Doskonalenie systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego

Pełen tekst

(1)Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Zarządzania Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw. Mariusz Rozwadowski. DOSKONALENIE SYSTEMÓW ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM RUCHU DROGOWEGO. Rozprawa doktorska. prof. zw. dr hab. Ryszard Borowiecki. Kraków, 2011. 0.

(2) SPIS TREŚCI. WSTĘP…………………………………………………………………………………..4 ROZDZIAŁ I AKTUALNE PROBLEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM RUCHU DROGOWEGO W POLSCE 1.1.. Pojęcie, determinanty i modele zarządzania bezpieczeństwem ……………..10. 1.2.. Funkcje, zadania i struktura organizacyjna Policji, podstawowego systemu bezpieczeństwa i porządku publicznego……………………………………...25. 1.3.. Istota, cel, funkcje, systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego……………………………………………………………………38. 1.4.. Struktury organizacyjne i zadania systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce…………………………………………………...47. 1.5.. Uwarunkowania i ocena funkcjonowania systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego …………………………………………52. ROZDZIAŁ II METODYKA REENGINEERINGU W SYSTEMACH ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM RUCHU DROGOWEGO 2.1.. Geneza, istota, zasady i etapy koncepcji reengineeringu…………………….62. 2.2.. Przegląd zastosowań reengineeringu w świetle literatury przedmiotu……….70. 2.3.. Założenia i zasady wykorzystania reengineeringu w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego………………………………………….79. 2.4.. Tok postępowania badawczego dostosowany do systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego ………………………………................87. 2.5.. Metody i techniki wspomagające reengineering w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego………………………………………….95. 1.

(3) ROZDZIAŁ III ZASTOSOWANIE ZMODYFIKOWANEJ METODYKI REENGINEERINGU DO. DOSKONALENIA. WYDZIAŁU. RUCHU. DROGOWEGO. /WRD/. KOMENDY MIEJSKIEJ POLICJI W KRAKOWIE 3.1.. Organizacja i funkcjonowanie Wydziału Ruchu Drogowego……………....106. 3.2.. Identyfikacja i klasyfikacja procesów………………………………………116. 3.3.. Diagnoza szczegółowa procesów kluczowych……………………………...125. 3.4.. Projektowanie zmian w organizacji i przebiegu wybranych procesów……..136. 3.5.. Ocena rezultatów zastosowania reengineeringu…………………………….153. ROZDZIAŁ IV EGZEMPLIFIKACJA REENGINEERINGU. DO. ZMODYFIKOWANEJ. METODYKI. DOSKONALENIA. KOMISARIATU. AUTOSTRADOWEGO POLICJI /K.A.P./ 4.1.. Specyfika i funkcjonowanie Komisariatu Autostradowego Policji…………162. 4.2.. Rozpoznanie i klasyfikacja procesów……………………………………….171. 4.3.. Szczegółowa diagnoza procesów kluczowych……………………………...178. 4.4.. Zmiany w organizacji i realizacji procesów kluczowych….………………..188. 4.5.. Ocena rezultatów proponowanych zmian…………………………………...202. ROZDZIAŁ V PERSPEKTYWY. I. KIERUNKI. ROZWOJU. REENGINEERINGU. W SYSTEMACH BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO 5.1.. Ocena korzyści zastosowania reengineeringu w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego………………………………………...209. 5.2.. Bariery wdrażania metody w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego……………………………………………………………218. 5.3.. Dyrektywy do stosowania reengineeringu w systemach bezpieczeństwa i porządku publicznego……………………………………………………...223. 5.4.. Reengineering pośród metod doskonalenia systemów bezpieczeństwa i porządku publicznego……………………………………………………...232. ZAKOŃCZENIE……………………………………………………………………...241 BIBLIOGRAFIA…......................................................................................................247 2.

(4) SPIS TABEL………………………………………………………………………….263 SPIS RYSUNKÓW……………………………………………………………………265 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW.................................................................................................266 ZAŁĄCZNIKI………………………………………………………………………...267. 3.

(5) WSTĘP. Bezpieczeństwo ruchu drogowego dotyczy bezpośrednio każdego człowieka i całego obszaru Unii Europejskiej. W państwach członkowskich mieszka 375 milionów użytkowników dróg. Poruszają się oni 200 milionami pojazdów po sieci drogowej o łącznej długości 4 milionów kilometrów. Nasilające się natężenie ruchu drogowego okupione jest wysoką ceną, w 2009 doszło do 1 157 728. wypadków drogowych, których wynikiem jest 34 492 ofiary śmiertelne i 1 544 773 rannych oraz 34 492 zabitych1. Koszty społeczne wypadków drogowych szacowane są na ok. 160 miliardów euro, co stanowi równowartość 2% produktu narodowego brutto Unii Europejskiej. Oczywistym jest, iż poprawa warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego-niezależna od radykalnej poprawy stanu dróg- stanowi jedno z najistotniejszych oczekiwań obywateli Europy. Do najczęstszych przyczyn wypadków drogowych zalicza się2: . nieprzestrzeganie przez kierujących i pieszych przepisów ruchu drogowego,. . nadmierną i niedostosowaną do warunków panujących na drodze prędkość,. . spożywanie alkoholu i narkotyków oraz zmęczenie,. . nieprzestrzeganie przepisów w zakresie bezpieczeństwa w pojazdach. . brak przestrzegania przez kierowców zawodowych przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku,. . niedostateczną widoczność innych uczestników ruchu i niewystarczające pole widzenia kierowcy.. Elementem wyodrębnionym z podsystemu bezpieczeństwa publicznego przeznaczonym do zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego jest Policja rozumiana jako system. ze. względu. na. pełnione. funkcje.. Najbardziej. stosowną. definicją. odzwierciedlającą istotę systemu przedstawia Martyniak Zb., według niego „…system jest to kompleks elementów wzajemnie powiązanych ze względu na spełnione funkcje. Każdy system jest podsystemem jakiejś większej całości i zarazem stanowi nadsystem dla systemów niższego rzędu. Znajduje się więc w stałej interakcji z systemami równorzędnymi i nadrzędnymi, które stanowią jego środowisko zewnętrzne. Każdy 1. Europejska polityka transportowa, http/Europa.eu.int/como/transport/home/care/index-en.htm, [11.04.2010r.] 2 Wypadki drogowe w państwach Unii w 2009r. ,htp://www.policja.pl/portal/pl/8/21830 [20.05.2010r.]. 4.

(6) system jest tworzony w celu zaspokojenia określonych potrzeb środowiska zewnętrznego. przez. spełnianie. funkcji. wynikających. z. tych. potrzeb” 3.. W strukturach Policji rozumianej jako system, umiejscowiony jest System Zarządzania Bezpieczeństwem Ruchu Drogowego /SZBRD/ - Policja Drogowa rozumiany jako kompleks elementów- podsystemów, wzajemnie ze sobą powiązanych ze względu na spełniane funkcje, między którymi zachodzą stałe interakcje, realizujących procesy polegające na podejmowaniu wielu wzajemnie powiązanych działań zarządczych, które zmierzają do zapewnienia takiego funkcjonowania systemu, aby w sposób sprawny był osiągany cel systemu, stan w którym nie są popełniane przestępstwa i wykroczenia drogowe. Martyniak Zb. proponuje definiować funkcje w dwóch znaczeniach szerokim i wąskim. „…szerokie znaczenie to spojrzenie na funkcje od strony potrzeb środowiska zewnętrznego systemu. Wówczas funkcja kojarzy się z celem, zadaniem. Jeśli natomiast patrzymy na funkcję od strony systemu jako takiego, wtedy najczęściej identyfikujemy ją z cechą – własnością systemu polegającą na zdolności do wykonywania określonych czynności i realizacji określonych celów, bądź w końcu z czynnościami /działaniami/ systemu”4. Opierając się na przedstawionych wyżej założeniach można wyróżnić funkcję główną – zadanie, zmierzające do realizacji celu systemu – zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń drogowe oraz funkcje zewnętrzne: ochronną, prewencyjną, wykrywczą i kontrolną. Kompleks elementów systemu tworzą: . Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji /BRD KGP/,. . Wydziały Ruchu Drogowego Komend Wojewódzkich Policji /WRD KWP/,. . Wydziały Ruchu Drogowego Komend Miejskich i Powiatowych /WRD KMP/,. . Komisariaty Autostradowe Policji /KAP/.. Podstawowymi ze względu na spełnianie celu oraz wszystkich funkcji SZBRD są WRD KMP i KAP. Działalność tych systemów polega na świadczeniu usług, gdzie osobisty kontakt klient-policjant determinuje ocenę SZBRD, a co za tym idzie całego systemu jakim jest Policja. Pożądanym jest zatem, stałe podejmowanie działań zmierzających do doskonalenia działalności tych systemów we wszystkich obszarach. Efektem takich działań byłoby pełniejsze osiąganie celów i funkcji do których służby te zostały powołane, efektywniejsze wykorzystanie środków finansowych, podniesienie poziomu 3. Martyniak Zb., Organizacja i zarządzanie 15 efektywnych metod, Antykwa s.c. Kluczbork, Kluczbork, 1997, s. s. 103. 4 Lisiński M., Martyniak Zb., Analiza wartości organizacji, K i W, Warszawa 1981, s. 18.. 5.

