604
R ec en zjeF ra n c isz k a P a b ic h a M o je osiągnięcia w za k re sie p o szu k iw a n ia i selekcjo n o w a n ia
zn a k ó w w o d n y c h p a p ie rn i P om orza i K aszub. A u to r, zb ieracz zn a k ó w w odnych
z ty c h o bszarów , o p is u je m e to d y sw o je j p rac y . D a je się p rz y ty m zauw ażyć jego z a in te re so w a n ie w a lo ra m i p la sty c z n y m i filig ran ó w , ja k ró w n ie ż w y stę p u jąc y m i w nich p rz e ja w a m i re g io n a ln e j sz tu k i lu d o w ej. W a rty k u le z o stał zam ieszczony w y k a z 72 p a p ie r n i z te re n u P o m o rz a i K aszub, k tó ry c h d ziała ln o ść z id en ty fik o w ał a u to r n a p o d sta w ie zn a k ó w w odnych. A u to r z a strze g a się w szakże, iż je s t to jeszcze w y k az n ie k o m p le tn y .
W ty m sa m y m n u m e rz e „ P rze g ląd u P a p ie rn ic z e g o ” prOf. Ja d w ig a M a rc h lew s k a za m ie ściła szkic O p a p ierze w ka rn a w a le, k tó r y w w iększym sto p n iu dotyczy h is to rii o b y cz ajó w niż h is to rii p a p ie rn ic tw a . W szkicu ty m a u to rk a op o w iad a o p a p ie ro w y c h akcesoriach, k tó r e u ż y w a n o w o k re sie k a rn a w a łu p rz e d kilk u d ziesięciu la ty (k arn ety , w ac h larz, o rd e ry k o ty lio n o w e itp.).
J. J.
P O C Z Ą T K I P O L S K IE G O P R Z E M Y SŁ U ZA PA ŁC ZA N EG O
N a p o d sta w ie m a te ria łó w źródłow ych p rze ch o w y w an y ch w A rch iw u m G łów n y m A k t D aw nych w W arszaw ie F ra n cisz ek G ry ch o w sk i p rz e d s ta w ił okoliczności, a n a s tę p n ie r e z u lta ty w p ro w a d z e n ia p rzez rz ą d ro sy jsk i w 1848 r. o g ran iczeń w p ro d u k c ji i sp rze d aż y z a p ałek w K ró le stw ie P o lsk im . („P rzem ysł D rz ew n y ” , n r 3/1963, a r ty k u ł P o czą tki p r z e m y s łu zapałczanego w K ró le stw ie K o n g reso w ym ). A rty k u ł n a ś w ie tla sy tu a c ję w polsk im p rz e m y śle zap ałcz an y m do r. 1860, kied y o g ra n ic z e n ia t e zostały co fnięte, o ra z o m a w ia m eto d y p o stę p o w a n ia w ła d z ro s y j s k ic h w sto s u n k u do p e w n e j k a te g o rii przem y sło w có w i k u p c ó w polskich.
J.J.
O K A Z IM IE R Z U PR Ó SZ Y Ń SK IM
Doc. W. Je w siew ic k i p ro w a d z i ju ż od d a w n a b a d a n ia n a d dorobkiem te c h nicznym zn a k o m iteg o w y n alazcy K a z im ie rz a P rószyńskiego, g ro m ad z ąc coraz to n o w e m a te ria ły . D lateg o te ż a rty k u ł jego Reux>lucjonista te c h n ik i film o w e j, ogłoszo n y W n rz e 3/1963 „H o ry zo n tó w T ec h n ik i” , n ie ty lk o p o p u la ry z u je o siąg n ięcia P rószy ń sk ieg o , lecz p rzy n o si te ż — w sto su n k u do w y d a n e j p rz e d 9 la ty b ro szu r y 1 — now e in fo rm a c je i p o g łę b io n ą analizę tech n ic zn ą n ie k tó ry c h w ynalazków , W szczególności ty c h , k tó r e d o p ro w a d ziły d o u su n ię cia d rg a n ia i m ig o tan ia o b ra zów film ow ych n a ek ra n ie.
M ożna się w ięc spodziew ać, że p rzy g o to w y w an e p rze z doc. Jew siew ickiego ro zszerzo n e w y d a n ie je g o p ra c y o P ró sz y ń sk im p rz y n ie sie sp o ro nieznanego m a te ria łu .
E. O.
W SPÓ ŁC ZESN E ZA D A N IA R A D Z IE C K IC H H ISTO R Y K Ó W PRZY RO D O ZN A W STW A I T E C H N IK I
/ W trz y n a s ty m zeszycie „W oprosów Isto rii J estie stw o z n an ij a i T ie ch n ik i” (1962, s . 3—6) u k a z a ł się a rty k u ł S. J. P ło tk in a n a te m a t w spółczesnych zad ań .radzieckich h isto ry k ó w p rzy ro d o z n a w stw a i te c h n ik i w św ie tle u c h w a ł X X II Z jazdu K PZR .
