Po tych ogólnych uwagach przechodzimy teraz do części szczegółowej i przedstawia
my najprzód zamknięcia rachunkowe za rok
datków, uskutecznionych w okresie budżeto
wym, są to skutki owej straszliwej inflacji z końcem roku 1923 i z początkiem roku 1924.
Nie potrzeba dodawać, iż w okresie ulgowym uskuteczniano tak wydatki osobowe jak i rzeczowe spisu ludności i samej centrali Urzędu.
Bliższe szczegóły o wydatkach Urzędu w tej epoce w markach polskich i złotych polskich dają następujące dwa zestawienia:
Wydatki Urzędu w 1923 r.
P o z y c j e b u d ż e t u
Płace urzędników ... ...
Dodatki drożyżniane u rzęd n ik o m ...
Uzupełnienie uposażenia z powodu wykonania ustawy z 9-X 1 9 2 3 • ...
Płace funkcjonarj uszów niższych . . . . Dodatki drożyżniane niższych funkcjonarjuszów Uzupełnienie uposażenia z powodu wykonania
ustaw y z 9-X 1 9 2 3 ...’
Inne wydatki osobowe razem
L o k a l ... ... ...
Opał, światło, utrzymanie porządku Konserwacja i i n s t a l a c j a ...
Wydatki biurowe razem Podróże s ł u ż b o w e ...
Maszyny elektryczne razem Ekspedycja materjałów s p is o w y c h ...
Opracowanie Skorowidza Miejscowości . . . Główny Urząd Statystyczny i Powszechny
Ludności r a z e m ... - ...
Spis
Wydatki netto w r. 1923 wraz z okresem ulgowym w markach polskich
Główny Urząd
Statystyczny Spis Ludności R a z e m
3 150 573
HISTORJA. OGÓLNA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO______ 101
P o z y c j e b u d ż e t u Kwota preliminowana
w złotych polskich
Faktyczne wydatki wraz i. okresem ulgo
wym w złotych polskich
Uposażenie urzędników i funkcjonarjuszów n iż s z y c h ... 302 043 290 461 Inne wydatki osobowe ... 9 855 2 840 L o k a l ... • ... 51 40 O p a ł, św iatło i u trz y m a n ie p o r z ą d k u ... 6 906 4 422 K o n s e rw a c ja i i n s t a l a c j a ... 2 382 838 Pomieszczenie ra z e m ... 9 339 5 300 I n w e n t a r z ... 24 371 14 067 M a te rja ly p isa rsk ie i r y s u n k o w e ... 5 143 2 698 D r u k i ... 191 850 44 169 K s ią żk i i p i s m a ... 20 250 5 656 T e le fo n y , te le g ra m y i p o r t o ... 7 488 3 647 Wydatki biurowe r a z e m ... 249 102 70 237 Podróże s ł u ż b o w e ... 2 500 1 623 Wydawnictwa Gł. U. S ... 205 890 70 408 Inne wydatki . . ... 700 559 Remont k a p ita ln y ... • ... 6 908 557 Badania s ta ty s ty c z n e ... 102 761 106 219 Główny Urząd Statystyczny og ółem ... 8 8 9 0 9 8 5 4 8 2 0 4 Powszechny Spis Ludności ... 1 5 6 5 5 0 6 1 152 172
Główny Urząd Statystyczny i Powszechny Spis
2 454 604 1 700 376
Ludności r a z e m ...
Prawną podstawą wydatków, uskutecznio
nych w ciągu roku 1923, stanowiły, jak już wyżej zaznaczono, prowizorja budżetowe.