(7) społecznej oceny skuteczności ich działania, a także wzrost satysfakcji pracowników z wykonywanej pracy5. Zmiany w dotychczasowym sposobie zarządzania tymi systemami. powinny. zmierzać. do:. realizacji. celu. systemu,. racjonalizacji. ich funkcjonowania przy jednoczesnym pełniejszym spełnieniu oczekiwań klientów. Zmiany te mogą być realizowane poprzez doskonalenie organizacji systemów, identyfikację najważniejszych procesów, a także modyfikację sposobów realizacji poszczególnych zadań6. Potrzeba konieczności wprowadzania zmian w funkcjonowaniu organizacji publicznych7 jest wciąż aktualna, dlatego też podjęto próbę adaptacji koncepcji reengineringu do przeprowadzenia radykalnych zmian w wybranych SZBRD - Wydziale Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Krakowie i Komisariacie Autostradowym Policji jako podstawowych podsystemów SZBRD. Ponieważ. w. literaturze. przedmiotu. brak. jest. opracowań. traktujących. o wykorzystaniu reengineeringu do rozwiązywania problemów systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, podjęcie zamierzonego tematu jest odpowiedzią na potrzebę adaptacji nowoczesnych koncepcji zarządzania do podejmowania działań usprawniających w służbach publicznych, a także próbą wypełnienia istniejącej luki metodyczno - empirycznej. Istotnym elementem wypełnienia istniejącej luki w zakresie podjętego tematu, była. adaptacja. koncepcji. reegineeringu. do. specyfiki. systemu. zarządzania. bezpieczeństwem ruchu drogowego oraz weryfikacja efektywności jej zastosowania. W ramach realizowanych zadań badawczych opracowano metodykę reengineeringu uwzględniającą specyfikę wyżej wymienionych systemów, jak również płaszczyzny i kryteria oceny zastosowania koncepcji w badanym obszarze. Kierując się przedstawionymi przesłankami, za cel główny dysertacji przyjęto adaptację koncepcji reengineeringu do doskonalenia systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego. W ramach celu głównego sformułowano również następujące cele cząstkowe: . identyfikacja problemów w zakresie zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce,. . prezentacja genezy i ewolucji zastosowań reengineeringu,. 5. Zubrzycki A., Doskonalenie jakości pracy jednostki policji-wybrane metody, „Zarządzanie Publiczne”, Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006, nr 2, s.66. 6 Kożuch B., Kożuch A., Plago B., Podstawy zarządzania organizacjami, Fundacja Współczesne Zarządzanie, Kraków, 2005, s. 180. 7 Kożuch B., Specyficzne cechy organizacji publicznych, ,Fundacja Współczesne Zarządzanie, Białystok, 2005, s. 34. 6.

(8) . opracowanie metodyki reengineeringu dostosowanej do specyfiki systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego,. . zastosowanie zmodyfikowanej metodyki reengineerigu w wybranych podsystemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego,. . ocena efektów zastosowania reengineeringu w wybranych podsystemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego,. . określenie możliwości upowszechnienia reengineeringu w systemach bezpieczeństwa i porządku publicznego.. Na podstawie literatury przedmiotu, praktyki zawodowej oraz własnych badań empirycznych, w prezentowanej rozprawie doktorskiej postawiono następującą hipotezę główną: reengineering jest efektywną koncepcją doskonalenia systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego. Przedmiotem badań rozprawy są: praktyczne zastosowanie zmodyfikowanej dla potrzeb systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego metodyki reengineeringu oraz jej wpływ na racjonalizację struktur organizacyjnych, procesów kluczowych, wzrost wydajności pracy bezpośrednich wykonawców procesów, a także wzrost satysfakcji „klientów” zewnętrznych i wewnętrznych. Jako obiekty badania wybrano Wydział Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji w Krakowie oraz Komisariat Autostradowy Policji . W przypadku WRD okres badawczy obejmuje lata 2000 – 2006, natomiast w przypadku KAP lata 2005-2009. Rozprawa ma charakter teoretyczno - empiryczno - wdrożeniowy . Główny cel pracy i jej cele cząstkowe, przyjęta hipoteza badawcza oraz zakres przedmiotowy i czasowy rozprawy przesadziły o możliwości zastosowania w niej określonych metod i technik badawczych. Są to : . analiza literatury przedmiotu,. . analizy dokumentacji organizacyjno-prawnej związanej z funkcjonowaniem systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego,. . nowoczesne metody i techniki organizatorskie wspomagające reengineering,. . metody statystyczne.. Zakres i charakter dysertacji wynika z przyjętych celów rozprawy i postawionej hipotezy badawczej, generując określoną logikę wywodu, co wyraża się w przyjętej strukturze opracowania. Rozprawa doktorska składa się z pięciu rozdziałów, ściśle ze sobą powiązanych, poprzedzonych wstępem i podsumowanych zakończeniem.. 7.

(9) Całość rozprawy została podzielona na dwa obszary rezultatów poznawczych: teoretyczno metodyczny, obejmujący dwa pierwsze rozdziały, oraz empirycznoanalityczny, zawarty w rozdziałach trzecim, czwartym i piątym. W rozdziale pierwszym zaprezentowano aktualne problemy zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Przedstawiono pojęcie, determinanty zarządzania bezpieczeństwem oraz modele zarządzania bezpieczeństwem. Omówiono również funkcje, zadania i strukturę sytemu bezpieczeństwa i porządku publicznego Policji. Sprokurowano definicję systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego. Scharakteryzowano cel, funkcje – zadania i organizację systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, a także dokonano oceny tych systemów. Rozdział drugi przedstawia genezę, istotę, zasady koncepcji reengineeringu, oraz przegląd jej praktycznego zastosowania. Omówiono zmodyfikowaną na potrzeby systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego koncepcję reengineeringu. Zaprezentowano również założenia, zasady wykorzystania reengineeringu w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego. Omówiono szczegółowo tok postępowania badawczego dostosowany do specyfiki systemów. Wyszczególnione zostały także metodyi techniki wspomagające realizację reengineeringu w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego. W rozdziale trzecim przedstawiono zastosowanie praktyczne zmodyfikowanej metodyki reengineeringu w Wydziale Ruchu Drogowego /WRD/ Komendy Miejskiej Policji w Krakowie. Na wstępie zaprezentowano organizację i funkcjonowanie WRD. Następnie zidentyfikowano i sklasyfikowano procesy kluczowe dla tego systemu, wyróżniając te, których właściwa realizacja wpływa na osiąganie funkcji systemu. Za pomocą badań ankietowych ustalono preferencje i oczekiwania „klientów” zewnętrznych oraz wewnętrznych, związane z realizacją procesów kluczowych oraz określono trudności w ich realizacji, będących źródłami nieuzasadnionych strat czasu. Przeprowadzono ich szczegółową diagnozę, zaprojektowano za pomocą opracowanej metodyki zmiany w organizacji i przebiegu procesów kluczowych. Pokazano także sposoby neutralizacji barier powstających przy wprowadzaniu metodyki. Dokonano oceny rezultatów zastosowania zmodyfikowanej metodyki reengineeringu, ukazując pozytywne zmiany w restrukturyzowanych procesach, strukturze organizacyjnej systemów, efektywności pracy bezpośrednich realizatorów procesów oraz wymierne efekty jej zastosowania dla całego systemu. 8.

(10) Rozdział reengineeringu. czwarty do. ukazuje. doskonalenia. implementację. Komisariatu. zmodyfikowanej. Autostradowego. metodyki. Policji. (KAP).. W pierwszym etapie pokazana została specyfika i funkcjonowanie KAP. Za pomocą zmodyfikowanej metodyki rozpoznano, sklasyfikowano i dokonano szczegółowej diagnozy podstawnych dla tego systemu procesów. Następnie pokazano zmiany w. organizacji. systemu,. procesach. kluczowych. i. ich. strukturze. po zastosowaniu reengineeringu. Na zakończenie dokonano oceny rezultatów praktycznych zastosowania zmodyfikowanej metodyki w tym systemie, wskazano także wymierne efekty wprowadzenia koncepcji. W rozdziale piątym pokazano perspektywy i kierunki rozwoju reengineeringu w systemach bezpieczeństwa i porządku publicznego. Na wstępie dokonano oceny korzyści zastosowania reengineeringu w systemach zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, koncentrując się nie tylko na efektach wymiernych, ale również korzyściach społecznych. W dalszej części omówiono charakterystyczne dla systemów zarządzania. bezpieczeństwem. ruchu. drogowego. bariery wdrażania. koncepcji. reengineeringu, koncentrując się na barierach prawnych, finansowych, kadrowych i. hierarchicznych.. W. dalszej. części. przedstawiono. dyrektywy. stosowania. reengineeringu w systemach bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wskazano na. możliwości. zastosowania. tej. koncepcji. w. pionach. prewencyjnym. i logistycznym. Pokazano także, na tle innych metod doskonalenia systemów bezpieczeństwa i porządku publicznego, że reengineering jest najbardziej odpowiednią koncepcją mogącą doprowadzić do doskonalenia tych systemów. W końcowej części pracy zostało zawarte podsumowanie i wnioski wynikające z badań empirycznych. Podkreślono realizację przyjętego celu głównego i celów cząstkowych pracy oraz zwrócono uwagę na potwierdzenie się w wyniku przeprowadzonych badań, hipotezy głównej pracy - reengineering jest efektywną koncepcją doskonalenia systemów zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego.. 9.

