Zabawy przedszkolne online

Zabawa zdalna nabiera zupełnie innego charakteru na etapie przedszkolnym, zmienia się odbiór poleceń, wytycznych oraz reguł poszczególnych aktyw-ności. O ile zabawa swobodna istnieje w domu od zawsze, o tyle zabawa kierowana może sprawić nauczycielom, rodzicom oraz dzieciom więcej problemu w interpretacji przesłania. W edukacji online jest ona realizowana w sposób pośredni za pomocą drogi zdalnej, co znacznie utrudnia interak-cję z dzieckiem. W celu dobrej organizacji czasu edukacyjnego w domu

79 Zdalne zabawy dzieci trzy- oraz czteroletnich l należy podkreślić ważną rolę rodzica, opiekuna, który przejmuje obowiązki nauczyciela. Do jego zadań należy zapewnienie bezpieczeństwa podczas wykonywania zabaw oraz ułożenie planu dnia z wyznaczeniem czasu na zabawę oraz naukę (Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2020). Pobyt dziecka w domu można zorganizować w taki sposób, aby był zbliżony do czasu spędzonego w przedszkolu. W przypadku najmłodszych gwarantuje to poczucie bezpieczeństwa oraz pogłębienie więzi z opiekunami. Częste roz-mowy, programy edukacyjne oraz wspólne czytanie książek (Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2020) pomagają poszerzyć wiedzę oraz wzmocnić więzi z członkami rodziny. Dziecko w trakcie edukacji online, adekwat-nie do pobytu w przedszkolu, powinno zaspokajać swoje potrzeby ruchu, zabawy swoimi zabawkami, grać, a także rozwiązywać napotkane trudności.

Zadaniem rodzica jest uatrakcyjnianie edukacji domowej, motywowanie malca do zabaw oraz pozwalanie mu na samodzielne podejmowanie decy-zji. Prawidłowy przekaz, rozmowa oraz kierowanie przebiegiem zabawy decydują o dalszym rozwoju intelektualnym oraz emocjonalnym dziecka (Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2020).

Nauczyciel ma za zadanie wspierać na wszystkich płaszczyznach edukację domową poprzez stały kontakt zdalny z wychowankiem oraz opiekunem.

Znacznie trudniej w takiej sytuacji przebiega proces adaptacji, uspołecz-nienia dziecka, co wiąże się z jego ograniczonym kontaktem z rówieśni-kami. Zabawa zdalna i kontakt online z dzieckiem najczęściej odbywa się poprzez wysyłanie propozycji takich aktywności drogą elektroniczną, np. za pomocą strony internetowej przedszkola. Wychowawca wykazuje się własną inicjatywą oraz kreatywnością; co do przekazywania materiałów swoim podopiecznym nie ma ustalonych zasad ani powinności, które dotyczyłyby korespondencji z wychowankami. Do przykładowych zabaw zdalnych, reko-mendowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, należą:

ӹ „propozycje wykonania prac plastycznych, projektów technicznych, zabaw badawczych lub eksperymentów;

ӹ konkretne propozycje opracowane na potrzeby grupy jego dziecka, adekwatne do realizowanego programu;

ӹ opracowane przez nauczycieli propozycje twórczej aktywności dzieci;

80 l Katarzyna Szolginia

ӹ linki do słuchowisk, audycji radiowych, informacje o programach telewizyjnych (pasma edukacyjne Telewizji Polskiej), a także progra-mów, zabaw online” (Ministerstwo Edukacji Narodowej, 2020, s. 20).

W zdalnej edukacji przedszkolnej, nauczyciele mogą liczyć na oferty twórców i pomysłodawców pomocy do realizacji zabaw online. Jedną z takich osób jest Aneta Konefał, która opracowała ogólnopolski projekt Mały miś w świecie wielkiej literatury. Ponadto na grupie społecznościowej Facebook stworzyła stronę poświęconą zdalnej edukacji dla nauczycieli przedszkola. Grupa: Przedszkolne tematyki – bank inspiracji oferuje gotowe materiały, opracowane tematy do edukacji online, które mogą zostać wyko-rzystane do wysyłania zadań i linków podczas zdalnego przedszkola.

