Wpływ kosztów bezpo średnio transakcyjnych na formę

internacjonalizacji przedsiębiorstwa

Analizę danych za pomocą modelu logitowego autorka postanowiła uzupełnić wspomnianą wcześniej analizą opartą na testach nieparametrycznych. W poniższej

156 części pracy postanowiono odnieść się do pierwszej z trzech wyłonionych hipotez badawczych, a mianowicie:

H₁: Im większa niepewność rynkowa, częstotliwość transakcji oraz bardziej

specyficzny produkt, tym większe prawdopodobieństwo korzystania z filii produkcyjnych aniżeli z pozostałych form internacjonalizacji.

Aby przejść do statystycznej weryfikacji zadeklarowanej hipotezy należało najpierw wyodrębnić cechy, które mogą mieć bezpośredni wpływ na wybór formy internacjonalizacji:

- niepewność rynkowa (jedna zmienna)⁸³; - częstotliwość transakcji (jedna zmienna)⁸⁴; - specyficzność aktywów (dwie zmienne).

Szczegółowy dobór zmiennych użytych w analizie statystycznej został opisany w rozdziale 3 i nie będzie ponownie przytaczany.

W celu zbadania zależności między poszczególnymi zmiennymi a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw posłużono się przytaczaną wcześniej korelacją. Zbudowano następujące rozszerzenie o hipotezy pomocnicze:

H_1A0: Nie ma statystycznie istotnej zależności pomiędzy niepewnością rynkową

transakcji a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa;

wobec alternatywnej

H_1A1: Istnieje statystycznie istotna zależność pomiędzy niepewnością rynkową transakcji a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa.

Tabela 5.8 przedstawia wyniki testów nieparametrycznych rang Spearmanna, testu gamma oraz tau-Kendalla. Przyjmując poziom istotności p = 0,05, istnieją podstawy do odrzucenia hipotezy zerowej H_1A0. Będzie to oznaczało, że w badanej

próbie przedsiębiorstw istnieje statystyczna⁸⁵ zależność pomiędzy wspomnianymi zmiennymi. W przypadku testów gamma oraz tau-Kendalla wartości p będą zawsze identyczne, natomiast sam współczynnik korelacji będzie odmienny.

83 Agregowane zmienne były ze sobą silnie skorelowane (współczynniki powyżej 0,7), wyrażone w tej samej skali, a uzyskany rozkład nowej zmiennej był zbliżony do rozkładu zmiennych składowych.

84 Agregowane zmienne były ze sobą silnie skorelowane (współczynniki powyżej 0,8), wyrażone w tej samej skali, a uzyskany rozkład nowej zmiennej był zbliżony do rozkładu zmiennych składowych.

85 Na tym etapie badana jest już jedynie istotność statystyczna, gdyż kwestię merytoryczności zmiennych rozstrzygano we wcześniejszych fragmentach dysertacji.

157 Wartość współczynnika korelacji jest ujemna, co oznacza, że w analizowanej próbie wzrost niepewności transakcji oznaczał wybór formy ekspansji o nieco niższych kosztach transakcyjnych⁸⁶. Jednocześnie siła związku pomiędzy zmiennymi była ujemnie słaba.

Tabela 5.8. Wartości testów nieparametrycznych dla zmiennych: niepewność

transakcji oraz forma ekspansji zagranicznej

Współczynnik Wartość statystyki ^{Współczynnik}

istotności ^{Liczba obserwacji}

Rang Spearmanna –0,230383 0,046757 75

Gamma –0,242517 0,017814 75

Tau-Kendalla –0,186665 0,017814 75

Źródło: opracowanie własne.

Odnośnie do badania związku pomiędzy częstotliwością transakcji a formą ekspansji zagranicznej wykorzystano także hipotezy pomocnicze:

H_1B0: Nie ma statystycznie istotnej zależności pomiędzy częstotliwością transakcji

a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa;

wobec alternatywnej

H_1B1: Istnieje statystycznie istotna zależność pomiędzy częstotliwością transakcji

a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa.

