Mimo utrzymującej się od początku roku atmosfery konfrontacji pomiędzy władzą a społeczeństwem wprowadzenie stanu wojennego było ogromnym za-skoczeniem dla większości pracowników i studentów UJ121. Obradujący 13 grud-nia 1981 r. pod przewodnictwem prorektora Alojzego Gołębiewskiego Senat UJ podjął pięć uchwał. W pierwszej z nich zaprotestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego122. Stwierdzano m.in.: Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego wyra-ża stanowczy protest wobec wprowadzenia w Polsce stanu wojennego i związanej z nim likwidacji praw obywatelskich. Stan ten łamie zawarte umowy społeczne i niweczy wszelkie szanse na porozumienie narodowe. Senat UJ protestuje także przeciw aresztowaniu studentów naszej uczelni oraz przeciw próbom aresztowa-nia nauczycieli akademickich. Zgodnie z sześciowiekową tradycją Uniwersytetu Jagiellońskiego Senat tej uczelni uważa za swój podstawowy obowiązek występo-wanie w obronie ludzi prześladowanych za przekonania polityczne. Senat UJ żąda stanowczo natychmiastowego odwołania stanu wojennego godzącego w podsta-wowe prawa ludzkie i interesy Narodu Polskiego123. Natychmiast rozpoczęto też ewakuację materiałów i sprzętu poligraficznego NSZZ „Solidarność” i NZS. Już 13 grudnia SB informowała o zawiązywaniu się na Uniwersytecie struktur pod-ziemnej „Solidarności”, które miał organizować doc. Tomasz Gizbert-Studnicki z Wydziału Prawa. Dołączyli do niego Lesław Kuzaj, Stanisław Siess-Krzyszkow-ski i inni pracownicy. Jeszcze tego samego dnia od godz. 15.00 grupa ta miała dyskutować nad formą strajku124. Działacze „Solidarności” ustalili, że kierownic-two Związku pozostanie w rękach Michała Pułaskiego. Jednocześnie pracownicy Wydziału Prawa wydali odezwę do społeczeństwa polskiego o nielegalności wpro-wadzenia stanu wojennego125.
14 grudnia odbyło się posiedzenie Senatu UJ, podczas którego dyrektor admi-nistracyjny przedstawił zakres działań związanych z wprowadzeniem stanu wojen-nego. Propozycje te spotkały się ze zdecydowanym sprzeciwem większości
człon-121 A.L. Sowa, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej…, s. 699–703; J. Eisler, „Polskie miesiące”, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008, s. 209–211.
122 IPN Kr 065/21, t. 1, Charakterystyka prorektora Alojzego Gołębiewskiego z 19 V 1983 r., k. 77.
Rektor Gierowski nie był obecny na tym posiedzeniu Senatu, gdyż tego dnia rano udał się do Warszawy, aby uczestniczyć w obradach Kongresu Kultury Polskiej. Do Krakowa wrócił następnego dnia rano, por.
J.A. Gierowski, Dziennik…, s. 80–81.
123 AUJ SVSOg9, PpSUJ z 13 XII 1981 r., [brak foliacji]; J.A. Gierowski, Dziennik…, s. 94–95: Proto-kół nadzwyczajnego posiedzenia Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego, które odbyło się 13 grudnia 1981 r.
w Collegium Novum.
124 IPN Kr 066/40, t. 19, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 15 XII 1981 r., k. 121; IPN Kr 056/98, t. 1, Informacja z 8 VI 1982 r., k. 24–26.
125 O SOR krypt. „Góra” i SOS krypt. „Studnia” zob. w rozdziale 4 niniejszej pracy „Sprawy obiektowe, sprawy operacyjnego sprawdzenia, sprawy operacyjnego rozpracowania i kwestionariusze ewidencyjne”.
„Jagiellończyk”
178
ków Senatu. Jednak pod groźbą rezygnacji prof. Gierowskiego z funkcji rektora Senat przyjął uchwałę żądającą od „Solidarności” i NZS oraz innych organizacji społecznych zawieszenia działalności i przekazania swoich lokali oraz środków poligraficznych władzom uczelni. Jednocześnie wyrażono protest przeciw wpro-wadzeniu stanu wojennego i aresztowaniu pracowników i studentów UJ. Senat kontynuował obrady następnego dnia. W przyjętych 15 grudnia uchwałach zapro-testowano przeciwko internowaniu władz Uniwersytetu Śląskiego, domagając się ich natychmiastowego zwolnienia, a także przeciwko drastycznemu ograniczeniu uprawnień legalnie wybranych kolegialnych władz uczelni126.