Odnośne ustawy za kwartał 1 i II wyszcze
gólniono już na str. 657, na III kwartał obowią
zywała ustawa o prowizorjuin budżetowem z 8 sierpnia 1923 roku1, na IV kwartał zaś ustawa o prowizorjuin budżetowem z 25 października 1923 roku2. Wskutek ogromnej dewaluacji marki nie wystarczyły oczywiście kredyty, przyzwolone powyższemi ustawami, wskutek tego musiano uchwalać za każdy kwartał po jego ukończeniu kredyty dodat
kowe. I tak naprzykład zawiera prowizorjum budżetowe na IV kwartał także dodatkowe prowizorjum na kwartał III. Prowizorjum dodatkowe na IV kwartał jest zawarte w osobnej ustawie z 10 stycznia 1924 roku3.
Treść tych ustaw nie naruszała prowizorjum budżetowego na I-szy kwartał 1923 roku, to też były dla Urzędu osobno preliminowane tylko wydatki rzeczowe. Ze wszystkich wy
datków netto Urzędu wraz ze spisem ludno
ści w kwocie 235 119 322 112, przypada:
na wydatki o sob ow e... 76 657 701 519 marek na wydatki rzeczowe . . . . 158 461 620 593 „
tymczasem ustawami o prowizorjach budże
towych przyznano na wydatki rzeczowe
Urzędu i spisu ludności tylko 131521385682, przekroczenie przyznanych kredytów rzeczo
wych wynosi więc razem 26940234911 ma
rek. W szczegółach należy zaznaczyć, iż przekroczenie to na wydatkach rzeczowych w samej centrali było znacznie większe, wy
nosiło bowiem kwotę 39804567102 marki, natomiast nie wyzyskał Urząd wszystkich kredytów przyznanych na spis ludności, za
oszczędzenie kredytów na rzeczowe wydatki spisu wynosi kwotę 12864332191 marek.
Wszystkie te cyfry mówią niewiele z powodu ogromnej inflacji, jaką wówczas przeżywaliśmy. Bardziej miarodajne są na
tomiast cyfry, przedstawiające nasze wy
datki w złotych polskich. Kurs, według któ
rego marki zostały przerachowane na złote polskie, zależał od Ministerstwa Skarbu, z te
go powodu wydatki w złotych polskich po
zostają także pod silnym wpływem Mini
sterstwa Skarbu. Z temi zastrzeżeniami zaznaczamy, iż na uposażenie urzędników i funkcjonarjuszów niższych wydano faktycz
nie niemal dokładnie kwotę preliminowaną.
Natomiast poczyniono ogromne oszczędności we wszystkich wydatkach rzeczowych cen
trali, z wyjątkiem badań statystycznych, gdzie faktyczne wydatki przekroczyły trochę kwotę preliminowaną. Dla przykładu
przyta-t Dz. Usprzyta-t. R. P. Nr. 89. po*. Ć9 8. a Dz. Ust. R. P. Nr. 1 1 3, poz. 8 9 2. 3 Dz. Ust. R. P. Nr. 4, poz. 2 6.
czarny, iż na wydawnictwa Głównego Urzę
du Statystycznego preliminowano 205890 złotych polskich, wydano zaś faktycznie 70408 złotych, jeszcze większe oszczędności poczyniono na drukach Urzędu, na cel ten preliminowano bowiem kwotę 191850 zło
tych, wydano zaś tylko 44169. lak samo na bibljotekę preliminowano 20250 złotych, wydano zaś tylko 5 656, na remont kapitalny nareszcie preliminowano 6908 złotych, wyda
no zaś tylko 557 złotych. Cyfry te możnaby uzupełnić jeszcze innemi cyframi, przedsta- wiającemi wydatki rzeczowe Urzędu preli
minowane i faktyczne. Wynika z nich, iż Ministerstwo Skarbu pragnęło przyczynić się do równowagi budżetowej, hamując zwłaszcza rzeczowe wydatki Urzędu. Jeszcze dnia 26 października 1923 roku wniósł do Sejmu ówczesny Minister Skarbu Kucharski projekt budżetu na rok 1924. Budżet ten prelimino
wał dochody i wydatki Skarbu Państwa w dziesiątkach tysięcy marek. W razie dalsze
go wzrostu drożyzny miał przytem Minister Skarbu prawo uzupełniać kredyty budżetem ustalonym, nieprzekraczalną przytem granicą była „określona według skróconego wskaź
nika cen hurtowych siła nabywcza, jaką kwo
ty w budżecie preliminowane przedstawiały w czasie od 1 do 7 czerwca 1923 roku“, zaznaczamy przytem, że budżet był ustalany na podstawie cen hurtowych w czasie od 1 do 7 czerwca 1923 roku. Z tern zastrzeże
niem podajemy, iż wszystkie wydatki Pań
stwa budżetem tym przewidziane wynosiły;
dziesiątków tysięcy marek Ogólne wydatki P a ń s t w a ... 1 088 589 616 z tego wydatki Głównego Urzędu
S t a t y s t y c z n e g o ... 1 321 938 w tem spis ludności . ... 749 330 centrala U r z ę d u ... 572 608
Zaznaczamy z naciskiem, iż budżet ten przewidywał już wszystkie redukcje, usku
tecznione potem z końcem października 1923 r.
