K ron ika
235
POBYT W POLSCE WICEPREZESA NEWCOMEN SOClETY
N a przełam ie sierpnia i w rześnia 1967 r. baw ił w Polsce przez 8 dni K eith Reginald Gilbert, w iceprezes brytyjskiego T ow arzystw a im. N ew com ena dla Badań nad H istorią ¡Konstrukcji i Technologii *, ¡kustosz lon dyń sk iego M uzeum N auki.
K. R. G ilberta in teresow ały w P o lsce przede w szystk im m uzea techniki i nauki oraz zabytki techniki. Z w iedził on w ięc w arszaw skie M uzeum Techniki, Muzeum U niw ersytetu Jagielońskiego, M uzeum Zup Solnych w W ieliczce, M uzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi W ielkiej (gdzie zainteresow ały go szczególnie obrabiarki produkcji b rytyjskiej fabryki Foxa sprowadzone 140 lat tem u dla zakładów w B ia- łogonie) oraz niektóre zabytki tech n ik i K ielecczyzny. Zarówno w W arszawie, jak i w K rakow ie K. R. G ilbert spotkał się z polskim i historykam i nauki i techniki, a w szczególności z przewodniczącym K om itetu Historii N auki i Techniki PAN, prof. J. Bukow skim . Na spotkaniu tym rozważano m .in. m ożliw ości w spółpracy brytyjskich i polskich historyków techniki.
E. O.
K R O N I K A Z A G R A N I C Z N A
ZSRR
PIĘCIOLETNI PLAN BA D A N INSTYTUTU HISTORII PRZYRODOZNAWSTWA I TECHNIKI A N ZSRR
Na podstaw ie porozum ienia o w ym ianie inform acji m iędzy In stytu tem H istorii Przyrodoznaw stw a i Techniki A N ZSRR i Zakładem H istorii ¡Nauki i Techniki P A Ń 1 Zakład ten otrzymał zbiorczy plan radzieckiego Instytutu n a lata 1966— 1970. Plan zaw iera 62 tem aty, a oprócz tego plan w ydaw n ictw źródłow ych obejm uje 7 punktów. Najbardziej charakterystyczną cechą planu jest położenie głów nego nacisku na powszechną historię nauki i techniki: jedynie 15 tem atów dotyczy historii n au ki i techniki w republikach radzieckich. N atom iast w ydaw n ictw a źródłowe oparte 0 m ateriały archiwów radzieckich dotyczą, oczyw iście, przede w szystk im nauki 1 techniki rosyjskiej.
W poświęconym ogólnym zagadnieniom rozdziale planu, obejm ującym n iem al w yłącznie opracowania zbiorowe, zwraca uw agę podjęcie prac przygotow aw czych nad powszechną historią nauki i powszechną historią techniki, N iezależnie od tego plan przew iduje zakończenie w 1970 r. opracowań: R o zw ó j p rzy ro d o zn a w stw a w
X X w., H istoria re w o lu cji n au kow o-tech n iczn ej oraz trzytom ow a H istoria kon cepcji ro zw o ju p rzy ro d o zn a w stw a (jest to jedyna p ozycja z teorii nauki). Cztery
pozycje obejm uje rozdział O pracow anie len in ow skiej spu ścizn y w za k resie ro zw o ju
p rzy ro d o zn a w stw a i tech niki; pozycje te m ają być przygotow ane na setną rocznicę
urodzin Lenina.
W najobfitszym rozdziale poświęconym dziejom poszczególnych nauk oraz pro b lem ów naukow ych i technicznych przew idziane są zarówno opracowania dziejów w ybranych dyscyplin naukow ych ¡(min. m atem atyki, m echaniki, fizyk i, chem ii w
ie-* O bszerną' informację o działalności tego tow arzystw a pióra K . R. Gilberta drukował „K w artalnik” w nrze 2/1967 (s. 487).
