:

• Strony internetowe; • Opracowania książkowe;

• Opracowania multimedialne;

• Elementy odblaskowe, które zostały przekazane dla dzieci ze szkół podstawo-wych oraz młodzieży gimnazjalnej;

• Zestawy edukacyjne zawierające kamizelki odblaskowe dla dzieci, chorągiewki do roweru, opaski na ręce, naklejki na rowery;

• Filmy edukacyjne dla nauczycieli dot. wychowania komunikacyjnego; • Ulotki informacyjne.

6. Działalność związana z edukacją społeczeństwa w zakresie bezpieczeństwa realizowana jest za pomocą różnych form. Przedsięwzięcia związane z pro-pagowaniem bezpieczeństwa na wodzie i omawianie zagrożeń związanych z tlenkiem węgla (czadem) związane były z przekazywaniem ludności ulotek informacyjnych. Propagowanie obrony cywilnej polegało na zorganizowaniu olimpiady wiedzy o Obronie Cywilnej. Olimpiada skierowana była do uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ponadto realizowano program „Razem Bezpiecz-niej”, w ramach którego Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego przekazywał środki poszczególnym instytucjom i samorządom wyłaniając w drodze konkursu najlepsze programy na rzecz poprawy bezpieczeństwa. Istotną formą jest również organizowanie szkoleń i ćwiczeń dla organów kiero-wania bezpieczeństwem narodowym i ich aparatu wykonawczego, w tym służb, inspekcji i straży na szczeblu powiatu i gminy we współdziałaniu z Akademią Obrony Narodowej, Wydziałem Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Wszystkie Wydziały Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego w Polsce rozpowszechniają infor-macje dotyczące zasad bezpiecznego zachowania się w sytuacjach zagrożenia, które publikowane są na stronach internetowych wydziałów oraz powiato-wych centrów zarządzania kryzysowego. Dodatkowo poszczególne programy realizowane są w formie spotkań w szkołach, z młodzieżowymi drużynami pożarniczymi, z dziećmi i młodzieżą podczas zawodów, konkursów i turniejów pożarniczych. Często organizowane są różne akcje społeczne, pokazy działań ratowniczo gaśniczych, festyny związane z propagowaniem bezpieczeństwa. 7. Zdecydowana większość ankietowanych uważa, iż realizacja programów

z za-kresu edukacji dla bezpieczeństwa jest potrzebna. Promowanie działań na rzecz bezpieczeństwa uważane jest za niezwykle ważną kwestię, szczególnie kierowanie ich do dzieci i młodzieży.

8. Działania związane z edukacją dla bezpieczeństwa prowadzone są w większości wydziałów systematycznie przez cały rok.

Podsumowanie wyników ankiety

W związku z tym, że podstawowym obowiązkiem urzędów w zakresie bez-pieczeństwa i edukacji dla bezbez-pieczeństwa jest realizacja zamierzeń rządowych, pozytywna odpowiedź we wszystkich ankietowanych urzędach na pytanie o re-alizowanie programów z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa odnosi się przede wszystkim właśnie do tych programów.

Na działania własne wydziału w zakresie edukacji i popularyzacji przeznacza się z reguły kwoty symboliczne, np. w jednym z województw – 5000 zł, w której to kwocie miał się mieścić już zakup nagród do ujętego w planie działania, dorocznego konkursu plastycznego. Znacząco wpływa to na ograniczenie aktywności tych instytucji.

Szczególnie ważna staje się w takiej sytuacji osobista zaradność i aktywność osób odpowiedzialnych za edukację w celu tworzenia programów wymagających minimum zaangażowania finansowego urzędów lub pozyskiwania do współpracy sponsorów, organizacji pozarządowych dysponujących własnymi funduszami, czy fundacji. Szcze-gólnie widoczny efekt osobistego zaangażowania widać na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego, gdzie pomimo braków finansowych, WBiZK prowadzi kilka autorskich programów. Można odnieść wrażenie, że w wielu województwach pracowni-cy odpowiedzialni za edukację dla bezpieczeństwa traktują koordynapracowni-cyjną rolę swoich urzędów oraz szczupłe budżety na ten cel jako usprawiedliwienie dla prowadzenia działań popularyzatorskich jedynie w podstawowym zakresie.

Dlatego czynnikiem mogącym zwiększyć aktywność wydziałów w tym za-kresie może być zrozumienie i szczególna uwaga wojewody. Może on na tego typu zadania przeznaczyć część funduszy reprezentacyjnych, jak również nałożyć własne wymagania co do realizowanych programów, wpływając na jakość i zasięg podejmowanych przez BiZK przedsięwzięć.