(11) ROZDZIAŁ I Aktualne problemy zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. 1.1. Pojęcie, determinanty i modele zarządzania bezpieczeństwem. Wszystkie formacje społeczno ekonomiczne traktują bezpieczeństwo jako jedną z najważniejszych wartości w życiu człowieka. Człowiek wraz z rozwojem cywilizacji stwarza dla siebie i innych coraz większe zagrożenia, dlatego bezpieczeństwo jako wartość doceniane jest zarówno przez poszczególne jednostki jak i całe społeczeństwa. Naukowcy starają się zdefiniować, zbadać i wyjaśnić tę kategorię. Próbują stworzyć odrębną naukę zajmującą się bezpieczeństwem o nazwie securitologia. Nauka jest to wyspecjalizowana działalność poznawcza, uprawiana przez uczonych. Spośród wielu znanych sposobów rozumienia pojęcia „nauka” należy mieć tu na uwadze rozumienie nauki jako wyspecjalizowanej działalności poznawczej, uprawianej przez uczonych, zmierzającej do obiektywnego poznania i zrozumienia rzeczywistości przyrodniczej i społecznej oraz do stworzenia przesłanek wykorzystanie zdobytej wiedzy w celu przekształcenia rzeczywistości zgodnie z potrzebami człowieka 8. Nauki o bezpieczeństwie należą do nauk praktycznych , które w sposób naukowy wskazują perspektywę eliminacji zagrożeń dotyczących istnienia , rozwoju i normalnego funkcjonowania człowieka i organizacji społecznych. Securitologia uwzględnia bezpieczeństwo podmiotu (człowieka), bezpieczeństwo małej grupy społecznej, bezpieczeństwo społeczeństwa (wielkiej grupy społecznej) i bezpieczeństwo ludzkości9. Zasadnym jak podkreślają badacze tej nauki wydaje się być pytanie o status prawny securitoogii. Nauki teoretyczne opisują, wyjaśniają i interpretują rzeczywistość. Celem nauk praktycznych jest określenie możliwego, a zarazem optymalnego sposobu realizacji przyjętego ideału – dotyczą więc przyszłości, postulowanych i pożądanych. 8. Krzyżanowski L., Podstawy nauki zarządzania, PWN, Warszawa 1985, s.12. Korzeniowski L.F., Securitologia - Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, European Association for Security, Kraków, 2008, s. 50. 9. 10.

(12) stanów rzeczy10. W Polsce przyjęto , że nauki o bezpieczeństwie są dyscypliną naukową w dziedzinie nauk humanistycznych11. Prowadząc rozważania ontologiczne, epistemologiczne i aksjologiczne na temat istoty wartości, jaką jest bezpieczeństwo, Lipiec J. stwierdza, że konstrukcyjna moc wartości odnosi się do człowieka i tylko do niego, ale z przywołaniem bytu ludzkiego w trzech innych wymiarach12: . życia drugiego człowieka,. . życia zbioru ludzi tworzących grupę społeczną( społeczeństwo),. . życia gatunku ludzkiego( ludzkości).. Podobnie. rozróżniają. poziomy. odniesienia. badacze. zdrowia. publicznego. z Uniwersytetu Karolińska w Sztokholmie, którzy dla celów badania zagrożenia identyfikują następujące orientacje13: . indywidualną,. . grupową,. . organizacyjną,. . wspólnotową,. . narodową.. Biorąc pod uwagę te koncepcje, a także rozróżniając małe i duże grupy społeczne należy stwierdzić, że securitologia zajmuje się bezpieczeństwem podmiotu /człowieka/, bezpieczeństwem małej i dużej grupy społecznej oraz bezpieczeństwem całego społeczeństwa. Securitologia jako wyodrębniająca się dyscyplina naukowa podejmuje badania zagrożeń dla istnienia, rozwoju i normalnego funkcjonowania człowieka i organizacji społecznych. Bezpieczeństwo osobiste i indywidualne poczucie bezpieczeństwa staje się najważniejszą, konstytucyjną wartością14. Bezpieczeństwo jest zdolnością do kreatywnej aktywności podmiotu i oznacza stan. obiektywny polegający na. braku. zagrożenia,. odczuwany subiektywnie. przez jednostki lub grupy15. Niektórzy autorzy rozróżniają pozytywne rozumienie 10. Kosiewicz J., Filozoficzne aspekty kultury fizycznej i sportu, Księgarnia dla nauczycieli, Wydawnictwo BK , Warszawa, 2004, s. 250. 11 Uchwała Centralnej Komisji do Spraw Tytułów i Stopni Naukowych z dnia 28 stycznia 2011 r. (M.P. nr 14, poz. 149). 12 Lipiec J., Świat wartości, Wydawnictwo Fall, Kraków, 2001, s. 76 13 Svanstrom L., Methods of evaluation of child accident prevention programs, Stokholm, Folksam : Vetenskap & Forsking, 1987, s. 47 14 IV poprawka (Karta Praw) z roku 1791 roku do Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki. 15 Korzeniowski L., Zarządzanie bezpieczeństwem. Rynek, ryzyko, zagrożenia, ochrona, PSB, Kraków, 2000, s. 437.. 11.

(13) bezpieczeństwa jako kształtowanie pewności przetrwania, posiadania i swobód rozwojowych podmiotu inni jako rozumienie negatywne definiujące bezpieczeństwo jako brak zagrożeń16.Według Saka P. bezpieczeństwo jako przedmiot badań ma charakter multilateralny i jest czymś więcej niż sumą braku zagrożeń17. Bezpieczeństwo jest funkcją wielu różnorodnych czynników. Ze względu na klasy zagrożeń18 można wyróżnić typy (klasy) bezpieczeństwa: . Bezpieczeństwo obiektywne lub subiektywne,. . Bezpieczeństwo wewnętrzne lub zewnętrzne,. . Bezpieczeństwo indywidualne lub grupowe,. . Bezpieczeństwo abstrakcyjne lub konkretne,. . Bezpieczeństwo potencjalne lub aktywne,. . Bezpieczeństwo indywidualne lub grupowe,. . Bezpieczeństwo statyczne lub dynamiczne.. Według słownika języka polskiego przez bezpieczeństwo rozumie się „…stan nie zagrożenia, spokoju, pewności”19 lub „… stan psychiczny lub prawny, w którym jednostka ma poczucie pewności, oparcie w drugiej osobie lub w sprawie działającym systemie prawnym; przeciwieństwo zagrożenia”20. Porada V. badacz czeski definiuje stan bezpieczeństwa jako system wzajemnie związanych i w różnym stopniu wywierających wpływ czynników i ich własności, mających wpływ na powstanie, rozwój i rezultaty zjawisk społecznych, które negatywnie wpływająna zdrowie, życie i wszelkie, inne wartości w konkretnym społeczeństwie21. Specjaliści zajmujący się fizycznym i psychicznym zdrowiem ludzi, a wśród nich Mohan D. definiują bezpieczeństwo jako stan, w którym zagrożenia i warunki prowadzące do obrażeń fizycznych, psychicznych, psychologicznych lub materialnych są kontrolowane w celu zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia osób i całej. 16. NyeJ.S.Jr., Problemy badań nad bezpieczeństwem, Sprawy Międzynarodowe, 1989 , nr 6, s. 51-64. Sak P., Bezpecnostniveda – dusledek do vyvojecivilizace, Praha: European Police Science and Research Conference, 2004. 18 Korzeniowski L.F., Securitologia na początku XXI wieku, „Securitologia/Securitology/”, 2007, nr 6, s. 181-192. 19 Słownik języka polskiego, PWN,Warszawa,1979,s. 147. 20 Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa, 1978, s. 50. 21 Porada V., Teoritecky rozbor policejni informace, situace,a identifikace policejni cinnosti, Praha, „Bezpecnostni teorie a praxe“, Sbornik Policejni akademie CR, 2003, s. 259 – 271. 17. 12.

