Materiały do poznania fauny Kampinoskiego Parku
Narodowego: Dasytidae, Malachiidae (Coleoptera:
Cleroidea)
A contribution to the knowledge of the fauna of the Kampinos National Park: Dasytidae, Malachiidae (Coleoptera: Cleroidea)
Dawid MARCZAK1,3, Jerzy BOROWSKI 2, Wojciech JĘDRYCZKOWSKI 3
1
Kampinoski Park Narodowy, ul. Tetmajera 38, 05-080 Izabelin; e-mail: dawid.marczak@gmail.com
2 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Wydział Leśny, Katedra Ochrony Lasu
i Ekologii, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa; e-mail: jerzy_borowski@sggw.pl
3 Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie, Wydział Ekologii,
ul. Olszewska 12, 00-792 Warszawa; e-mail: wjedrycz@plusnet.pl
ABSTRACT: The paper presents new localities of 18 species of Dasytidae and Malachiidae in the Kampinos National Park. Among the presented species, 7 are new for the studied area and one of them, Malachius scutellaris, is new to the Mazovian Lowland.
KEY WORDS: Dasytidae, Malachiidae, Kampinos National Park, faunistic records, Masovian Lowland.
Rodziny Dasytidae i Malachiidae należą do nadrodziny Cleroidea (MAYOR 2007). W faunie Polski, według Catalogue of Palaearctic Coleoptera Dasytidae są reprezentowane przez 19 gatunków, a Malachiidae przez 28 gatunków (MAYOR2007). W katalogu nie uwzględniono jednak występo-wania w Polsce Enicopus (Enicopus) pilosus (SCOPOLI, 1763), Dasytes (Metadasytes) nigrocyaneus MULSANT et REY, 1868 i Aplocnemus (Aplocnemus) virens virens (SUFFRIAN, 1843) z rodziny Dasytidae oraz
strangulatus (ABEILLE de PERRIN, 1885) z rodziny Malachiidae (BURA -KOWSKI i in. 1986, 2000). W związku z tym, można przyjąć, że liczba przedstawicieli Dasytidae w Polsce wynosi 22 gatunki, a Malachiidae 30 gatunków.
Z obszaru Niziny Mazowieckiej, w obrębie której znajduje się Kampi-noski Park Narodowy znanych jest 15 gatunków Dasytidae i 14 gatunków Malachiidae (BURAKOWSKI i in. 1986, KUBISZ i in. 2000, GUTOWSKI i in. 2006, RUTA i in. 2011). Należy jednak zaznaczyć, że dane o niektórych gatunkach: Aplocnemus (Aplocnemus) tarsalis (C.R. SAHLBERG, 1822),
Aplocnemus (Aplocnemus) virens virens (SUFFRIAN, 1843), Danacea (Danacea) pallipes (PANZER, 1793) odnoszą się do XIX i początku XX wieku (BURAKOWSKI i in. 1986).
Celem poniższego opracowania jest uzupełnienie informacji dotyczących występowania przedstawicieli omawianych rodzin na obszarze Kampi-noskiego Parku Narodowego. Informacje pochodzą z badań autorów oraz obserwacji terenowych, które w ostatnich latach zostały zintensyfikowane. Okazy dowodowe znajdują się w kolekcjach autorów i zbiorach przyrod-niczych Kampinoskiego Parku Narodowego.
W pracy zastosowano następujące skróty: OOŚ – Obszar Ochrony Ścisłej, KPN – Kampinoski Park Narodowy, IBL-2 – pułapka ekranowa, IBL-5 – pułapka przegrodowa. Przy każdym stanowisku podano kod odpo-wiedniego kwadratu siatki UTM. Gatunki nowe dla Niziny Mazowieckiej oznaczono gwiazdką [*]. Nazewnictwo taksonów przyjęto za MAYOR (2007).