Fotografia 1. Bank pomysłów Anety Misiowej, tematyka: zwierzęta na wsi

Źródło: https://www.facebook.com/groups/2762131250567438 [data dostępu: 8.07.2021, godz. 20.21].

81 Zdalne zabawy dzieci trzy- oraz czteroletnich l Autorka strony, podpisująca się jako Aneta Misiowa, podkreśla rolę współpracy i wzajemnego wsparcia nauczycieli w trakcie nauki zdalnej dzieci najmłodszych. Na fotografii 1 zamieszczony został przykładowy temat opracowany zarówno przez panią Anetę na grupie Przedszkolne tematyki – bank inspiracji, jak i pomysły na zabawy zdalne nadesłane przez nauczycielki wychowania przedszkolnego z całej Polski. Grupa składa się z 19 634 człon-ków. Pod postem Zwierzęta na wsi zebrano 146 pomysłów na zabawy z przed-szkolakami. Wszystkie te aktywności są dostosowane do małych dzieci, z podziałem na prace plastyczne i techniczne, wraz z autorskimi opisami wykonania i z tymi z zasobów Internetu. Nauczyciele opracowali zabawy ruchowe do popularnych piosenek dziecięcych, a także instrukcje do ryso-wanych wierszyków. Wielu z nich posługiwało się autorskimi prezenta-cjami przygotowanymi w programach graficznych Genially oraz Canva, przesyłając nagrane odgłosy zwierząt i zdjęcia samodzielnie wykonane w gospodarstwie. Niektóre nauczycielki podzieliły się pomysłami na gry typu „ułóż historyjkę obrazkową z Learningapps” albo tymi stworzonymi w Wordwall. Adekwatnie do omawianej tematyki autorskie gry, skierowane do najmłodszych przedszkolaków, obejmują zabawy logopedyczne, ruchowe oraz na koncentrację uwagi. Dzieci z pomocą osoby dorosłej mogą poprzez grę wykonać zadania przedszkolne, kręcąc wirtualnie kołem fortuny lub bawiąc się za pomocą anagramu.

Nauczycielki, szukając inspiracji do opracowania zabaw zdanych, korzy-stały nie tylko z polskich stron internetowych, ale również wzorowały się na propozycjach pochodzących z innych państw Europy, np. z Anglii, Fran-cji. Ponadto nagrywały filmy, które umieszczały w serwisie internetowym YouTube, na którym to przybliżały temat, opowiadając ciekawostki np. o życiu zwierząt. Nauczyciele zamieszczali również autorskie plany pracy opiekuń-czo -wychowawczej do nauki zdanej. Zabawy były udostępniane na dysku Google Drive lub poprzez przesyłane linki do stron internetowych przed-szkoli. Najwięcej nadesłanych przez nauczycieli propozycji zabaw pochodziło ze stron internetowych specjalnie opracowanych na potrzeby wychowaw-ców. Niektóre z nich były darmowe, inne zaś wymagały opłaty. Dodatkowo Aneta Misiowa w pliku Linkownia zamieściła przydatny spis stron interne-towych z zakresu edukacji zdalnej dzieci w przedszkolu, odnoszących się do

82 l Katarzyna Szolginia

następujących kategorii: skarbnica zabaw, piosenek, wierszy, dobranocki, gry, karty pracy, audycje, pomysły dla rodziców i nauczycieli.

