Dodatek „ R o d z in y ' 1 dla dzieci
0 0 0
R o k I W a r s z a w a , 4. IX. 1 9 6 0 N r 9
DO SZKOŁY
D z i e ń j e s t w y j ą t k o w o r a d o s n y Do o k i e n p r z e d z i a ł u f i g l a r n i e z e r k a j ą c z . e r w o n a w e j e s z c z e p r o m i e n i e w s c h o d z ą c e g o s ł o ń c a R a ź n o , r v t m i c z n i e s t u k a j ą k o ł a r o z p ę d z o n e g o p o c i ą gu. J a k ż e p r z y j e m n i e ślizg a ., s i ę w z r o k i e m po u c i e k a j ą c y c h d r z e w a c h , p a s t w i s k a c h , p a s a c h d o j r z e w a j ą c y c h , f a l u j ą c y c h zb o z T u i o w d z i e m i g n i e s t a d o k r o w , w y p ę d z a n y c h d o p i e r o z z a g r ó d , g d z ie ś z a r a z z a s t a c j ą p r z e m y k a s i ę w e s o ł a gro m a d k a b e c z ą c y c h o w i e c P o w i e t r z e ś w ie ż e , w i n n e o r z e ź w i a j ą c e O b r a z y p r z y w o d z ą n a m y s i o g l ą d a m ’ n i e d a w n o ( i l m O c z v m to h y ł o7 A h a — L e c ą ż u r a w i e W p u s z c z a l i od s z e s n a s t u la t , a l e o d c ze g o u c z n i o w s k i s p r y t
J a n k a u ś m i e c h a s i ę Z t u m u p a m i ę t a t v l k o b e z t r o s k i e p e ł n e s z c z ę s c i a s w a w o l e B o r y s a i W e r v w te , c h w i l i o n a s a m a j e s t b o h a t e r k ą p r z y g o d y P r z e z w s z y s t k i e d o t y c h c z a s o w e l a t a m ; s i a t a o w v r w a n i u się w ś w i a t , m a r z ł a o c z e k a j ą c y c h j ą z m i a n a c h , w r a ż e n i a c h K s i ą ż e z b a ś n i ? N ie, to o v ł o d o D r e g d y m a ia l a t o s i e m d z i e s i ę ć g d y c z y t a ł o się n a i w n e b a j e c z k i o z a c z a r o w a n e j k r ó l e w n i e i t a i e m m ^ z y ^ h w r ó ż k a c h J e j m a - z e n i a 1 t e r a z w p r a w d z i e m e s ą z b y t w y r a ź n e C h c i a ł o b y s e t a n w i e l e p o z n a ć , p i z e z y c , d o k o n a ć N a u k a , s z k o ł a N o t a k to j e s t z r o z u m i a ł e B ez w i e d z y a n i r u s z N i e j e d z i e b y sie w y l e g i w a ć m a r z y c o m a n n i e z n i e b a C h c e p r z e ć ez b y e k i m ś M u s i w i ę c d o b r z e p r z v s t ą s c f a i d o w i z a b r a ć się d o n a u k i T o n i e p o d l e g a d v s k u s j i T o j e s t o c zv - w i s t e , n a j w a ż n i e j s z e A l e p o z a t y m — tu w p o c i ą g u m o ż e p r z e c i e z n a c h w i l ę o d d a ć s i ę w y o b r a ź n i P o z a t y m n a p e w n o
S T E F A V P O R Ę B A
l
b ę d z i e m i a ł a n o w y c h z n a j o m y c h , n o w y c h p r o f e s o r ó w , k o l e ż a n k i , k o l e g ó w . Z a r a z , k o g o t o w y w r ó ż y l y j e j o s t a t n i o ? — A n d r z e j . P o d o b a j e j się t o im i ę , m o ż n a t a k ł a d n i e z d r a b n i a ć . G d y b ę d z i e m i a ł a s y n a o c h r z c i go t y m i m i e n i e m . A n d r z e j , k t ó r e g o t e r a z s p o t k a b ę d z i e w y s o k i , s i l n y . C h c i a ł a b y ż e b y b y ł p r z y s t o j n y i z r ę c z n y . I ż e b y m i a ł c z a r n e w ł o s y . N a t u r a l n i e b ę d z i e m ą d r y i d o b r y i b o g a ty . .. n i e , m o ż e b y ć n a w e t n i e b a r d z o b o g a t y .
