System wsparcia procesów transferu technologii w małopolskich przedsiębiorstwach

Funkcjonujący w Małopolsce system wspierania procesów transferu technologii i zarządzania nim w przedsiębiorstwach zbudowany jest w oparciu o dostępne środki wsparcia publicznego. Uczestnikami sytemu wsparcia przedsiębiorców w zarządzaniu procesem są: uczelnie wyższe, instytucje otoczenia biznesu, jednostki badawcze, badawczo-rozwojowe, władze publiczne. Małopolski system wspierania procesów transferu technologii składa się z: uczelni regionu, jednostek badawczo-rozwojowych, instytutów badawczych, instytucji otoczenia biznesu oraz administracji publicznej (patrz tabela 26).

Tabela 26. Przedsiębiorca w systemie transferu technologii

P rz eds iębio rc a w sy st emie tr ans fer u t ec hn o lo g

ii Przedsiębiorcy Uczelnie, jednostki badawczo-rozwojowe (JBR) i instytuty badawcze (IB) Instytucje otoczenia biznesu Administracja publiczna Współpraca z firmami w branży. Współpraca z prywat-nymi instytucjami prowadzącymi badania. Współpraca ze stowarzyszeniami przedsiębiorców.

Najczęściej duże przed-siębiorstwa współpracują z uczelniami wyższymi, najrzadziej współpracują małe i średnie. Współpraca dotyczy głównie jednostek naukowych działających w regionie. Głównie przedsię-biorcy poszukują in-formacji na temat możliwości nawiąza-nia współpracy z JBR, a nie odwrotnie. Im większa firma, tym częściej poszu-kuje informacji, na-wiązuje współpracę w zakresie TW. Współpraca głównie z jednostkami działającymi w regionie.

Realizacja zleceń dla podmiotów reprezentujących administrację publiczną. Pozyskiwanie środków na realizację badań o charakterze innowacyjnym w ramach projektów prowadzonych przez administrację publiczną. Źródło: opracowanie własne.

W Małopolsce funkcjonuje stosunkowo dużo instytucji otoczenia biznesu (w 2012 r. działało tu 68 ośrodków wsparcia innowacji i przedsiębiorczości); pod tym względem Małopolska należy do ścisłej czołówki wśród polskich regionów. Również udział ośrodków innowacji w liczbie ośrodków wsparcia innowacji i przedsiębiorczości (ponad 54%) sytuuje województwo małopolskie w czołówce, jednak problematyczna jest rzetelna ocena wymier-nych efektów działania tych instytucji oraz ich wpływu na gospodarkę regionu. Istniejące badania nie dostarczają niestety pełnych danych, m.in. na temat liczby transferów technologii

101

przeprowadzanych przez małopolskie ośrodki transferu technologii czy efektów działalności preinkubatorów i akademickich inkubatorów przedsiębiorczości.

Według badań PARP z 2011 r. w województwie małopolskim funkcjonowało 15 ini-cjatyw klastrowych. Dziewięć z nich miało siedzibę w Krakowie (Europejskie Centrum Gier, Krakowska Strefa Dizajnu, EKLASTER – Małopolski Klaster Informatyczny, Małopolski Klaster Technologii Informacyjnych, Klaster LifeScience Kraków, Małopolsko-Podkarpacki Klaster Czystej Energii, Klaster Przemysłów Kultury i Czasu Wolnego, Zielona Inicjatywa Gospodarcza, Międzyregionalny Klaster Innowacyjnych Technologii MINATECH), po 2 w Skawinie i w Tarnowie (odpowiednio: Klaster Poligraficzny ITTP, Klaster Edutainment oraz Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A. i MedCluster – Medycyna Polska Południowy-Wschód) i po 1 w Myślenicach (Klaster Myślenicki) i w Nowym Sączu (Klaster Multimediów i Systemów Informacyjnych). Z powstałych niedawno inicjatyw klastrowych warto również odnotować funkcjonowanie Klastra Innowacyjne Odlewnictwo oraz Digital Entertainment Cluster.

W 2012 r. w Małopolsce funkcjonowały 3 parki technologiczne: Krakowski Park Technologiczny, Park Life Science w Krakowie oraz Park Technologiczny – Miasteczko Multimedialne w Nowym Sączu, obecnie w budowie. W skali kraju jedynie w województwie dolnośląskim było ich więcej (4 parki). Co więcej, w przygotowaniu są kolejne budynki Krakowskiego Parku Technologicznego: Małopolski Park Technologii Informacyjnych (kluczowy projekt Krakowskiego Parku Technologicznego) oraz Park Technologiczny Kraków – Wschód. Specjalna strefa ekonomiczna, w jakiej działa Krakowski Park Technologiczny, jest największa w Polsce pod względem powierzchni (528 ha). Do 2012 r. na jej terenie zainwestowało 45 dużych podmiotów, a łącznie powstało ponad 10,5 tys. miejsc pracy.

Na tle innych polskich regionów małopolskie instytucje naukowe wykazują dużą aktywność naukowo-badawczą. W 2011 r. Małopolska zajmowała 2 miejsce w kraju pod względem liczby zespołów koordynujących projekty realizowane w VII Programie Ramo-wym Unii Europejskiej. W Małopolsce było wówczas 12 takich zespołów, podczas gdy w najwyżej notowanym województwie mazowieckim – 42. Małopolskie instytucje naukowe są również silnie powiązane z instytucjami naukowymi z innych regionów Polski, w szczególności z województwa mazowieckiego, ale także i dolnośląskiego, śląskiego i wielkopolskiego.

