Z owsów, które uprawiane były przez cały okres 3 lat, są następujące: Leutowicki z Leutowitz, wyhodo
wany przez Steigera; jest to odmiana średnio późna, o ziarnie drobnem, żółtem, i z tego względu, aczkolwiek daje wysokie plony i ma łuskę cienką, co nader ważnem jest przy owsie obrocznem, nie tak. jest rozpowszechnio
na jak by na to zasługiwała. W naszych doświadcze
niach, tablica 29 (trzechletnia w przecięciu za cały okres doświadczeń), owies Leutowicki wysunął się na pierwsze miejsce pod względem plonu ziarna, a i nienajgorsze zajmuje pod względem słomy. Procent łuski aczkolwiek dość wysoki, bo wynoszący średnio za trzechlecie 30 pro
cent, jest jednak nizkim w porównaniu do innych odmian.
Najplenniejszy, Heinego, znanego hodowcy, o bia- łem dorodnem ziarnie, jest jednym ze starszych owsów, obecnie zupełnie prawie wyszłych z uprawy i u nas mało spotykany. W doświadczeniach Sobieszyńskich został usunięty z powodu małej plenności i wysokiego procentu łuski. Wprowadziłem go do doświadczeń dlatego, iż przypuszczałem, że jednak może na innym typie gleby, tak różnym od bielicy, da lepsze plony. I rzeczywiście, w pierwszym roku zajął pierwsze miejsce, w następnym już przesunął się dalej, a w trzecim roku znalazł się na końcu. Jako rezultat z 3 lat aczkolwiek zajął drugie miejsce, jednak ze względu na bardzo wysoki procent
73
łuski, bo aż 34,4 nie nadaje się do szerszej uprawy tem- bardziej, że spadek plonów będzie prawdopodobnie w na
stępnych latach większy.
Rychlik Sobieszyński, znany z doświadczeń Sobie- szyńskich jako Rychlik Lubelski, lub wprost Rychlik, jest odmianą o ładnem biało-żółta wem ziarnie. Wyho
dował go drogą starannej długoletniej selekcji z Rychliku Lubelskiego Prof. A. Sempołowski.
Dawniej był on rzeczywiście Rychlikiem, dziś, dzię
ki podniesieniu plonów jego przez selekcję, uległ prze
dłużeniu okresu wegetacyjnego; mimo to jednak w do
świadczeniach naszych stoi, pod względem długości okre
su, na pierwszem miejscu.
Pod względem plonu ziarna zajmuje trzecie miejsce za okres sprawozdawczy. Łuskę ma tak cienką jak Leutowicki i tak samo nadaje się na ziemie uboższe w składniki pokarmowe.
Webba angielski owies, o ziarnie podobnem do ziarna Ligowo, tylko nieco grubszem, zajmuje następu
jące—czwarte miejsce. W pomyślnych latach waha się od miejsc pierwszych do blizkich końca. Odznaczył się u nas za trzechlecie cienką łuską.
Teodozja, późna krajowa odmiana, o dość cienkiej łusce, ziarno średnio grube. Sprowadzona do nas już tak dawno, że uchodzi za krajową odmianę.
Ligowo jest owsem o białem ładnie wypełnionem ziarnie. Uszlachetniony w Szwecji w Svalöf; w naszych wynikach zajmuje szóste miejsce, a w poszczególnych latach trzyma się miejsc środkowych. Jest średnio pó
źnym, w naszych badaniach wykazał nizki procent łuski nasiennej i pod tym względem zajmuje pierwsze miejsce.
Wymagania jego co do gleby są dość wysokie.
Hvitling, białe grube ziarno, wymagania co do gleby duże, procent łuski duży.
Probstejski, ziarno białoźółte, średniej grubości, procent łuski duży.
74
Szlanstedzki Strubego, żółte średnie ziarno; za trzechlecie zajął ostatnie miejsce, a i w poszczególnych latach trzymał się zawsze końca, procent łuski bardzo wysoki.
Zestawienie plonów za 3 lata.
Tablica 29.
ci 2
Nazwa odmiany Rok
Plon z hek
na Słomy Ziarna korcy po 100 f.
