Będzie Pani kierować pracami nad „skoordynowanym europejskim podejściem do sztucznej inteligencji”. W jaki sposób chce Pani zachować odpowiednią równowagę między dążeniem do silnego wzrostu i innowacji w Europie w dziedzinie sztucznej inteligencji i nowych technologii a potrzebą stworzenia dla takich nowych technologii ram prawnych, które opierają się na europejskich wartościach etycznych i zasadzie niedyskryminacji, a także budują zaufanie obywateli do tych technologii w różnych kulturach i w różnych pokoleniach, zapewniając, że ostatecznie to człowiek zawsze odpowiada za decyzje mające istotny wpływ na ludzi, a także gwarantując, że system własności intelektualnej jest „spójny, dostosowany do potrzeb ery cyfrowej i wspiera naszą konkurencyjność”, jak stwierdzono w piśmie określającym Pani zadania?
Siła przemysłowa Europy opiera się na zdolności do generowania wiarygodnych i cieszących się zaufaniem produktów i usług, które są zgodne z naszymi zasadami etycznymi i aspiracjami naszych obywateli. Europa musi zachować to podejście w przypadku sztucznej inteligencji; zarówno w odniesieniu do rozwoju tej technologii, jak i jej szerokiego zastosowania w całej gospodarce.
Jest jednak jasne, że UE może mieć najlepsze zasady etyczne na świecie, ale ich wpływ będzie ograniczony, jeśli technologia, do której powinny one mieć zastosowanie, będzie opracowywana gdzie indziej. Europa wyznaczyła standardy ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych, które wpływa na sposób myślenia o zasadach ochrony danych na całym świecie. Powinniśmy wykorzystać ten sukces, ustanawiając solidne globalne standardy w zakresie godnej zaufania sztucznej inteligencji. Mogą one stanowić okazję do rozwoju biznesu w UE i tworzenia miejsc pracy, pod warunkiem że wzmocnimy również znacząco nasze zdolności w zakresie przemysłu i technologii w całym łańcuchu dostaw SI, pobudzimy inwestycje i rozwiniemy niezbędne umiejętności.
Ramy regulacyjne, które zamierzamy wprowadzić, powinny opierać się na istniejących pracach grupy ekspertów wysokiego szczebla ds. SI, wyznaczonej przez Komisję w 2018 r., która opracowała ramy dla godnej zaufania sztucznej inteligencji. Będą również stanowiły uzupełnienie trwającej oceny ram prawnych dotyczących bezpieczeństwa produktów oraz związanego z nim prawodawstwa, w której analizuje się wpływ nowych technologii, takich jak sztuczna inteligencja i robotyka. Ramy te obejmują siedem kluczowych wymogów:
„przewodnia i nadzorcza rola człowieka”, „solidność i bezpieczeństwo”, „ochrona prywatności i danych”, „przejrzystość”, „różnorodność, niedyskryminacja i sprawiedliwość”,
„dobrostan społeczny i środowiskowy” oraz „odpowiedzialność”. Wymogi te zostały opracowane przy uwzględnieniu uwag otrzymanych od ponad 500 organizacji (przedstawicieli przemysłu, środowisk akademickich, organizacji konsumenckich, administracji publicznej i społeczeństwa obywatelskiego) podczas konsultacji zorganizowanych w ramach platformy internetowej sojuszu na rzecz SI (który liczy ponad 3 700 członków).
W celu wdrożenia tych wymogów opracowano również listę kontrolną służącą do oceny, która jest obecnie testowana przez przedsiębiorstwa i organizacje zaangażowane w opracowywanie i wdrażanie technologii SI. Lista kontrolna służąca do oceny zostanie poddana przeglądowi na początku 2020 r. na podstawie wyników fazy pilotażowej.
W oparciu o te ustalenia będę współpracować z nominowaną wiceprzewodniczącą wykonawczą do spraw Europy na miarę ery cyfrowej i pozostałymi członkami kolegium, aby już w ciągu pierwszych 100 dni kadencji pracować nad wnioskami dotyczącymi skoordynowanego podejścia UE do ram regulacyjnych w dziedzinie sztucznej inteligencji.
Będziemy ściśle współpracować z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi.
