Rejestr Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ)

Prace nad rejestrem administracyjnym Narodowego Funduszu Zdrowia były kontynuacją prac przeprowadzonych na rejestrze ZUS. Rejestr NFZ zawierał informacje o 38 740 372 rekor-dach⁷⁰ opisanych przez 44 zmienne, wśród których wyróżnić można:

 płeć,

 datę urodzenia,

69

W analizowanym zbiorze kody TERYT sięgały poziomu gminy.

98

 miejsce zameldowania/zamieszkania (do poziomu gminy włącznie),

 tytuł uprawnienia do ubezpieczenia,

 informacje o numerze PESEL (odpersonalizowane). Zakres podmiotowy rejestru obejmował:

 osoby posiadające obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub pań-stwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),

 osoby nieposiadające obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – na podstawie odrębnych przepisów szczegółowych.

Zakres przedmiotowy rejestru – obejmował dwie grupy ubezpieczonych:

 Centralny Rejestr Członków Rodziny Ubezpieczonych Uprawnionych do Ubezpiecze-nia Zdrowotnego – 8 572 781 rekordów,

 Centralny Wykaz Ubezpieczonych – 30 074 341 rekordów.

Podobnie jak w przypadku rejestru ZUS, celem badania była weryfikacja możliwości wyko-rzystania rejestru NFZ dla potrzeb sprawozdawczości rynku pracy. Zakres przeprowadzonych prac obejmował:

 kontrolę momentu referencyjnego,

 kontrolę zbioru w zakresie braków danych,

 eksplorację kodów ubezpieczeń w celu uzyskania informacji o aktywności ekono-micznej ludności,

 usunięcie duplikatów.

Kontrolę momentu referencyjnego przeprowadzono z wykorzystaniem zmiennej „data zapisu do rejestru”. Dzienna liczba zapisów do rejestru utrzymywała się na podobnym poziomie do dnia 17 listopada 2009 roku. Po tym dniu liczba zapisów zdecydowanie spadła. Na tej pod-stawie arbitralnie ustalono, że rejestr jest aktualny na 17 listopada 2009 roku.

Tabela 3.5. Struktura braków danych w analizowanych zmiennych rejestru NFZ

Zmienna Odsetek braków danych

płeć 0 %

data urodzenia 0,00023%

kod TERYT gminy zamieszkania 0,00003%

tytuł uprawnienia do ubezpieczenia 31,58%

id_PESEL 0,17%

99 Zbiór danych NFZ charakteryzował się stosunkowo niską liczbą braków danych. Wyjątek stanowiła zmienna „tytuł uprawnienia do ubezpieczenia”, w której niemal co trzecia jednostka nie posiadała ważnej wartości (por. tabela 3.5). Braków danych w tej zmiennej zanotowano 13 528 850, z czego wśród osób do 24 lat zanotowano aż 9 165 042 braków odpowiedzi. Ze względu na brak informacji od gestora o przyczynie tej sytuacji, wysunięto przypuszczenie, że są to osoby nie posiadające tytułu do ubezpieczenia, a więc bierne zawodowo, ubezpieczo-ne jako członkowie rodzin płatników.

Tabela 3.6. Liczba powtórzeń numeru PESEL w zbiorze NFZ

Liczba powtórzeń Częstość

1 38 641 521 2 11 086 3 210 4 8 5 5 6 i więcej 6

źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ

Bardzo niewielki odsetek rekordów w zbiorze NFZ posiadał ten sam numer PESEL. Duplika-ty wynikały ze zmiany statusu z ‘członka rodziny płatnika’ na ‘płatnika’ i odwrotnie. Ze względu na niedużą liczbę powtórzeń (por. tabela 3.6), duplikaty usunięto losowo. Należy jednak zwrócić uwagę, że 66 987 osób nie miało informacji o numerze PESEL, a 20 549 osób miało błędny nr PESEL (zakodowany jako 0). Dla tych osób nie sposób było sprawdzić wy-stępowanie duplikatów.

Wobec faktu, że zbiór danych NFZ, ze względu na swoją liczebność, zawierała informa-cję o wszystkich mieszkańcach Polski, możliwym było, oprócz wyznaczenia liczby aktyw-nych zawodowo (jak w rejestrze ZUS), ustalenie liczby osób bieraktyw-nych zawodowo. Za osoby bierne zawodowo uznano osoby o nieustalonym statusie na rynku pracy (symbol X) oraz oso-by którym nie przyporządkowano kodu ubezpieczenia (por. tabela 3.7).