1 W. J e w s i e w i c k i , K a z im ie rz P ró szy ń ski, p o lsk i w y n a la zc a film o w y . W a r szaw a 1954.
R e c e n zje
605
A u to r p o d k re śla konieczność z w ró ce n ia w ięk sze j u w a g i n a h isto rię w sp ó łc ze sn ej n a u k i, n a w aż n iejsze o d k ry c ia X X w iek u , k tó r e p rz e c h o d z ą ju ż do' h is to rii poszcze gólnych d y sc y p lin . R ów nolegle z w z ra sta ją c y m ciągle zróżn ico w an iem n a u k , z co ra z w y ra źn iejsz y m i te n d e n c ja m i do w ą sk ie j s p e c ja liz a c ji n a s tę p u je p ro ce s in te g rac ji. N a naszych oczach np. z a c ie ra ją się g ra n ic e o d d z ie la ją c e tzw . n a u k i ścisłe od n a u k biologicznych, w k tó ry c h sto so w a n e są coraz częściej m e to d y o p a r te n a n ajn o w szy ch o siąg n ięciach fizy k i i chem ii. P ro c e s te n — c h a ra k te ry s ty c z n y p rz e d e w szy stk im d la n a u k biologicznych i tech n iczn y ch — p o w in ie n znaleźć ta k ż e od z w ie rcie d len ie w p ro b le m a ty c e h is to rii n a u k i i te ch n ik i.
S. J. P ło tk in sy g n a liz u je ró w n ież k o nieczność szerszego k sz ta łc e n ia m ło d e j k a d ry ra d z iec k ich h isto ry k ó w n a u k i i te c h n ik i o ra z w y d a w a n ia — obok n ie p e rio d y cznych „W oprosów Is to rii Je stie stw o z n a n ija i T ie c h n ik i” — p erio d y czn eg o o rg a n u z te g o zak resu .
I. S.
1 V
O PR O B LEM A TY C E BA DAN N A UK O W Y CH NAD H IS T O R IĄ T E C H N IK I W n rz e 11 z 1962 r. w ew nętrznego' p o w ielan e g o w y d a w n ic tw a K o m isji H isto rii N au k P rzy ro d n iczy ch , M edycyny i T ec h n ik i C zechosłow ackiej A k a d e m ii N a u k „Z p rav y K om ise p ro D ejin y P firo d n ic h , L e k a rs k y c h a T ec h n ick y c h V ed CSA V ” 1 u k a z a ł się a r ty k u ł doc. W . Jew siew ick ieg o K p ro b le m a tic e v e d e c k e h o b a dani
0 d e jin a ćh te ć h n ik y . J e s t to» te k s t r e f e r a tu w ygłoszonego w 1961 r. n a p o sie d ze n iu
n au k o w y m w sp o m n ia n ej k o m is ji2.
A u to r pisze tu o ak tu aln o ści b a d a ń n a d d zieja m i te c h n ik i, o zn a cz en iu ich p o p u la ry z ac ji, o specyfice ty c h b a d a ń o raz o źró d łach i m a te ria ła c h h isto ry c z n y c h W ty m zakresie. R e d a k c ja • zazn aczy ła n a w stę p ie, że tr a k t u j e a rty k u ł ja k o d y
sk u sy jn y .
E. O.
M EDYCYNA W H IS T O R II Ż E G L U G I M O R S K IE J
N ie sp o ty k a n y w p o lsk im czasopiśm iennictw ie te m a t p o d ję li C zechosłow ący: w n rz e 1/1961 m iesięczn ik a tra n sp o rto w e g o „D o p ra v a ” u k a z a ł się a r ty k u lik d ra m ed. Jirie g o M a iro v sk y ’ego M edicina v h isto rii n a m o fn i d o p ra v y. D o w iad u je m y się z niego m . in., że ju ż w ro k u 450 p.n.e. flo ta a te ń s k a m ia ła le k a r z a o k ręto w e g o , k tó r y u czestniczył w e w szy stk ich je j re jsa c h . T ak ż e rz y m sk ie g ale ry m ia ły w ła s nego' le k arza . A u to r pisze n a s tę p n ie o z a n ik u o p ie k i le k a rsk ie j w żegludze ś re d niow iecznej o ra z o zag ad n ien ia ch m e d y cz n o -m o rsk ic h w dobie o d k ry c ia A m e ry k i 1 w w iek a ch X V III'—X IX .
Z. B r.
H IS T O R IA O D LEW NICTW A NA Z IE M IA C H C ZEC H O SŁO W A C K IC H We w rz eśn iu 1962 r. o d b y ła się w P ra d z e M ię d zy n a ro d o w a K o n fe re n c ja O d lew nicza. Z te j o k az ji czeskie czasopism o „T e ch n ic al D ig est”, p o św ięco n e p o stę po w i te ch n ic zn e m u w k ra ja c h so c jalisty c zn y c h i w ychodzące W ję zy k u an g ielsk im , p rzy n o si w n ra c h 2 i 3/1963 a r ty k u ł n a te m a t o d le w n ic tw a n a ziem iach czecho
1 P o r. n o ta tk ę o o rg an iz ac ji b a d a ń n a d h is to rią n a u k i i te c h n ik i w C zechosło w ac ji w k ro n ic e n r u 1/1963 „ K w a rta ln ik a ”.
2 P o r. n o ta tk ę P odróż n a u ko w a do P ragi w k ro n ice n r u 1—2/1962 „ K w a rta l n ik a ”.