Musimy dopilnować, by proponowane środki były proporcjonalne i nie tworzyły niepotrzebnych przeszkód dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Zbadane zostaną różne warianty, począwszy od środków samo- i współregulacyjnych po systemy weryfikacji przez osoby trzecie. Ważne jest stworzenie prawdziwie przyjaznego dla jednolitego rynku podejścia w celu uniknięcia rozdrobnienia w Europie
Będę również uważnie obserwowała nasz system własności intelektualnej, aby w pełni wspierał rozwój i wykorzystanie sztucznej inteligencji w Europie, jak wyjaśniam w kolejnej odpowiedzi.
W oparciu o pracę wykonaną z państwami członkowskimi w ramach skoordynowanego planu działania w sprawie sztucznej inteligencji (z grudnia 2018 r.) do prac nad aspektami etycznymi i prawnymi dołączę ambitny i konkretny zestaw działań mających na celu wzmocnienie naszych zdolności przemysłowych i wspieranie rozwoju biznesu w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz wraz ze sztuczną inteligencją. Obejmuje to znaczny wzrost wsparcia na rzecz badań naukowych i innowacji. Począwszy od programu ramowego UE („Horyzont Europa”), w ramach którego ustanowię nowe partnerstwo publiczno-prywatne w dziedzinie sztucznej inteligencji. Celem partnerstwa jest opracowanie i wdrożenie jasnego planu działania na rzecz wiodącej pozycji w dziedzinie technologii SI, przy silnym zaangażowaniu w jego realizację ze strony przemysłu i państw członkowskich. Badania są ważne, ale niewystarczające. Europa musi przede wszystkim przodować we wdrażaniu godnych zaufania technologii SI we wszystkich sektorach gospodarki. Taka właśnie jest rola programu „Cyfrowa Europa”, który koncentruje się na budowaniu zdolności i wdrażaniu najnowszych rozwiązań w zakresie SI.
Musimy stworzyć wspólne przestrzenie danych gromadzące dane z całej Europy i udostępniające je na potrzeby zastosowań w dziedzinie SI w biznesie i sektorze publicznym.
Przy poszanowaniu zasad ogólnego rozporządzenia o ochronie danych powinniśmy ułatwiać udostępnianie danych i dostęp do nich w odniesieniu do zastosowań SI w priorytetowych obszarach przemysłowych/społecznych, w tym między innymi w sektorach produkcji, zdrowia, transportu, ochrony środowiska, finansów i energii. Należy również zbadać zasady wtórnego wykorzystania danych w oparciu o doświadczenia państw członkowskich w tym obszarze.
Aby móc konkurować w dziedzinie SI, nasz przemysł i nasi naukowcy będą potrzebowali, oprócz danych, potężnych zdolności obliczeniowych. Przy wsparciu programu „Cyfrowa Europa” mamy nadzieję stworzyć rozległą sieć centrów kompetencji i regionalnych centrów innowacji cyfrowych. Zdolności obliczeniowe, w które w ramach inicjatywy dotyczącej obliczeń wielkiej skali inwestują UE i jej państwa członkowskie, mogłyby zostać połączone w
„unijny system bezpiecznych danych i obliczeń na potrzeby sztucznej inteligencji”, dostępny dla naszych naukowców i inżynierów.
Należy rozwijać ośrodki badawcze i eksperymentalne w dziedzinie sztucznej inteligencji w kluczowych obszarach zastosowań – od mobilności niskoemisyjnej po medycynę personalizowaną i rolnictwo precyzyjne – dzięki zasobom z UE, państw członkowskich i sektora prywatnego.
Moją ambicją jest stopniowe podniesienie inwestycji w sztuczną inteligencję w UE do blisko 20 mld euro rocznie w 2025 r. z dzisiejszego poziomu 4 mld euro rocznie. Obejmuje to znaczne inwestycje w rozwój umiejętności i dostosowanie naszej siły roboczej do środowiska przemysłowego związanego ze sztuczną inteligencją. Prawdziwie kluczowe znaczenie ma wsparcie dla przedsiębiorstw typu start-up i zwiększanie ich skali, a także dla MŚP w dziedzinie SI, które powinno być priorytetem w ramach programu InvestEU.
