Henryka Jenek
Ja, poseł sejmu dziecięcego,
proponuję następującą ustawę
dotyczącą rodziny... : scenariusz
lekcji z języka polskiego z
wykorzystaniem metody dramy
Nauczyciel i Szkoła 1-2 (18-19), 393-397
Henryka Jenek
Ja, poseł sejmu dziecięcego, proponuję następu
jącą ustawę dotyczącą rodziny...
Scenariusz lekcji z języka polskiego z wykorzystaniem metody dramy
W iele w cześniejszych m etod nauczania staw iało nauczyciela w roli przekazują cego wiedzę: nauczyciel był najbardziej aktywnym uczestnikiem lekcji, a jego ucznio w ie odbiorcam i wiedzy. N ow oczesne form y nauczania - w ykorzystujące m etody aktyw ne - przesuw ają punkt ciężkości lekcji w stronę ucznia, a zadaniem nauczy ciela je st stw arzanie takich sytuacji edukacyjnych, które inspirują ucznia do kre atywnego uczestniczenia w przysw ajaniu w iedzy i nabyw aniu now ych um iejętno ści. Jedną z takich m etod je st drama.
W książce A. D ziedzic, J. Pichalskiej i E. Świderskiej pt. „D ram a na lekcjach języ k a polskiego” w ylicza się kilkanaście technik dram ow ych. M ożliw ości ich za
stosow ania na lekcjach języ k a polskiego je st wiele. K ażdy nauczyciel, jeśli chce w czasie zajęć dać uczniow i okazję do tw órczego działania, m oże w m iarę sw oich potrzeb w ybrać którąś z propozycji.
D ram a stanow i ciekaw ą form ę rozw iązań dydaktycznych: odw ołując się - po przez grę i zabaw ę - do aktywnej tw órczości ucznia, jeg o spontaniczności, pom aga efektywniej realizow ać cele kształcenia (zw łaszcza językow ego i literackiego). Sprzyja ona lepszej interpretacji dzieła literackiego, pozw ala głębiej w niknąć w jeg o sens, doskonali kom unikację nie tylko w erbalną, ale także pozaw erbalną, rozw ija wyobraźnię i dostarcza uczniom przeżyć em ocjonalnych. D ram a m oże w y pełnić całą lekcję, ale m oże też spełniać jed y n ie funkcję m etody pom ocniczej we fragm encie procesu nauczania.
N ajczęściej w ykorzystyw aną techniką d ra m o w ą je st rola (w chodzenie w rolę, bycie w roli, granie roli). D ziecko w ystępujące w roli konkretnej postaci doznaje w czasie takiej lekcji now ych przeżyć, których nie zna z codziennych sytuacji . Technika ta przydatna je s t głów nie w nauczaniu literatury - podporządkow ana tekstowi inspiruje do poszukiwań m yślowych i pom aga pojąć i utrwalić istotę dzieła.
Przykładem w ykorzystania technik dram ow ych je st poniższy scenariusz zajęć integrujących w iedzę z różnych dziedzin i przedm iotów (język polski, w iedza o społeczeństw ie, w ychow anie do życia w rodzinie). D la zaproponow anej tu pro blem atyki m etoda dram y w ydaje się być m etodą najbardziej adekw atną. Pozw ala ona bow iem lepiej zrozum ieć w iele zagadnień społecznych, z którym i przychodzi
stykać się uczniow i na co dzień . M łody człow iek, w cielając się w rolę uczestnika życia publicznego na lekcji, lepiej przysw oi sobie tę, jak że trudną, a przecież n ie o bcą m u wiedzę. Tak zaprezentow ane zajęcia - i dzięki aktualności podejm ow anej problem atyki - nie m uszą ograniczać się do konkretnego etapu kształcenia. Lekcję m ożna z powodzeniem zaproponować pierw szoklasiście gimnazjum, jak i uczniow i starszej klasy szkoły podstaw ow ej.
S C E N A R IU S Z Z A JĘ Ć C e l e
W czasie lekcji uczniow ie doskonaląum iejętności:
- dłuższego w ypow iadania się i argum entow ania sw oich racj i,
- prow adzenia dyskusji i kulturalnego zachow ania się w czasie jej trw ania, - w ypow iadania się na tem at przeczytanego tekstu,
- m yślenia logicznego, analizow ania i w nioskowania,
- popraw nego posługiw ania się term inam i dotyczącym i tem atu (jak: sejm, p o se ł
na sejm, ustawa sejm ow a, proponow ać, uchw alić / odrzucić ustawę, gło s w dyskusji, za p isa ć się do dyskusji),
- „w chodzenia w rolę”,
- rozw iązyw ania sytuacj i konfliktowych, - w spółpracy w grupie,
- integrow ania w iedzy polonistycznej z w ied zą z zakresu w ychow ania do życia w rodzinie i w ied zą o społeczeństw ie (ścieżki m iędzyprzedm iotow e).
F o rm y p ra c y - zespołowa, - grupowa, - indywidualna.
M e to d y
- elem enty dramy, - rozm ow a kierow ana, - pogadanka,
- praca w grupach, - ćw iczenia integrujące.