1 Por. w nrze 4/1965 „K wartalnika” (s. 664) inform ację S potkan ie z k ie ro w n i
236
K ron ikaików X IX i X X , geologii, cytologii), Jak 1 m onografie w ybranych problem ów nauko w ych: teorii rów noległych, pojęcia całki, m etod fizyk i statystycznej, teorii roztw o rów, odkrycia izotopów, nauki o fotosyn tezie w X X w. itp. Problem atyka historii tectondlki kjonoenttirulje się n a dziejach techniki najnowszej; radioelektron iki, hydro m echaniki technicznej, techniki rakietow ej itp. N iektóre z opracow ań tego rozdziału m ają być w ykonane zespołowo.
Plan n ie zawiera ani tem atów biograficznych, an i dziejów poszczególnych in stytucji naukowych, opracowania takie n ie zostały zapew ne uznane za dosta tecznie w ażkie, by w ejść d o planu pięcioletniego?
E. O.
SYMPOZJUM HISTORII GEOLOGII W EREWANIE
I UTWORZENIE MIĘDZYNARODOWEGO KOMITETU HISTORII NAUK GEOLOGICZNYCH
W E rew anie odbyło się w dniach 6—12 czerwca 1967 r. m iędzynarodowe sym pozjum , pośw ięcone historii nauk geologicznych oraz dziejom górnictw a i hutnictw a A rm enii. W czasie obrad sym pozjum utworzono m iędzynarodow y kom itet koordy n ujący badania w zakresie historii nauk geologicznych.
Sym pozjum zorganizowane zostało przez A kadem ię N auk Arm eńskiej SSR przy w spółudziale Akadem ii Nauk ZSRR, w w yn ik u uchw ały X X III M iędzynaro dow ego Kongresu G eologicznego w D elhi w 1964 r.
Inicjatyw ę powołania stałej organizacji m iędzynarodowej koordynującej i u łat w iającej rozwój badań nad historią nauk geologicznych w ysu n ął przed kilku laty kierow nik Pracow ni Historii G eologii Instytutu Geologicznego A N ZSRR, prof. W. W. Tichomirow. Drogą korespondencji i bezpośrednich k ontaktów przeprowadził on konsultacjo z w ielom a geologam i z TÓżnych k rajów europejskich i pozaeuropej skich, zajm ującym i się historią sw ej dyscypliny. W w yn ik u ty ch konsultacji w n io sek delegacji radzieckiej na K ongresie w D e lh i'o utw orzenie takiej organizacji zo stał jednogłośnie przyjęty. K ongres powierzył przeprowadzenie prac przygotow aw czych k om itetow i organizacyjnem u pod przew odnictw em prof. I. I. Gorskiego (ZSRR) i W. W. Tichomirowa.
Organizatorzy potrafili zainteresow ać przygotow yw anym sym pozjum szeroki krąg pracow ników naukowych, o czym św iadczy liczba zgłoszonych referatów . W sym pozjum w zięło udział ok. stu geologów z różnych republik Związku Radziec kiego oraz trzydziestu uczestników zagranicznych z A nglii, ¡Belgii, Czechosłow acji, Danii, Francji, H iszpanii, Holandii, Japonii, N ow ej Zelandii, NRD, NRF, Polski, Stanów Zjednoczonych i Szw ecji.
Program sympozjum p rzew idyw ał w ciągu dwóch pierwszych dni referaty za granicznych i radzieckich historyków geologii, a w trzecim dniu — referaty o hi storii kultury, geologii i górnictw a A rm enii przygotow ane przez naukow ców ar m eńskich; pozostałe dni przeznaczono na w ycieczki terenow e. W czasie pierw szych trzech dni m iały rów nież zostać przeprowadzone prace organizacyjne nad utw o rzeniem M iędzynarodowego K om itetu Historii N auk Geologicznych.
Sym pozjum w Erewanie b yło-p ierw szym pośw ięconym w yłączn ie historii nauk geologicznych. Rozwój tej dziedziny badań przebiega w poszczególnych krajach bar dzo różnorodnie, co w yraźnie zaznaczyło się w tem atyoe i treści zgłoszonych referatów . Organizatorzy pozostaw ili przy ty m uczestnikom swobodę, w yboru tem atów , co dało w efekcie interesujący obraz bardzo rozm aitego traktow ania ba dań w zakresie historii nauki, a w szczególności historii nauk geologicznych.
