Technologia informatyczna a procesy globalizacji

Powodzenie rozwoju instytucji bankowych na globalnych rynkach jest zdeterminowane dostarczaniem najlepszych narzędzi i rozwiązań informatycznych, wspierających procesy zarządzania oraz odpowiednim przystosowaniem zasobu wiedzy i doświadczenia do realizacji potrzeb decyzyjnych organizacji. Teoria i praktyka potwierdza, że kompletne systemy informatyczne umożliwiają grupom kapitałowym podnoszenie efektywności sprzedaży oraz obniżanie kosztów operacyjnych, mających wpływ na ich siłę konkurencyjną5.

Jednym z rozwiązań wykorzystywanych przez instytucje finansowe z krajów Unii Europejskiej, które pozwalają na poprawę efektywności działania jest wykorzystanie szansy rozwoju nowoczesnych metod dystrybucji usług 2 A. Dyźewski, Biuro Badawczo-Analityczne DiS, „Gazeta Bankowa” , N r 1, 03.01.2005 r.

■’ K. Maciejewski, „Centralizacja zaplecza”, „Gazeta Bankowa”, nr 9 z 3.03.2003 r., S. 21.

144

finansowych. Aktywna działalność banków konkurencyjnych sprzyja dążeniom do zdobywania wiodącej pozycji o zasięgu ogólnokrajowym wśród instytucji finansowych. Warunkiem krytycznym dla realizacji strategicznego celu banku jest unowocześnienie bankowych systemów informatycznych i powiązanie ich w spójną zintegrowaną komunikacyjnie i proceduralnie całość tak, aby były w stanie zaspokoić oczekiwania informacyjne użytkowników.

W zintegrowanych systemach informatycznych informacja jest wprowadzana tylko raz, lecz wykorzystywana we wszystkich potrzebujących jej systemach. Zintegrowany system informatyczny powinien sprzyjać automatyzacji świadczenia usług klientom banku w podległych placówkach. W szczególności chodzi o zwiększenie szybkości, sprawności i jakości obsługi klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych. Nowoczesny system informatyczny musi być dostosowany do wprowadzanego w banku modelu zarządzania, a generowane przez niego informacje powinny umożliwiać sprawne zarządzanie bankiem w nowej strukturze organizacyjnej.

Wszystkie działania banku powinny zmierzać do jak najlepszego zaspokojenia oczekiwań użytkowników systemów informacyjnych. Do odbiorców bankowego systemu informatycznego należą: polskim rynku finansowym, zwłaszcza w zakresie obsługi klienta indywidualnego, oznacza konieczność:

utrzymania dominującej pozycji w gromadzeniu depozytów walutowych oraz zdecydowane podniesienie udziału w pozyskiwaniu środków Złotowych, dostosowywania gamy oferowanych produktów do rozszerzających się oczekiwań i potrzeb klientów,

podnoszenia sprawności operacyjnej banku, polepszania funkcjonalnej obsługi klienta.

W ymienione zadania wskazują na konieczność przypisania priorytetów pracom rozwojowym w obszarze informatyki, zarówno na poziomie placówek, jak i centrali banku. Wielokrotnie przeprowadzane analizy skłaniają do wyciągnięcia wniosków, że działania w zakresie obsługi klienta indywidualnego powinny koncentrować się na:

stworzeniu zintegrowanej bazy danych o klientach, stworzeniu zintegrowanej bazy danych o produktach, zintegrowaniu rachunków,

przygotowywaniu banku do walki konkurencyjnej z bankami z udziałem międzynarodowego kapitału wchodzącymi na rynek krajowy.

Realizacja wskazanych zadań jest możliwa jedynie w warunkach powiązania działań informatycznych, zarówno z działem marketingu, jak i komórkami pionu obsługi rachunków indywidualnych. Znaczącą rolę odgrywa zespól produktów bankowych, zwłaszcza jeśli przyjęta przez bank strategia ma charakter strategii „napędzanej produktowo”.

Szczególne zmiany obserwowane są w relacji bank-klient instytucjonalny, w której bank traci swoją uprzywilejowaną pozycję na rzecz „office-banking”.