Niewielka grupa studentów podjęła próbę zorganizowania strajku w Collegium Novum. Opuścili jednak budynek następnego dnia127. Miejscem spotkań studen-tów stały się krakowskie kościoły, w tym św. Anny, dominikanów, bernardynów, Mariacki. W kościele kapucynów założono punkt informacyjny. Natomiast najak-tywniejsza grupa wzywająca do tworzenia struktur podziemnych NZS UJ miała szukać schronienia w klasztorach benedyktynów w Tyńcu i kamedułów na Biela-nach128. Około 150 studentów, którym udało się uniknąć internowania, schroniło się na terenie Huty im. Lenina129. Ukrywali się także ci, którzy otrzymali kartę powołania do wojska. Na portierni Domu Studenckiego „Żaczek” trwały całodo-bowe dyżury mające na celu ostrzeganie zagrożonych studentów. Oprócz punk-tów kontaktowych przy kościołach jeden z nich zorganizowano też w Collegium Minus130. Na terenie miasta kolportowano wiele ulotek, skrzętnie zbieranych przez funkcjonariuszy SB. Jedna z nich miała następującą treść: Ulicami miast polskich i wsi maszerują uzbrojone patrole wojska i milicji. Do kogo będziesz strzelał zbrod-niarzu Jaruzelski – Pinochecie polskiej rzeczywistości. Już raz w grudniu 1970 krwią robotników splamiłeś swoje ręce. Pamiętaj, ze zbrodni rozliczy cię nie tylko historia, ale i my131.
Służba Bezpieczeństwa rozpoczęła akcję o kryptonimie „Klon”, polegającą na przeprowadzaniu rozmów z osobami uznanymi przez władze za niebezpiecz-ne. Przede wszystkim żądano od nich podpisywania zobowiązań o przestrzeganiu przepisów stanu wojennego. Przewodniczącego KZ NSZZ „Solidarność” UJ Mi-chała Pułaskiego przesłuchiwano 19 grudnia. Odciął się od wszelkich zamiarów
126 AUJ SVSOg9, PpSUJ z 13 XII 1981 r., Uchwały Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego podjęte w dniu 15 XII 1981 r., [brak foliacji]; J.A. Gierowski, Dziennik…, s. 97. Uchwała Senatu UJ spotkała się z krytyką KU PZPR UJ, por. APKr, KU PZPR UJ, sygn. 29/2328/40 (256/IV/1), Protokół posiedzenia egzekutywy KU PZPR UJ z dnia 26 I 1982 r., s. 23–25.
127 IPN Kr 066/40, t. 19, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 14 XII 1981 r., k. 110; z 15 XII 1981 r., 121.
128 Ibidem, t. 20, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 2 I 1982 r., k. 8.
129 Ibidem, t. 19, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 15 XII 1981 r., k. 121–122.
130 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 17 XII 1981 r., k. 135.
131 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 15 XII 1981 r., k. 122.
Społeczność akademicka Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach osiemdziesiątych...
179 kontynuowania nielegalnej działalności i podpisał oświadczenie o zaniechaniu działalności szkodliwej dla Polski Ludowej. Włodzimierza Łukawskiego po prze-słuchaniu zatrzymano w areszcie na 48 godzin, a Jacka Balucha internowano132.
