Przykłady określania znaczących aspektów ekologicznych w wybranych

Poniżej zostały przedstawione sposoby ujmowania zagadnień związanych z określaniem aspektów ekologicznych (w tym aspektów znaczących) w wybranych polskich przedsiębiorstwach energetycznych. Wyboru dokonano z uwagi na fakt, że zgodnie z raportem [11] w 2013 r. koncesje wydane przez Prezesa URE na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania, przesyłania i dystrybucji oraz obrotu ciepłem posiadało 455 przedsiębiorstw, zaś przedstawienie ich wszystkich w pracy byłoby niemożliwe.

Przedstawione poniżej przedsiębiorstwa zostały wybrane w taki sposób, żeby zobrazować możliwie dużą różnorodność sektora – są to przedsiębiorstwa różniące się zasadniczo wielkością (największe, duże, średnie, małe), strukturą własności (przedsiębiorstwa polskie i takie z udziałem kapitału zagranicznego) oraz rodzajem stosowanego paliwa.

PGNiG Termika S.A.

PGNiG Termika S.A. jest największym w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu, czyli kogeneracji (posiada 27% udział w rynku produkcji ciepła w skojarzeniu – dane za rok 2012) [123]. Przedsiębiorstwo obejmuje 3 elektrociepłownie (Siekierki, Żerań, Pruszków), 2 ciepłownie (Kawęczyn, Wola) oraz 2 składowiska („Myśliborska” i „Zawady”). W przedsiębiorstwie funkcjonują założenia polityki środowiskowej, które są wyrazem praktycznego zastosowania idei zrównoważonego rozwoju oraz zasad społecznej odpowiedzialności biznesu w zakresie ochrony środowiska.

W ramach tej polityki zostały przyjęte zobowiązania do:

 stosowania przyjaznych dla środowiska technologii oraz efektywnego wykorzystywania paliw i innych zasobów naturalnych,

 wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w ramach obowiązującego prawa środowiskowego, zgodnie z pozwoleniami na korzystanie ze środowiska,

 konsekwentnego i kompleksowego zmniejszania wpływu na środowisko w zakresie emisji zanieczyszczeń i ditlenku węgla do atmosfery, wód i ziemi,

 zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów, ich selekcjonowania oraz troski o sposób zagospodarowania,

 systematycznego podnoszenia świadomości i odpowiedzialności pracowników w zakresie minimalizacji zagrożeń ekologicznych,

 prowadzenia otwartego dialogu ze społeczeństwem o wpływie firmy na środowisko.

W przedsiębiorstwie funkcjonuje Zespół ds. Aspektów Środowiskowych, który w wyniku opartej o zatwierdzone kryteria oceny wyznaczył znaczące aspekty środowiskowe, których lista podlega sukcesywnej aktualizacji w zależności od wprowadzanych zmian instalacji (remontów, inwestycji). Są to przede wszystkim:

 zużycie zasobów naturalnych – paliw podstawowych i rozpałkowych, wody z własnych ujęć,

 zajmowanie powierzchni ziemi (składowiska),

 odprowadzenie wód pochłodniczych do wód powierzchniowych,

 emisja ścieków przemysłowych odprowadzanych do wód powierzchniowych,

 powstawanie ścieków opadowych odprowadzanych do wód powierzchniowych i do ziemi,

 emisja hałasu,

 emisja zanieczyszczeń atmosferycznych: SO2, NOx, pyłu, CO2,

 emisja odpadów paleniskowych i z instalacji mokrego odsiarczania spalin,

 emisja odpadów niebezpiecznych.

Lista aspektów znaczących powstaje z uwzględnieniem szeregu kryteriów o różnym stopniu istotności. Są to:

 wymagania prawne i inne, ryzyko przekroczenia dopuszczalnych emisji i immisji, zagrożenie awarią środowiskową – wagi po 15%,

 interesariusze, roczne opłaty środowiskowe, częstotliwość występowania, wpływ na klimat – wagi po 10%,

 benchmarking (technologia), benchmarking (energo– i materiałochłonność), zasięg – wagi po 5%.

EDF Polska S.A. Oddział Wybrzeże S.A.