P r z y j r z a ł a się p o d r ó ż n y m . P r z e w a ż n i e l u d z i e s t a r s i . T r z e c h m ę ż c z y z n d r z e m a ł o . M i m o w o l i , b e z w i e d n i e w p r o s t t w a r z J a n k i u ł o ż y ł a s i ę w s z e l m o w s k i , p r z e d r z e ź n i a j ą c y g r y m a s , p r y c h n ę ł a z d u s z o n y m ś m i e c h e m . B o c z ł o w i e k ś p i ą c y m a t a k i k o m i c z n y w y g l ą d . Ot, c h o c i a ż b y t e n o k r ą g ł y g r u b a s z n a p r z e c i w k a . D z i w a c z n i e , z g r o t e s k o w ą p o w a g ą k i w a w r y t m i e s t u k a j ą c e g o w a g o n u ł y s ą j a k k o l a n o g ł o w ą i z a m o m e n t n a p e w n o z d e r z y się z w ą s a l e m ś p i ą c y m o b o k r i e g o . J a n k a w y o b r a ż a s o b i e j u ż t ę s c e n ę i z n ó w o p a n o w u j e j ą p u s t y , d z i e c i n n y ś m i e c h . W ą s a l m i m o p r z y m k n i ę t y c h p o w i e k g r o ź n i e r u s z a n o s e m a s a p i e p r z y t y m j a k l o k o m o t y w a — p u f f . N i e śp i t y l k o c h u d e r l a w y c z ł o w i e c z e k w r o g u p r z e d z i a ł u . S z y b k i m i n e r w o w y m i r u c h a m i d ł u g i c h p a l c ó w p r z e c i e r a z a p o c o n e o k u l a r y i z a w z i ę c i e c o ś k r e ś l i , c z a s e m ze z ł o ś c i ą m a r s z c z y c zo J a i z a g r y z a o ł ó w e k . W i d o c z n i e n i e z b y t w y c h o d z i m u t o k r e ś l e n i e , bo w z d y c h a , p r z e r y w a i g ł o ś n y m t r z a s k i e m z a p a l a k o l e j n e g o p a p i e r o s a .
— N i e b o i s z się , c ó r u s ? G l o s w p ó ł d r z e m i ą c e g o d o t y c h c z a s o j c a w y r w a ł J a n k ę z z a m y ś l e n i a . P r z y w r ó c i ł d o r z e c z y w i s t o ś c i . C z y się b o i ? A c h , t a k , p r z e c i e ż j e d z i e n a e g z a m i n , j e j p d e r w s z y p o w a ż n y w y s t ę p p o z a r o d z i n n ą w i o s k ą .
— N ie .
D z i w n a r z e c z . Ż y ł a t y m g r o ź n y m e g z a m i n e m p r z e z w i e l e d ł u g i c h d n i , a d m o m e n t u , w k t ó r y m o t r z y m a ł a z l i c e u m z a w i a d o m i e n i e o t e r m i n i e z g ł o s z e n i a się. M y ś i a ł a o n i m r ó w n i e ż c a ł ą p r a w i e u b i e g ł ą n o c . C h c i a ł a s p a ć , l i c z y ł a do s tu , d o t y s i ą c a . W i e d z i a ł a , że g ł ó w n y m w a r u n k i e m p o m y ś l n e g o w y n i k u j e s t o p a n o w a n i e , s p o k ó j , k t ó r y w y p ł y w a w ł a ś n i e z o d p o c z y n k u . Z a m i a s t j e d n a k k o j ą c e g o s n u , p r z e d o c z a m i z j a w i a ł s i ę c ią g l e k o s z m a r n y o b r a z e g z a m i n u . D u ż a s a l a , s t a r s i , s i w i p a n o w i e o s u r o w y m , ś w i d r u j ą c y m n a w y l o t s p o j r z e n i u . A l b o p a n i e , t y l k o r ó w n i e ż s t a r s z e . T e b y ł y b a r d z ie j w y r o z u m i a l e i s p r a w i e d l i w s z e . B a ł a s i ę i j e d n y c h i d r u g i c h . W i e r c ą c sie n i e c i e r p l i w i e w ł ó ż k u p o w t a r z a ł a ze z ł o ś c i ą r e g u ł y g r a m a t y c z n e , p r z e p o w i a d a ł a s o b i e n i e l u b i a n e