I tak, przewidywał budżet ten w centrali 208 urzędników (budżet na rok 1923 nato
miast 266), w spisie ludności zaś 400 urzęd
ników, podczas gdy na 1923 rok budżet ten przewidywał 909 urzędników. Bardzo dotkliwie odbiła się wreszcie na losach Urzędu redukcja wydatków na wydawnictwa.
Budżet na rok 1924 nie przewiduje już w spisie ludności żadnego wydatku na wydaw
nictwa, wszystkie wydatki na ten cel są wy
kazane w budżecie centrali i wynoszą tylko 6 14 11 dziesiątków tysięcy marek lub 6 14 11 złotych. Objaśnienia dodają, iż w roku 1924 i
zamiast Miesięcznika Statystycznego wycho
dzić będzie Kwartalnik — „prócz tego aktu
alne wiadomości będą się ukazywać raz lub dwa razy na miesiąc, zależnie od potrzeby, co najwyżej na 8 stronach, w Kwartalniku drukowane będą również wiadomości, które dotąd ukazywały się oddzielnie w Statystyce Pracy" — oznacza to, iż także Statystyka Pracy winna była przestać wychodzić. Poza tem mówią objaśnienia „z wydawnictw pe
riodycznych wychodzić będzie Statystyka Handlu Zagranicznego objętości 12 arkuszy rocznie". Objętość wszystkich wydawnictw przewidują objaśnienia na 48 arkuszy rocz
nie. Mimo tych jak najdalej idących oszczęd
ności stanowiły wydatki Urzędu na 1 000 ma
rek wydatków ogólnych Państwa—1,22 marki z tego wydatki spisu ludności . . 0,69 „ wydatki centrali . . . 0,53 „
Projekt ten został w całej pełni urzeczy
wistniony, o ile chodzi o oszczędności w Głównym Urzędzie Statystycznym. Poza tem stał się jednak projekt ten niemiarodajny wskutek dalszego rozwoju wypadków, które przyniosły nam nową walutę złotą. Sejm i Senat przerobiły na podstawie tej waluty cały budżet i uchwaliły pierwszy szczegóło
wy budżet roczny Rzeczypospolitej, stano
wiący podstawę wydatkowania wszystkich urzędów państwowych. Ustawą budżetową na rok 1924 jest ustawa z dnia 29 lipca
1924 rokul. Ustawa ta ustala:
Ogólne wydatki Państwa . . . 1 592 307 293 złote z tego wydatki Głównego Urzędu
S ta ty sty c z n e g o ... 1 975 034 „ w tem spis ludności . . . . 939 295 „ centrala U r z ę d u ... 1 035 739 „
Na 1000 złotych wszystkich wydatków państwowych wypada:
na wydatki Głównego Urzędu
Statystycznego... 1,24 złotych z tego na powszechny spis
lu d n o śc i... 0,59 „
na centralę 0,65 „
Z zestawień tych wynika, iż w ustawie skarbowej na rok 1924 przeważają poraź pierwszy wydatki centrali, wydatki spisu ludności są zaś trochę niższe; w porównaniu z budżetem Ministra Kucharskiego zwiększyły się wydatki centrali z 0,53 promille na 0,65 promille, natomiast spadły wydatki spisu ludności z 0,69 promille na 0,59 promille.