(14) wspólnoty22.Pojęcie bezpieczeństwa w języku potocznym oznacza stan, w którym jednostka ma poczucie pewności, oparcia w drugiej osobie lub w sprawnie działającym systemie prawnym.. Przeciwieństwem. bezpieczeństwa jest. stan. zagrożenia 23.. Analizując wyraz „bezpieczeństwo” z perspektywy etymologicznej, należy uznać, iż pochodzi on ze złożenia wyrazów „bez” oraz „pieczy”. Piecza oznacza staranie, troskliwość jak również otaczanie kogoś opieką, ochroną, zaś przedrostek „bez” wskazuje na brak jakiejś cechy, rzeczy lub osoby.24Bezpieczeństwo nierozerwalnie łączy się z funkcjonowaniem państwa oraz z ideą prawa i jego kształtowaniem. Pojęcie to jest przedmiotem badań wielu nauk społecznych; jego definicje jest zależna od metody badań, celu, danej dziedziny nauki i innych czynników. Dla sformułowania definicji bezpieczeństwa publicznego znaczenie terminu bezpieczeństwo należy zawęzić do takiego rozumienia jak to zostało przyjęte w nauce criminal justice25. W najbardziej ogólnym ujęciu pojęcie bezpieczeństwa oznacza stan, w który mnie są popełniane przestępstwa, zwłaszcza przeciwko życiu, zdrowiu i mieniu26. Posiłkując się tymi definicjami bezpieczeństwem ruchu drogowego będziemy nazywać stan w którym nie są popełniane przestępstwa i wykroczenia w ruchu drogowym. Podstawową determinantą zarządzania bezpieczeństwem jest zagrożenie. Według Korzeniowskiego L. zagrożenie to potencjalna przyczyna niepożądanego stanu27. Zagrożenia nie są kategorią samoistną, zawsze odnoszą się do jakiegoś podmiotu. Mają dla tego podmiotu charakter destruktywny. Zagrożenia te mogą spowodować szkodliwe następstwa dla danego podmiotu. Do wygenerowania zagrożeń potrzebne są określone możliwości, które tkwią w samym podmiocie, którego dotyczą, w jego. 22. Mohan D., Safety as a Human Right, Bombay( pol. Bezpieczeństwo jako prawo człowieka), Indian Institute of Technology, Bombay, 2003. 23 Dunaj B.,(red. nauk.): Popularny Słownik Języka Polskiego ,Warszawa 1999, s. 30 24. Ibidem, s. 456.. 25. “Wymiar Sprawiedliwości w sprawach karnych” (Criminal Justice) jest częścią unijnego programu ogólnego “Prawa Podstawowe i Sprawiedliwość”, który ma na celu promowanie rozwoju społeczeństwa europejskiego w oparciu o obywatelstwo europejskie, które szanuje prawa podstawowe, przeciwdziałanie antysemityzmowi, rasizmowi, ksenofobii oraz służy wzmocnieniu społeczeństwa obywatelskiego. Jako program szczegółowy Criminal Justice został ustanowiony na mocy decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 12 lutego 2007 r. 26. Widawki J., Sarnecki P., Ustrój i organizacja Policji w Polsce oraz jej zadania w ochronie bezpieczeństwa i porządku (reforma Policji - część I). Warszawa-Kraków, 1997, s. 7-15. 27. Korzeniowski L.F., Securitologia - Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, EAS, Kraków, 2008, s. 58.. 13.

(15) otoczeniu lub związkach podmiotu z otoczeniem28. Według definicji, które można znaleźć w słownikach zagrożenie rozpatruje się w znaczeniach: - obiektywnym ( sytuacja niebezpieczna dla życia i zdrowia)29, - subiektywnym ( stan psychiczny lub prawny, w którym jednostka nie ma poczucia pewności, oparcia w drugiej osobie lub w sprawnie działającym systemie)30. Zagrożenia obiektywne to rzeczywiste , realne, niezależne od człowieka możliwości destrukcji i wyrządzenia szkody, natomiast zagrożenia subiektywne odnoszą się do: - świadomości istnienia zagrożeń, - braku świadomości istnienia zagrożeń, - braku wiedzy o możliwościach zapobieżenia niebezpieczeństwu31. Poprzez zarządzanie bezpieczeństwem można wyeliminować wpływ determinant, albo tak dalece zminimalizować prawdopodobieństwo ich wpływu na sytuację, że. trudno. ją. będzie. uznać. za. niebezpieczną. w. danych,. stworzonych. przez zarządzającego warunkach, gdyż przy nikłym prawdopodobieństwie naruszenia dobra, niebezpieczeństwo tego naruszenia przynajmniej przestaje być bezpośrednie32. Poczucie bezpieczeństwa zewnętrznego, jak i wewnętrznego obywateli jest efektem wielu różnorakich czynników. Oddziaływają na nie zarówno obiektywnie istniejące uwarunkowania, jak tez doświadczenia z przeszłości i działalność środków masowego przekazu, które często prezentują i potęgują wydarzenia skrajne i nietypowe, lecz mające wpływa na świadomość społeczną33. Niewątpliwie ważnym dla zarządzania bezpieczeństwem jest umiejętność analizy ryzyka. Należy zauważyć, że ryzyko bywa definiowane różnie w zależności od. celu. autora.. Ryzyko. jest. zobiektywizowaną. niepewnością. wystąpienia. niepożądanego zdarzenia, ryzyko zmienia się wraz z niepewnością, nie zaś ze stopniem prawdopodobieństwa34.. Według. Samuelsona. W.F.. i. Marksa. S.G.35. ryzyko. 28. Korzeniowski L., Zarządzanie…op.cit.2001, s. 21 Słownik współczesnego języka polskiego, Wilga, Warszawa 1996, s. 1313. 30 Słownik współczesnego języka polskiego, Leader Digest Przegląd , Warszawa, 2001, tom 2 s. 607. 31 Korzeniowski L.F., Securitologia - Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, EAS, Kraków 2008, s. 59. 32 Hanausek T., Element bezpośredniości jako znamię niektórych przestępstw, „Państwo i Prawo”,1964, nr 12, s. 905-914. 33 Moczuk E., Postrzeganie bezpieczeństwa publicznego w środowisku lokalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 2003, s. 73. 34 Willet A.H., The Economic Theory of Risk Insurance, Philadelphia, 1951, s. 6. 35 Samuelson W.F., Marks S.G., Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa, 1998, s. 323. 29. 14.

(16) lub zamiennie niepewność występuje wówczas, gdy istnieje więcej niż jeden możliwy wynik naszej decyzji. Innego zdania jest Kaczmarek T, który twierdzi, że ryzyko to możliwość wystąpienia niepowodzenia w szczególności możliwość zaistnienia zdarzeń niezależnych od działającego, podmiotu, których nie może on dokładnie przewidzieć i nie może w pełni im zapobiec, a które – przez zmniejszenie wyników użytecznych i/lub przez zwiększenie nakładów – odbierają działania zupełnie lub częściowo cechę skuteczności, korzystności lub ekonomiczności36. Dla dalszej analizy przyjęto za Korzeniowskim L, że ryzyko jest funkcją zagrożenia i prawdopodobieństwa jego wystąpienia37. Istnieje wiele metod oceny ryzyka. Należą do nich stosowane w praktyce, metody intuicyjne, wskaźnikowe, punkowe, uproszczone, symulacyjne, statystyczne, dyskryminacyjne. W praktyce gospodarczej wyeliminowanie ryzyka nie jest możliwe, można je natomiast ograniczyć poprzez właściwe nim zarządzanie. Zarządzanie ryzykiem to identyfikacja, mierzenie, sterowanie i kontrolowanie ryzyka w celu jego maksymalnego. ograniczenia. oraz. zabezpieczenia. przed. skutkami. ryzyka38.. W zarządzaniu ryzykiem można wyróżnić następujące etapy: . identyfikację polegającą na określeniu jakimi rodzajami ryzyka i w jakim okresie jest zagrożony dany podmiot,. . kwantyfikację czyli pomiar wykorzystujący różne metody zależne od rodzaju ryzyka i wielkości potencjalnej szkody,. . decydowanie w warunkach gdy możliwe jest określenie zagrożeń dla oczekiwanego rezultatu i gdy prawdopodobieństwo wystąpienia określonego wyniku jest znane lub możliwe do oszacowanie,. . kontrolowanie mające na celu zbadanie efektywności podejmowanych przedsięwzięć w zakresie ograniczenia ryzyka. Wartość bezpieczeństwa zmienia się w czasie, ponieważ warunki otoczenia. ulegają zmianie, a człowiek i całe społeczeństwo też się zmieniają. Należy zatem stwierdzić, że zmiany te muszą być obserwowane i muszą wpływać na zmianę. 36. Kaczmarek T., Zarządzanie ryzykiem handlowym i finansowym dla praktyków, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk, 1999, s. 11. 37 Zob. Korzeniowski L., Menedżment , EAS, Kraków, 2010, s. 180. 38 Dziawgo D. , Zarządzanie ryzykiem w banku komercyjnym, [w:]Bankowość. Podręcznik dla studentów, (red. nauk.) Głuchowski J., Szambelańczyk J., WSB, Poznań, 1999, s. 351-398, Por. też Korzeniowski L., Firma w warunkach ryzyka gospodarczego, EAS, Kraków, 2002, s. 95.. 15.

(17) poziomu bezpieczeństwa39,poprzez promowanie trwałego bezpieczeństwa pracy możliwe jest stworzenie dostatecznie bezpiecznego społeczeństwa40. Wypadki i urazy zależne są od społecznych i technicznych warunków pracy, można je zatem przewidzieć i im zapobiegać41. Klasyfikację fizycznych metod zapobiegania zagrożeniom zaprezentował Haddon W. Jr. Ideą przewodnią tej koncepcji jest możliwość przeciwstawienia się niszczącemu działaniu różnych form energii42: . zapobieganie wytwarzaniu i gromadzeniu energii,. . zmniejszanie ilości zgromadzonej energii,. . zapobieganie niekontrolowanemu uwalnianiu się energii,. . zmniejszanie prędkości uwalniania się. energii oraz modyfikowanie. jej rozmieszczania, . oddalanie się w czasie i przestrzeni źródła energii od zagrożonych podmiotów,. . izolowanie źródła energii od zagrożonych podmiotów,. . modyfikacja podstawowych cech źródła zagrożenia,. . odpowiednia konstrukcja narażonego obiektu,. . przeciwdziałania spowodowanym szkodom,. . stabilizacja, naprawa i odnowa.. Wspomniany. wyżej. autor. jest. także. twórcą. matrycy. przestawionej. na rysunku 1, a dotyczącej dychotomicznej profilaktyki poprzez aktywne i pasywne sposoby zapobiegania wypadkom drogowym i ich skutkom43. Przydatność matrycy polega na tym, że wskazuje ona jak najlepiej działać w celu poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Trzy poziomy dotyczą etapów przed, w czasie i po zdarzeniu, działania na poziomie poszczególnych etapów muszą być planowane z dużym wyprzedzeniem. Działania prewencyjne przed zdarzeniem mają na celu uniknięcie wypadku. Lewy górny segment pokazujący kierowcę w okresie przed wypadkiem, dotyczy. obszaru,. w. przed zdarzeniem, może. którym. pewna. modyfikacja. zachowania. kierowcy. doprowadzić do zmniejszenia prawdopodobieństwa. 39. Welander G., Svanstrom L., Ekman R., Safety Promotion and Introduction, Revised edition, Krolinska Instituet,Stockholm, 2004, s. 10. 40 Ibidem, s. 11. 41 Ibidem, s. 17. 42 Haddon W., The Basic strategies for preventing damage from hazard of all kinds, Hazard Prevention, 1970,nr 1080, s. 8-11. 43 Traffic Safety Center 2005,volume 3, Number 1. www.tsc.berkeley.edu, 16.05.2010r.. 16.

