Strategia rozwoju województwa łódzkiego 2020

Strategia rozwoju województwa łódzkiego 2020 (dalej: strategia) nakreśla wizję rozwoju

kreatywnego i konkurencyjnego – zarówno w skali kraju, jak i całej Europy – spójnego terytorialnie i wizerunkowo regionu, wyróżniającego się atrakcyjnością inwestycyjną oraz wysoką jakością życia147. Takiej wizji odpowiada misja rozwoju regionu, zorientowana na prowadzenie zintegrowanej i terytorialnie ukierunkowanej polityki

zrównoważonego rozwoju, opartej na współpracy gospodarczej, budowaniu więzi społecznych oraz tożsamości regionalnej148. Istota strategii rozwoju województwa łódzkiego polega na prowadzeniu równocześnie polityki horyzontalnej i terytorialno-funkcjonalnej. Polityka horyzontalna opiera się na trzech filarach: pierwszym z nich jest spójność gospodarcza, drugim spójność społeczna, a trzecim spójność przestrzenna. Polityka terytorialno-funkcjonalna związana jest z konkretnymi obszarami wiejskimi

146 J. Stoner, C. Wankel, Kierowanie, Warszawa 1992, s. 99–100.

147 Strategia rozwoju województwa Łódzkiego, Łódź 2013.

91

i miejskimi, które zgodnie z założeniami polityki rządowej zostały zakwalifikowane jako obszary strategicznej interwencji149.

W strategii rozwoju skupiono się również na potrzebie ochrony cennych zabytków regionu. Zgodnie z przeprowadzoną analizą w województwie znajduje się ponad 100 miast historycznych – w prawie 60% tych miast zachował się dawny układ przestrzenny150. Problemem jest brak kompleksowych działań rewitalizacyjnych zaniedbanej zabytkowej tkanki miejskiej oraz brak m.p.z.p., które mogłyby uchronić historyczne układy rozplanowania przed degradacją i chaotyczną zabudową, związaną głównie z brakiem wiedzy mieszkańców na temat wartości zabytkowych obiektów oraz z ich niskim poziomem identyfikacji z regionem.

Mimo że na terenie województwa łódzkiego znajduje się wiele zabytków i cennych założeń urbanistycznych, a także mimo coraz większego zainteresowania XIX-wieczną architekturą i zabytkami poprzemysłowymi – województwo łódzkie jest postrzegane jako region nieatrakcyjny turystycznie151. Ma to związek ze znaczną powierzchnią obszarów zdegradowanych i złym stanem zachowania nie tylko zabytków, lecz również całych układów przestrzennych. Dlatego jednymi ze strategicznych działań filaru 3 – Spójność przestrzenna są działania na rzecz wsparcia procesów rewitalizacji i poprawy ładu przestrzennego. Do działań tych należą: prace rewitalizacyjne i konserwatorskie przy obiektach zdegradowanych, organizowanie konferencji i warsztatów ukierunkowanych na rozwiązanie problemu ochrony i rewitalizacji zabytków, adaptacja obiektów na cele kulturalne, turystyczne i edukacyjne oraz organizowanie konkursów na najlepiej przeprowadzoną rewitalizację152. Aby zapobiec chaotycznej rozbudowie, w centrach historycznych miast zaplanowano działania propagujące dobre wzorce architektury budowlanej – dobrze opracowywane m.p.z.p., studia historyczne i architektoniczne oraz promocję walorów krajobrazu województwa łódzkiego153.

Filar 2 strategii opiera się na spójności społecznej i składają się na niego zadania mające na celu wzmocnienie więzi mieszkańców z regionem oraz zwiększenie ich poczucia tożsamości. W związku z tym zaplanowano konkursy o tematyce regionalnej,

149 Ibidem, s. 75.

150 Ibidem, s. 26.

151 Ibidem, s. 67.

152 Ibidem, s. 99.

92

wsparcie działu kultury, a także organizację folklorystycznych festynów o randze krajowej i międzynarodowej oraz promocję łódzkiej marki154.

Prace rewitalizacyjne i działania na rzecz wzmocnienia identyfikacji uzupełniają się i są konieczne do osiągnięcia celu, jakim jest poprawa ładu przestrzennego, zwiększenie atrakcyjności regionu, utworzenie odpowiednich warunków rozwoju województwa oraz wzmocnienie jego wewnętrznej integracji. Realizacja zadań wynikających ze strategii ma być oparta na współpracy i wieloszczeblowym zarządzaniu. Głównym podmiotem odpowiedzialnym za jej realizację jest samorząd województwa.