Zadbam również o kontynuowanie działań na rzecz zwiększania świadomości społecznej, poprawy zrozumienia sztucznej inteligencji przez obywateli UE oraz umożliwienia większej liczbie osób i przedsiębiorstw korzystania z zastosowań SI.
Równolegle do prac, które prowadzimy nad rozwijaniem tego systemu w Europie, planuję zainicjować stały dialog z naszymi partnerami na całym świecie w celu wzmocnienia ukierunkowanych na człowieka i budzących jego zaufanie technologii SI oraz rozwiązania globalnych wyzwań związanych z własnością intelektualną w momencie ich wystąpienia.
W piśmie określającym Pani zadania wzywa się Panią do wprowadzenia odpowiednich ram umożliwiających Europie jak najlepsze wykorzystanie transformacji cyfrowej, przy jednoczesnym zapewnieniu poszanowania naszych trwałych wartości w miarę rozwoju nowych technologii, a także do kierowania pracami nad nowym aktem o usługach cyfrowych.
Wspieranie sprawiedliwego i odpowiedzialnego środowiska dla europejskich przedsiębiorstw cyfrowych poprzez stworzenie solidnych ram prawnych w dziedzinie prawa handlowego, cywilnego i międzynarodowego prawa prywatnego jest jednym z głównych wyzwań w zakresie wspierania konkurencyjności. Jakie będą Pani priorytety w zakresie poprawy obecnego prawa cywilnego, prawa handlowego i ram prawa prywatnego międzynarodowego dla europejskich przedsiębiorstw, w szczególności w odniesieniu do ich komercyjnej działalności internetowej?
Przedsiębiorstwa cyfrowe muszą się szybko rozwijać i wykorzystywać efekty sieciowe ponad granicami. Małe przedsiębiorstwo typu start-up nie jest w stanie poradzić sobie ze złożonością i kosztami wynikającymi z fragmentacji prawnej w państwach członkowskich podczas rozszerzania swoich usług na rynek europejski. Aktualizując przepisy o swobodnym przepływie usług społeczeństwa informacyjnego, akt prawny o usługach cyfrowych pomoże europejskim przedsiębiorstwom rozszerzyć działalność na poziomie europejskim, a następnie uzyskać dostęp do rynków światowych.
Jak wskazuje Państwa pytanie, kwestie te są bardzo rozległe. Musimy zrobić więcej, aby pomóc przedsiębiorstwom typu start-up oraz MŚP radzić sobie ze złożonością międzynarodowego prawa dotyczącego internetu. Rozważę utworzenie specjalnego programu pomocy.
Jest również jasne, że im bardziej będziemy wyznaczać normy dla świata cyfrowego w zakresie prywatności, sztucznej inteligencji, bezpieczeństwa i odpowiedzialności, danych i łańcucha bloków, tym bardziej unijne prawo i sądy będą traktowane jako punkt odniesienia, co wesprze prowadzenie działalności gospodarczej w UE.
Będę ściśle współpracować z moimi kolegami i koleżankami, w szczególności z kandydatem na komisarza ds. sprawiedliwości, przy wspieraniu przedsiębiorczości cyfrowej za pomocą środków z zakresu prawa cywilnego, które zapewnią większą sprawiedliwość, przewidywalność, pewność prawa i wystarczającą harmonizację, co umożliwi przedsiębiorstwom korzystanie z jednolitego rynku i zapewni przyczynianie się przez prawo spółek do realizacji strategii na rzecz MŚP.
Problemy jurysdykcji dotyczącej internetu i związane z tym wyzwania w dziedzinie międzynarodowego prawa prywatnego mają charakter globalny. Europa wnosi istotny wkład w odpowiednie fora oparte na porozumieniu zainteresowanych stron i powinniśmy kontynuować działania w tym zakresie, w tym w odniesieniu do prac WTO w obszarze handlu elektronicznego.