Środki dydaktyczne
- utw ór J. K orczaka „K ról M aciuś I”, - słownik języka polskiego,
P rz e b ie g le k c ji * * *
1. N auczyciel zapisuje na tablicy w yraz sejm. U czniow ie p ró b u ją w yjaśnić zn a czenie tego słowa, podając skojarzenia z nim zw iązane, np.:
SEJM
j posiedzenie sejm u
" 'Ä .
j m arszałek sejm u !
g łosow ać nad ustaw ą
!
Y
w otum nieufności
U czniow ie korzystają ze słow ników języ k a polskiego i frazeologicznego; zapi sują kilka w ybranych zw iązków frazeologicznych w zeszytach
* * *
2. N auczyciel rozm aw ia z uczniam i n a tem at obrad sejm u (podstaw ą dyskusji w cześniejsze polecenie obejrzenia fragm entu obrad w 3 program ie TVP). U czniow ie w ypow iadają się na tem at problem atyki debaty sejm ow ej, oceniają zachow anie posłów, ich w ypow iedzi, p ró b u ją ustalić zasady w łaściw ego za chow ania się w parlam encie.
* * *
3. Ć w iczenia dram ow e pt. „Scenka z obrad sejm u” .
N auczyciel proponuje uczniom zabaw ę - odegrania roli posłów. D zieli klasę na dw ie grupy, przydzielając przyszłym „posłom ” zadania:
- w yobraź sobie, że jesteś posłem i proponujesz zw iększenie w ydatków , np. na schroniska dla bezdom nych zw ierząt,
- w yobraź sobie, że jesteś posłem , który nie podziela zdania poprzednika, gdyż uw ażasz, że istnieją w ażniejsze problem y w ym agające dotacji państw ow ych, np. bardziej potrzebujące są opuszczone dzieci.
U czniow ie obsadzają role, o kreślają zachow ania posłów, u stalają przebieg dys kusji, opracow ują argum enty i kontrargum enty debaty. N astępnie prezentują przy gotowane scenki, im prowizując obrady sejmu. Uczniowie, którzy nie biorąudziału w inscenizacji, om aw iają efekty pracy grup.
л - '
w ybory do sejm u
* ' poseł na sejm
?*£ # îfC
4. N auczyciel odczytuje fragm ent książki J. K orczaka „K ról M aciuś I” , w k tó rym zaw arty je s t opis obrad sejm u dziecięcego.
U czniow ie analizują przeczytany tekst, w yodrębniają etapy dyskusji nad zgło szoną u staw ą - sform ułow ania zapisują w zeszytach:
otw arcie posiedzenia sejmu, zapoznanie z porządkiem obrad, zapisanie się do dyskusji, w ystąpienia posłów, głosowanie,
przyjęcie bądź odrzucenie ustawy.
Uczniow ie rozm aw iają n a tem at w ystąpień posłów w sejm ie dziecięcym , oce n iają ich zachow anie w czasie dyskusji; porów nu ją scenę z obrad sejm u ze sceną przedstaw ioną w utw orze literackim ; w ykazują podobieństw a i różnice, np:
podobieństw a różnice
niew łaściw e zachow anie niektórych posłów, itp.
problem atyka zgłaszanych propozycji, itp
* * *
5. Ć w iczenia dram ow e pt. „Jesteśm y posłam i sejm u dziecięcego” .
N auczyciel dzieli klasę na trzy grupy. U czniow ie ustalają, którzy z nich w ejdą w rolę posłów, m inistrów i króla. W ybrane osoby przygotow ują się do im prow izo wanej inscenizacji - opracow ują propozycje ustaw dotyczących rodziny, form ułują argum enty za przyjęciem ustaw y i kontrargumenty. N astępnie im prow izują scenkę z obrad sejm u - przedstaw iają propozycje ustaw, zastrzeżenia i uw agi m inistrów i króla, d yskutująnad przyjęciem lub odrzuceniem ustawy, g ło su jąn ad rezultatam i debaty. P rzestrzegają ustalonych wcześniej zasad zachow ania w parlam encie, sto sują term inologią sejm ow ą. N auczyciel w raz z uczniam i ocenia role bohaterów dramy.
* * * 6. R edagow anie notatki, np. w postaci tabeli:
propozycja ustaw y dlaczego je st ona potrzebna? przynajmniej jed n o z rodziców pow inno mieć
zapew nioną pracę, itp.
rodzina, w której obydw oje rodzice nie pracują, m oże być zagrożona patologią społeczną, itp.
H« % H*
7. Jako podsum ow anie lekcji uczniow ie otrzym ują prace dom ową:
Z apisz rozm ow ę przeprow adzoną z posłem , któiy, tw oim zdaniem , zapropono w ał najciekaw szą ustawę.
Bibliografia
D ziedzic A., Pichalska J., Św iderska E., 1992: D ram a na lekcjach ję z y k a p olskie go w szkole średniej. W arszawa.
Pankow ska Κ., Św itała W., 1989: D ram a jak o propozycja interpretacji utw orów literackich. „P olonistyka” nr 10, s. 767 -773.
Pindera P., PinderaM ., 2002: D ram a w procesie edukacji w czesnoszkolnej. „N a uczyciel i szkoła” nr 3 - 4, s. 161 - 174. M ysłow ice.
U ryga Z., 1996: G odziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego. W ar szaw a - Kraków.
