Telefoniczna opieka kardiologiczna

Wiele osób starszych cierpi na dolegliwości ze strony układu sercowo- -naczyniowego. Choroba wieńcowa dolega 25% seniorów⁴⁴ i jest jednym z podstawowych czynników ryzyka dla pierwszego i kolejnego zawału serca. Czas mijający od początku zawału serca do wezwania zespołu ratownictwa medycznego jest kluczowym czynnikiem zwiększającym jakość dalszego życia. Jednym z potencjalnie skutecznych rozwiązań wspierających osoby chore kardiologicznie są systemy teleopieki kardio-logicznej. Osoba chora dysponuje aparatem do podstawowego badania elektrokardiograficznego w domu. W sytuacji wystąpienia dolegliwości sercowej osoba ta sama wykonuje sobie elektrokardiogram i przesyła go telefonicznie do centrum kardiologicznego, w którym dyżuruje 24 godziny na dobę personel biegły w ocenie EKG. Chory rozmawia z obsługą, opisuje dolegliwości, dotychczasowe problemy zdrowotne, a dzięki podglądowi dotychczasowych zapisów elektrokardiogramów obsługa ma możliwość ocenić ewentualne zmiany w zapisie i podpo-wiedzieć najlepsze rozwiązanie choremu, np. przyjęcie danego leku lub wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.

Korzystanie z urządzeń do telefonicznej opieki kardiologicznej jest wskazane głównie dla osób chorych przewlekle na dolegliwości sercowe, gdyż to one mają najczęściej problem z podjęciem decyzji o dalszym postępowaniu, a jednocześnie są poważną grupą ryzyka wystąpienia zawałów serca. Trzeba sobie jednak zdawać sprawę, że samodzielnie wykonane badanie elektrokardiograficzne, wysłane przy użyciu łącza telefonicznego, przy wykorzystaniu dosyć prostego urządzenia nie zawsze spełni swoją funkcję. Pozwala ono ocenić rytm pracy serca, potwierdzić bądź wykluczyć istnienie arytmii, ale nie jest w pełni diagnostycznym urządzeniem w przypadku oceny

44 Por . Główny Urząd Statystyczny, Informacja…, dz . cyt .

Systemy zwiększające bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych…

177 zawału niektórych ścian serca. Dlatego też największe korzyści z ta-kich systemów będą mogli odnieść chorzy z zaburzeniami rytmu serca. W przypadku pozostałych osób posiadanie takiego urządzenia nie zawsze jest uzasadnione.

8. Podsumowanie

Osoby starsze w sytuacji wystąpienia nagłego zagrożenia zdrowotnego mogą wymagać wsparcia w wezwaniu pomocy, otrzymania pierwszej pomocy czy też asysty w codziennych aspektach funkcjonowania czło-wieka. W wielu przypadkach standardowe środki wykorzystywane w takich sytuacjach są wystarczające, ale chcąc zapewnić zwiększenie bezpieczeństwa osób starszych, należy przeprowadzić analizę poten-cjalnych zdarzeń i ryzyka ich wystąpienia, a także ocenić potencjał i koszt rozwiązań podnoszących to bezpieczeństwo.

Decyzję o wdrożeniu każdego z opisanych rozwiązań należy po-dejmować w większości wypadków indywidualnie, w szczególności biorąc pod uwagę kontekst: społeczny, rodzinny, ekonomiczny i zdro-wotny. Część rozwiązań może być wdrażana całościowo dla danej społeczności lub terytorium, jednak zawsze wymaga to konsensu społecznego, czyli zgody tak osób starszych, które mają być benefi-cjentami danego projektu, jak i pozostałych osób biorących w nim udział, np. opiekunów czy też operatorów numerów alarmowych.

Instytucje państwowe odpowiedzialne za osoby starsze powinny przeprowadzić niezbędne analizy i dobrać rozwiązania najkorzystniej-sze dla swoich podopiecznych. Niektóre systemy są łatwe do wdrożenia bez kosztów, jak np. zapisywanie numeru ICE, koszt innych może wynieść jednostkowo kilka tysięcy złotych. Osoby indywidualne, dbając o najbliższych, również powinny rozważyć wyposażenie se-niorów w najdogodniejsze dla nich rozwiązania, a siebie przygotować do odegrania ważnej roli w zapewnieniu im bezpieczeństwa.

Jan Stachurski

Bibliografia

American Heart Association Guidelines for CPR & Emergency Cardiovascular Care 2017.

Brinkrolf P., Bohn A., Lukas R.-P., Heyse M., Dierschke T., Van Aken H.K., Hahnen-kamp K., Senior citizens as rescuers: Is reduced knowledge the reason for omitted lay- -resuscitation-attempts? Results from a representative survey with 2004 interviews,

„PLoS ONE” 2017, Vol. 12, No. 6.

Główny Urząd Statystyczny, Informacja o sytuacji osób starszych na podstawie badań Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa 2016.

Główny Urząd Statystyczny, Pomoc doraźna i ratownictwo medyczne w 2017 r., infor-macja sygnalna z 18.06.2018 r.

Główny Urząd Statystyczny, Stan zdrowia ludności Polski w 2014 roku, Warszawa 2016.

Instytutu Ochrony Zdrowia, Udary mózgu – rosnący problem w starzejącym się społe-czeństwie, Warszawa 2016.

Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Warszawa 2012.

Jarosławska-Kolman K., Ślęzak D., Żuratyński P., Krzyżanowski K., Kalis A., System Państwowego Ratownictwa Medycznego w Polsce, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2016, nr 60(4), s. 168–183.

Strojek K., Stany zagrożenia życia w cukrzycy, w: Ostre stany zagrożenia życia w choro-bach wewnętrznych, red. K. Sosada, Warszawa 2016, s. 327–337.

Świderska M., Obawy związane ze starością, „Pedagogika Rodziny” 2015, t. 5, nr 3, s. 137–150.

User manual GSM Mobile phone Maxcom MM715BB with wireless SOS bracelet.

World Health Organization, Proposed working definition of an older person in Africa for the MDS Project, 2002.

World Health Organization, World report on ageing and health, Luxembourg 2015.

Wytyczne Polskiej i Europejskiej Rady Resuscytacji 2015.

Systemy zwiększające bezpieczeństwo zdrowotne osób starszych…

179 Streszczenie

W pracy przedstawiono kilka systemowych rozwiązań, które pozwalają zwięk-szyć bezpieczeństwo osób starszych w niektórych sytuacjach zagrożenia. Omó-wiono kwestie wykorzystania systemów publicznego dostępu do defibrylacji, korzystania z numeru ICE, kopert i pudełek życia, identyfikatorów medycznych, przycisków SOS oraz telemedycyny kardiologicznej. Podano przykłady praktycz-nych i sprawdzopraktycz-nych rozwiązań, które mogą podnieść bezpieczeństwo seniorów.

Słowa kluczowe: bezpieczeństwo, osoba starsza, senior, numer ICE, system PAD, AED, defibrylator, ratownictwo medyczne, telemedycyna

Abstract

The paper presents a number of system solutions that can increase the safety of the elderly in some emergency situations. Discussed issues of use of systems of public access to defibrillation, using the In Case of Emergency number, envelopes and boxes of life, medical IDs, SOS buttons and cardiac telemedicine. Examples of practical and proven solutions that can increase the safety of seniors are given.

Keywords: safety, elder people, In Case of Emergency, ICE number, Public Access to Defibrillation, Automatic External Defibrillator, emergency medical service, telehealth

Bartłomiej Oręziak

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Telemedycyna jako wyzwanie