Rozdział III Badanie e-usług medycznych w małych i średnich przedsiębiorstwach sektora
3.4. Systemy informatyczne i ich integralność z innymi systemami
W sektorze zdrowia funkcjonują systemy informatyczne udostępnione pacjentom oraz placówkom medycznym przez NFZ, Centrum Systemów Informacyjnych w Ochronie Zdrowia oraz ZUS.
1. Systemy informatyczne NFZ (Narodowego Funduszu Zdrowia):
− eWuś(System Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców),
− ZIP (Zintegrowany Informator Pacjenta),
− SZOI - System Zarządzania Obiegiem Informacji,
− SNRL - System Numerowania Recept Lekarskich,
− NFZ-KO- program elektronicznej wymiany danych pomiędzy świadczeniodawcami a MOW,
− NFZSIMP - System Informatyczny Monitorowania Profilaktyki,
− SMPT- System Monitorowania Programów Terapeutycznych,
− Certyfikaty dla systemów MOW NFZ,
− RUM – Rejestr Usług Medycznych.
91 2. Systemy informatyczne Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia:
− ZOZMAIL System Komunikacji w Ochronie Zdrowia,
− Rejestr Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą,
− SMWK – System Monitorowania Wypadków Konsumenckich,
− SRK - System Rejestracji Systemów Kodowania i Statystyki Resortowej,
− ATLAS –Interaktywna Mapa Zakładów Opieki Zdrowotnej,
− CRCMD – Centralny Rejestr Chorych Z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym.
3. Systemy informatyczne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
− PUE – to zestaw nowoczesnych usług dla klientów ZUS. Dzięki platformie można uzyskać informacje o ubezpieczeniach, świadczeniach i płatnościach. Ubezpieczeni mogą uzyskać informację o stanie konta, dostępny jest również kalkulator emerytury, ubezpieczenia do których jest zgłoszony ubezpieczony oraz jaki jest wymiar składek wykazanych w dokumentach rozliczeniowych złożonych przez pracodawcę.
4. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
− ePUAP platforma służąca do komunikacji społeczeństwa z jednostkami administracji publicznej.
W tabeli 24 zebrane zostały systemy informatyczne działające w Polsce w ochronie zdrowia ze sklasyfikowaną funkcjonalnością dla wybranych interesariuszy (pacjent, lekarz, instytucja ochrony zdrowia).
Tabela 24. Klasyfikacja funkcjonalności wybranych systemów informatycznych dla grup interesariuszy
System Odbiorcy Funkcjonalność
ZIP Pacjenci Opis prawa pacjenta.
Zasady korzystania z opieki medycznej w ramach ubezpieczenia w Polsce i za granicą.
Aktualny status ubezpieczenia.
Wykaz placówek mających kontrakt z NFZ wraz z godzinami otwarcia i dostępnością dla osób niepełnosprawnych.
Świadczenia zdrowotne, które zostały nam udzielone i sfinansowane przez NFZ.
92 Wystawione recepty i kwoty refundacji leków oraz
zaopatrzenia ortopedycznego.
Deklaracje wyboru lekarza i pielęgniarki POZ.
Informacja na jakim etapie jest nasz wniosek o leczenie sanatoryjne.
eWUŚ Świadczeniodawcy Weryfikacja uprawnień Świadczeniobiorcy
SZOI (1) Świadczeniodawca
Rezerwacji numerów recept dla Świadczeniodawcy lub lekarzy zatrudnionych u Świadczeniodawcy.
Pobierania i wydruku zarezerwowanych recept:
z pliku w formacie PDF (Adobe Acrobat);
w formacie pliku XML lub pliku xml spakowanego za pomocą programu ZIP umożliwiającym jego import do zewnętrznego programu drukującego recepty.
Zewnętrzne zlecenie druku recept.
Blokowania recept w przypadku ich utraty (zagubienia, zniszczenia, kradzieży, itp.)
Zarządzania pulami recept lekarza.
RUM Świadczeniodawcy Wystawianie rozliczeń i faktur w postaci dokumentu elektronicznego
Wymiany z usługodawcami, za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, danych dotyczących
udzielonych przez nich świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie sposobu finansowego rozliczenia świadczeń jak i ich charakterystyki medyczno-statystycznej
Elektronicznego dostępu do danych przetwarzanych w systemie rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, prowadzonego przez jednostkę właściwą w zakresie systemów informacyjnych w ochronie zdrowia, podległą ministrowi właściwemu do spraw zdrowia;
Wymiany z aptekami, za pośrednictwem środków
komunikacji elektronicznej, danych dotyczących każdego leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobu medycznego wydanego na receptę podlegającą refundacji.
