Sprawozdanie z czynności Izby w roku 1930
SPRAWOZDANIE OŚWIATOWE
W okresie spraw ozdaw czym R ada K ształcenia Handlo
w ego na W ojew ództw o Śląskie odbyła dw a posiedzenia.
VII. posiedzenie odbyło się w dniu 14 października w obecno
ści delegata M inisterstw a W . R. i O. P. p. Jana S zyca i miało na porządku dziennym: 1. spraw ozdanie z działalności ośw ia
tow ej Izby Handlowej, 2. zamknięcie rachunkow e za rok 1929 i prelim inarz budżetow y szkół, 3. szkoła handlow a 4-Ietnia w Rybniku, 4. projekt egzam inów dla uczniów -praktykantów kupieckich. P rz y punkcie pierw szym skonstatow ano należyty rozwój i ustalenie program u szkół jednorocz. przyposobienia kupieckiego i uznanie, jakiem się cieszą w śród sfer gospodar
czych. P rz y punkcie 2-gim i 3-cim przew odniczący R ady zobrazow ał trudności finansowe, coraz bardziej w zrastające dla Izby w m iarę rozw oju szkoły 4'-klasowej w Rybniku w obec tego, iż w ysokość subw encyj M inisterstw a i Śląskiego Urzędu W ojew ódzkiego zam iast w miarę rozw oju szkół się pow iększać — zmniejsza się; pozatem zaś nigdy nie jest w ia- domem, kiedy i w jakiej w ysokości one w płyną. Również M agistraty, które zobow iązały się do ponoszenia części ko
sztów , ociągają się z w płatą subw encyj lub redukują je do
wolnie. Izba stale w ydatkuje w formie zaliczki pow ażne su
m y na utrzym anie szkół, zaliczki te rosną z roku na rok, sta jąc się faktycznie deficytem, skutkiem czego realność budżetu
Izby staje pod znakiem zapytania. W obec tego Izba stanąć będzie musiała w krótce przed koniecznością zam knięcia kilku szkół przysposobienia kupieckiego, wzgl. redukow ania jednego oddziału 4-letniej szkoły handlowej w Rybniku. P oniew aż pp.
delegaci M inisterstw a i Śląskiego U rzędu W ojew ódzkiego nie
12
178
mogli zapew nić w ydatniejszego subwencjonow ania, uchw alo
no w ystąpić do W ojew ództw a Śląskiego z wnioskiem o upań
stw ow ienie szkoły w Rybniku, jakkolw iek zdaw ano sobie spraw ę z tego, iż upaństw ow ienie jej zw łaszcza dziś, gdy nie nastąpiło jeszcze ostateczne ustalenie program u, byłoby dla dalszego rozw oju szkoły bezw arunkow o szkodliwem . P o w y ż sze w ystąpienie nie dało jednak pozytyw nych rezultatów , al
bowiem na w niosek o upaństw ow ienie szkoły w Rybniku od
powiedziano odmownie.
VIII. posiedzenie R ady K ształcenia Handlowego na W oj.
Śląskie odbyło się w dniu 10. grudnia 1930 r. B yło one całko
wicie pośw ięcone spraw ie opracow ania program u 4-letniej szkoły handlowej w Rybniku, szczególnie 4-go roku, dlatego też na posiedzenie to zaproszono przedstaw icieli różnych od
łam ów przem ysłu i handlu śląskiego z poza grona R ady.
Celem przygotow ania m aterjału przeprow adzono pisem ną an
kietę u blisko 50 w ybitnych firm przem ysłow ych i handlo
w ych, w której, prosząc o opinję co do program u szkoły, pod- preślono, że w ychow ańcy jej mają być bądź to pracow nikam i wielkiego handlu, bądź też urzędnikam i adm inistracyjnym i przem ysłu wogóle, a śląskiego w szczególności i że nauka w szkole ma o ile możności najlepiej przygotow ać do p rak tycznych możliwości zatrudnienia absolw entów . Odpowiedzi ankiety (których było 16), dały w y raz zainteresow aniu, które w y w ołał ten now y typ szkoły. R ezultatów opracow ania szczegółow ego program u oczekuje też z zainteresow aniem M inisterstw o W. R. i O. P., gdyż już 5 szkół 3-klasow ych przeszło na t. zw. „program rybnicki*1, a ilość tych szkół zw iększy się zapewnie w niedługim czasie.
Posiedzenie R ady przyniosło wiele cennych uw ag w spraw ie program u, a w rezultacie w ybrano podkomisje, sk ła
dające się z w ybitnych specjalistów, które mają opracow ać szczegółow e program y przedm iotów następujących: handel m iędzynarodow y; księgow ość i kantor prak ty czn y ; ekonomja, skarbow ość w raz z podatkam i i opłatam i państw ow em i; p ra- w oznaw stw o; w reszcie organizacja przedsiębiorstw ze sta tystyką.