w z o r y z a l g e b r y P o d o b n o m i e l t j e s z c z e p y t a ć z d o d a t k o w e g o p r z e d m i o t u a n a d t o b a d a ć s ł u c h , u m u z y k a l n i e n i e , s t a n z d r o w i a B o ż e , i le ż t e g o s i ę n a z b i e r a ł o , a z g ł o w a p u c h n i e W ł a ś c i w i e t o n a j b a r d z i e j b a ł a się m a t e m a t y k i
S ł y s z a ł a g ł o ś n e t y k a n i e z e g a r a w s ą s i e d n i e j i z b i e Z e g a r b y ł s t a r y , p r z y w y b i j a n i u g o d z i n m i a ł n i e p r z y j e m n y c h r y p - l i w y z g r z y t O b r a c a ł a a e z b o k u n a b o k , p a k o w a ł a g ł o w ę w p o d u s a k ę , a l e w t e d y b r a k ł o t c h u , a w s z r a m a c h s ł y c h a ć b y ł o r y t m p u l s u j ą c e j k r w i P r a g n ę ł a k o n i e c z n i e z a s n ą ć M a m a z a p o w i e d z i a ł a p o b u d k ę n a g o d z i n ę c z w a r t ą . S e n n i e p r z y c h o d z i ł , n o c d ł u ż y ł a s i e w m e s k o n c z o n o s e . S w o j a d r o g ą d z i w n e to, z e g d y c h c i a ł b y ś c z ł e k u p o p ę d z i ć c za s , t o w t e d y m i n u t a s t a j e się g o d z i n ą . A s p r o b u ] o d w r o t n i e G d y i n n y m
— 3 —
r a z e m z a l e ż y ci n a p r z e d ł u ż e n i u k a ż d e j s e k u n d y , w ó w c z a s i g o d z i n y u c i e k a j ą w w a r i a c k i m t e m p i e . A w o g ó l e n o c b y w a z a w s z e g o r s z a n i ż d z ie ń . Z e g a r k s z t u s i ł s i ę : h a r c z s ł i o b w i e s z c z a ! k w a d r a n s e w o l n o , m a j e s t a t y c z n i e .
J e d e n a s t a , w p ó l d o d w u n a s t e j , d w u n a s t a . . . D w a n a ś c i e I l e r a z y m ie ś c i s i ę to w t r z y s t u , w p i ę c j u s e t . .. A r y t m e t y k a z b i e d ą p r z e j d z i e , g o r z e j z g e o m e t r i ą , a j u ż t a a l g e b r a — b r r r . . C h o c i a ż i g e o m e t r i a n i e t a k a p r o s t a . Z a r a z , j a k i j e s t w z ó r n a o b j ę t o ś ć s t o ż k a ? N a ś m i e r ć z a p o m n i a ł a . W p e w n e j c h w i l i ju ż , j u ż m i a ł a g o n a k o ń c u j ę z y k a a l e n ic z tego.
C i c h u t k o , b y n icoga n i e z b u d z i ć p r z e s z ł a w c i e m n o ś c i do k u c h n i , g d z ie z n a j d o w a ł a s i ę j e j p ó l k a z k s i ą ż k a m i . P o s u w a ł a s i ę n a p a l c a c h o s t r o ż n i e , d e l i k a t n i e . N a g l e s t a n ę ł a n a coś m i ę k k i e g o .
— M i a u u u — d r g n ę ł a z p r z e s t r a c h u , s ł y s z ą c p r z e r a ź l i w y w r z a s k k o t a . Z a w s z e t a k b y w a , gdy c h c i a ł a b y ś z a c h o w a ć cis zą. — N ic. n ic, to ja. N i e c h d z i a d e k śp i. P r z y s z ł a m n a p i ć się w o d y — u s p o k o i ł a ś p i ą c e g o p r z y p i e c u s t a r u s z k a . P o t a r ł a z a p a ł k ę , d r u g ą r ę k ą s z y b k o o t w o r z y ł a p o d r ę c z n i k . J e s t w z ó r1 N o p r z e c i e ż . T a k i p r o s t y a w y l e c i a ł z g ło w y .