Badania zostały przeprowadzone przy wsparciu Funduszu Leśnego Pań-stwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w roku 2014 w ramach tematu „Chrząszcze saproksyliczne jako wskaźnik naturalności ekosys-temów leśnych borów sosnowych Kampinoskiego Parku Narodowego” i 2015 w ramach tematu „Ocena stopnia naturalności siedlisk grądowych Kampinoskiego Parku Narodowego w oparciu o faunę chrząszczy sapro-ksylicznych”.
Dasytidae CASTELNAU, 1840
Aplocnemus (Aplocnemus) impressus (MARSHAM, 1802)
– DC79 OOŚ Debły, 1-30 IV 2011, 2 exx., w pułapkę IBL-5 na grabie; idem, 1-30 IV 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na dębie;
– DC89 OOŚ Sieraków, oddz. 77, 1-31 VII 2014, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na sośnie; oddz. 100: 1-30 IV 2014 (1 ex.), 1-31 V 2014 (1 ex.), w pułapkę IBL-5 na sośnie.
W Polsce rzadko i sporadycznie spotykany, notowany z nielicznych rozproszonych stanowisk w różnych częściach kraju, do połowy lat 80. XX wieku notowany z 16 krain (BURAKOWSKI i in. 1986). Ostano wykazany z Pojezierza Mazurskiego (GUTOWSKI i in. 2006). Na Nizinie Mazowieckiej znany z szeregu stanowisk, w tym podany z 5 lokalizacji w KPN (BURAKOWSKI i in. 1986, KUBISZ i in. 2000).
Aplocnemus (Aplocnemus) nigricornis nigricornis (FABRICIUS, 1792) – DC 89 OOŚ Sieraków, oddz. 100, 1-31 VII 2014, 1 ex., w pułapkę
IBL-5 na sośnie.
Znany z prawie wszystkich krain, poza Górami Świętokrzyskimi, Wy-żyną Lubelską, Niziną Sandomierską, Kotliną Nowotarską, Bieszczadami i Tatrami, jednak jest dość rzadko znajdowanym chrząszczem (BURA -KOWSKI i in. 1986). Z Niziny Mazowieckiej znany z szeregu stanowisk, w tym z Łomianek w sąsiedztwie KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Dasytes (Metadasytes) fusculus (ILLIGER, 1801) – DC69 Granica, 6 VI 2009, 1 ex., na upatrzonego.
W Polsce dość rzadko spotykany, notowany z nielicznych stanowisk w 14 krainach (BURAKOWSKI i in. 1996). Na Nizinie Mazowieckiej znany z kilku lokalizacji (BURAKOWSKI i in. 1986), wykazany także z KPN (KUBISZ i in. 2000).
Dasytes (Dasytes) niger (LINNAEUS, 1761)
– DC59 Famułki Królewskie, 28 VI 2010, 2 exx., na upatrzonego;
– DC79 OOŚ Debły, 1-31 V 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na wiązie szypułkowym; idem, 1-31 VII 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na jesionie; – DC89 OOŚ Sieraków, oddz. 100, 1-30 VI 2014, 2 exx., w pułapkę
IBL-5 na sośnie;
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 1-31 V 2011, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na dębie; idem, 1-31 VII 2011, 1 ex., w pułapkę IBL-2 w siedlisku
Tilio-Carpinetum; idem, 16-31 V 2015, 1 ex., w pułapkę Moerick;a wiszącą
w koronach dębów; idem, 1-31 VII 2015, 2 exx., w pułapkę IBL-5 na grabie;
– DC89 Pociecha, 18 VI 2010, 6 exx., na kwiatach Aegopodium
podagraria L.;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 3 exx., w czerpak na łące.