100 Tabela 3.7. Struktura aktywności ekonomicznej ludności w wieku 15 lat i więcej wg rejestru NFZ

Status (symbol) Liczba

Pracownicy najemni (A) 10 346 249

w tym:

osoby wykonujące umowę agencyjną, itp. –

w siedzibie zleceniodawcy (A1) ^{1 351 190}

duchowni (A2) 18 339

żołnierze służby zasadniczej (A3) 30 889

Pracujący na własny rachunek (B) 1 629 112

Pracujący, pomagający członkowie rodzin (C) 42 655 Inni (nie zaliczani do pracujących) (D) 113 113 w tym: osoby na urlopie wychowawczym (D1) 26 766

Bezrobotni (E) 2 901 421

Nieustalony status na rynku pracy (X) 7 959 287

brak numeru ubezpieczenia 7 762 171

źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ i [Nowakowska 2008]

Wykres 3.2. Struktura ludności aktywnej zawodowo w Polsce w IV kwartale 2009 na podsta-wie NFZ i BAEL (w tysiącach osób)

Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ i BAEL

Porównanie struktur rynku pracy otrzymanych na podstawie rejestru NFZ z analogicznymi strukturami wynikającymi z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzono dla III kwartału 2009 roku. Analiza porównawcza wykazała stosunkowo dużą zgodność mię-dzy źródłami, jednak zauważyć można, że rejestr NFZ zdaje się niedoszacowywać pracują-cych (względem BAEL) oraz przeszacowywać liczbę osób bezrobotnych (por. wykres 3.2).

15 885 1 471 17 356 14 149 14 037 2 901 16 938 15 861 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 20000 Aktywni zawodowo pracujący Aktywni zawodowo bezrobotni Aktywni zawodowo ogółem Bierni zawodowo BAEL NFZ

101 Tabela 3.8. Struktura ludności aktywnej zawodowo na podstawie NFZ i BAEL (w tysiącach osób), Polska, przekrój województw, IV kwartał 2009

Województwo

NFZ 17 listopada 2009 BAEL IV kw. 2009 aktywni

zawodowo ^{bierni zawo-}dowo zawodowo ^{aktywni bierni za-}wodowo

dolnośląskie 1 354 1 141 1 343 1 097 kujawsko-pomorskie 927 850 949 772 lubelskie 863 999 1 109 860 lubuskie 478 388 495 397 łódzkie 1 140 1 060 1 414 1 124 małopolskie 1 385 1 368 1 362 1 181 mazowieckie 2 383 2 036 2 580 1 844 opolskie 436 424 424 356 podkarpackie 866 937 980 775 podlaskie 467 565 528 446 pomorskie 1 015 876 892 774 śląskie 2 066 1 934 1 887 1 708 świętokrzyskie 531 575 686 515 warmińsko-mazurskie 653 573 624 561 wielkopolskie 1 556 1 339 1 425 1 112 zachodniopomorskie 790 676 659 626 OGÓŁEM 16 910 15 740 17 357 14 148

Źródło: opracowanie własne na podstawie rejestru NFZ i BAEL

Zagregowane struktury rynku pracy porównano również w ujęciu województw (niższy po-ziom agregacji przestrzennej nie jest dostępny w BAEL). Współczynniki podobieństwa dla aktywnych i biernych zawodowo były wysokie i wynosiły odpowiednio 94,9% i 97,3%. Nie-doszacowania aktywnych zawodowo w NFZ względem BAEL były szczególnie widocz-ne w województwach o stosunkowo niedużej liczbie mieszkańców (lubelskie, lubuskie, pod-karpackie, podlaskie, świętokrzyskie), natomiast w województwach „dużych” struktury rynku pracy były bardziej zbliżone (por. tabela 3.8).

Dzięki bardzo dużemu (prawdopodobnie pełnemu) pokryciu rejestru NFZ, przy dużej zgod-ności struktur rynku pracy z BAEL, możliwym było wyznaczenie podstawowych charaktery-styk rynku pracy na niskim poziomie agregacji przestrzennej oraz w ujęciu podstawowych charakterystyk demograficznych (płeć i wiek).

102 Rejestr NFZ, odpowiednio zharmonizowany, może być dobrym źródłem informacji dla staty-styki publicznej. W zasadzie rejestr zawiera dane o aktywności ekonomicznej oraz o różnych charakterystykach ludności całego kraju, może być przydatny jako źródło szacun-ków w dowolnych przekrojach terytorialnych. Zasoby rejestru NFZ mogą mieć duże znacze-nie dla władz samorządowych – zwłaszcza w kontekście członkostwa Polski w Unii Europej-skiej. Duża liczebność rejestru może również predestynować go jako źródło informacji po-mocniczych w estymacji pośredniej.

Rejestr nie zawiera jednak wielu informacji dodatkowych, jak wykształcenie mieszkańców, czy źródło utrzymania (dostępne w badaniach reprezentacyjnych).