420 Kolejne badania w poszczególnych grupach
Powyższe dwa wykresy obrazują przyrosty w liczbie planów BO oraz liczby zadań w tych pla
nach w poszczególnych ośrodkach. Na podstawie powyższej analizy danych również zaob
serwować można duże zróżnicowanie pomiędzy grupami w tym zakresie.
P r z y r o s t l i c z b y p o s t ó w B O n a fo r u m 5 0 4
i‘O io
‘O
a
5
■ Liczba postów B O na forach
Kolejne badania w poszczególnych grupach
Ostatni z prezentowanych w tym opracowaniu wykresów obrazuje przyrosty' liczby postów BO na forach grupy. Jak widać w tym aspekcie zaobserwować można również dość duże róż
nice w dynamice tych wzrostów w poszczególnych grupach jak i pomiędzy poszczególnymi badaniami. W grupach z Chorzowa i Tychów przyrosty te byl najbardziej znaczne obejm o
wały największą część ogólnych przyrostów w tym zakresie.
Powyższe analizy jednoznacznie wskazują na ogrom y wzrost zasobów na platformie Ma- hara w każdym z badanych obszarow. Choć wzrost ten nie w każdym przypadku był równo
m ierny w każdej z grup, to bez wątpienia można stwierdzić, iż każda z grup dokonała zna
czącego wkładu w rozwój tych zasobów, i dzięki ich współdziałaniu wzrost ten dokonał się w każdym z badanych obszarów. Zaznaczyć również należy, iż powyżej zaprezentowano tyl
ko część szczegółowych analiz dotyczącą obszarów w których wzrost ten był najbardziej dy
namiczny. W pozostałych obszarach różnice pomiędzy grupami, jak i kolejnymi badaniami nie był już tak znaczne. Tym niemniej wzrost liczby zasobów jaki dokonał się w tych obsza
rach był zdumiewający.
Każdy uczestnik projektu w trakcie jego realizacji dokonał ogromnych postępów, zamieścił bardzo dużą ilość materiałów na swoim profilu i zainwestował ogromną ilość czasu w obsługę
195
i pracę nad wyglądem, układem i zawartością swojego portfolio na portalu Mahara. Powyż
sze analizy choć prezentują w yraźny przyrost w liczbie publikowanych zasobów na platfor
mie Mahara, to nie uwzględniają bardzo wielu elementów składających się na każde indywi
dualne portfolio. Przez co umożliwiają one jedynie na prostą ilościową ewaluację przyrostów zasobów. Analiza jakościowa poszczególnych profili i w szczególności opanowanych kompe
tencji idących za nimi jest obiektem pozostałych analiz dokonywanych w ramach projektu.
W szystkie zaprezentowane wyliczenia, wykresy i dane zostały opracowane w oparciu o na
rzędzia Dysku Google i dane liczbowe zebrane przy pom ocy Formularzy Google.
5. Poradniki z zakresu szczegółowych obszarów rozwijanych kompetencji wypracowane w projekcie.
5.1 Wprowadzenie do pracy metodą ePortfolio oparte o CMS - Mahara.
(Krzysztof Kalinowski)
Powstała w 2006 roku, M ahara jest wynikiem współpracy nawiązanej przez New Zealand's Tertiary Education Com m issions e-learning Collaborative Development Fund (eCDF), invo
lving M assey University, Auckland University o f Technology, The Open Polytechnic o f New Zealand oraz Victoria University o f Wellington.
Mahara jest nowoczesnym rozbudowanym narzędziem do tworzenia elektronicznego port
folio, blogiem, narzędziem do tworzenia resume oraz oprogramowaniem społecznościowym pozwalającym użytkownikom kontaktować się ze sobą i tworzyć nowe społeczności. Pozwa
la Ci stworzyć własne środowisko nauki i rozwoju.
Mahara oznacza .myśleć' lub ,myśl w języku Te Reo Maori, ta nazwa odzwierciedla przeko
nanie twórców, że konieczne jest stworzenie skoncentrowanego na uczącym się środowiska do rozwoju i nauki przez całe życie, jak również wiarę w to, że technologia nie może być roz
wijana bez wsparcia pedagogicznego i odpowiedniej polityki.
M ahara jest ogólnie dostępna jako Wolne Oprogramowanie (na licencji G N U General Pu
blic License). W skrócie oznacza to, że możesz ją kopiować, modyfikować i używać pod wa
runkiem, że zgodzisz się na:
► udostępnienie kodu źródłowego innym;
► nie zmienianie lub usuwanie oryginalnej licencji i praw autorskich;
► stosowanie tej samej licencji do innych produktów bazujących na tym.