Słomy cetn.
po 100 f. Ziarna Słomy
1911 2750 2920 26,8 39,92 1 Leutowicki . 1912 3280 4510 32,0 61,65 1913 3304 5880 32,2 80,38
Przecię
tna 3111 4436 30,3 60,65 30 0 I I
1911 2890 3610 28,2 49,35 2 Heinego Naj- 1912 3370 4900 33,9 66,99
plenniejszy
1913 2474 6014 24,1 91,60
Przecię
tna 2911 5070 28,4 69 31 34,4 II I 1911 2380 2680 23,2 36,63
3 Rvchlik So- 1912 3390 4230 33,1 57,83 bieszyński.
1913 2878 4660 28,1 63,71
Przecię
tna 2883 3856 28,1 53,05 30,0 II III
• 1911 2790 3090 27,2 42,24
4 Webba. . . 1912 2710 4250 27,8 58,10 1913 2990 4554 28,4 62,26
Przecię
tna 2830 3964 27,8 54,20 29,4 II III 1911 2724 3154 26 6 43,11
5 Teodozja . . 1912 3110 3690 30,3 50,43 1913 2610 5160 25,4 70,54
Przecię
tna 2814 4001 27,4 54,69 30,6 II II 1911 2660 2740 25,9 37,46
6 Ligowo. . . 1912 3086 4326 30,3 59,14 1913 2782 4756 27,1 65,02
Przecię
tna 2809 3940 27,3 53,87 28,8 II III
75
d.Nazwa odmiany Rok
Plon z hek
1911 2560 3170 24,9 43,39 7 Probstejski . 1912 3106 4712 30,3 64,42 1913 2730 5884 26,6 80,44
Przecię
tna 2798 4588 27,2 62,75 32,1 II I 1911 2530 2600 24,7 35,54
8 Hvitling . . 1912 2940 4300 28,7 58,78 1913 2910 6126 28,4 83,75
Przecię
tna 2793 4342 27,2 59,35 31,4 11 II 1911 2404 2720 23,4 37,18
9 Szlanstedzki. 1912 2300 3350 22,4 45,80 1913 2540 5484 24,8 74.97
Przecię
tną 2413 3851 23,5 52,65 33,5 III III
Jeżeli porównamy plony owsów na tablicy 29 prze
konamy się, że na ogół plony nie są nizkie, gdyż naj
mniejszy plon za trzy lata u Szlanstedzkiego był wyżej 22 korcy z morga, co nie jest wcale złym plonem. Małe stosunkowo różnice pomiędzy odmianami wskazywałyby, że gleba jest zasobna w składniki, i że doświadczenia w celu upewnienia się, które odmiany owsów siać na borowinach, należy prowadzić dalej.
Ciekawem jest zestawienie na tablicy 30 okresów wegetacji, które w miarę wilgotniejszego roku wydłużają się tak, że różnice między rokiem 1911 a 1913 dochodzą do 3 tygodni.
W ścisłym związku z dłuższemi okresami wegetacji i większą ilością opadów atmosferycznych stoi stosunek ziarna do słomy uwidoczniony na tablicy 31.
W roku 1911 na 100 części ziarna było słomy naj
wyżej 124, — w roku następnym obfitszym w opady
76
Tablica 30.
N O CU g
Rok 1911 Rok 1912 Rok 1913
Dni Dni Dni'
1 Rychlik Sobieszyński .... 112 122 127
2 Ligowo... 113 122 127 3 Webba... 113 122 127 4 Szlanstedzki... 113 125 131 5 Hvitling... 115 125 131
6 Heinego Najpleniejszy . . . 115 125 136
7 Probstejski... 115 122 133 8 Leutowicki... 115 122 133 9 Teodozja... 118 125 136
Tablica 31.
Na 100 części ziarna było słomy części
£ Rok 1911 Rok 1912 Rok 1913
1 Leutowicki... 106 137 178 2 Lgowo... 106 140 174 3 Hvitling... 106 149 210 4 Webba... 111 156 152
5 Rychlik Sobieszyński. . . . 112 124 161
6 Szlanstedzki... 113 145 215 7 Teodozja... 115 118 197 8 Probstejski. . ... 123 151 215
9 Heinego Najplenniejszy. . . 124 145 243
stosunek ten dochodzi na 100 ziarna do 156J a w roku 1913 mokrym nawet do 243.
Z trzech Jat trudno wyciągać ogólniejsze wnioski i nie pretendujemy do tego, zwracamy jednak uwagę, że u odmian, które wykazały się mniejszemi plonami stosu
nek ten jest szerszym np. u Najplenniejszego, w
pierw-77
szym roku doświadczeń zajmował on pierwsze miejsce i stosunek słomy był 124 do 100 ziarn, w drugim roku stosunek ten wraz z obniżką plonu dochodzi do 145 dla słomy, a w roku 1913 owies ten zajmuje jedno z ostat
nich miejsc pod względem plonu ziarna, a stosunek ziar
na do słomy wzrasta do 243. To samo da się powie
dzieć i o innych odmianach. Wielkie odskoki w plonie słomy w poszczególnych latach w stosunku do plonu ziarna wskazywałyby więc, o ile sprawdzi się to w dal
szych doświadczeniach, na szybsze wyradzanie się u od
mian sprowadzonych z zagranicy, a u krajowych wska
zywałyby na mniejszą ich plenność; tymczasem ciaśniejszy stosunek przez trzy lata np. u Webba wskazywałby na mniejsze wahania w plonach u poszczególnych odmian w poszczególne lata.