(18) lub uniknięcia wypadku. Jako przykłady właściwych zachowań można padać, wypoczynek przed długą podróżą, wstrzemięźliwość od alkoholu, w wypadku wad wzroku założenie odpowiednich okularów, stosowanie tzw. zasady „ograniczonego zaufania” w stosowaniu się do przepisów ruchu drogowego, ograniczenie prędkości itp.. Lewy środkowy segment będzie dotyczył zachowań kierowcy w czasie wypadku, podjęcia właściwej decyzji w stanie zagrożenia, reakcji na bodźcie zewnętrzne związane z wypadkiem. Lewy dolny segment dotyczy zachowań po zdarzeniu. Działania planowane przed zdarzeniem mogą przyczynić się do jego uniknięcia, działania planowane w trakcie zdarzenia mogą zmniejszyć jego skutki tzn. ograniczyć liczbę rannych bądź skalę obrażeń. Natomiast działania planowane po wypadku nie wpłyną na zaistnienie wypadku, nie ograniczą bezpośrednich skutków wypadku drogowego, ale mogą zachować życie poszkodowanych (prowadzenie właściwie akcji reanimacyjnej, wyniesienie rannej osoby z płonącego pojazdu), pomogą w uniknięciu. Rysunek 1. Matryca Haddona. CZYNNIKI. FAZY. przedwypadkowa. wypadkowa. powypadkowa. Środowisko (otoczenie) fizyczne. Środowisko (otoczenie) społeczne / ekonomiczne. Człowiek (czynnik ludzki). Pojazd / sprzęt oprzyrządowanie. Zaburzenia widzenia lub wolny czas reakcji, jazda z nadmierną szybkością, jazda ryzykowna.. Wadliwe hamulce, brak świateł, brak systemów ostrzegania.. Wąskie pobocza, brak czasowej synchronizacji sygnalizacji.. Normy kulturowe przyzwalające na jazdę z nadmierną szybkością, przejeżdżanie na czerwonym świetle,. Nieużycie pasów bezpieczeństwa.. Niesprawność pasów bezpieczeństwa, wadliwa konstrukcja poduszek powietrznych.. Wadliwa konstrukcja barierek zabezpieczających.. Brak regulacji dotyczących norm konstrukcyjnych pojazdów.. Wadliwa konstrukcja baku.. Wadliwy system powiadamiania w nagłych wypadkach (kryzysowego).. Brak wsparcia dla EMS (Emergency Medical System i systemu powypadkowego wsparcia psychologicznego.. Duża wrażliwość, alkohol.. Źródło: TrafficSafety Center 2005,volume 3, Number 1.. 17.

(19) wtórnych szkód. Przedstawione powyżej definicje bezpieczeństwa skupiają się na jego subiektywnych i obiektywnych postaciach. Poczucie bezpieczeństwa występujące w postaci subiektywnej, odnosi się ono do uświadomienia sobie istnienia zagrożeń, braku świadomości istnienia zagrożeń oraz braku wiedzy o możliwościach zapobieżenia. niebezpieczeństwu.. Obiektywny. stan. bezpieczeństwa. odnosi. się do istnienia lub nie istnienia realnych zagrożeń niezależnych od indywidualnych spostrzeżeń. Wyłania się z tego układ kategorii obiektywnych i subiektywnych, który można przedstawić w postaci uproszczonego, statystycznego modelu zawierającego cztery segmenty (czarna linia oznacza - poziom zagrożeń, pole wykrzykników - poziom percepcji co ilustruje rysunek 2)44: A. stan bezpieczeństwa, gdy poziom zagrożeń jest mały i postrzegany jest jako niewielki, B. fałszywe bezpieczeństwo, gdy poziom zagrożeń jest duży, a postrzegany jest jako mały, C. stan zagrożenia, gdy poziom zagrożeń jest duży, a postrzeganie tych zagrożeń jest prawidłowe (adekwatne), D. fałszywe zagrożenie, gdy zagrożenia są małe, ale są postrzegane jako duże.. Rysunek 2. Statyczny model bezpieczeństwa. Źródło: Korzeniowski L., Securitology. The concept of safety, “ Communications”, 2005,nr 3, s. 20-23.. W literaturze przedmiotu można wyróżnić też inne modele bezpieczeństwa. Badacz rosyjski Gusyev V.S. w sferycznym modelu bezpieczeństwa przedstawionym 44. Korzeniowski L., Securitology. The concept of safety, “ Communications”, 2005, nr 3, s. 20-23.. 18.

(20) na rysunku 3 wyróżnia trzy sfery 45: . sfera X – źródeł zagrożeń aktywności człowieka (obiektywne, subiektywne; wewnętrzne i zewnętrzne,. . sfera Y – skutków zagrożeń (indywidualne, lokalne, powszechne),. . sfera Z – aktywności człowieka ( polityczna, ekonomiczna, socjalna, prawna,. wojenna,. demograficzna,. stosunków. genetyczna,. międzynarodowych,. naukowo-techniczna,. ekologiczna, technologiczna,. ideologiczna, psychologiczna, intelektualna, informacyjna, surowcowa). Dla zwiększenia wyrazistości modelu Gusyev i jego współpracownicy wyodrębnili przestrzeń i identyfikującą zagrożenia wewnętrzne oraz przestrzeń e identyfikującą zagrożenia zewnętrzne. Każdy punkt trójwymiarowej przestrzeni będzie. wyrażał. prawdopodobieństwo. ujawnienia. właściwego. zagrożenia. Plk(t), zmieniającego się w czasie, przy czym prawdopodobieństwo zagrożenia wewnętrznego Plk(t)oraz zagrożenia zewnętrznego Plk. (t)będą od siebie zależne,. co można przedstawić jako funkcję46: (1). Rysunek 3. Sferyczny Model Bezpieczeństwa. Źródło: Ґүсeв В.С.идр., Економика и организациа безопасности хозяйствующих субьектов, Санкт Петербург: ИДОчарованныйстранник, 2001, с. 25.. 45. Ґүсeв В.С.идр., Економика и организациа безопасности хозяйствующих субьектов, Санкт– Петербург: ИДОчарованныйстранник, 2001, с. 25. 46 Ibidem, s.26.. 19.

(21) Dynamiczny model bezpieczeństwa zaprezentowany przez Korzeniowskiego L., który ilustruje rysunek 4, składa się z czterech zależnych od siebie elementów47: . obiektywna sytuacja (zagrożenia),. . subiektywne spostrzeżenie,. . zachowanie (decyzja, działanie) na podstawie subiektywnego spostrzeżenia,. . skutki zależne od obiektywnej sytuacji.→ 1. nowa obiektywna sytuacja, itd.. Obiektywna sytuacja (1) ujawnia występujące zagrożenia o obiektywnych lub subiektywnych cechach. Te cechy znajdują odzwierciedlenie w świadomości człowieka (2), przy czym to spostrzeżenie zależne jest od tego48: . jakie są obiektywne cechy zagrożenia,. . jaki jest on sam, to znaczy, czy sam posiada cechy umożliwiające adekwatne spostrzeganie,. . co on sam w tej sytuacji robi, by spostrzeganie się dokonało.. Rysunek 4. Dynamiczny model bezpieczeństwa. Źródło: Korzeniowski L., Objektivno-sybjektivn charakter bezpecnosti ako podmienk ysluziebv polsku,/w:/ Rieseniekrizovychsituaciivspecifickomprostredi, ZilinskauniverzitavZilinie, MinisterstvohospodarstvaSR, Zilina, 2007, s. 373-377.. 47. Korzeniowski L., Objektivno-sybjektivny character bezpecnosti ako podmienky sluzieby polsku,[w:]Rieseniekrizovych situacii v specifickom prostredi, ZilinskauniverzitavZilinie, Ministerstvohospodarstva SR, Żilina, 2007, s. 373-377. 48 Korzeniowski L.F., Securitologia - Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, EAS, Kraków, 2008, s. 256.. 20.