Jest to jedna z największych energetycznych firm na Pomorzu, w skład której aktualnie wchodzą dwie elektrociepłownie: gdańska i gdyńska [38]. Jest trzecim w kraju pod względem wielkości producentem energii elektrycznej wytwarzanej w wyniku kogeneracji, tj. w skojarzeniu z ciepłem. Głównym inwestorem spółki jest EDF International. W przedsiębiorstwie funkcjonuje system zarządzania środowiskowego zgodny ze standardem

EMAS. W ramach systemu zarządzania środowiskowego zidentyfikowano następujące główne znaczące aspekty środowiskowe:

 emisje do powietrza – tzw. zorganizowane – ze spalania paliw (SO2, NOx, CO, CO2, pył) i niezorganizowane (pylenie wtórne ze składowisk, emisje spawalnicze i transportowe, pylenie z magazynu węgla),

 wytwarzanie odpadów – paleniskowych (popioły i żużle), niebezpiecznych (np.

oleje, sorbenty zaolejone, chemikalia, świetlówki, farby, lakiery i rozpuszczalniki, odpady z azbestem, elektrośmieci), innych niż niebezpieczne (np. odpady budowlane, drewno, tworzywa sztuczne, opakowania, szkło, złom metalowy, materiały izolacyjne), komunalnych segregowanych,

 wytwarzanie i odprowadzanie ścieków – przemysłowych do wód powierzchniowych, chłodniczych do wód powierzchniowych, opadowych i roztopowych do wód powierzchniowych, wód drenażowych do wód powierzchniowych, socjalnych i przemysłowych do kanalizacji,

 zużycie zasobów naturalnych – zużycie wody podziemnej i powierzchniowej, zużycie wody z wodociągu, zużycie paliw (węgiel, olej opałowy, olej napędowy, biomasa, gaz propan), zużycie olejów, smarów i gazów technicznych, zużycie chemikaliów (np. NaOH, HCl), zużycie energii elektrycznej i ciepła na potrzeby własne,

 oddziaływanie wizualne,

 awarie – incydentalne przecieki substancji do wód i do gruntu, zanieczyszczenie powietrza (awaria elektrofiltrów), zanieczyszczenie wód (awaria urządzeń oczyszczających), pożary i wybuchy.

Przedsiębiorstwo Komunalne „Therma” Sp. z o.o. Bielsko-Biała

Zakład jest jednym z największych przedsiębiorstw ciepłowniczych południowej Polski [78]. Jego specyfiką jest struktura zużycia paliw pierwotnych, bazująca na wykorzystaniu gazu wysokometanowego i oleju opałowego lekkiego. W przedsiębiorstwie funkcjonuje Zintegrowany System Zarządzania Jakością i Środowiskiem, którego integralną częścią jest zobowiązanie do przestrzegania obowiązujących wymagań prawnych, przepisów prawnych i innych wymagań oraz zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza i zmniejszenia zużycia energii. Zobowiązanie to jest realizowane przez stosowanie nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych w ciepłownictwie, stałe podnoszenie świadomości, że za

jakość i wpływ na środowisko odpowiedzialny jest każdy pracownik oraz ciągłe, systematyczne szkolenie całej załogi.

W ramach funkcjonowania systemu określono rejestr znaczących aspektów środowiskowych, wśród których główne grupy to:

 emisja do powietrza zanieczyszczeń (ze spalania paliw płynnych, gazu ziemnego, pyłów i gazów osłonowych podczas spawania, gazów z farb i rozpuszczalników, gazów z tankowania pojazdów silnikowych),

 straty ciepła na przesyle,

 oddziaływanie na hydrosferę (zużycie wody, emisja ścieków komunalnych i przemysłowych, wody opadowe i roztopowe),

 straty czynnika chłodniczego z instalacji klimatyzacyjnej,

 emisja różnych grup odpadów (w tym niebezpiecznych),

 emisja hałasu.

Działania zmierzające do redukcji zagrożeń środowiskowych związanych z ww.

znaczącymi aspektami środowiskowymi skupiają się głównie na: zmniejszeniu strat ciepła na przesyle (modernizacja sieci wodnych, rozbudowa monitoringu systemu ciepłowniczego, podłączenie nowych odbiorców energii cieplnej) oraz doskonaleniu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością i Środowiskiem.

EDF Toruń S.A.

W zakładzie funkcjonuje system zarządzania jakością, środowiskiem i bezpieczeństwem, zgodny m.in. z normą PN-EN ISO 14001:2005 [76, 77]. W przedsiębiorstwie zidentyfikowano następujące znaczące aspekty środowiskowe:

 emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do atmosfery,

 emisja zanieczyszczeń do wód i ścieków,

 wytwarzanie odpadów,

 zużycie wody,

 zużycie paliw i energii.

Dla ograniczenia ich oddziaływania na środowisko podejmowane są odpowiednie czynności, (określane w dokumentach przedsiębiorstwa mianem „działań proekologicznych”). Obejmują one następujące działania:

 ochrona powietrza atmosferycznego (monitoring spalin, redukcja „niskiej emisji”,

 gospodarka wodno-ściekowa – ograniczenie zakupu wody surowej dzięki całkowitemu pozyskiwaniu ścieków deszczowych,

 gospodarka odpadami paleniskowymi,

 ograniczenie zużycia paliw i energii.

PGE Elektrownia Opole S.A.

Zakład elektrociepłowniczy w Brzeziu k. Opola jest częścią grupy PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. [81]. W zakładzie funkcjonują odpowiednie procedury identyfikacji i oceny znaczenia aspektów ekologicznych. Postawą do uznania aspektu ekologicznego za znaczący jest spełnienie przynajmniej jednego z trzech warunków:

 przywołanie w polityce środowiskowej przedsiębiorstwa,

 przekroczenie limitów wyznaczonych w jakimkolwiek uregulowaniu prawnym dotyczącym przedsiębiorstwa,

 wartość aspektu przekracza zsumowaną określoną ilość punktów w przyjętej skali, która uwzględnia wymagania prawne, wpływ aspektu na środowisko oraz szacunkowy koszt związany z danym aspektem.

Najważniejsze z tych aspektów, tzw. aspekty znaczące, to:

 emisja SO2, NOX, pyłu, CO2,

 emisja hałasu,

 wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne (odpadów paleniskowych)

 wytwarzanie odpadów niebezpiecznych,

 zagospodarowanie popiołu, żużla, gipsu i wypadów młynowych,

 zużycie wody technologicznej,

 wytwarzanie ścieków przemysłowych,

 zużycie paliwa (węgiel kamienny, mazut, olej napędowy)

 aspekty wynikające z realizacji nowego projektu o istotnym wpływie na środowisko,

 oddziaływanie wizualne obiektów elektrowni,

 zanieczyszczenie wód i gruntu.

MPEC S.A. Kraków

W zakładzie funkcjonuje zintegrowany system zarządzania, w którego skład wchodzi również system zarządzania środowiskowego zgodny z normą ISO 14001 (PN-EN ISO

14001:2005) [97]. Zobowiązania wynikające z przyjętej polityki są realizowane przez zarządzanie znaczącymi aspektami środowiskowymi w poszczególnych obszarach działalności spółki. Spośród aspektów środowiskowych uznano za znaczące:

 ubytki wody sieciowej,

 straty energii cieplnej na przesyle (pośrednia emisja i wykorzystanie surowców energetycznych),

 emisja zanieczyszczeń w związku z produkcją energii cieplnej (kotłownie),

 generowanie i segregacja odpadów (w wyniku całej działalności spółki),

 niebezpieczeństwo pożarowe (w sytuacjach awaryjnych – szczególnie w procesach pożarowo-niebezpiecznych).

MPEC Sp. z o.o. Białystok

Białostockie przedsiębiorstwo jest największą firmą ciepłowniczą wschodniej Polski [98-100]. W zakładzie wdrożono Zintegrowany System Zarządzania, którego składową jest System Zarządzania Środowiskowego zgodny z normą PN-EN ISO 14001:2005. Zgodnie z wymogami systemowymi w zakładzie określono grupy znaczących aspektów środowiskowych, wśród których można wyróżnić:

 emisję zanieczyszczeń związanych ze spalaniem paliw,

 wytwarzanie odpadów,

 zużycie energii elektrycznej,

 zużycie wody i odprowadzanie ścieków,

 emisję hałasu.

Ograniczanie oddziaływań środowiskowych związanych z ww. aspektami stanowi jedną z priorytetowych działalności przedsiębiorstwa. Drogą do doskonalenia są inwestycje służące poprawie ochrony środowiska, skutkujące m.in. ograniczaniem zużycia paliw przy jednoczesnym zwiększaniu produkcji ciepła, ograniczaniem emisji do atmosfery, zmniejszeniem ilości powstających odpadów, zużycia wody i strat ciepła.