Dodatkowo na rynku polskim dostępne jest oprogramowanie przeznaczone dla placówek medycznych, aptek, gabinetów lekarskich oraz szpitali tworzone przez sektor prywatnych przedsiębiorców służące do zarządzania placówkami medycznym.
93 Oprogramowanie wspierające obsługę przychodni, aptek ma strukturę modułową i każdy element może funkcjonować oddzielnie. Systemy informatyczne klasy ERP, PACS, HIS, RIS, Apteka, Teleradiologia i Rehabilitacja instalowane są na stanowiskach roboczych w placówkach medycznych. Systemy eWuś, ZIP, PUE, SZOI działają w oparciu o przeglądarkę internetową z włączoną obsługą javascript. Firmy mając łącze Internetowe za pomocą odpowiedniej strony uzyskują dostęp do systemu informatycznego.
Program do obsługi przychodni
Rysunek 12. Funkcjonalności systemów informatycznych przeznaczonych do obsługi przychodni Źródło Opracowanie własne na podstawie:
http://optima.comarch.pl/przychodnie_lekarskie/rozliczenia_zewnetrzne/rozliczenia_z_nfz.
Analizując podstawowe funkcjonalności systemu do obsługi przychodni można stwierdzić (rys. 12), że należały do nich: obsługa pacjenta, rozliczenia zewnętrzne, zarządzanie personelem oraz rozliczenia wewnętrzne. Do obsługi pacjenta zaliczał się proces rejestracji oraz realizacja wizyty pacjenta. Rozliczenia zewnętrzne związane były z procesem rozliczania z NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia) oraz rozliczaniem wizyty pacjenta. Dodatkowo można zarządzać personelem oraz prowadzić księgowość, realizować zakupy oraz rozrachunki z kontrahentami. Proces rejestracji może odbywać się za pomocą
94 strony WWW bądź poprzez wysłany e-mail. Rozliczanie zewnętrzne z NFZ odbywa się za pomocą Internetu.
System informatyczny dla apteki umożliwia realizację płatności (rozliczenia z dostawcami i odbiorcami), tworzenie zestawień refundacyjnych bądź księgowych, sprzedaż poprzez sprawdzenie aktualnej oferty on-line w hurtowni, realizację zamówień wykonywaną za pomocą Internetu oraz zakupy realizowane poprzez wczytywanie faktury z pliku, bądź przesłanych za pomocą Internetu (rys. 13).
Obsługa apteki Sprzedaż
Zakupy Zamówienia
MODUŁY
Zestawienia
Płatności Rozliczenie z dostawcami i odbiorcami
Zestawienia refundacyjne, księgowe
Sprawdzanie oferty w hurtowni, obsługa recept wymiana danych z NFZ
wprowadzanie faktur z hurtowni z pliku albo przesłanych za pomocą internetu
tworzenie zamówień do hurtowni wykorzystanie łączy internetowych
Rysunek 13. Funkcjonalność systemów informatycznych przeznaczonych dla aptek Źródło Opracowanie własne na podstawie: http://www.kamsoft.pl.
Analiza wyników badań własnych wykazała, że 1/3 placówek medycznych korzystała z Zintegrowanego Systemu Informatycznego117, co trzecia placówka wykorzystywała częściowo systemy informatyczne korzystając z wybranych modułów, które wspierają ordynację leków (42,3%), umożliwiają tworzenie dokumentacji medycznej, pomagają w obsłudze przychodni oraz wspierają pracę lekarza (42,3%) (wykres 11).
117 System informatyczny, który wspomaga zarządzanie.
95 Wykres 11. Wskaźnik wykorzystanie Zintegrowanego Systemy Informatycznego w MSP
wielkopolskiego sektora medycznego (%)
Źródło: Badania własne.
Do najczęściej rejestrowanych i archiwizowanych danych pacjenta za pomocą systemów informatycznych należały: symptomy i przyczyny kontaktu pacjenta z lekarzem (49%) oraz historia choroby (48%) (tab. 25).