W Polsce znany prawie w całym kraju, do połowy lat 80-tych XX wieku wykazany z 19 krain (BURAKOWSKI i in. 1986), a ostatnio z Podlasia (KUBISZ, SZWAŁKO1991), Gór Świętokrzyskich (BYK 2007, MOKRZYCKI 2007) oraz Pojezierza Mazurskiego (GUTOWSKI i in. 2006). Jest to jeden z najpospolitszych przedstawicieli rodzaju. Na Nizinie Mazowieckiej znany z wielu lokalizacji, w tym 2 na obszarze KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Dasytes (Mesodasytes) aeratus STEPHENS, 1830
– DC79 OOŚ Debły, 1-31 VII 2015, 2 exx., 1 ex. w pułapkę IBL-5 na jesionie i 1 ex. w pułapkę Moerickego wiszącą przy złomie dębowym; – DC89 OOŚ Sieraków, 1-31 V 2015 (1 ex.), 1-30 VI 2015 (1 ex.),
w pułapkę ekranową IBL-2 w siedlisku Tilio-Carpinetum;
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 1-15 V 2015, 1 ex., w pułapkę Moerickego wiszącą w koronach dębów, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę Moerickego wiszącą przy złomie dębowym.
W Polsce notowany z nielicznych rozproszonych stanowisk w różnych częściach kraju, do połowy lat 80. XX wieku podany z 9 krain (BURA -KOWSKI i in. 1986). Ostatnio wykazany także z Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej (PAWŁOWSKI i in. 1994) oraz z Puszczy Białowieskiej (KUŚKA 1999). Na Nizinie Mazowieckiej znany z Warszawy i 2 lokalizacji w obrębie KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Dasytes (Mesodasytes) plumbeus (O.F. MÜLLER, 1776) – DC59 Famułki Królewskie, 28 VI 2010, 1 ex., na upatrzonego;
– DC69 OOŚ Zamczysko, 1-30 VI 2011, 1 ex., w pułapkę IBL-2 w sied-lisku Tilio-Carpinetum;
– DC79 OOŚ Debły, 1-31 V 2011, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na dębie; idem, 1-31 VII 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-2 na jesionie;
– DC89 OOŚ Sieraków, oddz. 77: 1-31 V 2014 (5 exx.), 1-30 VI 2014 (5 exx.), w pułapkę Moerickego; idem: 1-31 V 2014 (5 exx.), 1-30 VI 2014 (2 exx.), w pułapkę IBL-2 w siedlisku Querco roboris-Pinetum; oddz. 100: 1-31 V 2014 (15 exx.), 1-30 VI 2014 (22 exx.), 1-31 VII 2014 (2 exx.), w pułapkę Moerickego; idem, oddz. 121, 1-31 V 2011 (2 exx.), 1 ex. w pułapkę IBL-5 na dębie i 1 ex. w pułapkę IBL-2, w siedlisku Tilio-Carpinetum;
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny: 1-31 V 2011 (1 ex.), 1-30 V 2011 (4 exx.), w pułapkę IBL-5 na dębie; idem, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-2 w siedlisku Tilio-Carpinetum;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 3 exx., w czerpak na łące;
– DD80 OOŚ Kaliszki, oddz. 25: 1-30 VI 2014 (22 exx.), 4 exx. w pułapkę IBL-2 w siedlisku Querco roboris-Pinetum i 18 exx. w pu-łapkę Moerickego; idem, 1-31 VII 2014, 1 ex., w pupu-łapkę IBL-5 na sośnie.
Jest najczęściej spotykanym gatunkiem rodziny Dasytidae. Znany jest prawie z wszystkich krain, poza Kotliną Nowotarską i Tatrami (BURA -KOWSKI i in. 1986, KUBISZ i SZWAŁKO 1991). Na Nizinie Mazowieckiej znany z szeregu stanowisk, w tym podany z 5 lokalizacji w KPN (BURA -KOWSKI i in. 1986, KUBISZ i in. 2000, SAWONIEWICZ 2013).
Dasytes (Metadasytes) caeruleus (DE GEER, 1774)
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 20 IV – 14 V 2015, 2 exx., w pułapkę Moerickego wiszącą w koronach dębów.