Bank staje się generatorem oprogramowania, pozwalającego na wielorazowe przetwarzanie informacji, jest coraz częściej dostarczycielem bazy danych, a także pasywnym (klient sam decyduje, kiedy i jakie informacje są mu potrzebne) dostawcą usługi informacyjnej. W konsekwencji zapewnienie usługi informacyjnej klientowi instytucjonalnemu, a nie jak dotychczas realizacji operacji bankowych staje się podstawowym źródłem dochodów banku. Taka interpretacja w rzeczywistości prowadzi do stwierdzenia, że kluczowym zadaniem informatyki jest opanowanie rynku bankowych usług komputerowych ze szczególnym uwzględnieniem produktów skierowanych do podmiotów gospodarczych. W tym kontekście niewątpliwie priorytetem staje się rozszerzanie sieci i opracowywanie palety standardowych interfejsów. Koniecznym jest również dążenie do zakończenia prac nad centralnym rejestrem podmiotów gospodarczych. Biorąc pod uwagę aktualne oraz perspektywiczne potrzeby klientów instytucjonalnych elektroniczny system ich obsługi powinien realizować następujące funkcje:

umożliwiać dokonywanie elektronicznych przelewów na dowolnie wybrane przez klienta rachunki,

zapewniać sprawną komunikację oraz automatyczne gromadzenie danych z różnych źródeł w taki sposób, by klient mógł programować ich odczyt w wybranym przez siebie czasie,

dostarczać symulacje przepływu środków' na rachunkach, akceptować elektroniczne polecenia przelewów,

automatycznie przenosić dane o transakcjach do w’ew'nętrznego systemu księgowego,

dostarczać pełen zakres różnorodnych narzędzi analitycznych,

sygnalizować, niepokojące z punktu widzenia banku, trendy w finansowej działalności przedsiębiorstwa.

Banki działające w Polsce, obejmujące zasięgiem swojej działalności terytorium całego kraju, w wielu przypadkach posiadające centrale lub oddziały' za granicą działają lub zamierzają działać w ramach grup kapitałowych oferujących coraz większy wachlarz produktów dla różnych typów klientów indywidualnych oraz firm. Funkcjonują w warunkach dużej konkurencji, szczególnie w zakresie utrzymania i pozyskiwania klientów o największym poziomie dochodowości dla banku, jak również zdobycia rynku dochodowych produktów’ bankowych. Poziom technik informatycznych wykorzystywanych do automatyzacji czynności bankowych, tworzenia systemów zarządzania i kontroli, jak również do poprawy jakości obsługi klienta stanowi jeden z głównych elementów konkurencyjności.

146

Tym samym, rozwój nowoczesnych technologii informatycznych powinien zapewnić wykorzystanie zestawu modułów analitycznych Business Intelligence - systemów wyszukiwania danych z różnych źródeł (najczęściej z hurtowni danych, hurtowni dokumentów i Internetu) i ich przetwarzania w celu uzyskiwania informacji decyzyjnej dla użytkowników wszystkich szczebli zarządzania, obejmujących między innymi analizę kredytow ą rentowność, kontrolę i porównywanie strategicznych celów banku, a także zarządzanie nimi. Rozwiązanie to ułatwia instytucjom finansowym prowadzenie działalności, dzięki integracji aktualnych informacji gospodarczych z systemami i aplikacjami analitycznymi.

Istotną rolę odgrywa możliwość wdrażania systemów zarządzania klasy ERP, optymalizujących procesy biznesowe zarówno wewnętrzne, ja k i zachodzące w najbliższym otoczeniu banku. Oferują one gotowe narzędzia pozwalające na automatyzację wymiany danych z kooperantami w całym łańcuchu logistycznym, wspomagając procesy zarządzania przeznaczone głównie dla sektora średnich i dużych firm.

Coraz częściej banki zamieniają systemy zarządzania wynikami w aktywne narzędzia zarządcze i umożliwiają ich kompleksowe wdrażanie. Najnowsze aplikacje pozwalają na rzeczywiste powiązanie strategii z działaniami kadry zarządzającej, ponieważ dostarczają bezpośrednio do komputerów managementu informacje o głównych wskaźnikach wydajności oraz najbliższych wymiernych celach określanych przez strategię. Elastyczna konstrukcja interfejsu pozwala na:

prognozowanie oparte na danych historycznych, analizę w ariantow ą

poszukiwanie związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy głównymi wskaźnikami wydajności,

zarządzanie kosztami działań i analizę rentowności - maksymalizacja zysków z obsługi klientów,

wykorzystanie multimedialnych narzędzi strategicznych i edukacyjnych (e- learning),

powiązanie strategii z mierzalnymi wskaźnikami ilościowymi,

wykorzystywanie zaawansowanych zabezpieczeń - zabezpieczenie niepożądanego dostępu do systemów informatycznych oraz wbudowywanie mechanizmów kontroli dostępu do jego zasobów,

szybkie tworzenie prototypów i przygotowanie do pracy.