(22) Dopiero w tym momencie dochodzi do decyzji (3), która może uwzględniać reakcje instynktowne - wytrenowane wcześniej zachowania wynikające z racjonalnych przesłanek lub procedury opracowane dla konkretnej sytuacji. Skutki (4) tej decyzji będą zależne od obiektywnych, a nie od subiektywnie spostrzeżonych właściwości zagrożenia i będą równocześnie stwarzać nową sytuację obiektywną (1’). Przedstawione modele bezpieczeństwa dają możliwość scharakteryzowania występujących zagrożeń oraz ich oddziaływania. Umożliwiają także sprokurowanie prognozy bezpieczeństwa oraz zbudowanie systemu wcześniejszego ostrzegania. Na podstawie tych modeli można opracować procedury identyfikacji zagrożeń. Można również. ukształtować. umiejętności. i. nawyki. identyfikowania. zagrożeń,. a co za tym idzie uniknąć niektórych zagrożeń albo zminimalizować powstałe szkody. Powyższe zasady odnoszą również się, do pojęcia bezpieczeństwa publicznego. Bezpieczeństwo. publiczne. jest. pojęciem. niezwykle. szerokim. i. trudnym. do jednoznacznego zdefiniowania. Przyczyną tego jest między innymi dynamika życia społecznego. Pojawiają się nowe zagrożenia, zmienia się prawo, wszystkie te elementy wpływają na kształtowanie się bezpieczeństwa publicznego. Z uwagi na szeroki wachlarz zagrożeń i elementów wpływających na bezpieczeństwo publiczne, koncepcje pojmowania i zapewniania bezpieczeństwa, dostosowuje się do realnie występujących zagrożeń w życiu codziennym. Ura E. pod pojęciem bezpieczeństwa publicznego określa stan, w którym ogółowi. obywateli. indywidualnie. nie. oznaczonemu,. żyjącemu. w. państwie. i społeczeństwie, nie grozi żadne niebezpieczeństwo i to niezależnie od tego, jakie byłyby jego źródła. Ura uważa, że ochrona bezpieczeństwa publicznego należy do państwa, które zakreśla granice bezpieczeństwa i wypowiada się co jest niezgodne z bezpieczeństwem i co zakłóca lub może utrudniać normalne funkcjonowanie państwa49. Zaborowski J. zdefiniował bezpieczeństwo publiczne jako stan faktyczny wewnątrz państwa, który umożliwia bez narażenia na szkody wywołane na przykład zachowaniem ludzi, działaniem sił natury, techniki – normalne funkcjonowanie organizacji państwowej i realizację jej interesów, zachowanie życia i mienia jednostek żyjących w tej organizacji oraz korzystanie przez te jednostki z praw i swobód. 49. Ura E., Prawne zagadnienia bezpieczeństwa państwa, Rzeszów, 1988, s. 124.. 21.

(23) zagwarantowanych konstytucją i innymi przepisami prawa 50. Natomiast Kawka W. uważał, że nie jest możliwe sformułowanie pełnej definicji bezpieczeństwa publicznego ze względu na różnorodność i rozległość treści składających się na nią. Można je tylko określić poprzez wskazanie niebezpieczeństw zagrażających interesowi publicznemu. Niebezpieczeństwem publicznym, według Kawki W., jest „…fakt, stan lub zjawisko dotykające interes publiczny, chociażby szkoda swym ciężarem mocniej godziła w dobro prywatne”51. Wspólny mianownik definicji i koncepcji bezpieczeństwa publicznego stanowią: . brak. zagrożeń. dla. swobodnego. funkcjonowania. obywatela. /przede wszystkim ochrona jego życia, zdrowia i mienia/, . niezakłócone. funkcjonowanie. organizacji. państwowej. i. realizacja. jej interesów, . przestrzeganie przez obywateli porządku publicznego jako zasad zbiorowego współżycia według norm prawnych określonych przez państwo.. Bezpieczeństwo publiczne jest jednym z podsystemów szeroko rozumianego systemu bezpieczeństwa państwa określanego jako skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów organizacyjnych, ludzkich i materiałowych, ukierunkowanych na przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom. państwa, a w szczególności. politycznym, gospodarczym, psychospołecznym, ekologicznym i militarnym52. Jego najistotniejszym celem jest zapewnienie porządku konstytucyjnego, ochrony przed zjawiskami kryminogennymi, zagrożeniami środowiska oraz zapewnienie porządku. publicznego53.. Korzeniowski. L.. zaproponował. model. bezpieczeństwa publicznego RP przedstawiony na rysunku 5. 54. systemu . Składa. się on z czterech podsystemów: . władzy publicznej,. . sił zbrojnych,. 50. Zaborowski J., Administracyjno prawne ujęcie pojęć „bezpieczeństwo publiczne” i „porządek publiczny” niektóre uwagi w świetle unormowań prawnych (1983-1984), Zeszyty Naukowe ASW, 1985, nr 41. 51 Kawka W., Policja w ujęciu historycznym i współczesnym, Wilno, 1939, s. 52. 52 Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa, 2002, s. 139. 53 Lisiecki M., Kwiatkowska -Basałaj B., Pojęcie bezpieczeństwa oraz prognostyczny model jego zapewnienia [w:] Zarządzanie bezpieczeństwem, (red. nauk.)Tyrała P., Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000, s. 57-58. 54 Korzeniowski L., Zarządzanie bezpieczeństwem od ryzyka do systemu, [w:] Zarządzanie Bezpieczeństwem Prace Edukacyjne, EAS, Kraków, 2001, s. 25-26.. 22.

(24) . bankowego,. . instytucji bezpieczeństwa publicznego.. Rysunek 5. System bezpieczeństwa publicznego. Źródło: Korzeniowski L., Zarządzanie bezpieczeństwem od ryzyka do systemu, [w:] Zarządzanie Bezpieczeństwem Prace Edukacyjne, LFK, Kraków 2001, s.25-26.. W skład podsystemu władzy publicznej wchodzą : sejm i senat, prezydent RP, organy administracji rządowej, sądy, trybunały, organy kontroli państwowej, organy jednostek samorządu terytorialnego. Podsystem sił zbrojnych składa się z sił zbrojnych RP oraz jednostek organizacyjnych sił zbrojnych. Podsystem bankowy tworzy sieć banków państwowych i komercyjnych. Podsystem bezpieczeństwa publicznego tworzą: . Państwowa Straż Pożarna,. . Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,. . Straż Graniczna,. . Policja.. Systemy. wchodzące. w. skład. podsystemu. bezpieczeństwa. publicznego. są odpowiedzialne za realizację zadań w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wyrażają konstytucyjny obowiązek państwa do zapewnienia bezpieczeństwa w kraju /realizacja art. 146 Konstytucji/55. Za system bezpieczeństwa jako całość, a także za kształtowanie poszczególnych podsystemów i tworzenie określonych modeli ich funkcjonowania odpowiada państwo jako instytucja.. 55. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.(Dz. U. z 1997.nr.78,poz.483).. 23.

(25) Odzwierciedlają to zapisy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej /RP/56. Więzi organizacyjne i reguły określające strukturę państwa, związki i wzajemne stosunki pomiędzy jego elementami, a przede wszystkim sposób finansowania ze środków publicznych oraz prawnie określony cel i zakres zadań dotyczących bezpieczeństwa skłaniają do uznania instytucji bezpieczeństwa publicznego za system – jednolitą, zorganizowaną i zharmonizowaną całość57.. 56. Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm. Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997r , Zakamycze, Kraków, 1998, s. 114 115. 57. 24.

(26) 1.2. Funkcje, zadania i struktura organizacyjna Policji, podstawowego systemu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Systemy wchodzące w skład podsystemu bezpieczeństwa publicznego są odpowiedzialne za realizację zadań w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wyrażają konstytucyjny obowiązek państwa do zapewnienia bezpieczeństwa w kraju (realizacja art. 146 Konstytucji)58. Należą do nich: . Państwowa Straż Pożarna,. . Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,. . Straż Graniczna,. . Policja.. Ich zasadniczymi cechami są: obligatoryjność powoływania, finansowanie działalności z budżetu państwa, centralne zarządzanie, hierarchiczna struktura organizacyjna, stały katalog zadań, funkcjonowanie w obrębie całego kraju, ochrona prawna dla osób /funkcjonariuszy/ wykonujących czynności służbowe. Podstawowym systemem w państwie polskim, zobligowanym i przeznaczonym do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego 59 jest Policja. Jako jedyna ma tak jasno i bezpośrednio sformułowany cel powołania oraz zadania w zakresie bezpieczeństwa publicznego. Podstawowe funkcje Policji w obszarze bezpieczeństwa publicznego to: . ochronna,. . prewencyjna,. . wykrywcza,. . administracyjna,. . kontrolna .. Policja dążąc do realizacji określonych wyżej funkcji wykonuje następujące zadania60; . ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra;. . ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu. 58. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r, Dziennik Ustaw 1997, Nr 78 poz. 483. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U.1990,nr 30, poz.179, art. 1, pkt.1 - późn. zm.). 60 Ibidem, art. 1 pkt. 2. 59. 25.

(27) i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania; . inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi;. . wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;. . nadzór nad strażami gminnymi /miejskimi/ oraz nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach;. . kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych;. . współdziałanie z policjami innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi na podstawie umów i porozumień międzynarodowych oraz odrębnych przepisów;. . gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych;. . prowadzenie bazy danych zawierającej informacje o wynikach analizy kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA);. . utworzenie,. eksploatacja. umożliwiającego. organom. i. utrzymanie administracji. systemu rządowej. informacyjnego i. organom. sprawiedliwości przekazywanie oraz dostęp do danych gromadzonych w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS), niezbędnych z punktu widzenia funkcjonowania obszaru Schengen. W skład struktury organizacyjnej Policji wchodzą następujące służby61 ; . kryminalne,. . prewencyjne, w tym ruchu drogowego,. . wspomagające działalność Policji w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym,. . Policja sądowa.. Policja jako system składa się z następujących podporządkowanych hierarchicznie systemów: 61. Ibidem, art.4 pkt.1,2.. 26.