Jeśli chodzi o miasto Łódź, to strategia uznaje je za obszar metropolitarny155 – ośrodek o randze europejskiej. Łódź pełni ważną funkcję miasta wojewódzkiego, dlatego strategicznym kierunkiem jej rozwoju jest zaznaczana już kilkukrotnie rewitalizacja miasta ze szczególnym uwzględnieniem prac konserwatorskich na obszarach poprzemysłowych156. W związku z uznaniem łódzkiego obszaru metropolitarnego (dalej: ŁOM) za obszar strategicznej interwencji157 polityka rozwoju tego obszaru jest wspomagana przez instrumenty rządowe, a przede wszystkim – kontrakt terytorialny158, zawierany pomiędzy Ministrem Infrastruktury i Rozwoju a zarządem województwa. Na politykę rozwoju Polski na lata 2014–2023 przeznaczono około 400 mld zł ze środków unijnych i rządowych. Kwota, która przypadnie w udziale województwu łódzkiemu, to około 25,2 mld zł159.

Kontrakt terytorialny województwa łódzkiego w zakresie rewitalizacji zakłada przeprowadzenie160:

1. Rewitalizacji obszarowej centrum Łodzi:

a. obszaru o powierzchni 7,5 ha ograniczonego ulicami: Wschodnią, Rewolucji 1905 r., Kilińskiego, Jaracza wraz z pierzejami po drugiej stronie wymienionych ulic;

154 Ibidem, s. 87.

155 W jego skład wchodzi 28 gmin pięciu powiatów: miasta Łodzi, brzezińskiego, łódzkiego – wschodniego, pabianickiego i zgierskiego.

156 Strategia rozwoju województwa Łódzkiego, Łódź 2013, s. 105.

157 Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Programowanie perspektywy finansowej 2014–2020 – umowa

partnerstwa, Warszawa 2014.

158 Kontrakt terytorialny dla województwa łódzkiego, www.mr.gov.pl/media/3259/KT_Lodzkie_ 14112014.pdf [data dostępu: 01.09.2016 r.].

159 Kontrakty terytorialne, www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/zarzadzanie-rozwojem-kraju/kontrakty-wojewodzkie [data dostępu: 01.09.2016 r.].

93

b. obszaru o powierzchni 32,5 ha między ulicami: Zachodnią, Podrzeczną, Stary Rynek, Wolborską, Franciszkańską, Północną, Wschodnią, Rewolucji 1905 r., Próchnika wraz z pierzejami po drugiej stronie wymienionych ulic; c. obszaru o powierzchni 14 ha ograniczonego ulicami: Ogrodową, Gdańską, Legionów, Cmentarną wraz z pierzejami po drugiej stronie wymienionych ulic;

d. obszaru o powierzchni 7 ha między ulicami: Ogrodową, Zachodnią, Legionów, Gdańską wraz z pierzejami po drugiej stronie wymienionych ulic;

e. obszaru o powierzchni 10 ha ograniczonego ulicami: Nawrot, Sienkiewicza, Piłsudskiego, Piotrkowską;

f. obszaru pomiędzy ulicami: Narutowicza, Kilińskiego, Tuwima, Piotrkowską;

g. obszaru wytyczonego ulicami: Narutowicza, Targową, Tuwima, Kilińskiego wraz z pierzejami po drugiej stronie wymienionych ulic, a także pierzei ul. Kilińskiego;

h. obszaru ograniczonego ulicami: Piotrkowską, Tuwima, Kilińskiego, Nawrot.

2. Rewitalizacja przestrzeni miejskiej: a. przy ul. Moniuszki w Łodzi;

b. budowa rynku wraz z układem komunikacyjnym na terenie Nowego Centrum Łodzi;

c. EC1 Południowy Wschód; d. Księżego Młyna.

Rewitalizacja w kontekście narodowego planu rewitalizacji nie oznacza tylko prac remontowych zdegradowanych części miasta, w tym szeregu zabytkowych obiektów – ożywienie to odnosi się również do przemian społecznych i ekonomicznych. Proces rewitalizacji ma zdecydowanie szerszy zakres działań – nie chodzi tylko o prace budowlane. Ma on pozytywny wpływ na zachowanie i odpowiednią ochronę zabytków na terenach objętych rewitalizacją.

94