Znany z prawie wszystkich krain, poza Podlasiem, Puszczą Białowieską, Wyżyną Lubelską, Kotliną Nowotarską i Tatrami, jednak jest dość rzadko znajdowanym chrząszczem (BURAKOWSKI i in. 1986). Na Nizinie Mazo-wieckiej znany z kilku lokalizacji (BURAKOWSKI i in. 1986), jednak dotych-czas nie notowany w parku.
Dolichosoma lineare (ROSSI, 1794)
– DC59 Famułki Królewskie, 28 VI 2010, 2 exx., w czerpak; – DC69 Cisowe, 28 VI 2010, 2 exx., w czerpak;
– DC89 Buda, 21 VI 2010, 1 ex., w czerpak; – DC89 Pociecha, 6 VI 2009, 1 ex, w czerpak;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 4 exx., w czerpak na łące.
Pospolity gatunek, znany do połowy lat 80-tych XX wieku z 14 krain (BURAKOWSKI i in. 1986), ostatnio wykazany z Podlasia (KUBISZ i SZWAŁKO 1991), Bieszczad (HOLLY 2007) oraz Pojezierza Mazurskiego (GUTOWSKI i in. 2010). Na Nizinie Mazowieckiej znany z kilkunastu lokalizacji, w tym z Zaborówka na obszarze KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Trichoceble memnonia (KIESENWETTER, 1861)
– DC79 OOŚ Debły, 1-31 VII 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-2 w siedlisku
– DC89 OOŚ Sieraków, oddz. 77: 1-30 VI 2014 (3 exx.), 1-31 VII 2014 (1 ex.), w pułapkę IBL-5 na sośnie; idem, oddz. 100, 1-30 VI 2014, 3 exx., w pułapkę IBL-5 na sośnie; idem, oddz. 121: 1-30 VI 2015 (1 ex.), 1-31 VII 2015 (3 exx.), w pułapkę IBL-5 na dębie;
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na dębie;
– DD80 OOŚ Kaliszki, oddz. 25, 1-30 VI 2014, 1 ex., w pułapkę IBL-2 w siedlisku Querco roboris-Pinetum .
W Polsce znany z nielicznych stanowisk, do połowy lat 80. XX wieku notowany z 4 krain: Pobrzeża Bałtyku, Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, Śląska Dolnego i Wzgórz Trzebnickich (BURAKOWSKIi in. 1986), wszędzie sporadycznie i rzadko spotykany. Ostatnio wykazany z Gór Świętokrzys-kich (BYK 2007), Niziny Mazowieckiej – OOŚ Czerwińskie Góry w KPN (KUBISZi in. 2000) oraz Górnego Śląska (SZOŁTYS i GRZYWOCZ 2014).
Malachiidae FLEMING, 1821
Anthocomus (Celidus) equestris (FABRICIUS, 1781)
– DC89 OOŚ Sieraków, 15 IV 2009, 1 ex., w czerpak w siedlisku
Tilio-Carpinetum;
– DC89 Pociecha, 21 VI 2015, 1 ex., w locie.
Stosunkowo pospolity gatunek, znany z prawie wszystkich krain (BURA -KOWSKI i in. 1986). Na Nizinie Mazowieckiej wykazany z kilkunastu stano-wisk, jednak dotychczas nie podawany z obszaru parku (BURAKOWSKI i in. 1986).
Anthocomus (Anthocomus) fasciatus (LINNAEUS, 1758) – DC79 OOŚ Debły, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na grabie; – DC89 OOŚ Sieraków, 19 V 2009, 1 ex., w czerpak w siedlisku
Tilio-Carpinetum.
W Polsce spotykany dość rzadko, niemniej wykazany z większości krain (BURAKOWSKI i in. 1986, RUTA i in. 2011). Na Nizinie Mazowieckiej podany z kilkunastu stanowisk, jednak dotychczas nie wykazywany z ob-szaru parku (BURAKOWSKI i in. 1986).
