Przegląd modeli transferu technologii w wybranych krajach

2.5. Przegląd modeli transferu technologii w wybranych krajach

Największym dostawcą nowoczesnych technologii na całym świecie są duże przedsię-biorstwa, które posiadają własne zaplecza badawczo-rozwojowe, jednak to małe i średnie firmy są autorami wdrożeń najciekawszych i najbardziej innowacyjnych technologii, oraz wykazują największą elastyczność w dopasowaniu innowacji do specyficznych potrzeb wyłaniających się rynków. Małe i średnie przedsiębiorstwa zorganizowane w klastry i sieci współpracy wykorzystują najnowsze technologie bez milionowych inwestycji, jednak przy wsparciu lokalnych i regionalnych instrumentów takich jak: centra transferu technologii, parki naukowe i technologiczne oraz inkubatory technologiczne¹⁰⁶.

104 Kline S. J., Innovation is not linear process, „Research Management” 1985, vol. 28, p. 36-45; Kozłowski J.,

Nowy system tworzenia wiedzy, „Sprawy Nauki” 1995, nr 2, s. 12-14. 105

Działalność innowacyjna przedsiębiorstw przemysłowych w latach 1998-2000. Raport GUS, Warszawa 2002, s. 151-154.

106 Madej Z., Gospodarka oparta na wiedzy wkracza w świat paradygmatów, [w:] Teoria i praktyka ekonomii

57

Podstawowym warunkiem efektywnego transferu technologii jest stworzenie warunków dla komunikowania się naukowców i biznesmenów107

, czyli przede wszystkim miejsc, w których mogą działać przedsiębiorcy. W tabeli 10 przedstawiono poglądowo instytucjonalne systemy wsparcia procesów transferu technologii w wybranych krajach.

58

Tabela 10. Przegląd instytucjonalnych systemów wsparcie transferu technologii w wybranych krajach

Kraj GERD¹⁰⁸ Priorytet polityki innowacyjnej Cechy systemu

IRLANDIA 1,79% PKB

Priorytetem jest transfer technologii w formie bezpośrednich in-westycji zagranicznych (BIZ) oraz import zagranicznych technolo-gii niematerialnych w postaci patentów, licencji, know-how itp. tworzenie przyjaznych warunków dla inwestorów zagranicznych,

 Agencja Rozwoju Przemysłowego oraz Enterprise Ireland odpowiadają za przyciąganie inwestycji zagranicznych,  Rola Ministerstwa Przemysłu, Handlu i Zatrudnienia,

w ramach którego działa Biuro ds. Nauki i Technologii (OST), odpowiedzialne za prowadzenie, rozwój i koordy-nację polityki naukowej, technologicznej i innowacyjnej,  Enterprise Ireland oferuje dostęp do venture capital i dotacje

na rozruch firmy.

 stabilna polityka naukowo-technologiczna zapewniająca osiąganie różnorodnych celów ważnych dla gospodarki,

 spójne i współpracujące ze sobą otoczenie instytucjonalne posiadające czytelnie rozdzielone zadania w ramach określonych obszarów,

 ogromny potencjał negocjacyjny w zakresie przyciągania zagranicznych przedsiębiorców,

 umiejętności w zakresie wspierania nowych przedsiębiorców w ich działalności innowacyjnej i badawczo-rozwojowej.

NIEMCY

2,82% PKB

Najwyższa liczba patentów w Europie przypadająca na 1 mln mieszkańców (w 2010 r. 576 patentów, światowy lider Korea Południowa: 2 697 patentów, Polska: 84 patenty)109

 terytorialny podział zadań związanych ze wsparciem transferu technologii (poziom federalny i regionalny),  podobnie jak w Finlandii, funkcjonuje ponadministerialna

instytucja koordynująca – Wspólna Konferencja Naukowa (ministrowie federalni: ds. kształcenia i badań oraz ds. finansów + ministrowie poszczególnych landów).

Podział instytucji odpowiedzialnych za inicjowanie i wspieranie B+R w szkołach/instytutach badawczych i przedsiębiorstwach.

 szkoły/instytuty badawcze: Wspólnota ds. Badań,

 przedsiębiorstwa: Grupa Robocza Przemysłowego Związku Badawczego „Otto von Guericke” AiF (szczególnie silne wsparcie dla MŚP),

 silna strona systemu: ogromna wiedza ekspercka zgromadzona w licznych instytutach federalnych i rejonowych owocująca tworzeniem i wdrażaniem innowacyjnych technologii,

 słabość: stopień skomplikowania i rozdrobnienia wynikający m.in. z federacyjnego ustroju terytorialnego.

FINLANDIA 3,87% PKB  jeden z najlepszych systemów transferu technologii na świecie,

 spójne otoczenie instytucjonalne posiadające czytelną misję i okreś-lone obszary działania,

108

GERD (Gross Domestic Expenditure on R&D – ang. krajowe wydatki na badania i rozwój ogółem) – całkowite wydatki wewnętrzne na prace B+R realizowane na terytorium kraju w danym okresie sprawozdawczym.