Szokiem dla środowiska akademickiego było brutalne stłumienie strajków w tak dużych zakładach pracy, jak Huta im. Lenina i huta „Katowice”, a także za-strzelenie dziewięciu górników w kopalni „Wujek”133. To te wydarzenia sprawiały, że oprócz nastroju przygnębienia rósł wewnętrzny opór wobec władzy komuni-stycznej, o czym donosił TW ps. „Raul”: Niektórzy pracownicy fizyczni Wydziału Chemii UJ wypowiadali się, że chociażby stan wojenny trwał 6 lat, to i tak komunistów będą wieszać, aby każda latarnia była pełna134. Zdaniem funkcjonariuszy SB, naj-bardziej wrogo nastawieni byli pracownicy Wydziału Matematyki i Fizyki oraz Wydziału Prawa135. Wraz z nadejściem nowego roku przed społecznością akade-micką stanęło zasadnicze pytanie o sposób działania w tak całkowicie zmienionej rzeczywistości. Pojawiały się pogłoski o możliwości odwołania z funkcji rektora prof. Gierowskiego, cieszącego się w środowisku uniwersyteckim dużym popar-ciem i uznaniem136. W tym czasie ważną, integrującą rolę zaczął odgrywać znaj-dujący się w Collegium Novum klub „Convivium”. To właśnie tam w znacznej mierze koncentrowało się życie polityczne pracowników UJ, tam spotykano się i dyskutowano o bieżących sprawach oraz możliwościach prowadzenia podziemnej działalności. Zastanawiano się nad sposobami uwolnienia osób internowanych137. Już po miesiącu od wprowadzenia stanu wojennego w klubie spotykało się wiele osób, wśród nich Stanisław Siess-Krzyszkowski, Lesław Kuzaj, Jadwiga Mazur-kiewicz, Ewa Miodońska, Magdalena Smoczyńska, Tomasz Gizbert-Studnicki, Alfred Zaremba. 10 stycznia 1982 r. TW ps. „Raul” informował SB o rozpoczęciu zbiórki pieniędzy na rzecz internowanych działaczy „Solidarności”138.
Zarówno władze rektorskie, jak i pracownicy UJ upominali się o osoby przeby-wające w ośrodkach dla internowanych. 21 stycznia na posiedzeniu Rady Wydzia-łu Filologicznego, w punkcie poświęconym sytuacji politycznej i internowaniom, potępiono internowanie Jacka Balucha, Andrzeja Drawicza i kilku studentów.
W trakcie dyskusji szczególnie aktywna była Ewa Miodońska, a także Lucjan
132 IPN Kr 08/292, t. 2, Informacja operacyjna z 20 XII 1981 r., k. 105; ibidem, Notatka służbowa z 4 I 1982 r., k. 130–133. Por. rozdział 4 niniejszej pracy „Sprawy obiektowe, sprawy operacyjnego sprawdzenia, sprawy operacyjnego rozpracowania i kwestionariusze ewidencyjne” (SO krypt. „Union”).
133 W. Roszkowski, Najnowsza historia Polski…, s. 49–54; A. Dudek, T. Marszałkowski, Walki uliczne w PRL..., s. 275–277.
134 IPN Kr 066/40, t. 19, Wyciąg z doniesienia TW ps. „Raul” z dnia 23 XII 1981 r., k. 183.
135 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach ochranianych przez Wydział III z 24 XII 1981 r., k. 186.
136 Ibidem, t. 20, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 15 I 1982 r., k. 106.
137 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 12 I 1982 r., k. 79–80.
138 Ibidem, Wyciąg z doniesienia TW ps. „Raul” z dnia 9 I 982 r., k. 69; ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 23 I 1982 r., k. 168; ibidem, t. 21, k. 114, 136.
„Jagiellończyk”
180
Suchanek i Franciszek Sławski. W lutym studenci i pracownicy Instytutu Poloni-styki zorganizowali zbieranie podpisów pod petycją skierowaną do Rady Państwa PRL domagającą się zwolnienia Balucha i Drawicza. Jednak podczas spotkania z dziekanami 18 lutego rektor Gierowski zalecił wstrzymanie tej akcji, twierdząc, że opóźnia ona starania o zwolnienie internowanych osób. Pomimo to następnego dnia akcję kontynuowano w Instytucie Religioznawstwa. 20 marca 1982 r. do ko-mendanta ośrodka odosobnienia w Załężu zgłosił się prorektor Błoński, dziekan Wydziału Prawa i Administracji prof. Wojciech Bartel oraz sekretarz rektora Gie-rowskiego dr Andrzej Leon Sowa. Uzyskali zgodę na widzenie się z internowa-nym Jackiem Baluchem. Chcieli także uczestniczyć w planowainternowa-nym na ten dzień w Rzeszowie procesie przeciwko Bogdanowi Klichowi, Krzysztofowi Krzyszto-fiakowi, Jerzemu Piekarskiemu i Zbigniewowi Solakowi. Rozprawa została jednak odroczona ze względu na przedłożone przez Klicha zwolnienie lekarskie139. Na początku czerwca SB informowała o piśmie, jakie miało wpłynąć do rektora UJ z nowojorskiego oddziału Amnesty International, w którym zwracano się o pomoc w staraniach o zwolnienie z internowania Jana Marii Rokity. Inicjatorem akcji miał być Sławomir Suss, działacz NZS przebywający w Stanach Zjednoczonych140.