Tabela 25. Struktura rejestrowanych i archiwizowanych danych pacjenta Jakie dane pacjenta są rejestrowane
i archiwizowane? %
symptomy i przyczyny kontaktu pacjenta z lekarzem 49
historia choroby 48
podstawowe parametry medyczne 41
wyniki pomiarów 44
Diagnozy 47
przepisane leki i dawkowanie 47
wyniki testów laboratoryjnych 44
zlecenia badań i ich wyniki 44
efekty leczenia 41
obrazy radiologiczne 37
Źródło: Badania własne.
Za utrzymanie systemów informatycznych w badanych placówkach odpowiedzialne były firmy IT (62%), pracujące w placówce pielęgniarki (43%) oraz lekarze (22%) (wykres 12).
96 Wykres 12. Struktura organów odpowiedzialnych za utrzymanie systemów informatycznych w badanych placówkach medycznych (%, N=71)
Źródło: Badania własne.
Placówki medyczne korzystają z systemu rozliczania z NFZ (100%) badanych, z elektronicznej weryfikacji uprawnień świadczeniobiorcy eWUŚ korzysta (83%) placówek, system obsługi przychodni posiada (63,4%) placówek, a dokumentację medyczną w formie elektronicznej tworzy co druga placówka. (45,1%) badanych korzysta z modułu wspierającego pracę lekarza, (42,3%) z modułu do zarządzania dokumentacją medyczną, moduł kadrowo płacowy oraz księgowy posiada co piąta placówka, zaledwie (2,8%) placówek ma możliwość realizacji elektronicznych skierowań oraz (1,4%) realizować elektroniczne recepty (wykres 13).
Wykres 13. Struktura wykorzystywanego oprogramowanie w badanych placówkach medycznych (%, N=71)
Źródło: Badania własne.
97 Należy podkreślić, że systemu informatyczne działające obecnie na rynku nie są ze sobą zintegrowane, a stanowią odrębne byty. Istnieje zatem konieczność podjęcia działań prowadzących do integracji działających w placówkach systemów, a najbardziej korzystnym działaniem byłoby wprowadzenie jednolitych standardów dla tworzonych dokumentów.
Omówione do tej pory systemy informatyczne dotyczyły jednostek służby zdrowia.
Systemy informatyczne są tworzone również dla pacjentów. Jednym z systemów przygotowanych dla pacjentów jest działający na rynku utworzony przez Narodowy Fundusz Zdrowia Zintegrowany Informator Pacjenta (ZIP). Mając założone konto pacjent może uzyskać szybki dostęp do informacji dotyczących leczenia, a system ten jest dostępny pod adresem https://zip.nfz.gov.pl. Z wyników przeprowadzonych badań wynika, że znajomość platformy ZIP kształtuje się na poziomie (41,8%), natomiast (58,2%) badanych odpowiedziało, że jej nie zna. Korzystanie z platformy zadeklarowało (42%) badanych, taki sam procent badanych (42%) wyraził opinie, że nie wie czy będzie korzystać z platformy natomiast (16%) odpowiedziało, że nie zamierza korzystać z platformy (rys. 14).
tak 42%
nie wiem 42%
nie 16%
tak 42%
nie wiem 42%
nie 16%
Rysunek 14. Wskazania dotyczące korzystania z Zintegrowanego Informatora Pacjenta (ZIP) przez pacjentów (%)
Źródło: Badania własne.
98 Tabela 26. Zależność parami znajomość ZIP – korzystanie z ZIP (Współczynnik korelacji, N=122)
Znajomość ZIP Korzystanie z ZIP
Wiek -0,217436 -0,222716
Płeć -0,139997 -0,018764
Wykształcenie -0,074189 0,158193
Miejsce
zamieszkania -0,066231 -0,239928
Znajomość ZIP 0,272619
Źródło: Badania własne.
Pomiędzy znajomością platformy ZIP a zamiarem korzystanie z niej występowała słaba zależność (0,27), przy czym wraz ze wzrostem wieku malała potrzeba korzystania z ZIP. (-0,22) jak również malała znajomość platformy ZIP (-0,21) (tab. 26).
Z kolei Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował dla pacjentów Platformę Usług Elektronicznych (PUE) dostępną pod adresem http://www.zus.pl/ue/pue/pue.html.
W przeprowadzonych badaniach znajomość platformy PUE kształtowała się na poziomie (24,6%), natomiast (75,4%) badanych odpowiedziało, że nie zna platformy PUE.