(28) . Komendy Głównej,. . Komend Wojewódzkich,. . Komend Miejskich i Powiatowych,. . Komisariatów Policji,. . Komisariatów Specjalistycznych.. Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, jest Komendant Główny Policji, podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych62. Organami administracji rządowej na obszarze województwa są63: . wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Policji na terenie województwa,. . komendant powiatowy (miejski) Policji na terenie powiatu(miasta),. . komendant komisariatu Policji na terenie gmin (dzielnic miasta).. Komendant Główny Policji określa szczegółowe zasady organizacji i zakres działania komend, komisariatów oraz metody i formy wykonywania zadań przez poszczególne służby policyjne. Bezpieczeństwa i porządku publicznego strzeże w Polsce 100.000 policjantów zatrudnionych w Komendzie Głównej Policji, 16 Komendach Wojewódzkich, Komendzie Stołecznej Policji i 309 Komendach Miejskich/Powiatowych , które są podzielone na komisariaty. Schemat organizacyjny Policji przedstawia rysunek 6. Struktura organizacyjna, organizacja kierowania oraz podstawowe zadania komórek organizacyjnych Komendy Głównej Policji zostały określone w Zarządzeniu Nr 372 Komendanta Głównego Policji z dnia 14 kwietnia 2008 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji. 64. . Na czele Komendy Głównej Policji stoi Komendant. Główny Policji, który ma trzech zastępców. Komenda Główna Policji podzielona jest na biura. Zadania realizowane przez poszczególne biura przedstawiają się następująco: . Gabinet. KGP,. którego. zadaniem. jest. zapewnienie. Komendantowi. Głównemu Policji warunków do zarządzania Policją,. 62. Ibidem, art.5 pkt.1. Ibidem, art. 6 pkt. 1 ppkt.1,2,3. 64 Zob. Dz. Urz. Komendanta Głównego Policji, 2008, Nr 8, poz. 47. 63. 27.

(29) Rysunek 6. Schemat organizacyjny Policji.. Źródło: opracowanie własne .. 28.

(30) . Biuro Kadr i Szkolenia KGP, które ma za zadanie jest zapewnienie Komendantowi Głównemu Policji warunków do zarządzania organizacją i zasobami ludzkimi Policji,. . Biuro Prawne KGP, zapewnienia Komendantowi Głównemu Policji obsługę prawną,. . Biuro Ochrony Informacji Niejawnych KGP, ma za zadnie koordynowanie i kontrolowanie w Policji ochrony informacji niejawnych, ochrony danych osobowych. i. archiwów. działalności. oraz. tworzenie. standardów. w tym zakresie, . Biuro Kontroli KGP, dostarcza Komendantowi Głównemu Policji informacji o stanie realizacji przez Policję ustawowych zadań i prawidłowości jej funkcjonowania w zakresie działalności finansowo-gospodarczej,. . Biuro Spraw Wewnętrznych KGP, wykrywa przestępstwa popełniane przez policjantów i pracowników Policji oraz ściga ich sprawców,. . Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP, jego zadaniem jest realizacja oraz. działań. Policji. współpracą. z. związanych. z. zagranicznymi. integracją. formacjami. europejską policyjnymi. i ich organizacjami międzynarodowymi, . Zespół. Audytu. Wewnętrznego. KGP,. dostarczanie. Komendantowi. Głównemu Policji niezależnych i obiektywnych ocen systemów zarządzania i kontroli w KGP. . Biuro. Prewencji. KGP,. organizuje. i. koordynuje. działania. służby. prewencyjnej Policji, . Główny Sztab Policji KGP, którego zadaniem jest zarządzanie bieżącymi informacjami. o. stanie. bezpieczeństwa. i. porządku. publicznego. oraz reagowanie w razie poważnych zagrożeń bezpieczeństwa i porządku publicznego, . Biuro. Ruchu. Drogowego. KGP,. ma. za. zadanie. organizowanie. i koordynowanie działań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym, . Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP, którego zadaniem jest fizyczne zwalczanie terroryzmu, prowadzenie działań bojowych, koordynowaniu. 29.

(31) i nadzorowanie działań samodzielnych pododdziałów antyterrorystycznych Policji. . Centralne Biuro Śledcze KGP,. rozpoznaje i zwalcza przestępczość. zorganizowaną, . Biuro Kryminalne KGP, ma za zdanie tworzenie warunków do sprawnej i. skutecznej. działalności. w. zakresie. zwalczania. przestępczości. oraz wspomaganie działań jednostek organizacyjnych Policji, . Biuro Wywiadu Kryminalnego KGP, zarządza informacjami o charakterze kryminalnym w celu wspomagania procesu wykrywczego i decyzyjnego,. . Centralne. Laboratorium. Kryminalistyczne. techniczno-kryminalistyczne i. zwalczania. KGP,. zabezpieczania. przestępczości,. rozwoju. tworzy. procesu. techniki. warunki. zapobiegania. kryminalistycznej. oraz wykonuje prace eksperckie w dziedzinie kryminalistyki. . Biuro Logistyki Policji KGP, zaopatruje jednostki organizacyjne Policji i komórek organizacyjnych KGP w sprzęt i materiały, prowadzi gospodarkę materiałowo-technicznej,. . Biura Łączności i Informatyki KGP, którego zadaniem jest organizowanie, utrzymywanie,. a. także. zarządzanie. systemami. teleinformatycznymi. oraz wspomaganie działania jednostek organizacyjnych Policji w tych dziedzinach, . Biuro Finansów KGP, ma za zadanie pozyskiwanie źródeł finansowania oraz. zapewnianie. właściwego. wykorzystania. środków. finansowych. przeznaczonych na działalność Policji. Łącznie w Komendzie Głównej Policji zatrudnionych jest dwa i pół tysiąca pracowników. Każda z komend wojewódzkich, miejskich i powiatowych ma zbliżoną strukturę oraz zadania. Jako przykłady posłużą Małopolska Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie, Komenda Miejska Policji. w Krakowie, Komisariat II Policji. w Krakowie, Komisariat Wodny Policji oraz Komisariat Autostradowy Policji. Schemat organizacyjny Komendy Wojewódzkiej policji w Krakowie przedstawia rysunek 7. Dokumentem. określającym. strukturę,. tryb. kierowania. oraz. ogólne. zadania. poszczególnych komórek organizacyjnych jest Regulamin Komendy Wojewódzkiej. 30.

(32) Policji w Krakowie65. Komendą Wojewódzką Policji w Krakowie kieruje Małopolski Komendant Wojewódzki Policji w Krakowie. Posiada on trzech zastępców. W skład KWP wchodzi dwadzieścia pięć wydziałów. Każdym z wydziałów kieruje naczelnik posiadający od jednego do dwóch zastępców w zależności od stanu osobowego wydziału i realizowanych zadań. Poszczególne wydziały realizują następujące zdania: . Wydział. Ochrony. Informacji. Niejawnych. i. archiwum,. zajmują. się zapewnieniem ochrony informacji niejawnych w Komendzie, w tym ich ochrony fizycznej, . Zespół Prasowy, zapewnienia obsługę medialną Komendy i jednostek Policji działających na terenie miasta Krakowa,. . Zespół Prawny, wykonuje pomoc prawną dla kierownictwa Komendy, zastępstwo prawne Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w postępowaniach przed sądami powszechnymi, Sądem Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym i innymi organami orzekającymi,. . Wydział Kadr i Szkolenia, realizuje decyzje Małopolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w zakresie tworzenia i doskonalenia struktury organizacyjnej Komendy,. . Wydział Prezydialny zajmuje się, obsługą kancelaryjno – biurową Komendanta Wojewódzkiego Policji i zastępców,. . Wydział. Kontroli,. planowanie. oraz. opracowywanie. programów. i prowadzenie planowanych kontroli kompleksowych, problemowych, doraźnych, Wydział Prewencji, koordynowanie i nadzorowanie działalności jednostek Policji województwa w zakresie organizacji i pełnienia służby patrolowej i interwencyjnej, . Wydział Konwojowy Ochronny zajmuje się organizowaniem i realizacją konwojów osób z aresztów śledczych i zakładów karnych oraz nieletnich sprawców czynów karalnych z zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich do sądów i prokuratur,. 65. Regulamin Organizacyjny Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie z dnia 11 grudnia 2008r. Na podstawie art.7 ust.4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r o Policji ( Dz. U. z 2007. Nr 43,poz.277), Kraków, 2008.. 31.

(33) Rysunek 7. Schemat organizacyjny Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie. Komendant Wojewódzki Policji w Krakowie. I Z-ca KWP. Z-ca KWP. Z-ca KWP. Wydziały. Wydziały. Wydziały. Komendant Miejski Policji(3 KMP). Komendant Powiatowy Policji (17 KPP). Komisariaty Specjalistyczne Policji (3 KSP). I Z-ca KMP. Z-ca KMP. Z-ca KMP. I Z-ca KPP. Z-ca KPP. Z-ca KPP. Wydziały. Wydziały. Wydziały. Wydziały. Wydziały. Wydziały Komendant Komisariatu Autostradowego Policji. Komendant Komisariatu. Komendant Komisariatu Wodnego Policji Komendant Komisariatu. I Z-ca KP. Z-ca KP. Z-ca KP. I Z-ca KP. Z-ca KP. Z-ca KP. Wydziały. Wdziały. Wydziały. Wdziały. Wdziały. Wydziały. Komendant Komisariatu Lotniczego Policji. Źródło opracowanie własne.. 32.

