System informacji kredytowej BIK

Biuro Informacji Kredytowej S.A. zostało powołane w Polsce w 1997 r.

przez polskie banki i Związek Banków Polskich dla potrzeb minimalizowania ryzyka kredytowego oraz zwiększenia bezpieczeństwa i ochrony obrotu pieniężnego. Biuro zarządza i rozbudowuje efektywny system wymiany informacji kredytowej poprzez gromadzenie, przechowywanie, przetwarzanie i dystrybucję kompleksowej informacji o historii kredytowej klientów banków w formie raportów kredytowych. Biuro Informacji Kredytowej S.A. działa według następujących zasad:

• wzajemność - prawo do korzystania z informacji mają wszystkie banki oraz instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów zobowiązujące się przekazywać do biura regularnie pełne i kompletne dane, zgodnie z zawartymi umowami;

• wiarygodność - za poprawność i wiarygodność informacji dostarczonych do baz danych biura odpowiedzialność ponoszą banki. Biuro odpowiada za 74

zgodność informacji przekazywanych do użytkowników z danymi źródłowymi oraz zobowiązuje się do nie zmieniania ani modyfikowania przekazywanych danych;

• neutralność - biuro nie udziela bankom informacji, które mogłyby stanowić tajemnicę handlową, np. nie jest podawana nazwa banku, z którego pochodzi informacja o kliencie. Zapytanie zawsze dotyczy konkretnej osoby, a pytający musi podać niezbędne dane identyfikacyjne osoby, odnośnie której sformułowane jest zapytanie;

• bezpieczeństwo - wszelkie informacje gromadzone i wymieniane pomiędzy Biurem a użytkownikami mają charakter tajemnicy bankowej. Zwrócić należy również uwagę na istniejące zabezpieczenia w postaci odpowiedniego sprzętu oraz procedur wewnętrznych i zewnętrznych, które uniemożliwiają dostanie się przechowywanych przez BIK danych w niepowołane ręce.

3. P ro d u k ty B IK

Biuro Informacji Kredytowej oferuje swoim klientom produkty, które umożliwiają przewidywanie i szacowanie ryzyka związanego z udzielaniem przez nie kredytów. Można tu wymienić:

- raport kredytowy,

- scoring (statystyczna punktowa ocena klienta banku), - analizy przekrojowe,

- okresowy raport aktywności kredytowej klienta.

Planuje się w okresie 2005-2006 rozszerzenie oferty o:

- udostępnianie i wymiana danych z biurem informacji gospodarczej,

- raport konsumencki i automatyczny monitoring aktualizacji danych dla klientów banków,

- budowa zewnętrznych baz informacyjnych w ramach partnerstwa publiczno- prywatnego,

- raporty przekrojowe portfela kredytowego na indywidualne zamówienia banków.

3.1. R a p o rt kredytow y

Podstawowym produktem BIK S.A. jest raport kredytowy, którego funkcjami są:

określenie bieżącej wysokości zobowiązań,

ukazanie zmian stanu zobowiązań klienta w przeszłości, umożliwienie bardziej wiarygodnej oceny zdolności kredytowej.

Raport składa się z następujących grup informacji: [7]

dane wejściowe z zapytania (podstawowe dane identyfikacyjne klienta), informacje podsumowujące z przeszukania — informacje o liczbie złożonych zapytań w przeszłości oraz liczbie rachunków kredytowych powiązanych z

ostrzeżenia - komunikaty o ewentualnych nieprawidłowościach lub sprzecznościach w danych osobowych, o zastrzeżeniach dokumentów tożsamości,

informacje z zapytań - szczegółowe dane dotyczące wniosków kredytowych złożonych w przeszłości, dane osobowe, dane dotyczące zamieszkania oraz zatrudnienia pojawiające się we wnioskach kredytowych,

informacje o posiadanych rachunkach kredytowych — pokazują stan początkowy posiadanego zobowiązania, stan zadłużenia na dany dzień oraz comiesięczną historię kredytową.