Ogólny udział Urzędu w wydatkach państwo
wych podwyższył się zpełnieu nieznacznie z 1,22 promille w budżecie Kucharskiego na
i Dz. Ust. R. P. Nr. 76. P»z.
747-HISTORJA OGÓLNA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO
1,24 promille w omawianej ustawie skarbo
wej.
Według ustawy skarbowej na rok 1924 otwiera Minister Skarbu, jak zresztą we wszystkich późniejszych ustawach skarbo
wych, kredyty na wszystkie wydatki pań
stwowe. Minister Skarbu nie może przytem przekroczyć kwot preliminowanych w po
szczególnych paragrafach ustawy skarbowej, wyjątkowo może Minister Skarbu przenosić kredyty z jednego paragrafu na drugi, o ile chodzi o paragrafy tak zwane rzeczowe, czyli paragrafy 2—7 każdego działu budżetu. O ileby Minister Skarbu nie mógł dotrzymać ścisłe przepisów ustawy skarbowej, winien wyjednać u ciał ustawodawczych nową ustawę, która zwie się zwykle ustawą skarbową do
datkową. I tak okazało się w dalszym prze
biegu roku 1924. iż naogół kredyty przyzwo
lone na Główny Urząd Statystyczny ustawą skarbową z 29 lipca 1924 roku wystarczają, nie wystarczają li-tylko kredyty przyznane w paragrafie 1 i 11 na uposażenie urzędników etatem Urzędu przyznanych. Niema" w tern nic dziwnego, jeżeli zważymy, iż płace były wtenczas ruchome, trudno zaś było zgóry przewidzieć, jakich kredytów będzie potrzeba, by wypłacić te płace ruchome. Dalej zazna
czamy, że chodzi tu o kwotę względnie nie
znaczną 68000 złotych. Ten kredyt dodat
kowy przyznano ustawą skarbową dodatkową z dnia 19 grudnia 1924 roku kredyt był, jak z odnośnej ustawy wynika, przeznaczony na uzupełnienie wszystkich kredytów osobowych Urzędu, a więc tak paragrafu 1, jak i para
grafu ir. Z temi zastrzeżeniami podajemy tutaj zamknięcia rachunkowe Urzędu za rok 1924, podane w paragrafach z uwidocz
nieniem kredytów, wyznaczonych w ustawie skarbowej, kredytów ostatecznie przyznanych i wydatków netto faktycznie poczynionych.