Korzystanie z platformy zadeklarowało (38%) badanych, (17%) wyraziło opinie, że nie zamierza korzystać z platformy, natomiast (45%) nie wie czy będzie korzystać z platformy PUE (rys. 15).
tak 38%
nie wiem 45%
nie 17%
tak 38%
nie wiem 45%
nie 17%
Rysunek 15. Wskaźnik korzystania z Platformy Usług Elektronicznych ZUS przez pacjentów (%) Źródło: Badania własne.
99 Z analizy współczynnika korelacji pomiędzy znajomością platformy PUE a zamiarem korzystanie z niej wynika, że między tymi zmiennymi występuje słaba zależność (0,29): wraz ze wzrostem wieku maleje potrzeba korzystania z PUE. Ponadto pomiędzy pozostałymi czynnikami (wykształcenie/płeć/miejsce zamieszkania) nie występują zależności (tab. 27).
Tabela 27. Zależności parami znajomość PUE- korzystanie z PUE (Współczynnik korelacji, N=122)
Znajomość PUE
Korzystanie z PUE
Wiek -0,154325 -0,252395
Płeć -0,136513 -0,041095
Wykształcenie 0,003004 0,123546
Miejsce
zamieszkania -0,154507 -0,151358
Znajomość
PUE 0,298323
Źródło: Badania własne.
W ramach platformy PUE ma być rozwinięta funkcjonalność dotycząca zwolnień lekarskich. Zwolnienie, które wystawi lekarz w czasie rzeczywistym trafi do przedsiębiorstwa, do ubezpieczonego, do lekarza i do ZUS. Platforma PUE będzie również działać na urządzeniach mobilnych i tabletach.
100 3.5. Kategorie e-usług medycznych w obszarze e-zdrowia
W rozdziale 1.5 zostały omówione kategorie dotyczące obszaru e-zdrowia. Jako jedną z kategorii wyróżniono komunikację. Komunikacja pomiędzy pacjentem a placówką medyczną może odbywać się za pośrednictwem portalu, strony WWW, wiadomości e-mail (rys.16).
Placówka medyczna Pacjent, Lekarz, Placówka
medyczna
Komunikacja poprzez:
stronę WWW, e-mail, Telefon, SMS.
Portal
Rysunek 16. Komunikacja pomiędzy pacjentem a placówką medyczną Źródło: Opracowanie własne.
W Polsce - krajową szynę usług służącą do komunikacji społeczeństwa z jednostkami administracji publicznej stanowi platforma ePUAP. Mając profil zaufany można składać pisma elektroniczne ze skutkiem prawnym bez konieczności stosowania podpisu elektronicznego.
Analiza wyników badań przeprowadzonych wśród grupy pacjentów pozwala na wysunięcie następujących wniosków: znajomość platformy ePUAP wśród pacjentów kształtuje się na poziomie (36,1%), korzystanie z platformy zadeklarowało (28%) badanych, natomiast (57%) nie wie czy będzie korzystać z platformy ePUAP (rys.17).
101 Rysunek 17. Wskaźnik korzystania z platformy ePUAP (Elektroniczna Platforma Usług
Administracyjnych) przez pacjentów (%) Źródło: Badania własne.
Pomiędzy znajomością platformy ePUAP a zamiarem korzystania z niej występowała umiarkowana zależność (0,44) (tab. 28).
Tabela 28. Zależność parami znajomość ePUAP- korzystanie z ePUAP (Współczynnik korelacji, N=122)
Zmienne Znajomość ePUAP
Korzystanie z ePUAP
Wiek -0,305466 -0,182142
Płeć -0,160494 -0,203162
Wykształcenie -0,059033 0,115019
Miejsce zamieszkania -0,218446 -0,141456
ePUAP 0,44239455
Źródło: Badanie własne.
W grupie pacjentów najpopularniejszym rodzajem połączenia z placówką medyczną było połączenie przez telefon: 84% pacjentów rejestrowało się do lekarza telefonicznie w placówkach publicznych, a 66% w placówkach prywatnych. Pacjenci w minimalnym stopniu mieli możliwość komunikacji z lekarzem poprzez e-mail. Taką możliwość zadeklarowało 3% pacjentów korzystających z usług w placówek publicznych oraz 16% pacjentów korzystających z usług placówek prywatnych. Przypomnienie o wizycie na e-mail otrzymywało 1% badanych pacjentów korzystających z usług placówek publicznych, a 17% pacjentów korzystających z usług placówek prywatnych.