102

Istotną rolę w instytucjonalnym systemie wsparcia zarządzania procesem transferu technologii w MŚP odgrywają uczelniane centra transferu technologii (CTT). Przedsiębiorca korzystający z usług CTT otrzymuje najczęściej bezpłatne wsparcie informacyjne i doradcze (finansowane niejednokrotnie ze środków publicznych), a dodatkowo może liczyć na pośred-nictwo centrum w nawiązywaniu relacji komercjalizacyjnych z uczelnią wyższą. Specyfikację funkcji CTT w procesie transferowym przedstawia tabela 27.

Tabela 27. Funkcje elementarne CTT w procesie transferu technologii i współpracy z MŚP

Funkcje główne Funkcje elementarne

1. Rejestracja zapotrzebowania na technologię

1.1. Ewidencja zapotrzebowania zgłaszanego przez klienta 1.2. Sprawdzanie aktualności zgłoszonych zapotrzebowań 1.3. Wypełnianie kart opisu projektu innowacyjnego

1.4. Wprowadzenie kart opisu projektu innowacyjnego do bazy danych 1.5. Określanie cech użytkowych i ekonomicznych nowych wyrobów lub procesów technologicznych

1.6. Wyjaśnianie wątpliwości prawnych w przypadku rejestracji zapotrzebowania na technologię

1.7. Waloryzacja technologiczna – kojarzenie partnerów 1.8. Ewaluacja i selekcja technologii

1.9. Ocena możliwości komercjalizacji projektu

2. Poszukiwanie technologii

2.1. Analiza prawa własności do technologii 2.2. Analiza rynku

2.3. Identyfikacja oczekiwań MŚP w stosunku do technologii wspierających rozwój

2.4. Identyfikacja potencjalnych dostawców technologii

2.5. Pomoc w określeniu listy potencjalnych oferentów technologii 2.6. Przygotowanie zapytania do oferentów technologii

2.7. Utrzymywanie kontaktów z agencjami rządowymi i międzynarodowymi w zakresie transferu technologii

2.8. Wyjaśnianie wątpliwości prawnych w przypadku rejestracji zapotrzebowania technologii

2.9. Wysyłanie zapytań do oferentów technologii

2.10. Doradztwo w zakresie badania zdolności patentowej, praw własności intelektualnej, patentów, licencji

3. Rejestracja (ewidencjonowanie) technologii

3.1. Zamieszczanie informacji o projekcie innowacyjnym w Bazie Projektów Innowacyjnych

3.2. Aktualizacja bazy danych

3.3. Nadzorowanie aktualności dokumentów związanych ze zgłoszonymi technologiami

3.4. Opracowywanie dokumentacji zbiorczej na podstawie dokumentacji technologicznej

3.5. Przygotowanie dokumentacji rejestracyjnej we współpracy ze zgłaszającym technologię

3.6. Utrzymywanie kontaktów z klientami

3.7. Wyjaśnianie wątpliwości prawnych w przypadku rejestracji technologii 3.8. Monitorowanie statusu projektu

4.1. Organizacja imprez propagujących transfer technologii

4.2. Przygotowanie i prowadzenie prezentacji o prawnych aspektach transferu technologii

4.3. Przygotowanie kampanii reklamowo-promocyjnych

4.4. Przygotowanie materiałów reklamujących organizację i bazę technologii 4.5. Przygotowanie prezentacji zgłoszonych technologii

103

Funkcje główne Funkcje elementarne

4. Promocja technologii

4.6. Udział w targach i pokazach technologicznych 4.7. Utrzymywanie kontaktu ze zgłaszającymi technologię 4.8. Współpraca z mediami

4.9. Identyfikacja funduszy unijnych dofinansowujących działania związane z nowoczesnymi technologiami

4.10. Identyfikacja krajowych źródeł dofinansowania działań związanych z nowoczesnymi technologiami

4.11. Promocja źródeł finansowania przedsięwzięć innowacyjnych

5. Przeniesienie technologii

5.1. Nadzór nad wdrażaną technologią 5.2. Określanie kwoty transferu 5.3. Określenie przedmiotu kontraktu 5.4. Określenie stron kontraktu

5.5. Opracowanie instrukcji technologicznych 5.6. Ustalenie form przeniesienia praw autorskich

5.7. Pomoc w wyborze i kontraktacji zasobów niezbędnych do wdrożenia technologii

5.8. Przeprowadzenie szkoleń w zakresie transferu technologii 5.9. Sformułowanie celów projektu

5.10. Sprawdzenie projektu 5.11. Współudział w negocjacjach

5.12. Wybór właściwego tytułu prawnego przenoszącego prawo do technologii 5.13. Doradztwo w zakresie finansowania innowacyjnej działalności

gospodarczej

5.14. Monitorowanie, nadzorowanie i sterowanie procesami technologicznymi i transportowymi

5.15. Monitorowanie negocjacji między właścicielem projektu a instytucją zainteresowaną projektem

5.16. Szacowanie kosztów transferu technologii w procesie transferu technologii

5.17. Obliczanie opłacalności ekonomicznej

5.18. Badanie praw autorskich w procesie transferu technologii 5.19. Identyfikacja przepisów prawa

6. Inne 6.1. Współpraca w zakresie wyżej wymienionych funkcji z innymi instytucjami otoczenia biznesu

Źródło: opracowanie własne na podstawie Czupryński P. et al., Organizacja transferu…, op. cit.