Wielkość rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych

Według raportu 2012 Global Sustainable Investment Review całkowita wartość światowego rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych wynosi 13,568 bln USD, co stanowi ok. 21,8% wartości wszystkich aktywów notowanych na rynkach finansowych353. Autorzy przywołanego raportu szacują, że ok. 89% tej kwoty przypada na aktywa zarządzane przez profesjonalne instytucje finansowe, a pozostałe 11% – na inwestorów indywidualnych354. Pod

353 2012 Global Sustainable Investment Review, Global Sustainable Investment Alliance GSIA 2013, (http://gsiareview2012.gsi-alliance.org/), s. 9, dostęp 2.07.2014 r.

354 Ibidem, s. 15. Przy czym, struktura ta kształtuje się w odmienny sposób w różnych uwzględnionych w raporcie regionach. Przykładowo w Europie udział inwestorów indywidualnych wynosi ok. 6%, a w USA –

122 względem wartości aktywów netto, zdecydowanie największym rynkiem inwestycji społecznie odpowiedzialnych są traktowane łącznie kraje europejskie355, których udział w

światowym rynku SRI wynosi ok. 64,55%. Na drugim miejscu, z udziałem w światowym

rynku SRI szacowanym na 27,56% plasują się USA, trzecie miejsce zajmuje Kanada (4,34%). Na rynki państw afrykańskich, azjatyckich oraz Australii i Nowej Zelandii przypada natomiast ok. 3,55% wartości całego rynku SRI³⁵⁶ (por. Rysunek 4.1).

Rysunek 4.1. Struktura wartości aktywów netto światowego rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych

Źródło: 2012 Global..., s. 9.

Największy odsetek aktywów lokowanych z uwzględnieniem strategii SRI w całkowitej wartości profesjonalnie zarządzanych aktywów odnotowano w przypadku krajów europejskich (49,0%). Wysokim udziałem inwestycji społecznie odpowiedzialnych w ogólnej wartości profesjonalnie zarządzanych aktywów na rynku kapitałowym charakteryzuje się również region afrykański (35,2%) oraz Kanada (20,2%). W Australii i Nowej Zelandii strategie SRI są stosowane w odniesieniu do ok. 18,0% profesjonalnie zarządzanych aktywów, a w USA – 11,2%. Najmniejszym udziałem inwestycji dokonywanych na

ponad 22%. Warto w tym miejscu odnotować, że o ile analiza zakresu wykorzystania strategii inwestycji społecznie odpowiedzialnych przez inwestorów instytucjonalnych, ze względu na ich politykę informacyjną nie przysparza większych problemów, to określenie reguł inwestycyjnych jakimi kierują się inwestorzy indywidualni oraz oszacowanie łącznej wartości aktywów jakie lokują oni zgodnie z zasadami SRI jest praktycznie niewykonalne. Stąd też zdecydowana większość opracowań zawierających dane wtórne na temat wielkości rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych skupia się na analizie profesjonalnie zarządzanych aktywów (assets under management, AUM), wzmiankując jedynie szacunkowe wartości aktywów lokowanych na rynku bezpośrednio przez inwestorów indywidualnych.

355 Raport European SRI Study 2012, na podstawie którego zostały przeprowadzone obliczenia uwzględnia rynki 14 państw europejskich: Austrię, Belgię, Danię, Finlandię, Francję, Hiszpanię, Holandię, Niemcy, Norwegię, Polskę, Szwecję, Szwajcarię, Wielką Brytanię oraz Włochy. Por. European SRI Study 2012...

356 2012 Global..., s. 9. 64,55% 27,56% 4,34% 1,69% ^{1,31% 0,55%} Europa USA Kanada Afryka

Australia i Nowa Zelandia Azja

123 podstawie strategii SRI cechują się kraje regionu azjatyckiego – ok. 2,5%357 (por. Rysunek 4.2).

Rysunek 4.2. Udział aktywów SRI w profesjonalnie zarządzanych aktywach w poszczególnych regionach świata

Źródło: 2012 Global..., s. 10.

Spośród wszystkich strategii inwestowania społecznie odpowiedzialnego, w skali globalnej, najpopularniejszą jest selekcja negatywna, na podstawie której lokowane są aktywa o wartości ok. 8,274 bln USD. Drugie miejsce zajmuje strategia integracji – 6,176 bln USD, a trzecie – strategia zaangażowania 4,689 bln USD. Na dalszych miejscach plasują się: inwestycje spełniające określone standardy, selekcja pozytywna oraz inwestycje w społeczeństwo i zrównoważone inwestycje358 (por. Rysunek 4.3).

* Suma środków lokowanych zgodnie z przedstawionymi na wykresie strategiami SRI, jest większa niż wartość

wszystkich aktywów SRI, gdyż wielu inwestorów wykorzystuje jednocześnie więcej niż jedną strategię.

Rysunek 4.3. Zastosowanie strategii SRI na rynku globalnym (w mln USD)

357 Ibidem, s. 10

358 Ibidem, s. 11. Przy czym odnotować należy, że kategoryzacja strategii SRI zastosowana w przywoływanym raporcie nie pokrywa się z klasyfikacjami stosowanymi w innych opracowaniach, a także z klasyfikacją zaproponowaną przez autora w rozdziale 1.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Europa USA Kanada Afryka

Australia i Nowa Zelandia Azja 83 89 1 013 3 038 4 689 6 176 8 274 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 8 000 9 000 zrównoważone inwestycje inwestycje w społeczeństwo selekcja pozytywna inwestycje spełniające standardy zaangażowanie integracja selekcja negatywna*

124

Źródło: 2012 Global..., s. 11.

Z badań przeprowadzonych przez fundację United States Social Investment Forum (US SIF) wynika, iż wielkość amerykańskiego rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych w 2014 r. wynosiła ok. 6 572 bln USD dolarów i w stosunku do 1995 r. (pierwsze badanie przeprowadzone przez US SIF) wzrosła ponad dziesięciokrotnie³⁵⁹. Średnioroczna stopa wzrostu rynku SRI w tym okresie wynosiła więc ponad 13% (por. Rysunek 4.4). Dla porównania warto odnotować, że w analogicznym okresie wartość wszystkich profesjonalnie zarządzanych aktywów w USA wzrosła z poziomu 7 bln USD do 36,8 bln USD, czyli o ok. 425%³⁶⁰.

Rysunek 4.4. Wartość rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych w USA w latach 1995-2014 (w mld USD)

Źródło: Report on..., s. 11.

W Europie badaniem rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych zajmuje się Europejska Organizacja ds. Zrównoważonego Inwestowania (Eurosif), która co dwa lata publikuje raport o wartości rynku SRI w wybranych krajach europejskich. Z informacji przedstawianych w raportach wynika, że na przestrzeni minionych kilkunastu lat europejski rynek SRI rozwijał się bardzo dynamicznie, odnotowując niemal trzydziestokrotny wzrost wartości aktywów (por. Rysunek 4.5). W kontekście analizy rozwoju europejskiego rynku SRI należy jednak mieć na uwadze, że w przeszłości z roku na rok wzrastała liczba państw objętych badaniami Eurosif: pierwsze badanie z 2003 r. dotyczyło ośmiu państw, w których koncepcja SRI rozwinęła się najszybciej³⁶¹; kolejny raport z 2006 r. obejmował dziewięć państw³⁶²; w 2008 r. uwzględniono ich już trzynaście³⁶³; a w 2010 r. badaniom poddano rynki

359 Report on..., s. 12, Przy czym zaznaczyć należy, że w przywoływanym raporcie uwzględniono wyłącznie wartość profesjonalnie zarządzanych aktywów.

360 Ibidem, s. 12.

361 Były to: Austria, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Szwajcaria, Włochy i Wielka Brytania. 362 W analizach uwzględniono również Belgię.

363 Do raportu dołączono informacje o rynkach SRI w Danii, Finlandii, Norwegii i Szwecji. 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2010 2012 2014

125 kolejnych sześciu państw, które nie były objęte raportem za 2008 rok364. W raporcie z 2012 r. uwzględniono czternaście krajów, a w najnowszym raporcie z 2014 r. - trzynaście365. Wydawać by się zatem mogło, że z metodologicznego punktu widzenia nieprawidłowym jest zestawianie ze sobą danych z kolejnych raportów Eurosif z poszczególnych lat. Zdaniem autora rozumowanie takie jest jednak błędne, a tego typu porównania są uzasadnione. Raporty sporządzane w kolejnych latach obejmowały bowiem sukcesywnie kraje, w których koncepcja inwestowania społecznie odpowiedzialnego nabierała znaczenia, a tym samym rosła również wartość inwestycji dokonywanych na podstawie strategii SRI. Na potrzeby uogólnionych analiz, można więc przyjąć, że w skali europejskiej wartość rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych w krajach nie uwzględnianych w badaniach była znikoma, a informacje przedstawiane w kolejnych raportach stanowią dobre przybliżenie tendencji występujących na europejskim rynku SRI.

Rysunek 4.5. Wartość rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych w Europie w latach 2003-2013 (w mld EUR)

Źródło: opracowanie własne na podstawie European SRI Study 2006..., European SRI Study 2008..., European SRI Study 2010..., European SRI Study 2012... oraz European SRI Study 2014...

Francuski rynek inwestycji społecznie odpowiedzialnych jest jednym z najlepiej rozwiniętych rynków SRI w Europie. W raporcie Eurosif z 2014 r., jego wielkość była szacowana na ok. 1 728,8 mld EUR, co stanowiło ok. 17,49% wartości całego europejskiego rynku inwestycji społecznie odpowiedzialnych³⁶⁶. Godnym uwagi jest spektakularny wzrost wartości francuskiego rynku SRI w minionych latach. Mając na uwadze, że w 2005 r. był on wyceniany na 13,8 mld EUR, można obliczyć, że od tego czasu powiększył się on ponad 125-krotnie, odnotowując średnioroczną stopę wzrostu na poziomie ok. 82,89%.

364 Nowymi krajami uwzględnionymi w raporcie były: Cypr, Estonia, Grecja, Litwa, Łotwa oraz Polska. 365 Są to: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Norwegia, Polska, Szwajcaria, Szwecja, Włochy i Wielka Brytania.

366 European SRI Study 2014..., s. 43-44. 0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 000 12 000 2002 2005 2007 2009 2011 2013

126 Inwestycje społecznie odpowiedzialne stopniowo rozwijają się również na polskim rynku finansowym367. Łączną wartość polskiego rynku SRI w 2013 r. szacowano na ok. 4,4 mld PLN (1,06 mld EUR), co stanowiło mniej niż 1% łącznej wartości aktywów zarządzanych w Polsce³⁶⁸. Udział inwestorów instytucjonalnych w polskim rynku SRI szacuje się na ponad 98%, a wśród aktywów klasyfikowanych jako społecznie odpowiedzialne, przeważają obligacje (ok. 63%) oraz akcje (ok. 24%)³⁶⁹.