W ocenie SB Uniwersytet Jagielloński, zarówno w okresie „Solidarności”, jak i po wprowadzeniu stanu wojennego, stanowił istotny punkt oporu przeciwko ko-munistycznej władzy. W kwietniu 1982 r. oceniając sytuację w środowisku nauko-wym, stwierdzono: Uniwersytet Jagielloński przed 13 XII 1981 r. był jednym z naj-bardziej prężnych ośrodków NSZZ „Solidarność”, wydającym m.in. trzy periodyki związkowe. Wpływy „Solidarności” przejawiały się wyraźnie w trakcie wyborów nowych władz uczelni, w efekcie czego w nowej ekipie rektorskiej znaleźli się wy-łącznie bezpartyjni członkowie „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojenne-go Senat UJ przyjął uchwałę potępiającą ten akt. Uchwała ta kolportowana była wśród kadry naukowej i studentów. […] W dniach 13–15 XII 1981 r. UJ stanowił swoiste centrum kolportażu różnego rodzaju materiałów, co działo się przy biernej postawie władz uczelni141.
Szybko postępowała dekompozycja uczelnianej organizacji PZPR. Władze niepokoiło szczególnie oddawanie legitymacji partyjnych przez członków. Na 750 pezetpeerowców na UJ w lipcu 1980 r., od sierpnia tegoż roku do 16 grudnia 1981 r. z partii wystąpiło 190, z czego aż pięćdziesiąt osób w okresie od 13 do 16 grudnia, w większości pracowników naukowych. Kolejnych 34 członków opuś-ciło szeregi partyjne do 22 grudnia. Wśród nich było kilku czołowych działaczy pezetpeerowskiej organizacji uniwersyteckiej, w tym Grzegorz Babiński, Celina Bobińska (długoletni członek PZPR), Jan Jerschina (delegat na IX Zjazd PZPR), Krzysztof Kaczanowski (członek egzekutywy KU), Jacek Majchrowski (dyrektor
139 Ibidem, t. 21, k. 305.
140 Ibidem, t. 23, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 3 VI 1982 r., k. 217.
141 IPN Kr 056/94, t. 2, Informacja dotycząca sytuacji w środowisku naukowym i twórczym Krakowa z 28 IV 1982 r., k. 103.
Społeczność akademicka Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach osiemdziesiątych...
181 Instytutu Religioznawstwa), Jan Pawlica (były I sekretarz KU), Maria Przetaczni-kowa, Władysław Serczyk, Piotr Sztompka (dyrektor Instytutu Socjologii), Adam Zając (sekretarz KU). Wydział Nauki KK PZPR skomentował to: Większość od-chodzących z Partii to ludzie przypadkowo znajdujący się w niej, niewykazujący w poprzednich latach szczególnej więzi z Partią, o poglądach często nieustalonych lub zbliżonych do socjaldemokratycznych. Znalazła się wśród nich także grupa ludzi wartościowych, o dużej wrażliwości psychicznej. Są wśród nich także ludzie, którzy uprzednio byli zaangażowani w pracę partyjną. Niepokojący jest fakt składania legi-tymacji partyjnych przez kadrę nauk społecznych, jak też jej zróżnicowane postawy.