Pozycje budżetu
Kredyt wyznaczo
ny w usta
wie skar
bowej
Kredyt po dokona
niu zmian
Wydatki faktyczne
netto w złotych starych U p o sa ż e n ie ... 493 322 561 322 532 036 Inne wydatki osobowe 7 370 50 870 49 559 Pomieszczenie . . . . 15 067 14 417 12 716 Wydatki biurowe . . . 68 839 209 714 206 220 Koszty podróży, djety
i środki lokomocji . . 3 022 2 522 1 502 W ydawnictwa . . . . 350 000 143 775 119 288 Inne w y d a t k i... 351 651 567 Badania statystyczne . 97 768 105 468 105 354 Powszechny spis lu d
ności ... 939 295 954 295 982 949
R a z e m ... 1 975 034 2 043 034 2 010 191
103
Suma kredytów przyzwolonych przez główną i dodatkową ustawę skarbową wynosi więc razem 2 043 034 złote, z tego wynosi kredyt na uposażenie i na powszechny spis ludności a więc na § 1 i 11 po włączeniu 15 000 złotych, przeniesionych w drodze virement z paragrafów rzeczowych, 15 15 6 17 złotych. Wydatki netto Urzędu na obydwa paragrafy wynoszą 1514985, z tego wynika, iż o ile chodzi o wydatki osobowe kredyt przyzwolony zgadza się w zupełności z sumą wydatków netto. To samo dotyczy kredytów rzeczowych, wziętych jako całość, co się jednak tyczy poszczególnych wydatków rze
czowych, to musimy zanotować bardzo znacz
ne różnice między przewidywaniami budżetu a faktycznemi wydatkami. Różnice te łagodzi poniekąd Ministerstwo Skarbu, które było uprawnione w drodze virement przenosić kredyty z jednego paragrafu rzeczowego na inny. Największą różnicę między budżetem a faktycznemi wydatkami wykazuje paragraf wydawnictw Urzędu. Na wydawnictwa prze
znacza ustawa skarbowa 350 000 złotych a budżet ostatecznie po przeniesieniach Mini
sterstwa Skarbu ustalonych kwotę 143775 złotych. Faktyczne wydatki wynosiły tym
czasem tylko 1x9288' złotych, były więc o 230712 złotych niższe od postanowień ustawy skarbowej, natomiast były wydatki biurowe i wydatki z § 2—inne wydatki osobowe—da
leko wyższe, aniżeli ustawa skarbowa preli
minowała. I tak przewidywała ustawa skar
bowa na wydatki biurowe 68839 złotych.
Ministerstwo Skarbu w drodze virement podniosło tę kwotę na sumę 209,714 złotych, wydano faktycznie 206220 złotych, na inne wydatki osobowe (wydatki na Kasę Chorych, na remuneracje, na umundurowanie woźnych i t. p.) wyznaczała ustawa budżetowa tylko 7370 złotych, Ministerstwo Skarbu w drodze virement powiększyło tę kwotę do sumy 50 870 złotych, faktyczny wydatek na te cele wynosił 49559 złotych. Wogóle należy za
znaczyć, iż między cyfrą ostatecznie ustalo
nego kredytu a cyfrą faktycznego wydatku niema już większych różnic. Suma faktycznie uskutecznionego wydatku wynosiła bowiem 2010 191 złotych, to jest tylko o 32843 złote mniej, aniżeli wynosiła kwota przyzwolona przez ustawę skarbową główną i dodatkową.
Należy zaznaczyć, iż małą część tych wy
datków, bo kwotę 66459 złotych wydatków brutto uskuteczniono w okresie ulgowym, a więc w styczniu 1925 roku.
Dnia 18 października 1924 roku wniósł Minister Skarbu i Prezes Ministrów
Grab-l D z. U st. R . P . z 1925 roku N r. io, poz. 75.
ski do Sejmu budżet państwowy na rok 1925,
datków państwowych, natomiast znaczne cofnięcie się wydatków Głównego Urzędu Statystycznego. Cofnięcie to należy przypisać naturalnemu cofnięciu się wydatków na spis Statystycznego . 1875 579 „
w tem powszechny więc pewne podniesienie kredytów na Urząd.
Udział procentowy Urzędu w ogólnych wy
datkach Państwa wykazuje jednak dalsze zmniejszenie się w stosunku do poprzednie
go budżetu. Ponieważ i w tej epoce uposa
żenia były aż do listopada włącznie zmien
ne, nie wystarczała kwota przeznaczona w ustawie skarbowej na uposażenia. Na ten cel zwiększyło ministerstwo kredyt Urzędu o 41650 złotych. W faktycznem wykonaniu uposażenia centrali 34719, na powszechny spis ludności 1 910 złotych.