59

 B+R w obszarach szczególnie ważnych dla fińskiej gospodarki, wyznaczenie priorytetów,

 pierwszy kraj, który wprowadził koordynacje polityki naukowej na poziomie ponad ministerialnym – Fińska Rada Nauki i Technologii.

 sieci współpracy między instytutami badawczymi i szkołami wyż-szymi a przedsiębiorstwami (przedsiębiorstwa przeznaczają środki na prace badawcze tam prowadzone),

 prowadzenie badań przydatnych dla gospodarki i istnienie skutecz-nego systemu komercjalizacji nowych technologii (innowacyjne koncepcje są zwykle wykorzystywane w przedsiębiorstwach). STANY ZJEDNOCZO NE AMERYKI PÓŁNOCNEJ (USA) 2,8% PKB

Finansowanie badań naukowych ze źródeł: federalnych,

stanowych, prywatnych. Naczelnym organem państwowym ds. nauki i badań jest Federalny Urząd ds. Polityki Naukowej i Technologicznej.

W 2010 r. na 1mln mieszkańców przypadło 783 zgłoszonych patentów (trzecie miejsce na świecie)

 znaczne ulgi podatkowe dla instytucji i przedsiębiorstw prywatnych finansujących badania,

 gwarancja ochrony praw patentowych,

 90% badań prowadzą placówki naukowo-badawcze uniwersytetów i prywatnych firm na zasadzie zleceń rządowych i systemu grantów,  około połowę kosztów badań naukowych pokrywa rząd, finansując

wielkie programy krajowe oraz za pomocą umów realizowanych przez placówki badawcze wyższych uczelni, przemysłu i przez samodzielne instytuty naukowo-badawcze,

 nakłady na badania podstawowe wynoszą ok. 14% ogółu nakładów, a na badania stosowane i rozwojowe – ok. 86%.

IZRAEL 4,3% PKB W przeciągu ostatnich 20 lat nastąpił spektakularny rozwój sektorów wysokich technologii, lokując kraj wśród światowych liderów innowacji.

Instytucja kluczowa – Biuro Głównego Naukowca przy Ministerstwie Przemysłu, Handlu i Zatrudnienia (MPHZ), instytucja odpowiedzialna za wdrażanie programów grantowych. Transfer technologii w oparciu o firmy transferu technologii (FTT), od momentu identyfikacji badań i wynalazków opracowanych przez kadrę akademicką, do zawarcia umowy przenoszącej prawa do ich komercyjnego zastosowania.

 priorytet – sektor ICT (dochód ze sprzedaży technologii ICT stanowi 31% wartości eksportu kraju),

 dynamiczny rozwój rynku venture capital, pod względem wartości inwestycji VC w stosunku do PKB kraju, Izrael ze wskaźnikiem 0,73% zajmuje drugie miejsce na świecie po Wielkiej Brytanii,  jeden z liderów pod względem firm start-up zakładanych w branżach

wysokich technologii,

 prace badawczo rozwojowe są w 80% finansowane przez sektor prywatny.

Co zadecydowało o sukcesie innowacji w Izraelu?

 kluczowym czynnikiem są podejmowane od kilkudziesięciu lat i konsekwentnie wdrażane działania rządu Izraela,

 strategia -> sektor wysokich technologii jako szansa a osiągnięcia przewagi konkurencyjnej kraju na arenie międzynarodowej.

Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów szkoleniowych:

60

Instytucje bądź zgrupowania zrzeszające profesjonalistów z dziedziny transferu technologii oraz zapewniające przepływ wiedzy i doświadczeń w tym zakresie to:

 Association of European Science & Technology Transfer Professionals (ASTP). Misją stowarzyszenia ASTP jest udoskonalanie i promowanie transferu wiedzy i technologii między europejską bazą naukową a przemysłem.

 Association of University Technology Managers (AUTM). Głównym celem stowarzyszenia AUTM jest wsparcie i rozwój akademickiego transferu technologii w świecie.

 Licensing Executive Society International to zgrupowanie 32 stowarzyszeń zrzeszających praktyków zajmujących się procesem transferu technologii, specjalistów ds. licencji i praw własności intelektualnej.

 Technology Innovation International to stowarzyszenie profesjonalistów promujących wsparcie innowacji i świadczących usługi w sferze transferu technologii.

 Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Jego misją jest wspieranie procesu inkubacji przedsiębiorczości poprzez zaspokajanie potrzeb tych, którzy doradzają i pomagają przedsiębiorcom w rozpoczęciu działalności gospodarczej, rozwoju przedsiębiorstw i ich przetrwaniu na rynku.

W rozdziale II. zostały przeanalizowane wybrane światowe zasoby piśmiennicze w zakresie omawianych modeli i koncepcji procesów innowacyjnych, które były obserwowane lub proponowane do zastosowania w określonych uwarunkowaniach. Punktem wyjścia było nakreślenie istoty paradygmatu strategicznego teorii innowacji i transferu technologii. Następnie wskazano istotne przewagi koncepcji User-Driven Innovation (UDI). Dokonano także interpretacji koncepcji podmiotowo- terytorialnego pochodzenia innowacji, akcentując fakt, że małe firmy, powiązane w sieć relacji biznesowych, tworzą struktury wiążące je z otoczeniem, w którym funkcjonują, co przekłada się na efektywność procesów transferu technologii. Poszukując inspiracji i wniosków z dobrych praktyk, dokonano także analizy dynamicznych i interaktywnych modeli transferu technologii w wybranych krajach. Analizie poddano przede wszystkim działania podejmowane w krajach o długoletniej tradycji we wdrażaniu i zarzadzaniu procesami innowacyjnymi o zauważalnych wymiernych efektach w postaci m.in. podnoszenia konkurencyjności i atrakcyjności gospodarczej przedsiębiorstw.

Rozdział III. Transfer technologii w małopolskich