Zróżnicowany i zmienny dynamicznie jest stosunek członków Partii do wprowadzenia stanu wojennego. Część z nich wyrażała zaniepokojenie sytuacją lub umiarkowaną negację stanu kredytu zaufania dla tow. [Wojciecha] Jaruzelskiego. Stosunek podle-ga ewolucji w kierunku uznawania pozytywnych objawów, jak likwidacja strajków itp.142 W ocenie KK PZPR sporządzonej na początku stycznia 1982 r. upartyjnienie samo-dzielnych pracowników UJ wynosiło 12 proc. (np. w AWF 38 proc.), a pracowników wydziałów społecznych 30 proc. (gdy na PK aż 78 proc.). Szczególnie niskie było upartyjnienie studentów. Na Uniwersytecie wynosiło ono zaledwie 2 proc., przy średniej dla uczelni krakowskich około 3 proc.143 15 stycznia 1982 r. doszło do zmia-ny na stanowisku I sekretarza KU PZPR. Z funkcji tej odwołano Emila Kornasia144, a jego obowiązki powierzono Andrzejowi Kozaneckiemu, pozostawiając sprawę wy-boru następcy Kornasia do kolejnego zebrania KU145. W trakcie dyskusji członkowie PZPR skarżyli się, że są dyskryminowani przez władze uczelni, co przejawiało się w sprawach awansów i kwalifikowania na wyjazdy zagraniczne, podczas gdy fawo-ryzowani mieli być członkowie „Solidarności”146. Co więcej, przedstawiciele NSZZ
142 APKr, KK PZPR, WNO, sygn. 29/2382/732 (91/XII/5, t. 1), Informacja o sytuacji politycznej w środowisku uczelni Krakowa po ogłoszeniu stanu wojennego z 2 I 1982 r., s. 141; IPN Kr 066/40, t. 19, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 17 XII 1981 r., k. 135; z 22 XII 1981 r., k. 167; ibidem, Wyciąg z doniesienia TW ps. „Raul” z dnia 23 XII 1981 r., k. 183.
W ocenie z IV 1982 r. podano, że w VIII 1980 r. do PZPR na UJ miało należeć 870 członków, a w IV 1981 r.
tylko 450, por. IPN Kr 056/94, t. 2, Informacja dotycząca sytuacji w środowisku naukowym i twórczym Krakowa z 28 IV 1982 r., k. 102.
143 APKr, KK PZPR, WNO, sygn. 29/2382/732 (91/XII/5, t. 1), Ocena sytuacji politycznej na wyższych uczelniach Krakowa z 20 III 1982 r., s. 185; ibidem, Ocena sytuacji politycznej i kadrowej w środowisku szkół wyższych Krakowa z V 1982 r., s. 254. Według danych KK PZPR, w XI 1982 r. do partii na UJ należało zaledwie 120 studentów, por. ibidem, Sytuacja polityczna w szkołach wyższych środowiska krakowskiego z 11 XI 1982 r., s. 369. Natomiast w lutym następnego roku na 460 członków i kandydatów PZPR na UJ było zaledwie 60 studentów, por. ibidem, Informacja o przebiegu kampanii sprawozdawczej PZPR na uczelniach krakowskich z 2 II 1983 r., s. 435. Z kolei w XI 1983 r. na 3743 pracowników UJ do PZPR należało 417 osób, a na 8893 studentów członkami partii było osiemdziesięciu, por. ibidem, Stan upartyjnienia na uczelniach krakowskich na dzień 3 XI 1983 r., s. 515.
144 Emil Kornaś w materiałach SB odnoszących się do Uniwersytetu pojawia się dosyć często jako kon-takt operacyjnych oznaczony inicjałami „EK” lub „dr EK”, por. rozdział 2 niniejszej pracy „Sieć agenturalna SB na Uniwersytecie Jagiellońskim”.
145 IPN Kr 066/40, t. 20, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 18 I 1982 r., k. 128.
146 Ibidem, t. 23, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 21 VI 1982 r., k. 329.
„Jagiellończyk”
182
„Solidarność” wybrani przed 13 grudnia 1981 r. nadal brali udział w posiedzeniach rad wydziałów i Senatu, podczas gdy nie zapraszano na nie członków PZPR147.
Pod koniec stycznia 1982 r. płk Wiesław Działowski, zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SB w Krakowie, stwierdzał: Większość kadry naukowej na uczelniach wyższych Krakowa nie pogodziła się z ograniczeniami narzuconymi przez stan wojenny, zwłaszcza w zakresie autonomii uczelni. Opóźnienie weryfikacji kadry naukowej i kierowniczej odczytane zostało jako przejaw słabości i niekonse-kwencji władz obawiających się wzburzenia środowiska akademickiego. Sytuacja ta sprzyjała konsolidacji członków NSZZ spośród kadry naukowej148.