Anthocomus (Anthocomus) rufus rufus (HERBST, 1784) – DC79 Roztoka, 12 VIII 2007, 1 ex., w czerpak w szuwarze.
Często spotykany gatunek, wykazany dotychczas z ponad połowy krain, głównie nizinnych (BURAKOWSKI i in. 1986, BOROWIEC 1995). Na Nizinie Mazowieckiej podany z kilku stanowisk, w tym jednym z KPN (BURA -KOWSKI i in. 1986).
Axinotarsus (Axinotarsus) marginalis (CASTELNAU, 1840) – DC79 Brzozówka, 19 VII 2013, 1 ex., w czerpak na suchej łące; – DC79 OOŚ Debły, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na grabie; – DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 1-30 VI 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-5 na
grabie.
Pomimo, że znany jest z większości krain, poławiany jest nielicznie i pojedynczo (BURAKOWSKI i in. 1986). Na Nizinie Mazowieckiej wyka-zany z kilkunastu stanowisk, jednak dotychczas nie podawany z obszaru parku (BURAKOWSKI i in. 1986).
Axinotarsus (Axinotarsus) pulicarius (FABRICIUS, 1777) – DC59 Famułki Królewskie, 28 VI 2010, 3 exx., na upatrzonego; – DC79 OOŚ Żurawiowe, 5 VII 2010, 4 exx., w czerpak w ziołoroślach
na skraju olsu;
– DC89 Pociecha, 18 VI 2010, 3 exx., na kwiatach Aegopodium
poda-graria L.;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 1 ex., w czerpak na łące.
Często spotykany gatunek, wykazany z większości krain (BURAKOW -SKI i in. 1986, KUBISZ i SZWAŁKO 1991, RUTA i in. 2011). Na Nizinie Mazowieckiej wykazany z kilkunastu stanowisk, jednak dotychczas nie podawany z obszaru parku (BURAKOWSKI i in. 1986).
Cordylepherus viridis (FABRICIUS, 1787) – DC59 Karolinów, 22 V 2015, 1 ex., w czerpak;
– DC69 Granica, 25 VI 2007, 21 exx., w czerpak na łące; idem, 6 VI 2009, 1 ex., na upatrzonego;
– DC79 Brzozówka, 13 VI 2010, 1 ex., na upatrzonego; idem, 10 VI 2015, 3 exx., w czerpak;
– DC79 Stara Dąbrowa, 19 V 2015, 1 ex., w czerpak w szuwarze;
– DC89 Lipków, 18 V 2006, 1 ex., na upatrzonego; idem, 15 VI 2007, 6 exx., w czerpak na ugorze; idem, 21 VI 2007, 10 exx., w czerpak w strefie ekotonu las/łąka;
– DC89 OOŚ Sieraków, 14 VI 2009, 1 ex., w czerpak w siedlisku
Tilio-Carpinetum;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 4 exx., w czerpak na łące.
Pospolity gatunek, znany z większości krain (BURAKOWSKI i in. 1986, MOKRZYCKI 2007, GUTOWSKI i in. 2010, RUTA i in. 2011). Na Nizinie Mazowieckiej podany z kilku stanowisk, w tym jednym z KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Malachius (Malachius) aeneus (LINNAEUS, 1758)
– DC89 OOŚ Sieraków, 25 V 2009, 2 exx., w czerpak w siedlisku
Tilio-Carpinetum.
Jeden z pospolitszych gatunków bęblików, znany z większości krain (BURAKOWSKI i in. 1986, BYK 2007). Na Nizinie Mazowieckiej podany z kilkunastu stanowisk, w tym z bliżej nieokreślonych lokalizacji w KPN (BURAKOWSKI i in. 1986).