Strony internetowe przeznaczone dla przedszkoli niosą pomoc oraz wsparcie na wszystkich szczeblach edukacji przedszkolnej. Najtrudniej jest opracować interaktywną grę skierowaną do najmłodszych dzieci trzy-, czteroletnich z uwzględnieniem zaleceń medycznych dotyczących czasu korzystania z urządzeń zdalnych (30–40 minut dziennie). Bogata oferta portali z zabawami przedszkolnymi dostępna jest w wersjach bezpłat-nych oraz płatbezpłat-nych. Nauczyciele pracujący w przedszkolu muszą pamię-tać o uwzględnieniu statusu materialnego rodziny przedszkolaka, bazując głównie na bezpłatnych pomocach edukacyjnych. Gry zamieszczane na darmowych portalach oferują szybkie zabawy trwające od 15 do 30 minut, podzielone na gry typu puzzle, na koncentrację uwagi, memory, łączenie kropek, gry zręcznościowe, kolorowanki online. Do najpopularniejszych, często wymienianych i polecanych przez nauczycielki, darmowych polskich stron z grami zalicza się: MiniMini, DzieciOnLine, bobibobi, grydladzieci, przedszkolaki.pl. Gry na wymienionych portalach są dostosowane do wieku przedszkolnego, a ponadto rozwijają dzieci pod względem edukacyjnym oraz ruchowym. Do innowacyjnych metod stosowanych w zabawach zdal-nych zalicza się wykorzystanie zagraniczzdal-nych gier. Wówczas to zadaniem nauczyciela jest przetłumaczenie lub napisanie instrukcji do konkretnych linków. Dzięki francuskiej stronie micetf.fr możliwe jest kodowanie, łączenie kropek bądź projektowanie wzorów. Poniżej zamieszczono przykładowe ćwiczenie, w którym dziecko ma za zadanie uzupełnić kwadraty zgodnie

z miejscem oraz wybranym kolorem na podstawie wzoru.

83 Zdalne zabawy dzieci trzy- oraz czteroletnich l Fotografia 2. Kodowanie – pomysł własny autorki artykułu Ukryte kwadraty –

kocyk

Źródło: https://micetf.fr/cologrillesgenerateur/ [data dostępu: 18.07.2021, godz. 13.05].

Zagraniczne portale udostępniają ponadto gry logiczne oraz edukacyjne.

Wśród tych stron warto wymienić amerykański portal mathplayground z barwną grafiką oraz prostymi zabawami typu: układanki, gry logiczne oraz na spostrzegawczość. Trzy- oraz czterolatki znają większość bajek oferowa-nych przez programy telewizyjne, emitujące kreskówki w telewizji naziemnej oraz kablowej. Wykorzystując ukazanych w nich ulubionych bohaterów, za pomocą gry można przybliżyć tematykę i zadania przedszkolne. Darmowe, angielskojęzyczne strony internetowe z ulubionymi postaciami z bajek to littlekingdom.co.uk, yaksgames.com, peppapigworld.co.uk, disneyjunior.

disney.com.au. Dzięki nim dziecko nabywa nowych umiejętności poznaw-czych, a także biernie uczy się języków obcych, które łatwiej jest przyswoić w początkowym etapie edukacji.

84 l Katarzyna Szolginia

Nauczanie zdalne w przedszkolu jest wciąż bardzo trudnym zadaniem zarówno dla nauczycieli, jak i dzieci oraz ich opiekunów. Nie każdy ma moż-liwość skorzystania z zabawy w formie online, a powodów takiego stanu rze-czy jest wiele, do najważniejszych należy zalirze-czyć: brak czasu, sprzętu, łącza internetowego oraz brak chęci uczestnictwa w zabawach. Model e-learin-gowy zastosowany w przedszkolu działa zgodnie z zasadą 3J: dostosowuje się do dzieci (just-for-me), stosowane w nim nauczanie organizowane jest w ramach potrzeb (just-in-time), uczy w sposób wystarczający (just-enough) (Lorens, 2011). Dzieci, które korzystają z formy zdalnej, niewątpliwie posze-rzają swoją wiedzę i pobudzają sferę emocjonalną o nowe doświadczenia.