3.2. Scoring

Scoring (ocena punktowa) jest statystyczną metodą służącą do określenia prawdopodobieństwa wystąpienia danego zdarzenia. Pozwala ona ocenić skłonność klienta do prawidłowego regulowania swoich- zobowiązań. Oceny takiej dokonuje się przy użyciu kart punktowych, dzięki którym otrzymujemy wynik dla kredytobiorcy poddawanego ocenie. Wynik jest interpretowany w oparciu o określone dla danego modelu tabele. Najwyższy możliwy wynik liczbowy przypisywany jest klientom, w przypadku których istnieje najwyższe prawdopodobieństwo niezakłóconej obsługi zadłużenia, natomiast niskie wyniki przypisywane są klientom, w przypadku których istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia trudności w obsłudze zadłużenia. Ma to na celu maksymalne rozróżnienie pomiędzy kredytobiorcami obsługującymi zadłużenie w sposób prawidłowy i kredytobiorcami obsługującymi zadłużenie nieprawidłowo.

Scoring BIK jest pierwszym tego typu modelem w Polsce zbudowanym na danych pochodzących z biura kredytowego, opracowanym wyłącznie dla celów przewidywania ryzyka. Do jego opracowania wykorzystano zróżnicowaną próbę klientów, których zobowiązania wynikają z szerokiej gamy produktów kredytowych. [9]

Ocena punktowa to wiarygodne i skuteczne narzędzie, wykorzystywane m.in. do oceny ryzyka związanego z nowymi i istniejącymi klientami oraz zwiększenia możliwości identyfikacji potencjalnych klientów z akceptowalnym poziomem ryzyka.

Korzystanie z oceny punktowej przez instytucje współpracujące z BIK, zapewnia ich klientom:

- obiektywne traktowanie z wykorzystaniem tych samych kryteriów, - przyspieszenie wydawania decyzji kredytowych,

- udostępnienie większej liczby kredytów poprzez sprawowanie przez kredytodawców kontroli nad stratami i kosztami,

- większe bezpieczeństwo depozytów powierzonych bankom przez ich klientów.

3.3. Analizy przekrojowe

Instrument wspomagający podejmowanie niektórych kluczowych decyzji strategicznych w bankach. Przygotowywane raporty są adresowane do 76

kierownictwa banków, a także do pionów odpowiedzialnych w bankach za sprzedaż produktów kredytowych klientom indywidualnym oraz do pionów odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem kredytowym.

Raporty prezentują wybrane cechy charakteryzujące polski rynek kredytów.

Zastosowane aplikacje informatyczne pozwalają na przedstawienie wiarygodnych informacji o strukturze tego rynku, czynników wpływających na jego rozwój, pozwalają także zidentyfikować czynniki mające wpływ na powstanie

nieregularnych kredytów w tym obszarze działalności bankowej.

Raporty przygotowywane są cyklicznie w okresach kwartalnych przy współpracy Związku Banków Polskich oraz Warszawskiego Instytutu Bankowości.

4. P opyt na inform ację

Raport kredytowy dostępny w krótkim czasie jest podstawą do podjęcia decyzji kredytowej. Wpłynęło to na przyspieszenie rozpatrywania wniosku kredytowego i tym samym skróciło procedurę przyznawania kredytu. Z roku na rok wzrasta zapotrzebowanie na rzetelną informacje kredytową. Od 2001 roku liczba sprzedanych raportów kredytowych - głównego produktu oferowanego przez BIK- systematycznie rośnie. Przewiduje się, że w 2005 roku przekroczy ona 6 milionów sztuk. W marcu 2005 r. Biuro Informacji Kredytowej udostępniło ponad 699,7 tys.

raportów kredytowych. Jest to wynik o 40% wyższy w zestawieniu z marcem 2004 r. [9] Grono banków uczestniczących w systemie wymiany informacji kredytowej będzie sukcesywnie się powiększać, podobnie jak zwiększeniu ulegać będzie liczba generowanych przez biuro raportów. Warto dla ilustracji nadmienić, że np. w rozwiniętych krajach europejskich wolumen raportów kredytowych odpowiada zazwyczaj liczbie ludności danego kraju, a w Stanach Zjednoczonych istniejące tam trzy krajowe biura informacji kredytowej łącznie liczą ju ż w miliardach sztuk udostępniane rocznie raporty. [6]

KLIENT

7 6