" .
~
\
/
\
r-V
-
r-\
'----
~ Rye. 2. Fig. 2.IloSe punkt6w poriliarowych (sE'ktor6w) uwzgl~dnia nych w obliczeniach uzalezniona jest od stopnia wie-lomianu. Zalozenie stalego stopnia wielomianu przy omre§laniu warto§ci we wszystkich wt:zlach, bez wzgl~du na rozklad· przestrzenny wartoaci branych do obliczen, jest niewlltpliwie niedostatkiem tej
me-. tody. Pewnym sposobem kontroli uzyskiwanego wy-niku moze byc por6wrianie obliczonej wartosci z war-toscill, jakll otrzymamy przy innym uloz~niu sek-tor6w (il'yc. 1 linie punktowe).
Pelto (4) opisuje zrietod~ okreslania wartosci w w~zlach siatki za pomOCq wielomianu ,pierwszego lub drugiego stopnia w zaleznosci od rozkladu war-tosci uwzgl~dnianych w obliczeniach. Zale~ metod posrednich jest prostota kO:lturowania za pomocll plottera w oparciu 0 dane rozmieszczone w siatce kwadratowej.
Metody bezpos..ednie. Do metod bezpoorednich na-lezy konturowanie mechaniczne na podstawie syste-mu tr6jkllt6w, kt6rych wierzcholki znajdujll si~
w punktach pomiarowych. Dla ka:!dego tr6jkllta okreslamy plaszczyzn~ przechodzllcll przez w!¥rtosci w wierzcholkach tr6jkllta. Przy dostatecznie g~sto rouozonych punktach pomiarowych otrzymamy cillg-III (ale nie gladkq) powierzchni~. Metody tej nie n~ lezy· uzywac, gdy na badanym obszarze wystt:Pujq obszary bez punkt6w pomiarowych.
Inn& metodll bezpoSrednill jest metoda oparta na interpolacji funkcji wielil zmiennych wprowadzonej przez; Fergusona (1964). Obszar, na kt6rych poloto-ne Sll punkty pomiarowe, pokrywamy systemem . czworokqt6w (rye. 3). System ten powstaje w
wyni-ku utworzenia .. poziomych" i "pionowych" lioii la-manych przechodZllcych przez punkty pomiarowe, PTZY czym poszczeg6lne odcinki linii .. pionowych" nie mogll tworzy6 zkierunkiem osi Y kllta wit:k-szego niz 45°. Kazda lfnia lamana musi zawierac co najmniej jeden punkt pomiarowy. P.rzeci~ia linii la-manych wyznaczajl4 wierzcholki czworokt\t6w. Bra-kujllce wartosci w wierzcholk~ch czworokllt6w moma okre§lic metodll opisanll w pierwszej cz~sci uZywa-jClc w:lzonej metody najmniejszych kwadrat6w. Po-dobn~ metodt: opisuje Hessing (3).
SUMMARY
In geology, results of investigations are often pre-sented in the form of contour mans. An automati-cally contoured map, made by means of a computer equipped with a plotter (remote drawing device) is a useful and convenient aid for processing geologi-cal data.
The paper gives a review of methods of construc-tion of contour maps on the basis of data d:rom une-venly distributed measuring points by means of ele-ctronic calculating techniques and plotters.
Ryc. 3. Fig. 3.
Dla kazdego czworokllta okfeSlamy plat po-.
wierzchniowy oparty na w81"to~ciach w wierzcholkach czworokllta, ~dlley obrazem wielomianu. Wsp6Iczyn-·
niki wielomianu nalezy tak dobrac, aby platy okre§-lone dla s~iednich czworokllt6w stykaly si~ wzdluz tej samej krzywej (rzutem tej knywej na plaszczyz-n~ XY jest bok wsp6lny tych czworok<it6w), co wi~ ceJ - przy okreslaniu wsp61czynnik6w musimy pa-mi~tac 0 tym, ze powierzchnia otrzymana w wyniku superpozycji WBzystkich plat6w ma byc powierzch-nill gladkll. Zalet<i tej metody jest otrzyma-nie ci~ej i gladkiej powierzchni zawierajllcej war-to~ci we wszystkich punktach pomiarowych. Anali-tyczne przedstawienie powierzchni w obr~bie Jedne-go czworokllta pozwala konturowac za pomocll plot-tera z zlldanll dokladnosciq. .
Opisane metody pozwalajll otrzymac mQPEl kon-turowll por6wnywalnll z maPIl kreSlonll przez do-~wiadczonego geologa. Przewaga map konturowanych automatycznie jest widoczna, zwlaszcza w6wczas,
gdy w punktach pomiarowych. zaobserwowano .}ub zmierzono wartoSci kilku cech. Wtedy mozna otrzy,. mac mapy b~dllce wynikiem operacji na kilku po-wierzchniach, np. mapy miqzszosciowe kilku kolej-.
nych W8Il'stw litologicznych. Warto jeszcze. dodac, Ze zawsze jakoSc otrzymanej mapy jest zalezna od .uo~ci i jakosci danych uwzgl~nianych w obliczeniach.
LITERATURA
1. Cot taw a G., Le M 0 I i G. - Automatic contour map. Communication of ACM 1969, vol. 12. 2. G rap hi c Analysis of Three-Dimensional Data
(GATD). Program Description IBM Cor.poration,
:19711. . • :
3. He s sing R. of in. - Automatic contour map using bicubic functions. Geophysics, 1972, vol.
37, nr
4-4. .p e I toR. i in. - Automatic contouring of ir:.. regularly spaced data. Geophysics, 1968, vol.
33, nr 3.
PE310ME
Pe3YJI&TaTbI reoJIOrJAeCKMX MCC.,e~oBaHHA: Bec&ilil qaCTO M306palK8lOTC.ll B BM~e KOHTYPlibIX KapT. Bon&;' WMM YAo6cTBOM ~JlJI MUTepnpeTa~tM reonOrH'leCKHX AaHH&IX o6na;o;aeT KOHTypHa.ll KaPTa, COCTaBJIJleHaJI aBTOMaTM'IeCXM c nOMO~EO 3BM H aBTOMaTJAeCXOrO qePTe:acHoro YCTpoticTBa.
B CTaT&e AaeTC.ll 063Cp MeTO;O;OB COCTaBneHH.II KOH-TYPH&IX KaPT no ~aHfthIM HeperynHpHO pa36pocamlh!X TOqeK Ha6mo~eHM.f.( c MCnOJIh30BaiUfeM 3neKTpoHHoil: Bbl'UlCJIHTeJIhHOti TeXHHKH H aBTQMaTM'teCKltx qep-1'elKHhIX yCTPOtiCTB,
