3.4. Przegląd badań nad efektywnością i ryzykiem strategii inwestycji społecznie
3.4.4. Rezultaty analizowanych badań
Pod względem ostatecznego rezultatu badań, publikacje dotyczące efektywności i ryzyka strategii SRI podzielić można na trzy grupy (por. klasyfikacja badań w tabeli 3.2.):
− badania dowodzące, że w porównaniu do klasycznych metod doboru aktywów do portfela, stosowanie strategii SRI prowadzi do osiągniecia wyższych stóp zwrotu lub mniejszego ryzyka, bądź obu tych efektów jednocześnie;
− badania, których rezultaty świadczą, że stosowanie strategii SRI prowadzi do spadku efektywności portfela lub wzrostu jego ryzyka, bądź obu tych efektów jednocześnie; − badania wskazujące na brak wpływu stosowania strategii SRI na efektywność oraz
ryzyko portfela inwestycji.
Analiza wyników poszczególnych badań prowadzi do wniosku, że w większości z nich nie znaleziono empirycznych dowodów potwierdzających istotność wpływu stosowania strategii SRI na efektywność i ryzyko portfela. Wnioski te są zgodne ze spostrzeżeniami S. Rathnera, który wskazuje, że w niemal 75% z dotychczas przeprowadzonych i opublikowanych badań (stan na marzec 2012 r.) nie znaleziono empirycznego potwierdzenia na występowanie statystycznie istotnych różnic w stopach zwrotu z funduszy SRI i funduszy klasycznych. Pozostałe 25% publikacji zawiera natomiast w równym stopniu dowody na większą jak i mniejszą efektywność funduszy SRI313. Do podobnych wniosków doszli również C. Revelli i J.L. Viviani, którzy w okresie 1972-2009 zidentyfikowali 161 empirycznych prób weryfikacji hipotez o kierunku wpływu stosowania strategii SRI na efektywność i ryzyko inwestycji314. Zgodnie z ich spostrzeżeniami 40 badań wskazuje na pozytywny wpływ stosowania strategii SRI na parametry portfela, 31 sugeruje, że wpływ ten jest negatywny, a konkluzją 80 jest stwierdzenie braku wpływu stosowania strategii SRI na efektywność i ryzyko portfela.
310 Por. J. Chong, M. Her, G.M. Philips, op. cit.
311 Por. S. Managi, T. Okimoto, A. Matsuda, Do socially responsible investment indexes outperform conventional indexes?, Applied Financial Economics, Vol. 22, 2012, s. 1511-1527.
312 Por. T. Adler, M. Kritzman, op. cit. 313 S. Rathner, op. cit., s. 358.
314 Przy czym cytowani autorzy przeanalizowali 75 publikacji, stwierdzając, że w części z nich przeprowadzono więcej niż jeden eksperyment badawczy. Patrz: C. Revelli, J.L. Viviani, The Link Between SRI and Financial Performance: Effects and Moderators, Management international, Vol. 17, No. 2, 2013, s. 105-122.
112 Badania efektywności i ryzyka inwestycji społecznie odpowiedzialnych w Polsce
W Polsce jak dotąd niewielu autorów podjęło problematykę efektywności strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych. Wśród nielicznych krajowych publikacji na ten temat należy wskazać m.in. pozycje autorstwa T. Czerwińskiej315, M. Wolskiej i M. Czerwonki316, M. Bartkowiaka i B. Janik317, A. Lulewicz-Sas318 oraz P. Kaźmierkiewicza319. Ponadto badania nad efektywnością strategii SRI w odniesieniu do indeksu RESPECT oraz funduszy inwestycyjnych prowadził również autor niniejszej pracy320. Ze względu na występowanie na rynku polskim zaledwie sześciu krajowych funduszy deklarujących stosowanie strategii SRI oraz jednego indeksu SRI (RESPECT Index), a także krótki okres ich funkcjonowania, zakres podmiotowy oraz czasowy poszczególnych badań był ograniczony. Metodologia zastosowana w analizowanych badaniach opierała się w głównej mierze na obliczeniu oraz interpretacji podstawowych wskaźników rentowności i ryzyka, a także miar efektywności skorygowanych o ryzyko wywodzących się z modelu CAPM.
Wnioski sformułowane przez autorów omawianych publikacji nie są jednoznaczne. T. Czerwińska zauważa, że indeks RESPECT charakteryzuje się ponadprzeciętnym poziomem rentowności i stosunkowo niskim ryzykiem wskazując jednocześnie, że przeprowadzone badanie, ze względu na jego krótki okres, nie upoważnia do formułowania wniosków o dodatnim związku społecznej odpowiedzialności i efektywności inwestycji321.