Analogicznie tabela 5.9 przedstawia wyniki poszczególnych współczynników korelacji w przypadku tych dwóch zmiennych.

Tabela 5.9. Wartości testów nieparametrycznych dla zmiennych: częstotliwość

transakcji oraz forma ekspansji zagranicznej

Współczynnik Wartość statystyki ^{Współczynnik}

istotności ^{Liczba obserwacji}

Rang Spearmanna 0,264552 0,021812 75

Gamma 0,272938 0,006327 75

Tau-Kendalla 0,215093 0,006327 75

Źródło: opracowanie własne.

86

158 Ponownie istnieją podstawy, aby odrzucić H_1B0 o braku statystycznie istotnej zależności między zmiennymi na rzecz hipotezy H_1B1. Zależność ta w badanej próbie jest dodatnia, co oznacza, że im większa częstotliwość transakcji na rynku zagranicznym, tym częściej są wybierane formy ekspansji charakteryzujące się wyższymi kosztami transakcyjnymi. Ponownie siła wszystkich trzech współczynników korelacji jest słaba.

Ostatnim z badanych elementów hipotezy H₁ jest specyficzność aktywów. Tutaj zastosowano dwa mierniki, które charakteryzują ten wymiar transakcji. Ponownie posłużono się hipotezami pomocniczymi:

H_1C0: Nie ma statystycznie istotnej zależności pomiędzy unikatowością produktu

a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa;

wobec alternatywnej

H_1C1: Istnieje statystycznie istotna zależność pomiędzy unikatowością produktu a

formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa.

H_1D0: Nie ma statystycznie istotnej zależności pomiędzy specyficznością aktywów

trwałych i kapitału ludzkiego a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa;

wobec alternatywnej

H_1D1: Istnieje statystycznie istotna zależność pomiędzy specyficznością aktywów

trwałych i kapitału ludzkiego a formą ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa.

Podsumowanie statystyk nieparametrycznych zawiera tabela 5.10.

Tabela 5.10. Wartości testów nieparametrycznych dla zmiennych: specyficzność

aktywów oraz forma ekspansji zagranicznej

Współczynnik Wartość statystyki ^{Współczynnik}

istotności ^{Liczba obserwacji} Unikatowość produktu

Rang Spearmanna 0,286431 0,012726 75

Gamma 0,302469 0,003130 75

Tau-Kendalla 0,232766 0,003130 75

Specyficzność aktywów trwałych i kapitału ludzkiego

Rang Spearmanna 0,445035 0,000063 75

Gamma 0,478908 0,000003 75

Tau-Kendalla 0,365817 0,000003 75

159 Zarówno zależność między formą ekspansji zagranicznej a unikatowością produktu, jak i specyficznością aktywów trwałych i kapitału ludzkiego jest dodatnia. Oznacza to, że wraz ze wzrostem specyficzności aktywów w badanej próbie wybierano formy ekspansji o wyższych kosztach transakcyjnych. Jednocześnie siła oddziaływania między zmiennymi jest w przypadku unikatowości produktu bliska umiarkowanej⁸⁷, a w drugim przypadku umiarkowana.

Podsumowując rozważania dotyczące H₁ w całości, na badanej próbie 75

przedsiębiorstw, można zauważyć zależność, że forma ekspansji przedsiębiorstwa na rynek zagraniczny w słabym stopniu zależy od niepewności transakcji, jej częstotliwości, a w umiarkowanym – od specyficzności aktywów. Im bardziej specyficzne aktywa, częstsze transakcje i mniejsza niepewność, tym częściej są wybierane kapitałowe formy ekspansji zagranicznej o wyższych kosztach transakcyjnych.

5.2.3. Wpływ kosztów kontekstu instytucjonalnego i dystansu