Następujące zestawienie podaje w pierwszej rubryce kredyt wyznaczony w ustawie skar
bowej na r. 1925, w drugiej rubryce kredyty definitywnie przez Ministerstwo Skarbu przyz
nane, w trzeciej rubryce zaś wydatki faktycz w złotych ówczesnych U p o sa ż e n ie ... 622 799 657 449 657 509
stalacja maszyn do
lic z e n ia ... 26 166 24 908; 19 597 Powszechny spis
lud-661 552 655 14 7 we wszystkich rubrykach przyzwolonym kredytom niemal dokładnie. Wydatki na wydawnictwa wynosiły 222 542 złote, pod
czas gdy ustawa skarbowa przewidywała na ten cel wydatek 225712 złotych. Podobny stosunek spotykamy we wszystkich innych paragrafach.
Dnia 17 września 1925 roku, a więc już podczas deprecjacji złotego wniósł Minister Grabski do Sejmu swój budżet na rok 1926.
Budżet ten obniża stosownie do poczynio
nych doświadczeń ogólne wydatki Państwa, powiększa natomiast wydatki Głównego Urzędu Statystycznego. Wydatki te miały wynosić w roku 1926:
H1STORJA OGÓLNA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO 105
Z tego wynika, iż wydatki na samą cen
tralę Urzędu miały wynosić w 1926 roku 1900842, czyli 1,01 proinille wszystkich wy
datków państwowych. W ten sposób wydat
ki na centralę Urzędu przekroczyły poraź pierwszy 1 promille. Wydatki na spis lud
ności równały się niemal wydatkom ną opra
cowanie spisu ludności na Górnym Śląsku i w Wileńszczyźnie, na który to cel wsta
wiono na druk formularzy i inne przygoto
wania spisowe już pewną kwotę w budżecie na rok 1925. Spis na Górnym Śląsku, który się miał odbyć z końcem roku 1925, został odwołany, a tem samem cała kwota, prze
znaczona na spis ten w budżecie 1926 roku, została zaoszczędzona. Ważniejszein daleko zdarzeniem dla Urzędu było małe bardzo znaczenie budżetu na rok 1926, który nie doprowadził do wydania ustawy skarbowej i o tyle pozostał martwą literą. Wydatki państwowe w ciągu roku 1926 były uskute
czniane przez cały rok 1926 i przez pierw
szy kwartał 1927 roku na mocy prowizorjum budżetowego. Pierwszem z nich jest prowi
zorjum budżetowe na pierwszy kwartał 19261’., nadane ustawą z dnia 22 grudnia 1925 roku ł.
Prowizorjum to, wydane równocześnie z usta
wą o środkach zapewnienia równowagi bud
żetowej, ogranicza bardzo znacznie sumę wydatków państwowych, chodziło bowiem o przywrócenie równowagi budżetowej, do
magającej się redukcji wydatków. Prowi
zorjum to określa ogólną sumę wydatków państwowych w pierwszym kwartale 1926 r.
na kwotę 406481236 złotych, z tego winno przypadać na Ministerstwo Spraw W e
wnętrznych 40473417 złotych, co później podwyższono o kwotę 1 162 000 złotych.
Tymczasem przewidywał projekt budżetu wniesiony przez Ministra Grabskiego na rok 1926 dla Ministerstwa Spraw Wewnętrz
nych kwotę 190222584 złotych, czyli na je
den kwartał kwotę 47555646 złotych. Z tego wynika, iż wydatki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zostały, uwzględniając już późniejszą podwyżkę, zmniejszone na jeden kwartał 1926 roku o kwotę 5920229 złotych, czyli o 12,4%. Nie należy się zupełnie dzi
wić, iż w tych warunkach doznał znacznej redukcji także budżet Głównego Urzędu Statystycznego. Ówczesny Minister Skarbu
Zdziechowslci oznaczył wydatki Urzędu na kwotę 19 3250 1 złotych, czyli o 351346 zł., czyli 15,4% niżej, aniżeli wynosił budżet Grabskiego na rok 1926. To też pracował Urząd w ciągu roku 1926 z budżetem bardzo zredukowanym.