W roku spraw ozdaw czym działało, jak poprzednio, 7 szkół przysposobienia kupieckiego (9 oddziałów ) oraz z po
179 czątkiem roku szkolnego 1930/31 — 3 klasy (6 oddziałów) szkoły handlowej 4-letniei w Rybniku. W końcu roku szkol
nego 1929/30 ukończyło szkoły jednoroczne przysposobienia kupieckiego 265 m łodzieży, a mianowicie w Katow icach 81, w Król. Hucie 57, w Rybniku 22, w Tarn. G órach 32, w M y
słow icach 30, w W odzisław iu 31 i w Bielsku 22. W 4-letniej szkole handlowej w R ybniku prom ow ano do klas w yższych 136 uczni. P rzy jęto z początkiem roku szkolnego 1930/31 — 382 kandydatów , nie przyjęto dla braku miejsc 189. Ogólna liczba uczniów i uczennic w ynosi w szkołach przysposobienia kupieckiego 301, w 4-letniei handlowej 237 — łącznie 538, w tem chłopców 271, dziew cząt 267.
Zaznaczone już w spraw ozdaniu zeszłorocznem trudności pomieszczenia udało się na rok 1930/31 chwilowo . usunąć w ten sposób, iż otrzym ano now y (gorszy) lokal dla szkoły w Bielsku w gmachu gimnazjum, natom iast szkoła w Rybniku rozrzucona jest w 3 dość znacznie od siebie oddalonych, a w dodatku bardzo nieodpowiednich budynkach, co bardzo nie
korzystnie w pływ a na tok nauki.
S praw a budow y gmachu szkoły handlowej w Rybniku nie wiele postąpiła naprzód. W praw dzie miasto w yznaczyło ostatecznie parcelę 4100 m kw. p rzy ul. M ikołowskiej pod budow ę tej szkoły, jednak o rozpoczęciu budow y nie można było pomyśleć, gdyż iedynie M inisterstw o W. R. i O. P. p rzy znało na ten cel (chociaż nie w ypłaciło) subwencję 60.000 zł, natom iast ani miastu nie udało się uzyskać na ten cel od W o jew ódzkiego Zakładu Ubezpieczeń pożyczki, ani też Izbie od W ojew ództw a Śląskiego subwencji.
K oszt utrzym ania w szystkich szkół w roku kalendarzo
w ym 1930 w yniósł w cyfrach zaokrąglonych 298 tys. zł.
O płata czesnego w yniosła 53.410 zł, pomoc ze stro ny magi
strató w 33.200 zł. R esztę pow inny b y ły pokryć subwencje ze strony M inisterstw a W . R. i O. P . i Śląskiego U rzędu W o
jewódzkiego.
W roku spraw ozdaw czym ukończono 4 k ursy handlowe dla dorosłych (ponad 18 lat), przyczem św iadectw a ukończe
nia kursu otrzym ało: w Katow icach 60, w Król. Hucie 11*
w Rybniku 20 i w Tarn. G órach 12.
180
Nowe ku rsy otw arto na jesieni w Katowicach, gdzie zgłosiło się 59 słuchaczy, w Król. Hucie 40, w Rybniku 19.
P o ru szo ny już w roku 1929 projekt w prow adzenia egza
minów dla uczniów kupieckich różnych branż o tyle posunął się naprzód, iż Zw iązek Polskich T o w arzy stw Kupieckich w ypow iedział się za temi egzaminami w b ran ży spożyw czej i włókienniczej. Na Radzie K ształcenia H andlowego w yrażono myśl, iż dla w prow adzenia tej inowacji potrzebne jest odpo
wiednie uzupełnienie u staw y przem ysłow ej p rzez w pro w a
dzenie dowodu uzdolnienia w handlu.
Jak i w latach poprzednich Izba udzieliła opinij na żą
danie W ydziału P rzem y słu i Handlu w spraw ie szeregu pro jektów statutów m iejscow ych dla szkół dokształcających w gminach śląskich oraz delegow ała tam, gdzie statu ty te przew idują, przedstaw icieli do R ad opiekuńczych tych szkół.
R ok sp raw ozdaw czy zaznaczył się kilkoma projektam i w zakresie śląskiego szkolnictw a i tak: 1. W ydział O św iecenia Publicznego p rzy słał do oceny Izbie projekt program u „3-le- tniego W yższego Studjum Handlowego w K atow icach11, które miało być organizow ane zam iast kursów prow adzonych przez
„T o w arzy stw o Szerzenia W iedzy H andlow ej"; Izba ośw iad
czy ła się zasadniczo przeciw ko pow yższem u projektowi.
2. Odbyło się zebranie dyskusyjne na tem at założenia poli
techniki na Śląsku. 3. W obec w ykańczania budow y wielkiego gm achu dla szkół zaw odow ych w K atow icach odbyło się kilka posiedzeń w spraw ie organizacji i program ów proponow anych szkół. W e w szystkich tych posiedzeniach Izba b rała udział przez sw ych delegatów.
Ze Śląskim Instytutem Rzemieślniczo - P rzem ysłow ym Izba w spółpracuje przez sw ego delegata, k tó ry bierze udział w posiedzeniach jako członek Zarządu, Komisji szkolnej i Ko
misji finansowej.
W reszcie należy zaznaczyć, że w roku spraw ozdaw czym po raz pierw szy udzielone zostały dw a stypendja Izby w y- chow ańcom w yższych szkół handlow ych w celu dalszego kształcenia się zagranicą, a to p. Ew aldow i M azurkow i i p.
Feliksow i Mathei.
T a b l i c e s t a t y s t y c z n e .