Wykorzystanie, sposób myślenia związany z ePortfolio warto umieścić w kontekście między
narodowego przesunięcia w stronę kształcenia opartego o kompetencje, które to zmierza do promowania rozwoju i akceptacji dla indywidualnych talentów i potencjału oraz zapewnie
nia ich przystawalności do wymagań miejsca pracy.
W Europie ważne inicjatywy, takie jak deklaracje z Maastricht i Kopenhagi, podkreśliły po
trzebę, „rozpoznawania i m ożliwości transferu kwalifikacji z obszaru kształcenia zarówno zawodowego, jak i ogólnego, kwalifikacji opartych głównie na kompetencjach i rezultatach uczenia.” M a to zapewnić gładkie i efektywne funkcjonowanie europejskich, państwowych
i sektorowych rynków pracy. Tę potrzebę zaspokaja się przez rozwój Europejskich Ram Kwa
lifikacji (EQF) oraz portfolio Europass, które zawiera załączniki w postaci Europejskiego CV, certyfikatu i dyplomu, Europejski System Opisu Kształcenia Językowego oraz EUROPASS.
EQE proponuje następującą komponentową definicję kompetencji:
Kompetencja zawiera: 1/ kompetencje poznawcze obejmujące użycie teorii i pojęć, a także wiedzę nieformalną i utajoną nabytą w praktyce; 2/ kompetencje funkcjonalne (um iejętno
ści praktyczne i know-how), rzeczy, które dana osoba powinna umieć robić w ramach okre
ślonego obszaru pracy, nauki bądź aktywności społecznej; 3/ kompetencje osobiste obejmują
ce wiedzę na temat tego, jak się zachować w określonej sytuacji oraz 4/ kompetencje etyczne obejmujące posiadanie określonych wartości osobistych i zawodowych.
Współcześnie w Europie możemy znaleźć wiele przykładów z obszaru kształcenia zawodo
wego pokazujących, jak ePortfolio pozwala jednostkom na zademonstrowanie tych krytycz
nych aspektów kompetencji w celu samorozwoju oraz prezentacji i certyfikacji. Przyjrzenie się komponentom i cechom e Portfolio pokazuje bogate możliwości tego narzędzia:
Archiwa - Kolekcje. Uczeń czy pracownik może dokumentować osiągnięcia edukacyjne (kompetencje, wiedzę jawną i ukrytą) w postaci artefaktów, refleksji, opinii innych itp.
W idoki - Prezentacje. Dana osoba decyduje o upublicznieniu swoich osiągnięć edukacyj
nych w formie konkretnych dowodów na posiadanie kompetencji czy certyfikatów, dokony
wanie refleksji itp.
Usługi - W ykorzystanie. Dana osoba utrzymuje przez całe życie swoje ePortfolio i w yko
rzystuje je do rozwijania ogólnych i specyficznych kompetencji, dzielenia się inform acjam i w celu tworzenia społeczności, uzyskiwania informacji zwrotnej, uzyskiwania oceny własnych kompetencji, szukania pracy, zdobywania awansu itp.
Instytucje kształcące nauczycieli muszą wprowadzić ePortfolio do swoich programów, jeśli mają przygotować ich do promowania tego narzędzia wśród uczniów.
Przewodniki zawierają zasoby i materiały, które osoby kształcące nauczycieli mogą w yko
rzystać przy projektowaniu kursów dla studentów i praktykujących nauczycieli.
Projektując nowe programy kształcenia warto uwzględnić następujące czynności i czynniki:
Zaznajomienie się z procesem ePortfolio i teorią, na której się opiera.
Wybór idei, strategii i komponentów przechowywanych na wiki. Warto pamiętać, że moż
na je dopasowywać i adaptować dla potrzeb konkretnej grupy słuchaczy;
Załączenie konkretnych przykładów pokazujących wykorzystanie ePortfolio przez podob
nych uczniów. M ożna dołączyć multimedialne podcasty i podzielić materiały na “kawałki”
dostosowane do zdolności i zainteresowań uczących się;
Otwartość na nowe i niekonwencjonalne podejścia, które pokażą uczący się. To oni są wła
ścicielami swoich ePortfolio. Będą potrzebowali przewodnika, ale to oni sami powinni w y
bierać i zarządzać treścią ePortfolio i formą jego prezentacji. Oni tez zdecydują, kto ma pra
wo je obejrzeć.