Oprócz redukcji kredytów okazało się dla Urzędu niekorzystnem postanowienie prowi- zorjów budżetowych, iż z wyjątkiem kredy
tów osobowych nie mogą kredyty przekra
czać prorała łemporis sumy zawartej w pa
ragrafach budżetu na rok 1925. Faktyczne wydatki roku 1926 były więc, o ile chodzi d wydatki rzeczowe, zależne od budżetu na rok 1925. Tę zależność od budżetu na r. 1925 utrzymały wszystkie prowizorja budżetowe na rok 1926. Natomiast niema tej zależności w prowizorjum budżetowem na I kwartał 1927 roku. Pozostaje to oczywiście w ścisłym związku z bardzo znaczną poprawą budżetu państwowego, które nastąpiło po wypadkach majowych roku 1926. Już w drugiej połowie roku 1926 dochody Państwa przewyższają znacznie wydatki skarbowe, a nadwyżki stają się z ubiegiem czasu coraz to większe.
Fakt ten umożliwia Ministrowi Skarbu Czecho
wiczowi powiększenie wydatków państwo
wych, co objawia się w prowizorjach budże
towych powiększeniem sumy wydatków, przy
zwolonych dla Ministerstwa Spraw We
wnętrznych. I tak określa prowizorjum budże
tówce na III kwartał 1926 r., uchwalone ustawą z 1 lipca 1926 r .1 2, wydatki te na kwotę 47517826 złotych, a kwota ta utrzymuje się na tej wysokości także w następnych kwar
tałach. Normalną konsekwencją tego stanu rzeczy jest także wzrost wydatków Głów
nego Urzędu Statystycznego. Wydatki te wynoszą według załączonej tablicy w I kwar
tale 1926 r. 400 055 złotych, natomiast od 1 kwietnia 1926 roku do 3i marca i927 r>
kwotę 1995052 złote. Kwota wydatków w czterech kwartałach 1926/1927 r. jest więc blisko pięć razy większa, aniżeli kwota wy
datków w pierwszym kwartale 1926 roku.
Dalsze szczegóły zawiera dołączone zesta
wienie, ułożone według przepisów ustawy o prowizorjum budżetowem na I-szy kwartał 1927 r. — art. 7 ustawy z dnia 18 grudnia 1926 roku 3.
1 Dz. Ust. R. P. Mi 1 2 9. poz. 917.
2 Dz. Ust. R. P. Mi 6 3, poz. 3 7 6.
3 Dz. Ust. R. P. Mi 1 2 5, poz. 7 2 5, art. 7.
Wydatki w I kwartał« 1926 r. i w 1926/27 r.
Pozycje budżetu
Kredyty otwar
te przez Ministerstwo
Skarbu od 1 stycznia
19 2 6 do 3 1 mar
ca 1 9 2 7 r.
Wydatki faktyczne netto W 1 kwartale
1 9 2 6 r.
Od 1 kwietnia
19 2 6 r.
do 3 1 marca
19 2 7 r.