Rozwój i zmiany zachodzące w światowym systemie finansowym wym agają wzajemnej współpracy wszystkich instytucji finansowych. W celu wyrównania warunków działania banków, zwiększenia stabilności systemów finansowych w poszczególnych państwach oraz zastosowania bardziej złożonych niż dotychczas metod zarządzania ryzykiem instytucje finansowe są zobligowane do wdrażania aplikacji w zakresie wymogów Nowej Umowy Kapitałowej Komitetu Bazylejskiego - Bazylea II. Możliwość budowy i implementacji najnowszych oprogramowań w zakresie ryzyka kredytowego i operacyjnego stanowi aktualnie jeden z ważniejszych elementów w strategii firm informatycznych w zakresie usług dla sektora finansowego. Nowa Umowa

analitycznych i hurtowni danych dla wsparcia zarządzania ryzykiem operacyjnym.

Banki wykonują obecnie badania i przeprowadzają analizy potrzeb w zakresie technologii. wvnikające z dostosowania do Bazylei II. Niezbędnym jest dokonanie wyboru odpowiedniego systemu wspierającego zarządzanie ryzykiem. Wcześniej jednak instytucja bankowa musi podjąć szereg decyzji strategicznych, dokonując wyboru rodzaju metod, jakie będą wykorzystywane w trakcie analiz oraz rodzajów rvzyka, ¡akie będą optymalizowane. Wybierany system wspierający zarządzanie ryzykiem powinien charakteryzować się kompleksowością, uniwersalnością, przejrzystością, szybkością obliczeń, a także łatw ą implementacją. Właściwie przeprowadzony proces wdrażania tego typu rozwiązań powinien przynieść bankom wymierne korzyści. Jego wynikiem będzie poprawa jakości informacji zarządczej, zwiększenie efektywności alokacji kapitału oraz perspektywa lepszej wyceny ryzyka i transakcji, dzięki której możliwe będzie podejmowanie bardziej korzy stnych decyzji inwestycyjnych.

Jednocześnie Nowa Umow a Kapitałowa, podobnie jak regulacje dotyczące sprawozdawczości według norm LA.S39 zobowiązują banki do weryfikacji istniejących instalacji hurtowni danych oraz do rozpoczęcia projektowania hurtowni zgodnie ze w skazanymi wymogami.

Coraz częściej działalność na globalnym rynku powiązana jest z przenoszeniem s y s t e m ó w operacyjnych na platformy linuksowe oraz na technologię gridową wykorzystującą Linuksa. W ten sposób powstaje rodzaj sieci, złożonej z setek tanich komputerów', które w połączeniu stają się równie efektywne, jak duże serwery. Technologia gridown gwarantuje najwyższy zwrot z inwestycji w- największych instytucjach finansowych. Proces migracji do nowych systemów, zgodnie z koncepcją firmy Oracle, może potrwać do pięciu lat. Ze względu na fakt, że system operacyjny zapewnia największe korzyści przy wykorzystaniu technologii siatkowej, osiągnięcie wymaganych efektów będzie uzależnione od rozpowszechniania się Linuksa. Wdrażanie sieci typu grid jest bardzo korzystne dia bankowości, ponieważ gwarantuje dostarczanie mocy obliczeniowej na żądanie oraz wysoki poziom niezawodności i dostępności. Z punktu widzenia efektów ekonomicznych jej wykorzystanie pozwala na obniżenie kosztów systemów informatycznych i podwyższenie ich wydajności, zwiększenie dostępności zasobów obliczeniowych oraz poprawę ich jakości. Najbardziej istotnym wydaje się jednak elastyczność siatek w rozbudowie, skalowalność konfiguracji oraz obniżenie TCO.