Przypomnienie o wizycie SMS-em na telefon otrzymywało 8% pacjentów korzystających z
102 usług placówek publicznych oraz 30% pacjentów korzystając z usług placówek prywatnych.
Z kolei dla placówek medycznych zgodnie z jednym z założeń strategii rozwoju e-zdrowia w Polsce opisanym w rozdziale 2.4, było utworzenie systemu komunikacji elektronicznej w ochronie zdrowia. Zgodnie z tym działaniem powstał Elektroniczny System Komunikacji w Ochronie Zdrowia o nazwie ZOZMAIL, który usprawnia przepływ informacji elektronicznej pomiędzy placówkami Zakładów Opieki Zdrowotnej, jak również placówkami, i instytucjami działającymi w obszarze ochrony zdrowia. Jednolity system nazewnictwa skrzynek pocztowych oraz użycie narzędzi do wyszukiwania określonego adresata pozwoliło na szybkie przekazywanie informacji oraz uzyskanie kontaktu pacjenta z określonym ZOZ-em, jak również usprawniło przekazywanie i pozyskiwanie informacji statystycznej. W przyszłości przewidziane jest w systemie zastosowanie podpisu cyfrowego, co da wymierne oszczędności przy zastąpieniu części korespondencji papierowej na rzecz korespondencji elektronicznej. W chwili obecnej system ZOZMAIL obejmuje wszystkie placówki ZOZ.
Kolejną kategorię w obszarze e-zdrowia stanowi informacja dla której wyróżnione zostały podkategorie dotyczące: charakteru treści oraz metod jej udostępniania. Treść, którą placówki medyczne udostępniają pacjentowi ma charakter informacyjny. W związku z tym, że Internet stworzył możliwość prezentowania swoich zasobów, informacji na stronach WWW z tej możliwości korzystała co dwunasta placówka medyczna (16%) (wykres 14), natomiast analizując miasto oraz wieś w kontekście posiadanej strony WWW w mieście co 5 badana placówka posiadała stronę WWW, a na wsi zaledwie co 12 placówka (wykres 15).
Wykres 14. Placówki medyczne, które posiadają stronę WWW oraz udostępniają rejestrację on-line (%)
Źródło: Badania własne.
103
Wy kres rozrzutu: Placówki medy czne posiadające stronę WWW wg lokalizacji
miasto wieś
miasto/wieś -0,2
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
Strona WWW
Źródło: Badania własne.
Wykres 15. Liczba placówek medycznych mających stronę WWW z podziałem na miasto i wieś
Źródło: Badania własne.
104 Podstawowymi informacjami, jakie umieszczane były na stronie WWW dotyczące placówki to: kontakt, mapka dojazdu, informacja o świadczeniach, formularz do rejestracji (tab. 29). Analiza stron WWW wybranych placówek medycznych wykazała, że nie ma wprowadzonych jednolitych standardów odnośnie wyglądu stron oraz wytycznych w kwestii informacji jakie powinny być na takiej stronie zawarte.
Tabela 29. Informacje umieszczane na stronie WWW
Funkcjonalność Liczba placówek % udziału
Kontakt 201 100
Formularz rejestracyjny 12 5,97
Mapka dojazdu 50 24,88
Opis oferowanych usług 30 14,93
Źródło: Opracowanie własne.
Z analizy uzyskanych wyników badań wynika, że placówki medyczne, które nie posiadają strony internetowej umieszczają wizytówki swoich placówek na portalach medycznych. Do najczęściej wybieranych portali należy medbiz.pl (38,7%), SluzbaZdrowia.pl (35,5%) oraz doz.pl (12,9%) (wykres 16).
Wykres 16. Portale medyczne, na których placówki medyczne umieszczają swoje wizytówki (%)
Źródło: Badania własne.
Medbiz.pl stanowi panoramę wszystkich placówek medycznych, które posiadają podpisane umowy z NFZ. Użytkownicy portalu mogą korzystać ze spisu gabinetów, klinik, przychodni i szpitali wraz z ich wygodnym podziałem na placówki publiczne i prywatne
105 oraz ich rozlokowanie w obrębie miast i województw. Oprócz podstawowych danych, oferowały również dostęp do informacji o długości kolejek do lekarzy specjalistów oraz czasu oczekiwania na konkretne badania. Dzięki temu systemowi użytkownicy portalu dowiadywali się o tym jak długo trzeba czekać na zabiegi w poszczególnych przychodniach, oraz której placówce wyczerpał się już przewidziany limit na badania specjalistyczne, takie jak na przykład tomografia komputerowa. W ten sposób łatwo i szybko można zdobyć informacje o specjalistach oraz o długości kolejek czekających na ich usługi 118.