Zgodnie z pismem określającym Pani zadania będzie Pani odpowiedzialna za dopilnowanie, aby europejski system własności intelektualnej był „spójny, dostosowany do ery cyfrowej i wspierał naszą konkurencyjność”. Taki system odegra kluczową rolę w rozwoju sztucznej inteligencji i innych technologii przyszłości. W tym kontekście istnieje jednak wiele dających się przewidzieć wyzwań, a mianowicie:
- zarządzanie danymi wykorzystywanymi w rozwoju systemów sztucznej inteligencji, ich własność i ochrona;
- określenie związku między danymi a prawami własności intelektualnej wykorzystywanymi w kontekście sztucznej inteligencji, włącznie z kwestiami naruszania, ujawniania i udostępniania;
- stosowanie algorytmów w rozwoju technologii sztucznej inteligencji i stosowanie technologii sztucznej inteligencji w zarządzaniu prawami własności intelektualnej i egzekwowaniu ich (np. „inteligentne umowy”);
- potencjalne problemy wynikające ze sprzecznych przepisów prawa i jurysdykcji.
Mając na uwadze te wyzwania, jaka jest Pani strategia, aby zapewnić, że europejski system praw własności intelektualnej będzie dostosowany do założonych celów i zachowa aktualność?
Rozwój sztucznej inteligencji i gospodarka oparta na danych są czynnikami przełomowymi nie tylko dla naszych gospodarek, ale również dla sposobu funkcjonowania naszych systemów własności intelektualnej. Będę działać w kilku obszarach:
po pierwsze, jestem głęboko przekonana, że wspieranie tworzenia, dostępności i udostępniania danych powinno leżeć u podstaw polityki przemysłowej UE. Europa potrzebuje dobrze określonej strategii dotyczącej tego, w jaki sposób to osiągnąć. Dostępne obecnie duże ilości zbiorów danych mogą wnieść istotny wkład w naszą gospodarkę. Nasza zdolność do rozwijania inteligentnych systemów opieki zdrowotnej lub samochodów autonomicznych zależy od dostępności takich dużych zbiorów danych. Dane jako takie nie są chronione prawami własności intelektualnej. Jak jednak wskazuje Państwa pytanie, pojawiają się kwestie związane z prawami własności intelektualnej. Na przykład dane i algorytmy mogą stanowić tajemnice przedsiębiorstwa objęte dyrektywą w sprawie tajemnic przedsiębiorstwa z 2016 r. Dane takie jak obrazy mogą być również objęte prawami autorskimi. Takie systemy własności intelektualnej chronią uzasadnione interesy. Niemniej jednak nasze ramy prawne dotyczące własności intelektualnej są elastyczne, a ochrona własności intelektualnej nie oznacza, że takie dane nie mogą być udostępniane.
Jak dotąd główny nacisk położono na udostępnianie danych sektora publicznego w ramach dyrektywy w sprawie otwartych danych. Musimy iść naprzód, przestrzegając przy tym ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. Dokonano już analizy udostępniania danych sektora prywatnego i handlu nimi. W 2018 r. Komisja sporządziła sprawozdanie z oceny dostępnej ochrony własności intelektualnej w odniesieniu do baz danych, w tym prawa
przestrzeni danych”. Uznaje się, że wprowadzenie specjalnego wyjątku w odniesieniu do eksploracji tekstów i danych jest ważnym krokiem naprzód, jeśli chodzi o bardziej przyjazne dla SI ramy prawa własności intelektualnej w Europie. Prace te stanowią doskonały punkt wyjścia do zajęcia się omawianymi kwestiami.
W trakcie mojej kadencji będę traktowała priorytetowo definiowanie i wdrażanie przepisów regulujących dane i udostępnianie danych w Europie, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiednich zachęt do generowania i udostępniania danych. Musimy ułatwić udostępnianie i ponowne wykorzystywanie danych w określonych celach leżących w interesie publicznym, takich jak badania medyczne i poprawa infrastruktury publicznej.
Musimy poprawić dostęp do danych będących w posiadaniu podmiotów prywatnych i rozwiązać problem braku równowagi władzy rynkowej różnych podmiotów. Musimy przy tym wziąć pod uwagę fakt, że zbiory danych są nie tylko w posiadaniu dużych podmiotów, ale także małych i innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up. Potrzebujemy jasnych i sprawiedliwych przepisów, które będą służyć wszystkim. Moje działania nie będą ograniczać się do wyjaśnienia ram prawnych: Będę również współpracować z odpowiednimi sektorami przemysłu oraz, w stosownych przypadkach, z organami publicznymi, aby wprowadzić narzędzia ułatwiające skuteczne udostępnianie danych.