Cierpliwość i zachęta. Tworzenie ePortfolio nie jest prostym procesem, który można zakoń
czyć w kilka tygodni. Trzeba wykazać cierpliwość i udzielać uczącym się jak najwięcej pozy
tywnej informacji zwrotnej, pomagać im w dokonywaniu refleksji nad własną pracą, zapoznać ich z procesami autorefleksji i refleksji nad pracą kolegów. Należy się też upewnić, że uczący się dostaną szanse dzielenia się swoim ePortfolio z innymi.
Na uczelniach wyższych coraz częściej wdraża się ePortfolio jako narzędzie wspierające do
radztwo zawodowe studentów.
Aby zrozumieć, jak można wykorzystać e-Portfolio w doradztwie dla studentów trzeba naj
pierw zobaczyć, jaka jest ogólna sytuacja w doradztwie dla młodzieży. Istnieją różne rodzaje
197
ośrodków doradztwa zawodowego. Zarządzane są przez różne organizacje i skupiają się na rożnych aspektach doradztwa. Niektóre zostały ustanowione przez samorządy i te zazwyczaj odpowiadają na potrzeby lokalnego rynku pracy. Niektóre związane są z określonym sekto
rem (np. centra informatyczne, centra przedsiębiorczości). Inni specjalizują się w konkret
nym aspekcie rozwoju zawodowego (np. znajdowaniu pracy) albo w pracy ze określoną grupą młodzieży (np. młodzież mająca mniej szans na rynku, wykluczona). Niektóre uczelnie wyż
sze prowadzą z kolei centra doradcze zajmujące się absolwentami i wspierającymi ich w ich wybranej ścieżce kariery. Wreszcie niektóre organizacje studenckie, ogólne i kierunkowe, do
radzają swoim członkom.
E-Portfolio może być ważną częścią aktywności centrów doradczych, organizacji studenc
kich czy ogólnie zajęć pozaszkolnych. Większość współczesnych studentów ma jakiś rodzaj e-Portfolio. Niektóre służą celem komunikacyjnym i mają zabawny wygląd, inne służą szuka
niu pracy czy przygotowywane są pod kątem egzaminów. Konsultanci w centrach doradczych mogą wykorzystywać istniejące zbiory danych zebrane przez studentów oraz zachęcać ich do rozwijania swoich e-Portfolio w celu zwiększenia swych szans na rynku pracy. Jest kilka obsza
rów, w których konsultanci najczęściej mogą wykorzystywać ePortfolio i pokrewne metody:
Do identyfikowania zdolności i zainteresowań studentów; e-Portfolio może stanowić dobry punkt wyjścia każdego przypadku doradztwa;
Do lepszego zrozumienia osobowości studenta; e-Portfolio może pokazać nie tylko zainte
resowania, wiedzy i zdolności studenta, ale też jego typ zachowania i wizje.
Do oceny postępów; e-Portfolio może pokazywać postępy studenta, jeśli wymagane jest od niego jakieś dokształcanie albo zdobył nową wiedzę;
Do wskazywania, kto może wcześniej zakończyć edukacje; Przykładowo, duża rozbieżność między zainteresowaniami a aktualnie przerabianym materiałem czy negatywna opinia o szko
le mogą wskazywać na takie osoby.
W dodatku do powyższego, od konsultantów może być niekiedy wymagane by wyszkolili nauczycieli, jak wykorzystywać e-Portfolio w procesie nauczania Konsultancie będą tu peł
nili rolę trenerów (zob. Materiały z projektu MOSEP).
Definicja
ePortfolio jest (N LII, 2003) kolekcją autentycznych, różnorodnych, wybranych z szerszego zbioru dowodów, reprezentujących to, czego osoba lub instytucja nauczyła się w przeciągu dłuższego czasu, czego jest świadoma i co wybrała do zaprezentowania konkretnemu odbior
cy lub szerszej grupie odbiorców w określonym celu i konkretnym zastosowaniu, (z ang. An ePortfolio is (NLII, 2003) “a collection o f authentic and diverse evidence, drawn from a lar
ger archive, representing what a person or organization has learned over time, on which the person or organization has reflected, and designed for presentation to one or more audiences for a particular trhetorical purpose”). Inaczej - System elektronicznego zarządzania informa
cją, wykorzystujący elektroniczne media równocześnie oferując serwis.
Uczący buduje i obsługuje cyfrowe repozytorium artefaktów.
Uczy się przy tym demonstrowania własnych kompetencji i refleksji nad własnym uczeniem się.
Także: notowania, selekcjonowania i przechowywania, przyjmowania informacji zwrotnej, re
fleksji po to, by zrozumieć swój indywidualny rozwój, uczenie się i planowanie własnej kariery.