SluzbaZdrowia.pl, to portal medyczny, który zawiera informacje na temat usług medycznych i zakładów świadczących te usługi. Dodatkowo działa również forum medyczne, na którym lekarze odpowiadają na pytania zadane przez pacjentów.
Doz.pl portal o zdrowiu ogólnopolski katalog placówek medycznych podzielony na specjalizacje z możliwością ograniczenia wyszukiwanych danych o lekarzach, którzy współpracują z NFZ, mają dyżury nocne bądź wizyty domowe. Na portalach placówka medyczna może umieścić informacje dotyczące: nazwy zakładu, rodzaju zakładu, komórek, adresu, kontaktu: telefon, e-mail, prawdopodobny termin wizyty, wizyty domowe oraz dyżury nocne (tab. 30).
Tabela 30. Informacje, które placówka medyczna może umieścić na wybranym portalu Informacje medbiz.pl SluzbaZdrowia.pl doz.p
Nazwa zakładu
Rodzaj zakładu
Komórki
Adres
Telefon
E-mail
Prawdopodobny termin wizyty
Wizyty domowe
Dyżury nocne
Źródło: Opracowanie własne.
118 http://www.medbiz.pl/o-portalu.
106 Zgodnie z uzyskanymi wynikami, co drugi pacjent korzystał z portali medycznych, na których szukał informacji o chorobach (79%), dietach (34%), zdrowym odżywianiu (42%) oraz opinie o lekarzu do które mają się udać (73%) (wykres 17). Pacjenci poprzez Internet dokonywali zakupów leków (19%). Zaledwie 6% pacjentów w publicznych placówkach, a 22% w prywatnych miało możliwość sprawdzenia terminarza wizyt do wybranego lekarza.
Wykres 17. Informacje na temat zdrowia wyszukiwane w Internecie przez pacjenta
Źródło: Badania własne.
Informacje o chorobach były najczęściej wyszukiwane przez pacjentów w grupie wiekowej 55-64 lat (92%), najmniejsza liczba pacjentów z przedziału wiekowego 45-54 (55%) wyszukiwała informacje o chorobach. Z kolei informacje o zdrowym odżywianiu najczęściej były wyszukiwane przez pacjentów w grupie wiekowej 18-24 (67%). Najmniej zainteresowani zdrowym odżywianiem byli pacjenci z grupy wiekowej 55-64 (15%) (tab. 31).
Tabela 31. Wskaźnik zainteresowania pacjentów określonymi informacjami wyszukiwanymi w Internecie z podziałem na wiek (%)
Wiek Informacje o chorobach
Informacje o dietach
Informacje o zdrowym odżywianiu
18-24 89 33 67
25-34 78 43 51
35-44 78 22 31
45-54 55 55 45
55-64 92 31 15
>64 83 0 33
Źródło: Badania własne.
107 Pacjent z pośrednictwem platformy PUE ma możliwość sprawdzenia swoich danych zapisanych na indywidualnym koncie w ZUS, śledzić stan swoich spraw i otrzymywać powiadomienia e-mail lub SMS, rezerwować wizyty w jednostce ZUS, sprawdzić stan konta ubezpieczonego, informacje o ubezpieczeniach, do których jest zgłoszony, i podstawach wymiaru składek, wykazanych w dokumentach rozliczeniowych złożonych przez pracodawcę. Ma też możliwość skorzystania z kalkulatora emerytalnego, który wyliczy prognozowaną emeryturę. Natomiast za pośrednictwem serwisu ZIP pacjent ma szybki dostęp do informacji o swoim prawie do świadczeń zdrowotnych, wiedzę o leczeniu i udzielonych świadczeniach oraz o przepisanych lekach oraz informację o kwotach, które zostały przekazane na sfinansowanie leczenia (rys.18).
Pacjent
Komunikacja poprzez platformę elektroniczną
Rysunek 18. Źródła informacji dla pacjenta Źródło: Opracowanie własne.