T e r a z w t e n c u d o w n y l e t n i r a n e k , p r z y w e s o ł y m s t u k o c i e h u c z ą c e g o p o c i ą g u u l e c i a ł y w c z o r a j s z e z w ą t p i e n i a . U ś m i e c h a się p o b ł a ż l i w i e n a s a m o w s p o m n i e n i e n o c n y c h o b a w . J u ż i c h n i e c z u j e , n a s t ą p i ł o o d p r ę ż e n i e . C h o c i a ż n a s z c z ę ś c i e czy p i z y p a d e k n i e lic z y , m a j a k o ś w e w n ę t r z n ą p e w n o ś ć , że e g z a m i n p ó j d z i e j e j p o m y ś l n i e . P r z y p o m n i a ł a s o b i e s ł o w a p a n a L u c j a n a , n a u c z y c i e l a h i s t o r ii . J e s z c z e d w a d n i t e m u , n i e p r o s z o n y , u d z i e l a ł j e j ś w i a t ł y c h w s k a z ó w e k . — G r u n t , n i e d a ć s i ę z b i ć z t r o p u M ó w , co t y l k o w i e s z . J a k b ę d z i e w a s e g z a m i n o w a n y c h k i l k o r o n a r a z . t o t y l e s t a l e p o d n o ś r ę k ę . R a z . d r u g i c ię s p y t a j ą a p ó ź n i e j d a d z ą s p o k ó j . N a j w a ż n i e j s z e , t o z m i e j s c a p o j e c h a ć p o d o b r e j o p i n ii . Z r o b i ć p i e r w s z e d o d a t n i e w r a ż e n i e a r e s z t a m u c h a — p r z t y k n ą ł z a r o z u m i a l e p a l c a m i a b s o l u t n i e p e w n y s w y c h r a d .
T e n p a n L u c j a n to w ł a ś c i w i e w c a l e się J a n c e n i e p o d o b a . T e r a z w i ę c n i e b i e r z e p o w a ż n i e j e g o r a d . S a m a w ie , że n a e g z a m i n i e t r z e b a m ó w i ć ś m i a ł o i d u ż o , a l e to t y l k o , co się n a p r a w d ę u m i e . S z a r ż o w a n i e m d a l e k o n i e z a j e d z i e s z . M o g ł o b y s i ę p r z e c i e ż z d a r z y ć , że o n a n a l i p ę p o d n o s i r ę k ę , a k u r a t j ą s p y t a j ą i p a l n i e j a k i e ś g ł u p s t w o . A l b o j e s z c z e g o r z e j — w s t a n i e , z a c z e r w i e ń , się , z a t n i e i a n i be, a n i m e . O nie, n i e l a k a d u r n a , ż e b y s i ę w y r y w a ć . N i e c h j ą s a m i p y t a j ą .
Z n a c z n i e le p i e j, z u p e ł n i e i n a c z e j r a d z i ł a p a n i S a r n o w s k a .
— 4 —
T y J a s i a — t ł u m a c z y ł a — n i e g o r ą c z k u j się. z a s t a n ó w s i ę n a j p i e r w d o b r z e n a d p y t a n i e m . O d p o w i a d a j z a w s z e z n a m y s ł e m , w o l n o , d o k ł a d n i e . P a m i ę t a j b y ś n i e p r z y n i o s ł a m i w s t y d u .
K o c h a n a p a n i S a r n o w s k a . Ł zy k r ę c i ł y s i ę j e j w o c z a c h , g d y w r ę c z a ł a s w y m w y c h o w a n k o m ś w i a d e c t w a . O n i też b y li w z r u s z e n i i n a w e t n a j w i ę k s z y m ł o b u z i a k o m z r o b i ł o się w t e d y g ł u p i o — T o n ic, to n i c — s t a r a ł a się p o k r y ć z m i e s z a n i e W y j e s t e ś c i e a k u r a t t r z y d z i e s t y m r o c z n i k i e m j a k i w y p u s z c z a m w ś w i a t N i e z a p o m n i j c i e o s z k o l e . T u z o s t a j ą l u d z i e , k t ó r z y w a m ż y c z ą w s z y s t k i e g o c o w ż y c i u d o b r e i p i ę k n e . N i e z a p o m n ą . T o d z i ę k i p a n i S a r n o w s k i e j J a n k a j u ż w s z ó s t e j k l a s i e p o s t a n o w i ł a z o s t a ć n a u c z y c i e l k ą . B y ć t a k ą w ł a ś n i e j a k j e j p a n i , p r a c o w a ć w a t m o s f e r z e s z a c u n k u i s y m p a tii d z ie c i i r o d z i c ó w .