8 lutego 1982 r. wznowione zostały zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie, za-wieszone wraz z wprowadzeniem stanu wojennego149. Władze rozpoczęły organizo-wanie spotkań informacyjnych ze studentami, w których uczestniczyli pracownicy naukowi, przedstawiciele KU PZPR i Studium Wojskowego. Większość spotkań miała spokojny przebieg, chociaż – jak zapisano – studenci III roku historii mieli wątpliwości, czy rozwiązanie NZS było słuszną decyzją150. Zmieniono regulamin studiów. Nauczyciele akademiccy zobowiązani zostali do sprawdzania obecności na wszystkich zajęciach, co jednak najczęściej ignorowano.
Trudnym problemem postawionym przed Uniwersytetem była weryfika-cja kadry naukowej. Jej przeprowadzenie na UJ opóźniano151. Decyzją rektora 22 stycznia 1982 r. została powołana Komisja ds. Oceny Postaw Kadry Naukowej w instytutach ideologicznych. Miała ona przeprowadzić ocenę działalności naukowej i dydaktycznej kadry wykładającej przedmioty społeczne. W składzie komisji znaleź-li się przedstawiciele władz instytutów, organizacji partyjnej i Studium Wojskowego.
Ale skład komisji od początku budził zastrzeżenia władz. W ich ocenie, w komisji w większości reprezentowani byli członkowie „Solidarności”, którzy starali się margi-nalizować członków PZPR152. Niezadowolenie wywołał także fakt, iż początkowo na przewodniczącego komisji rektor wyznaczył prof. Wojciecha Bartla, osobę utrzymu-jącą bliskie kontakty z Kurią krakowską. Dopiero w wyniku interwencji czynników partyjnych decyzja ta została zmieniona. Na czele komisji stanął rektor Gierowski.
Senat UJ reprezentowali prorektorzy – Jan Błoński, Zbigniew Ćwiąkalski, Alojzy Gołębiewski, Andrzej Kopff i Maria Sarnecka-Keller. Z ramienia KU PZPR w ko-misji zasiadał Andrzej Kozanecki, ZSL reprezentował Antoni Podraza, a SD Gwidon Rysiak. Ponadto w składzie komisji znalazł się Jan Nowak, wiceprezydent
Krako-147 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 24 V 1982 r., k. 158; APKr, KK PZPR, WNO, sygn. 29/2382/732 (91/XII/5, t. 1), Sytuacja polityczna i dzia-łalność partii w środowisku szkół wyższych Krakowa w latach 1981–1983 z 30 XII 1983 r., s. 607–631.
148 IPN Kr 066/40, t. 42, Informacja dotycząca aktualnej sytuacji w krakowskim województwie miejskim (dla I sekretarza KK PZPR Krystyna Dąbrowy) z 29 I 1982 r., k. 11.
149 AUJ SVSOg10, PpSUJ z 17 II 1982 r., [brak foliacji, s. 3 dok.].
150 IPN Kr 066/40, t. 21, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 11 II 1982 r., k. 74.
151 Ibidem, t. 20, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 15 I 1982 r., k. 106.
152 Ibidem, t. 23, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 22 V 1982 r., k. 148; z 24 V 1982 r., k. 158.
Społeczność akademicka Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach osiemdziesiątych...
183 wa, którego na kilku posiedzeniach zastępował płk Jan Michalak, a także Janusz Kornacki, przedstawiciel Departamentu Kadr i Szkolenia w MNSzWiT153. Obecność w komisji wspomnianych przedstawicieli Senatu UJ była dla władz sygnałem, że na Uniwersytecie zostanie podjęta próba obrony osób niewygodnych dla rządzących ze względu na głoszone poglądy polityczne154.
Rozmowy przeprowadzono z ponad dwudziestoma pracownikami instytu-tów Filozofii, Socjologii, Ekonomii i Nauk Politycznych. Punktem wyjścia były dwa pytania: Czy dany pracownik będzie wspierał dążenia Rektora do stabili-zacji sytuacji na uczelni oraz czy jest psychicznie przygotowany do kontaktu ze studentami, szczególnie w wypadku potrzeby właściwej odpowiedzi względnie reakcji na mogące mieć miejsce z ich strony pytania i zachowania155. W ocenie funkcjonariuszy SB, komisja na posiedzeniu 28 stycznia uznała, iż tylko postawa dr. Wiesława Zabłockiego budzi zastrzeżenia, gdyż w trakcie rozmowy zachowywał się agresywnie, a z całości jego wypowiedzi wynikało, że w wypadku prowadzenia zajęć ze studentami byłby skłonny kwestionować na nich zasadność wprowadzenia stanu wojennego156. Dlatego komisja postanowiła wystąpić do rektora o odsunięcie dr. Zabłockiego od zajęć ze studentami.