Nie jest to problem konkretnego sektora, lecz kwestia podstawowej polityki przemysłowej, która ma na celu utrzymanie naszej konkurencyjności w stosunku do USA i Chin.
Po drugie, sprawdzę dokładnie, czy i w jakich warunkach można chronić stworzone przez SI wynalazki i dzieła. W 2017 r. na świecie opublikowano niemal 30 000 zgłoszeń patentowych związanych z SI – dwa razy więcej niż dwa lata wcześniej.
Własność intelektualna w dziedzinie SI wiąże się z kwestiami natury prawnej, politycznej, a nawet filozoficznej dotyczącymi charakteru wynalazku i innowacji. Nie posiadamy jeszcze wszystkich odpowiedzi, ale musimy szybko zapewnić jasność. Złożono już zgłoszenia patentowe, w których wymieniono sztuczną inteligencję jako wynalazcę, co stanowi wyzwanie dla koncepcji takich jak wynalazczość, nowość i ujawnienie. Podobna dyskusja toczy się w sprawie praw autorskich. Zainteresowane są również Światowa Organizacja Własności Intelektualnej i Stany Zjednoczone. Służby Komisji zainicjowały te dyskusje i jestem przekonana, że Europa musi odgrywać wiodącą rolę w tej globalnej debacie. Podczas realizacji tych prac ocenimy jednocześnie potrzebę przygotowania wytycznych na temat istniejących unijnych ram prawnych.
Po trzecie, zbadam, w jaki sposób rewolucja w dziedzinie sztucznej inteligencji może przyczynić się do zwiększenia skuteczności naszych systemów własności intelektualnej.
Sztuczna inteligencja i inne technologie, takie jak łańcuch bloków, mogą być stosowane w celu ułatwienia procedur rejestracji i rozpatrywania patentów. Mogą one również pomóc europejskim sektorom kreatywnym uczynić nasz system praw autorskich mniej złożonym i bardziej skutecznym. Mogą być wykorzystywane do ułatwiania udzielania licencji, na przykład poprzez umożliwienie korzystania z inteligentnych umów i ich opracowywania.
Niektóre państwa członkowskie rozważają wprowadzenie przepisów dotyczących inteligentnych umów oraz ogólnie przepisów w dziedzinie łańcucha bloków. Myślę, że odpowiednim wymiarem regulacji łańcucha bloków jest wymiar europejski. Europa może przejąć inicjatywę i przedstawię konkretne propozycje w oparciu o istotne przeprowadzone dotąd prace oraz z pełnym poszanowaniem najwyższych standardów w zakresie lepszych uregulowań prawnych.
Po czwarte, sztuczna inteligencja i powiązane z nią technologie mogą również pomóc nam w zwalczaniu kradzieży własności intelektualnej. Kradzież własności intelektualnej rośnie zarówno w skali globalnej, jak i w Europie. W 2016 r. podrabiane produkty stanowiły 3,3 proc. światowego handlu. Stanowiły one 6,8 proc. przywozu do UE w porównaniu z 5 proc. zaledwie 3 lata wcześniej. Musimy to powstrzymać, a nowe technologie mogą nam dopomóc. Na przykład rozwiązania oparte na łańcuchu bloków mogą pomóc posiadaczom praw w lepszej kontroli ich łańcuchów dostaw. Można również wprowadzić rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji w celu wykrywania i usuwania nielegalnych ofert w internecie.
Pierwszym krokiem będzie powołanie przeze mnie grupy wysokiego szczebla, której zadaniem będzie zbadanie kwestii związanych z prawami własności intelektualnej wynikających z rewolucji w dziedzinie sztucznej inteligencji i danych. Będę organizować dyskusje z zainteresowanymi stronami i pogłębiać naszą analizę w celu zaproponowania rozwiązań.
W trakcie mojej kadencji będę ściśle współpracować z zainteresowanymi stronami i wszystkimi partnerami oraz zaangażuje się w aktywny dialog z naszymi głównymi partnerami handlowymi, aby zminimalizować problemy wynikające ze sprzecznych przepisów i jurysdykcji. Cieszę się również na współpracę z Parlamentem Europejskim.