(34) . Sztab Policji, zapewnienie ciągłości funkcjonowania stanowiska kierowania Komendy, zapewnienie prawidłowego obiegu informacji o zdarzeniach na terenie województwa,. . Wydział. Ruchu. Drogowego,. analizuje. bezpieczeństwa. stan. ruchu. drogowego na terenie województwa i ocenia efektywność podejmowanych działań przez jednostki powiatowe, miejskie Policji , . Oddział Prewencji Policji, zajmuje się ochroną porządku publicznego w czasie konstytucyjnie określonych stanów nadzwyczajnych, katastrof naturalnych i awarii technicznych,. . Wydział Kryminalny, koordynuje czynności operacyjno – rozpoznawczych w komórkach organizacyjnych służby kryminalnej jednostek Policji województwa,. . Wydział Dochodzeniowo – Śledczy, prowadzi śledztwa i dochodzenia oraz wykonuje czynności procesowe w zakresie zleconym przez prokuratury i sądy,. . Wydział. wywiadu. kryminalnego,. sporządza. analizy. operacyjnych. wspomagających proces wykrywczy, werbuje osobowe źródła informacji, . Wydział do Walki z Korupcją, rozpoznawanie, zapobieganie i zwalczanie przestępczości korupcyjnej,. . Wydział. Przestępczości. Gospodarczej,. rozpoznawanie,. zapobieganie. i zwalczanie przestępczości gospodarczej, . Laboratorium. Kryminalistyczne,. wykonuje. badania. i. ekspertyzy. kryminalistyczne w sprawach karnych dla komórek organizacyjnych Komendy i jednostek organizacyjnych Policji funkcjonujących na obszarze województwa, . Wydział Finansów,. realizowanie zadań wynikających z uprawnień. Komendanta Wojewódzkiego Policji jako dysponenta środków budżetu państwa, . Wydział Gospodarki Materiałowo – Technicznej, zajmuje się realizowaniem zadań w zakresie planowania, zakupem i dystrybucją składników majątkowych na rzecz Komendy,. . Wydział Transportu, zaopatrywanie, użytkowanie, zbywanie i kontroli sprzętu transportowego,. 33.

(35) . Wydział. Inwestycji. i. Remontów,. planowanie. i. realizacja. zadań. inwestycyjnych i remontowych dla jednostek organizacyjnych Policji województwa, . Wydział. łączności. i. informatyki. zajmuje. się. utrzymywaniem. i nadzorowaniem telefonicznej i telegraficznej łączności miejscowej i międzymiastowej, telegraficznej, szyfrowej łączności międzymiastowej, oraz faksowej, szyfrowej łączności międzymiastowej, . Zespół do Spraw Zamówień Publicznych, koordynuje działania komórek organizacyjnych. Komendy. związanych. z. udzielaniem. zamówień. publicznych. Łącznie w skład Małopolskiej Komendy Wojewódzkiej Policji wchodzą dwadzieścia cztery wydziały gdzie pracuje około ośmiuset policjantów. W strukturach Komend Wojewódzkich Policji znajdują się także samodzielne jednostki typu Komisariaty Specjalistyczne. Małopolska Komenda Wojewódzka Policji posiada następujące komisariaty specjalistyczne: . Komisariat Wodny,. . Komisariat Autostradowy Policji,. . Komisariat Lotniczy.. Policjanci Komisariatu Wodnego strzegą bezpieczeństwa na wszystkich akwenach wodnych oraz w okresie zimowym na stokach narciarskich znajdujących się w województwie Małopolskim. Struktura organizacyjna została określona w Regulaminie Komisariatu Wodnego66 i przedstawiają się następująco: . Kierownictwo. . Zespół Dyżurnych. . Ogniwo Patrolowo-Interwencyjne. . Asystent do spraw profilaktyki. . Starszy referent Korpusu Służby Cywilnej,. Komisariat Autostradowy Policji mający siedzibę w Balicach wykonuje zadania z zakresu ochrony bezpieczeństwa ludzi, utrzymania bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym. na płatnym. odcinku autostrady, a także zarządzania. bezpieczeństwem w ruchu drogowym na autostradzie. Struktura organizacyjna. 66. Regulamin Komisariatu Wodnego Policji w Krakowie z dnia 01.10.2009r. na podstawie art. 7 ust.4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji ( Dz.U. z 2002 r. nr 7 poz.58 z póżn. zmianami), Kraków, 2009.. 34.

(36) oraz tryb kierowania w Komisariacie zostały określone w Regulaminie Komisariatu Autostradowego Policji67. Struktura organizacyjna oraz zadania realizowane przez policjantów Komendy Miejskiej Policji w Krakowie zostały określone podstawie Decyzji Komendanta Miejskiego Policji w Krakowie68oraz Regulaminie Komendy Miejskiej Policji w Krakowie 69. W strukturze organizacyjnej Komendy Miejskiej Policji w Krakowie funkcjonuje szesnaście wydziałów i osiem komisariatów. Poszczególne wydziały realizują następujące zdania: . Wydział. Kryminalny,. prowadzenie. postępowań. przygotowawczych,. poszukiwanie osób ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości i zaginionych, . Wydział do walki z Przestępczością przeciwko mieniu zakresem wykonywanie czynności operacyjno - rozpoznawczych i dochodzeniowo – śledczych,. . Wydział Techniki Kryminalistycznej, wykonywanie oględzin miejsc zdarzeń o charakterze przestępczym oraz realizacja czynności procesowych w niezbędnym zakresie oraz czynności o charakterze operacyjnym i administracyjnym na miejscu zdarzenia,. . Wydział i. do. walki. koordynowanie. z. Przestępczością. czynności. operacyjno. Samochodową -. inicjowanie. rozpoznawczych. służby. kryminalnej podległych jednostek, prowadzenie spraw operacyjnych, dochodzeniowo - śledczych oraz wykonywanie czynności operacyjno – rozpoznawczych, . Wydział. do. Walki. z. Przestępczością. Narkotykową,. inicjowanie. i koordynowanie czynności operacyjno - rozpoznawczych związanych ze. zwalczaniem. przestępczości. narkotykowej,. organizację. działań. 67. Regulamin Komisariatu Autostradowego Policji z dnia 31 grudnia 2008 roku, na podstawie art.7 ust.4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji ( Dz.U. z 2007 r. nr 43, poz.277) z późniejszymi zmianami), Kraków, 2008. 68 Zob. Decyzja nr 56/2008 Komendanta Miejskiego Policji w Krakowie z dnia 29 września 2008 roku w sprawie podziału zadań pomiędzy Zastępców Komendanta Miejskiego Policji w Krakowie oraz upoważnień do podejmowania decyzji w imieniu Komendanta Miejskiego Policji w Krakowie, Kraków, 2008. 69 Zob. Regulamin Komendy Miejskiej Policji w Krakowie z dnia 1 lipca 2008 roku, zmienionego Regulaminem zmieniającym z dnia 1 kwietnia 2009 roku, Kraków, 2009.. 35.

(37) operacyjnych i procesowych ukierunkowanych na realizację procesu wykrywczego w sprawach, nielegalnego wytwarzania, przerobu, obrotu, sprzedaży środków odurzających, . Wydział. do. Walki. z. Przestępczością. Gospodarczą,. zwalczanie. przestępczości skierowanej przeciwko mieniu, . Wydział Prewencji, organizacja, wykonanie, nadzór i kontrola działań w zakresie pełnienia służby prewencyjnej przez policjantów Komendy Miejskiej i podległych komisariatów Policji,. . Sztab Policji, realizowanie funkcji kierowania w zakresie określonym dla służb dyżurnych Komendy, nadzorowanie oraz koordynowanie prac służb dyżurnych w komisariatach podległych Komendzie,. . Wydział Ruchu Drogowego, organizowanie i sprawowanie nadzoru nad ruchem na podstawowej sieci dróg miasta, wykonawstwo czynności na. miejscach. zdarzeń. drogowych. o przestępstwa drogowe. oraz. oraz. prowadzenie. postępowań. wykroczenia zaistniałe na drogach. publicznych, . Wydział Ochronny, ochrona pomieszczeń, ochrona obiektów KWP i KMP,. . Wydział Kadr i Szkolenia, obsługą kadrową policjantów i pracowników Policji komórek organizacyjnych Komendy i podległych jej komisariatów Policji,. . Wydział. Prezydialny,. sprawdzanie. poprawności. działań. i. decyzji. podejmowanych przez komendantów komisariatów Policji i kierowników komórek organizacyjnych Komendy, . Wydział Administracyjno Gospodarczy, wykonywanie zadań z zakresu gospodarki finansowej,. . Wydział Łączności i Informatyki, organizacja i zarządzanie systemami łączności i informatyki na terenie działania podległym Komendzie,. . Zespół ds. Ochrony Informacji Niejawnych, zapewnienie ochrony informacji niejawnych w Komendzie i podległych jej jednostkach organizacyjnych;. . Kancelaria. Tajna,. prowadzenie. ewidencji. dokumentów. niejawnych. otrzymanych, wysłanych lub wydawanych, przekazywanie lub udostępnianie za pokwitowaniem dokumentów niejawnych.. 36.