Do 5 czerwca komisja miała przedstawić imienny wykaz osób wytypowanych do zwolnienia. Pod koniec czerwca decyzją Uczelnianej Komisji Weryfikacyjnej z pracy na UJ zwolniono pięć osób, głównie pod pretekstem niedopełnienia warunków obrony pracy doktorskiej lub przeprowadzenia przewodu habilitacyjnego. Ponadto od zajęć dydaktycznych odsunięto kolejnych sześć osób, proponując im zatrudnienie w Biblio-tece Jagiellońskiej. Na tym komisja zakończyła pracę. W trybie decyzji administra-cyjnych mieli być weryfikowani pracownicy administracyjni i techniczni157. Sposób działania komisji, a zwłaszcza utajnianie opinii o pracownikach wystawianych przez KU PZPR, został skrytykowany przez dr Jolantę Rokosz podczas posiedzenia Rady Wydziału Filologicznego UJ158. W zestawieniu sporządzonym przez KK PZPR odnoś-nie do wszystkich krakowskich szkół wyższych wykazano, że na 1610 nauczycieli akademickich zastrzeżenia budziło 62 pracowników, na inne stanowisko przeniesiono pięciu, zwolniono pięciu młodszych pracowników zajmujących stanowiska od asy-stenta do adiunkta oraz trzech wykładowców i lektorów159.
153 IPN Kr 010/9767, t. 3, Informacja operacyjna spisana ze słów „IK” z 30 VI 1982 r., k. 116.
154 IPN Kr 066/40, t. 20, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 21 I 1982 r., k. 152.
155 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 29 I 1982 r., k. 218.
156 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 29 I 1982 r., k. 218.
157 Ibidem, t. 23, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 24 VI 1982 r., k. 346.
158 Ibidem, Informacja dotycząca sytuacji w środowiskach i obiektach ochranianych przez Wydział III z 28 VI 1982 r., k. 370.
159 APKr, KK PZPR, WNO, sygn. 29/2382/732 (91/XII/5, t. 1), Informacja o przebiegu i wynikach prze-glądu oraz oceny nauczycieli akademickich szkół wyższych miasta Krakowa, Ocena sytuacji politycznej na wyższych uczelniach Krakowa, [bd.], s. 353.
„Jagiellończyk”
184
W przygotowanej na początku marca 1982 r. charakterystyce sytuacji na Uni-wersytecie zastępca naczelnika Wydziału III zanotował: Pracownicy naukowi UJ zachowują powściągliwą postawę wobec sytuacji społeczno-politycznej ukształtowa-nej w wyniku stanu wojennego. Powszechnie w środowisku tym panuje przekonanie, że jakiekolwiek kontestatorskie zachowania nie mają sensu z uwagi na mało zna-czącą ich wymowę w obliczu zaistniałych już faktów o większym ciężarze gatunko-wym (strajki, procesy, internowania itp.), jak również braku sprzyjającego klimatu dla tego typu inicjatyw. Jako przykłady podaje się fakty przeprowadzenia przez SB rozmów z niektórymi przedstawicielami kadry dydaktyczno-naukowej. Wiele osób z tego środowiska znanych z oficjalnego prezentowania swych negatywnych poglądów
W przygotowanej na początku marca 1982 r. charakterystyce sytuacji na Uni-wersytecie zastępca naczelnika Wydziału III zanotował: Pracownicy naukowi UJ zachowują powściągliwą postawę wobec sytuacji społeczno-politycznej ukształtowa-nej w wyniku stanu wojennego. Powszechnie w środowisku tym panuje przekonanie, że jakiekolwiek kontestatorskie zachowania nie mają sensu z uwagi na mało zna-czącą ich wymowę w obliczu zaistniałych już faktów o większym ciężarze gatunko-wym (strajki, procesy, internowania itp.), jak również braku sprzyjającego klimatu dla tego typu inicjatyw. Jako przykłady podaje się fakty przeprowadzenia przez SB rozmów z niektórymi przedstawicielami kadry dydaktyczno-naukowej. Wiele osób z tego środowiska znanych z oficjalnego prezentowania swych negatywnych poglądów