M. Wolska i M. Czerwonka wykazały, że trzy na cztery badane fundusze SRI osiągnęły wyniki słabsze od benchmarku, z kolei RESPECT Index okazał się być bardziej efektywny od indeksu WIG. Autorki wskazując na ograniczenia przeprowadzonych badań podkreślają również, że dostępność dłuższych szeregów czasowych stóp zwrotu przyczyniłaby się do lepszej analizy kwestii opłacalności inwestowania społecznie odpowiedzialnego w Polsce322.
315 T. Czerwińska, Efektywność..., s. 129-140. 316 M. Wolska, M. Czerwonka, op. cit.
317 M. Bartkowiak, B. Janik, Analiza porównawcza Indeksów akcji spółek społecznie Odpowiedzialnych Respect, Ceerius i Vonix, Studia Oeconomica Posnaniensia, Vol. 1, No. 9 (258), 2013, s. 5-19.
318 A. Lulewicz-Sas, Społecznie odpowiedzialne inwestowanie narzędziem koncepcji społecznie odpowiedzialnego biznesu, Economics and Management, Vol. 1, 2014, s. 142-157.
319 P. Kaźmierkiewicz, op. cit. Przy czym zaznaczyć należy, że badania ujęte w publikacji zostały przeprowadzone w oparciu o dane z rynku USA.
320 T. Jedynak, Ocena efektywności strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych na przykładzie wyników polskich funduszy inwestycyjnych, w: Rynek kapitałowy wobec wyzwań dekoniunktury, A. Z. Nowak, T. Czerwińska (red), Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, s. 205-217 oraz T. Jedynak, Efektywność strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych na przykładzie Respect Index, Zeszyty Naukowe nr 12, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Kraków 2012, s. 171-183.
321 T. Czerwińska, Efektywność..., s. 139-140. 322 M. Wolska, M. Czerwonka, op. cit., s. 21.
113 Z badań przeprowadzonych przez M. Bartkowiak i B. Janik wynika, że RESPECT Index miał znacząco wyższe wskaźniki dochodowości i efektywności od analogicznych miar dla indeksów CEERIUS i VONIX. Ponadto indeks ten cechowały lepsze parametry od wzorcowych dla GPW indeksów323. Analiza A. Lulewicz-Sas, w której autorka porównuje indeks WIG20 oraz RESPECT Index wskazuje, że ten drugi cechuje się wyższymi stopami zwrotu oraz niższym ryzykiem inwestycyjnym324.
Z dotychczasowych badań autora pracy wynika, że przeciętna stopa zwrotu z funduszy SRI w Polsce nie różni się istotnie od średniej stopy zwrotu osiąganej przez fundusze stosujące tradycyjne strategie inwestycyjne. Statystycznie istotna, na korzyść funduszy SRI, jest natomiast różnica w wariancji badanych stóp zwrotu. Analiza miar efektywności skorygowanych o ryzyko, ze względu na krótki horyzont badania, nie przyniosła jednoznacznych rezultatów, nie dając tym samym podstaw do sformułowania ostatecznych wniosków325. Badanie indeksu RESPECT wykazało, że dochodowość inwestycji społecznie odpowiedzialnych nie wykazuje statystycznie istotnych różnic względem rentowności portfela szerokiego rynku, którego odbiciem jest indeks WIG. Ocena efektywności stóp zwrotu z RESPECT Index za pomocą miar skorygowanych o ryzyko sugeruje z kolei, że jest ona wyższa od efektywności stóp zwrotu z indeksu WIG. Jednakże, podobnie jak w przypadku funduszy inwestycyjnych, stosunkowo krótki horyzont czasowy przeprowadzonego badania powoduje, że uzyskane wyniki powinny zostać potwierdzone w oparciu o dane z dłuższego okresu326.
323 M. Bartkowiak, B. Janik, op. cit., s. 18-19.
324 A. Lulewicz-Sas, op. cit., s. 154-155. Zauważyć należy jednak, że porównywanie indeksu cenowego (WIG20) z dochodowym (RESPECT Index) stanowi błąd metodologiczny, który mógł zaważyć na wynikach badania. Prawidłowym jest jedynie zestawienie indeksu RESPECT z innym indeksem dochodowym, np. indeksem WIG lub dochodowym odpowiednikiem WIG20 – WIG20TR.
325 T. Jedynak, Ocena..., s. 215-216. 326 T. Jedynak, Efektywność..., s. 181-182.
114