Malachius (Malachius) bipustulatus (LINNAEUS, 1758) – DC59 Karolinów, 22 V 2015, 1 ex., w czerpak;
– DC69 Granica: 14 V 2005 (1 ex.), 3 VI 2005 (3 exx.), na upatrzonego w strefie ekotonu las/łąka, idem, 28 IV 2007, 2 exx., w czerpak; idem, 6 VI 2009, 3 exx., na upatrzonego;
– DC79 Stara Dąbrowa, 19 V 2015, 6 exx., w czerpak w szuwarze; – DC89 Lipków, 18 V 2006, 1 ex., na upatrzonego na kwiatach, idem:
24 V 2006 (24 exx.), 28 V 2007 (1 ex.), 4 V 2009 (1 ex.), na upa-trzonego w strefie ekotonu las/łąka;
– DC89 OOŚ Sieraków: 27 V 2009 (1 ex.), 11 V 2010 (3 exx.), 18 VI 2010 (2 exx.), na upatrzonego;
– DC89 OOŚ Zaborów Leśny, 1-31 V 2015, 1 ex., w pułapkę IBL-2 na grabie; idem, 1-30 VI 2015, 2 exx., w pułapkę IBL-5 na dębie;
– DC89 Truskaw, 16 VI 2010, 1 ex., w czerpak na łące.
Najpospolitszy z krajowych bęblików, znany z prawie całej Polski z wy-jątkiem Kotliny Nowotarskiej i Tatr (BURAKOWSKI i in. 1986, BYK 2007). Na Mazowszu podany z kilkudziesięciu lokalizacji, w tym 4 z KPN (BURAKOWSKI i in. 1986, KUBISZ i in. 2000).
*Malachius (Malachius) scutellaris ERICHSON, 1840
– DD70 Grochalskie Piachy, 21 V 2015, 4 exx., na wierzbie w siedlisku otwartej wydmy śródlądowej.
Jeden z najrzadszych bęblików w Polsce, do połowy lat 80-tych XX wieku znany zaledwie z 6 krain: Pobrzeża Bałtyku, Dolnego Śląska, Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, Niziny Sandomierskiej, Beskidu Zachod-niego i Pienin (BURAKOWSKI i in. 1986). W ostatnim czasie wykazany także z Puszczy Białowieskiej (BOROWIEC i in. 1992) oraz Sudetów Zachodnich (SZAFRANIEC i in. 2010).
Gatunek nowy dla Niziny Mazowieckiej.
Na podstawie obserwacji i materiałów zebranych w latach 2007–2015 z obszaru Kampinoskiego Parku Narodowego wykazano 18 przedstawicieli omawianych rodzin: po 9 Dasytidae i Malachiidae. Niestety nie udało się potwierdzić występowania trzech gatunków znanych wcześniej z litera-tury: Clanoptilus (Clanoptilus) marginellus (OLIVIER, 1790), Axinotarsus (Axinotarsus) ruficollis (OLIVIER, 1790) i Charopus flavipes (PAYKULL, 1798) (BURAKOWSKI i in. 1986). Niewykluczone jest odnalezienie na obszarze parku jeszcze kilku gatunków, które w Polsce są szerzej roz-mieszczone.
SUMMARY
The paper provides new data on 9 species of Dasytidae and 9 species of Malachiidae (Coleoptera: Cleroidea). Among them, 7 species are new for the studied area. The occurrence of 11 species previously mentioned in literature has been confirmed. One species, Malachius scutellaris, has been recorded from the Mazovian Lowland for the first time. All species from the Dasytidae family were collected during the research of saproxylic beetle communities in Tilio-Carpinetum and Querco roboris-Pinetum forests of the Kampinos National Park in the years 2014–2015.
PIŚMIENNICTWO
BOROWIEC L. 1995: Kilka rzadszych gatunków chrząszczy (Coleoptera) z Sudetów
Zachodnich. Wiadomości Entomologiczne, 14 (3): 188.
BOROWIEC L., KANIA J., WANAT M. 1992: Chrząszcze (Coleoptera) nowe dla Puszczy
Białowieskiej. Wiadomości Entomologiczne, 11 (3): 133-141.
BURAKOWSKI B., MROCZKOWSKI M., STEFAŃSKA J. 1986: Chrząszcze Coleoptera.
Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. Katalog Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 11: 1-244.
BURAKOWSKI B., MROCZKOWSKI M., STEFAŃSKA J. 2000: Chrząszcze Coleoptera.
Uzupełnienia tomów 2-21. Katalog Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 22: 1-252. BYK A. 2007: Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich na podstawie
(red.): Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich metodą zooindy-kacyjną. Wyd. SGGW. Warszawa. 236 ss.
GUTOWSKI J., BUCHHOLZ L., KUBISZ D., OSSOWSKA M., SUĆKO K. 2006: Chrząszcze
saproksyliczne jako wskaźnik odkształceń ekosystemów leśnych borów sosnowych. Leśne Prace Badawcze, 67 (4): 101-144.
GUTOWSKI J., KUBISZ D., SUĆKO K., ZUB K. 2010: Sukcesja saproksylicznych
chrząsz-czy (Coleoptera) na powierzchniach pohuraganowych w drzewostanach sosnowych Puszczy Piskiej. Leśne Prace Badawcze, 71 (3): 279-298.
HOLLY M. 2007: Nowe stanowiska rzadkich gatunków chrząszczy na terenie Biesz-czadzkiego Parku Narodowego oraz Bieszczad zachodnich. Roczniki Bieszczadzkie, 15: 243-251.
KUBISZ D., HILSZCZAŃSKI J., GARBALIŃSKI P. 2000: Chrząszcze (Coleoptera)
rezer-watów Czerwińskie Góry I i II i ich otuliny w Puszczy Kampinoskiej. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody, 19 (4): 83-89.
KUBISZ D., SZWAŁKO P. 1991: Nowe dla Podlasia i Puszczy Białowieskiej gatunki
chrząszczy (Coleoptera). Wiadomości Entomologiczne, 10 (1): 5-14.
KUŚKA A. 1999: Chrząszcze Coleoptera Puszczy Białowieskiej z rodzin: Dascillidae,
Scirtidae, Lampyridae, Cantharidae, Dasytidae i Malachiidae. Parki Narodowe i Rezer-waty Przyrody, 11 (1): 53-68.
MAYOR A. 2007: Malachiidae. [W:] LÖBL I., SMETANA A. (red.): Catalogue of Palaearctic Coleoptera, 4. Apollo Books, Stenstrup: 415-454.
MOKRZYCKI T. 2007: Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich na
pod-stawie struktury zgrupowań chrząszczy związanych z pniakami. [W:] J. BOROWSKI, S. MAZUR (red.): Waloryzacja ekosystemów leśnych Gór Świętokrzyskich metodą zooindykacyjną. Wyd. SGGW, Warszawa. 236 ss.
PAWŁOWSKI J., MAZUR M., MŁYNARSKI J. K., STEBNICKA Z., SZEPTYCKI A., SZYM
-CZAKOWSKI W. 1994: Chrząszcze (Coleoptera) Ojcowskiego Parku Narodowego
i terenów ościennych. Ojcowski Park Narodowy, Ojców, 248 ss.
RUTA R., KONWERSKI Sz., JAŁOSZYŃSKI P., MIŁKOWSKI M. 2011: Nowe stanowiska Malachiinae (Coleoptera: Melyridae) w Polsce. Wiadomości Entomologiczne, 30 (3): 137-148.
SAWONIEWICZ M. 2013: Chrząszcze (Coleoptera) występujące w próchnie brzóz (Betula
spp.) na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego. Leśne Prace Badawcze, 74 (1): 71-85.
SZAFRANIEC S., SZAFRANIEC P., MAZUR M. A. 2010: Malachius scutellaris Erichson, 1840 and some other interesting species of Melyridae (Coleoptera: Cleroidea) from the Western Beskidy Mts. Nature Journal, 43: 95-100.
SZOŁTYS H., GRZYWOCZ J. 2014: Materiały do poznania entomofauny Polski – Coleoptera.