Razem za 1 5 miesięcy
0
0N
£ h
Uposażenie urzędn ików ...• . 892 482 163 566 728 916 892 482 Uposażenie pracowników akordowych i
c z a s o w y c h ... 317 507 69 313 248 194 317 507 Różne wydatki o s o b o w e ... 69 656 4 774 64 882 69 656
Podróże służbowe i przesiedlenia . . . . 4 754 153 4 601 4 754
P o m ie s z c z e n ie ... 38 524 7 040 31 484 38 524 W ydatki b iu ro w e ... 276 440 36 534 239 906 276 440 W y d a w n ic tw a ... 468 280 55 287 412 993 468 280 Inne w y d a tk i... 10 748 2 211 8 537 10 748 Remont i konserwacja b u d o w li... 13 124 2 546 10 578 13 124 Badania s ta ty s ty c z n e ... 25 802 7 676 18 126 25 802 Zakup, konserwacja i instalacja maszyn
do l ic z e n i a ... 45 779 5 107 40 672 45 779 Zakup m a s z y n ... 7 704 5 136 2 568 7 704 Powszechny spis ludności ... 224 318 40 712 183 605 224 318
R aze m... 2 395 118 400 055 1 995 062 2 395 118
Kredyty otwarte przez Ministerstwo Skar
bu na okres 15 miesięcy w mowie będących równają się więc zupełnie wydatkom fak
tycznym tego okresu. Zresztą wynika z cyfr powyższej tablicy, iż w lepszej sytuacji finansowej Państwa mógł Urząd zaspokoić wiele potrzeb, oddawna z powodu braku kredytów niezaspakajanych. I tak, wynosiły wydatki na wydawnictwa w okresie roku budżetowego 1926/1927 412993 złote, to jest przeszło siedem razy więcej, niż w pierw
szym kwartale 1926 roku. W tym samym czasie wydano na wydatki biurowe 239906 złotych, to znaczy blisko siedem razy więcej, niż w I-szym kwartale 1926 roku. Wogóle należy stwierdzić, iż lepsze położenie Skarbu Państwa przyczyniło się znakomicie do intensyfikacji prac Urzędu ido powiększenia usług oddawanych Państwu i społeczeństwu.
Dnia 12 października 1926 roku przedło
żył Minister Skarbu Czechowicz projekt ustawy skarbowej na rok 1927/1928. Budżet przedłożony tą ustawą został ułożony ze szczególną ostrożnością. Wydatki państwowe są w budżecie ustalane nisko, by mogły być uskutecznione wśród każdych warunków.
Ponieważ wskutek tego zwykle Skarb Pań
stwa wykazuje prze wyżkę dochodów, Mini
sterstwo Skarbu nie skąpi z uzyskanej nad
wyżki na cele gospodarstwa społecznego i inne cele państwowe. Dowodzi tego także rozwój Głównego Urzędu Statystycznego. W budże
cie na rok 1927/1928 wszystkie wydatki Pań
stwa oznaczone są kwotą 1898679975 zł.,
z tego przypada na Głów
ny Urząd Statystyczny 1 931 684 zł. czyli 1,02 promiłle w tem powszechny
spis ludności . . . . 74 019 „ „ 0,04 „ centrala Urzędu . . . 1 857 665 , „ 0,98 „
Z tego wynika, iż wydatki powszechne
go spisu ludności są już bardzo niskie. W y
datki na centralę Urzędu zaś dosięgają nie
mal wydatków projektu budżetu na rok 1926.
Wydatki te zostały stosownie jeszcze po
większone przy uchwalaniu ustawy skarbo
wej. Odnośna ustawa z 22 marca 1927 roku1 ustala wszystkie wydatki Państwa na rok 1927/28 na kwotę 1988268410 zł.
z tego przypada na Główny Urząd Staty
styczny ... 2 041 529 zł. czyli 1,03 promiłle w tem powszechny
spis ludności . . . . 81421 „ „ 0,04 „ centrala Urzędu . . .1 960108,, „ 0,99 „
Wymieniona powyżej kwota kredytów nie wystarczyła dla zaspokojenia potrzeb Urzędu, z drugiej strony świetny stan finan
sów państwowych umożliwił zaspokojenie potrzeb szczególnie pilnych. W ciągu jroku budżetowego podwyższyło Ministerstwo Skar
bu kredyty przyznane ustawą o kwotę 489188 złotych, czyli o 24% Podwyżka ta bardzo znaczna nastąpiła zwłaszcza na trzy cele, a to:
l Dz. Ust. R . P . Nr. 30, poz. 254.
107 H lSTO RJA OGÓLNA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO
107 H lSTO RJA OGÓLNA GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO