Wśród wielu nowoczesnych technologii mogących przyczynić się do reali-zacji rozwoju zrównoważonego szczególna uwaga poświęcana jest w ostatnim cza-sie zagadnieniom rozpowszechniania się nowoczesnych technik telekomunikacyj-nych, umożliwiającym prowadzenie telekonferencji, telepracy, przesyłania środków i danych w czasie realnym na ogromne odległości za pomocą kliknięcia myszą itp.
Jest to tzw. sektor ICT (Information and Communication Technologies), obejmujący technologie związane z gromadzeniem, przechowywaniem, przetwarzaniem, przesy-łaniem i prezentacją różnego typu informacji (tekstów, obrazów i dźwięku), czyli przede wszystkim technologie komputerowe i komunikacyjne (Dosi 1982, Freeman, Perez 1988, Olechnicka 2004, Męczyński 2007). Pojawienie się tego typu technolo-gii określane zostało mianem „rewolucji technologicznej”, a nawet „paradygmatem techno-ekologicznym”, gdyż wiąże się ze zmianami technologicznymi na wielka skalę, oddziałującymi na cały system gospodarczy.
W ostatnich latach to właśnie sektor ICT postrzegany jest jako główny ini-cjator powstawania nowych, wysoko dochodowych przedsięwzięć i nowych form działalności gospodarczej, rozwijających się w oparciu o możliwość szybkiego i łatwego kontaktu z kooperantami, odbiorcami, klientami itp. (Cairncross 1997, Cooke, Walls 1999, Ohmae 1999, Nijkamp 2008).
Tego typu innowacje upowszechniają się przede wszystkim w miastach, a zwłaszcza dużych aglomeracjach miejskich, mogących zaoferować
przedsiębior-com i mieszkańprzedsiębior-com nie tylko różnego rodzaju korzyści aglomeracji, ale i łatwy do-stęp do nowoczesnych technik teleinformatycznych, eliminujących w dużej mierze wpływ odległości fizycznej na możliwość utrzymywania kontaktów. Duże miasta tworzą tym samym warunki dla rozwoju i wzajemnego dopasowania się biznesu, przedsiębiorczości, kreatywności, innowacyjności, stylu życia i kultury do tzw. go-spodarki cyfrowej (Acs 2002, Bögenhold i in. 2001, Romein, Albu 2002, Sexton, Smilor 1986, Nijkamp 2008).
Technologie ICT ważne z tego względu, że dla zrównoważonego rozwoju niezbędny jest stały rozwój gospodarczy, który zagwarantować może wysoka pro-duktywność i efektywność gospodarki (Black, Henderson 1999, Brinkley, Lee 2006, Henderson i in. 1995, Nijkamp 2008). Produktywność ta z kolei determinowana jest przede wszystkim wysokim poziomem zainwestowania w wiedzę i wysokim stop-niem zaawansowania technologii ICT.
Upowszechnienie się w skali globalnej nowoczesnych technik telekomuni-kacyjnych takich, jak Internet, telefonia komórkowa, a także łącza satelitarne (V-SAT) przyczyniło się między innymi do rozwoju nowoczesnych usług banko-wych, umożliwiających swobodne dysponowanie finansami znajdującymi się na kontach bankowych w dowolnym czasie i niemal w każdym miejscu na świecie.
Nowoczesne techniki telekomunikacyjne umożliwiły bankom rozszerzenie swojej tradycyjnej oferty bankowej o tak zwane elektroniczne lub też alternatywne kanały dystrybucji (głównie poprzez Internet, telefon stacjonarny i komórkowy, POS-y oraz bankomaty) oraz dały możliwość zaoferowania klientom zupełnie no-wych, niebankowych usług, co ma swoje konsekwencje nie tylko dla gospodarki, ale także znajduje swoje odbicie w środowisku społecznym i przyrodniczym (Jakubski 2003, Adamek 2003, Masiota 2003, Krześniak 2003).
3.1. Aspekty gospodarcze
Korzyści gospodarcze wynikające z udostępniania nowoczesnych technik telekomunikacyjnych w bankowości wydają się wysuwać na plan pierwszy. Dzięki szybkim przepływom finansowym możliwa jest szybsza realizacja zamierzeń inwe-stycyjnych, a tym samym zwiększenie konkurencyjności firm i przedsiębiorstw (por.
Porębska-Miąc 2000, Chmielarz 1999, 2001, Oręziak 2004, Mierzejewska 2007).
Wymiar ekonomiczny ma także zwiększenie mobilności osób, które chętniej przemieszczają się mając świadomość łatwego dostępu do własnych pieniędzy, przede wszystkim za pomocą karty bankowej, ale także telefonu komórkowego lub internetu.
Upowszechnianie elektronicznego pieniądza jest również bardzo korzyst-nym finansowo rozwiązaniem dla samych banków, które zmniejszają w ten sposób koszty związane z gromadzeniem, a zwłaszcza transportem gotówki (koszty
ubez-pieczeń i konwojów) (Pelc 1994, Porębska-Miąc 2000, Chmielarz 1999, 2001, Ma-siota 2003, Oręziak 2004, Mierzejewska 2007).
Bankowość elektroniczna, wypierająca z rynku tradycyjną, z założenia nie wymaga bezpośrednich kontaktów z klientem, dlatego też jej konsekwencją są okre-ślone zamiany organizacyjne pracy banku. Zmiany te polegają między innymi na zmniejszeniu liczby pracowników banku, których miejsce zajmują urządzenia elek-troniczne, z czym związane są mniejsze koszty funkcjonowania jednostki (wyposa-żenie biur, bieżące utrzymanie, koszty wody, energii itp.). Redukcja zatrudnienia pracowników w bankach nie musi jednak oznaczać wzrostu bezrobocia, gdyż z kolei większa liczba pracowników potrzebna jest do obsługi i serwisu sprzętu elektronicz-nego. Są to w większości pracownicy, którzy mogą pełnić swoje obowiązki służbo-we służbo-we własnych domach, świadcząc tzw. telepracę, przy wykorzystaniu sprzętu komputerowego.
Korzyści dla banku wiążą się także z możliwością obsługi wielu różnych klientów w tym samym czasie oraz z możliwością lepszego poznania klientów i dopasowania oferty do ich potrzeb. Z punktu widzenia klienta natomiast, nowocze-sne technologie bankowe zmniejszają koszty prowadzenia i obsługi rachunku ban-kowego.
3.2. Aspekty społeczne
Bankowość elektroniczna z pewnością silnie oddziałuje na sferę społeczną, wprowadzając zmiany w życiu codziennym. Upowszechnił się bowiem nowy styl życia, w którym plastykowa karta bankowa umożliwia realizację wielu potrzeb, niezależnie od miejsca (kraju), w którym się znajdujemy. Często jest też symbolem wyższego statusu społecznego (szczególnie złota karta). Za pomocą karty skorzystać można z wielu różnego rodzaju usług, których lista z roku na rok się wydłuża. Wie-lość typów kart pozwala na dobranie takiej, która w najlepszy sposób odpowiada naszym potrzebom (upowszechnienie się tzw. kart przedpłaconych (pre-paid), umożliwiło korzystanie z kart także młodszym klientom).
Rozważając kwestie społeczne uwzględnić należy jednak przede wszystkim sprawy bezpieczeństwa tym bardziej, że często usłyszeć można o różnego rodzaju przestępstwach, takich jak skimming, czyli kopiowanie paska magnetycznego, czy pfishing, czyli wyłudzenie danych niezbędnych do dysponowania cudzym rachun-kiem (Pisuliński 1996, 2003, 2004, Forystek 1999, Górka 2006, Adamski 2000, 2001, 2006, Adamek 2003, Bieniek 2003, EUROPOL 2006). Ponieważ na bezpie-czeństwie prowadzonych transakcji zależy zarówno bankom, jak i klientom, banki szukają nowych rozwiązań technologicznych dających w chwili obecnej niemal 100% gwarancję bezpieczeństwa (np. wykorzystanie w transakcjach dokonywanych przez Internet tokenów zamiast stałych haseł bądź zdrapek). Bezpieczeństwo w
po-sługiwaniu się kartą zależy jednak także w dużej mierze od samego posiadacza, który powinien znać podstawowe zasady bezpiecznego posługiwania się kartą ban-kową. Stosując się do tych zasad można być pewnym bezpieczeństwa przeprowa-dzanej transakcji.
W przypadku elektronicznych kanałów dostępu do usług bankowych na sprawy bezpieczeństwa spojrzeć można jednak także w inny sposób. Dostęp do kon-ta z internetu, telefonu czy bankomatu uniezależnia klienkon-ta w płaceniu różnego typu zobowiązań finansowych od godzin funkcjonowania banku czy innych instytucji finansowych, w których można dokonywać wpłat lub wypłat gotówki. Daje to po-czucie bezpieczeństwa, że nawet w czasie wyjazdu wakacyjnego, choroby czy nie-pełnosprawności można płacić rachunki, bądź też dokonywać zakupów, bez wycho-dzenia z domu lub biura (Mierzejewska 2007).
3.3. Aspekty przyrodnicze
Wskazać można wiele korzyści dla środowiska przyrodniczego płynących z zastąpienia bankowości tradycyjnej elektroniczną. Do najważniejszych zależy (Mierzejewska 2007): (1) zmniejszenie przejazdów wewnątrzmiejskich, wynikają-cych z możliwości dokonania przez klientów banku wielu operacji finansowych w domu bądź w zakładzie pracy (wpływa na mniejsze zużycie paliwa i zanieczysz-czenie powietrza), (2) zmniejszenie zużycia wody, energii i innych materiałów po-trzebnych do utrzymania mniejszej liczby stanowisk pracy (zmniejszenie liczby pracowników oddziałów), (3) zmiany w strukturze przestrzenno-funkcjonalnej miast. Zmiany te następują w efekcie zmniejszania zatrudnienia w oddziałach banku i braku konieczności częstego kontaktu z klientem. Duże siedziby oddziałów i cen-tral banków przenoszą się z centrum miasta na tereny o gorszej dostępności prze-strzennej, zaś w strukturze funkcjonalnej miast pojawia się duża liczba małych, kil-kuosobowych oddziałów bankowych, zlokalizowanych najczęściej na terenach cen-trów handlowych. Wolna przestrzeń w centrum miasta może być wykorzystana na inne, w tym także ‘ekologiczne’ cele, (4) możliwość świadczenia przez pracowni-ków obsługi technicznej telepracy (mniejsze zużycie energii i innych materiałów, ograniczenie dojazdów do pracy), (5) zmniejszenie, lub wręcz eliminacja zużycia papieru na skutek braku konieczności stosowania papierowej dokumentacji, trady-cyjnych form kontaktów z klientem oraz posługiwania się papierowym pieniądzem.