Następną kategorię w obszarze e-zdrowia stanowiły usługi on-line i do takiej usługi została zaliczona rejestracja on-line. Jak już wspomniano w strategii rozwoju e-zdrowia w Polsce na lata 2004-2006 przedstawiony był program rozwoju elektronicznego systemu rejestracji pacjenta w placówkach ochrony zdrowia, który miał służyć do wprowadzenia rozwiązań, które ułatwią i usprawnią rejestrację pacjentów w przychodniach. W placówkach, które uczestniczyły w badaniach możliwość rejestracji pacjenta do wybranego lekarza na wizytę poprzez stronę WWW udostępnia zaledwie (6,5%) placówek, przy czym w mieście taką usługę udostępnia (5,5%) a na wsi (0,99%) (wykres 18).
108 Wykres 18. Placówki medyczne, które wprowadziły usługę rejestracji on-line z podziałem na miasto i wieś
Wy kres rozrzutu: placówki medy czne posiadające stronę WWW oraz udostępniające rejestrację on-line
-0,2 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
strona WWW 0
1
rejestracja on-line
Źródło: Badania własne.
W badanych placówkach tylko 1,4% korzystało z opcji wysyłania recept do apteki, elektroniczną weryfikację Świadczeniobiorcy realizuje (83,1%) natomiast każda z nich rozlicza się elektroniczne z NFZ korzystając z sytemu SZOI119. Za pomocą Elektronicznego System Obiegu Informacji placówki medyczne wysyłają sprawozdania do NFZ-u oraz rozliczają koszty. Należy podkreślić że placówki medyczne nie monitorują stanu zdrowia pacjenta przebywającego w domu.
Pacjent mógł na stronie WWW sprawdzić terminarz wizyt oraz zarejestrować się na wizytę (co ciągle nie jest zjawiskiem powszechnie dostępnym).
Zgodnie z treścią art. 50 pkt 1 w zw. z art. 58 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia Dz. U. Nr 113 poz. 657 z późn. zm.) z dniem 1 sierpnia 2014 r. podmioty wykonujące działalność leczniczą będą miały obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Dokumentacja medyczna
119 SZOI – System Zarządzania Obiegiem Informacji pozwala na dwukierunkową elektroniczną wymianę danych pomiędzy Świadczeniodawcą a NFZ.
109 może być przechowywana poza miejscem działalności placówki medycznej (w tzw.
chmurze120), z takiej możliwości skorzystało 1,40% placówek, pozostałe badane placówki, które tworzą elektroniczną dokumentacje medyczną przechowują ją na serwerach zlokalizowanych na terenie placówki. Zgodnie z wynikami badań własnych elektroniczny dostęp do dokumentacji medycznej posiadało 2% pacjentów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej, a 13% w prywatnych zakładach opieki zdrowotnej. Do wyników diagnostycznych miało dostęp 5% badanych pacjentów w placówkach publicznych oraz 21% w placówkach prywatnych. Pacjent nie miał dostępu do dokumentacji elektronicznej tworzonej przez lekarza podczas wizyty. Natomiast dostęp do informacji o kosztach zaleconych badań miało 4% pacjentów korzystających z usług placówek publicznych, a 16% pacjentów korzystających z usług placówek prywatnych (tab. 32).
Tabela 32. Struktura dostępności usług on-line dla pacjenta w placówkach medycznych
Usługi Zakłady opieki medycznej
publiczne (%) prywatne (%)
Możliwość rejestracji do lekarza poprzez Internet 5 27
Rejestracja do lekarza telefoniczna 84 66
Rejestracja do lekarza poprzez e-mail 3 15
Rejestracja do lekarza poprzez formularz umieszczony
na stronie WWW 3 17
Przypomnienie o wizycie na e-mail 1 17
Przypomnienie o wizycie SMS na telefon 8 30
Sprawdzenie terminarza przyjęć do lekarza poprzez
stronę WWW 6 22
Możliwość kontaktu z lekarzem poprzez e-mail 3 16
Elektroniczny dostęp do swojej dokumentacji medycznej 2 13
Elektroniczny dostęp do wyników diagnostycznych 5 21
Dostęp do informacji o kosztach zleconych badań 4 16
Wystawienie recepty w formie elektronicznej 7 8
Źródło: Badania własne.
Z analizy danych zawartych w (tab. 32) dotyczących dostępności usług on-line w
Z analizy danych zawartych w (tab. 32) dotyczących dostępności usług on-line w