W s p ó l n i e c i e s z y ł y się , g d y u d a ł o s i ę p a n i w y p e r s w a d o w a ć r o d z i c o m k o n i e c z n o ś ć w y s ł a n i a c ó r k i n a d a l s z ą n a u k ę d o l i c e u m p e d a g o g i c z n e g o
— P r z e k o n a c i e się p a ń s t w o s ą m i , j a k s z y b k o te p a r ę l a t zle ci. W d o m u d z i e w c z y n a b ę d z i e się m a r n o w a ć , s z k o d a j e j z d o ln o ś c i . T u m a c i e H a n k ę , o n a j u ż p e w n i e z o s t a n i e n a g o s p o d a r c e , a m ł o d s z a n i e c h się u c z y . p o z n a ś w i a t , ż y cie, w y j d z ie n a l u d z i . B ę d z i e j e j lżej i w a m p r z y j e m n i e j D z i e w c z y n a s p r y t n a , p o j ę t n a . Z r e s z t ą n i e j e d z i e n a k o n i e c ś w i a t a , z e c h c e to w c z e ś n i e j czy p ó ź n i e j d o n a s w r ó c i . P o m y ś l c i e j a k i t o z a s z c z y t . A n i się o b e j r z y s z a t u z a p i ę ć l a t p r z y j e ż d ż a J a n i n a B a l c e r z a k , p a n i n a u c z y c i e l k a .
U ś m i e c h n ę ł a się w t e d y m a t k a p r z e z łzy , m o c n o w y c i e r a ł a nos, b y n i e u j a w n i ć b ł o g i e g o z a d o w o l e n i a i p o t a k i w a ł a b e z s ł o w a O n a w ł a ś c i w i e i p r z e d t e m n i e s p r z e c i w i a ł a s i ę z a m i a r o m c ó r k i , n i e c h c i a ł a , b r o ń B o ż e k r z y ż o w a ć j e j p l a n ó w . B i e d n e , s c h o r o w a n e m a t c z y s k o . W s w y m t r u d n y m ż y c i u n i e z a z n a n a 'tyle r a d o ś c i c o J a n k a . S k ą d ż e m o g ł a m a r z y ć o m i a s t o w e j k a r i e r z e c ó r k i , g d y m i a s t a n i e z n a ł a , b a ł a s i ę go p o d ś w i a d o m i e , g d y p r z e z w ł a s n ą j a k ż e i n n ą m ł o d o ś ć n a u c z y ł a się z a l e d w i e p o d p i s y w a ć i j a k o t a k o p r z e c z y t a ć d r u k o w a n e z k s i ą ż k i d o n a b o ż e ń s t w a . T a k , n i e z n a ł a ś w i a t a . A zło ś ci i k r z y w d y l u d z k i e j d o ś ć s i ę w s w y m ż y c i u n a p a t r z y ł a . M o ż e d l a t e g o t y l k o w o l a ł a b y i t ą m ł o d s z ą m i e ć b l i żej. p o d t r o s k l i w y m o k i e m A l e o t o j a d ą d o t e j n i e z n a n e j , d a l e k i e j s z k o ły .
B U D U J E M Y M I Ł E J O J C Z Y Ź N I E B O M
B ud ujm y milej ojczyźnie dom.
Wolności dom i siły:
Każda pierś b ra tn ia — gran itu złom, Z jednej rodzimej bryły.
Każda pierś b ratn ia — cegła na m u r Dźwignięty mocą ducha,
A hasło nasze jedności chór, Co w iarą w ju tro bucha.
Niech dnie, co idą z wiecznych dróg Zluzować czasów wartę.
Przez nasze odrzwia, przez nasz próg Wstąpią na dziejów kartę.
Od fu n d am e n tu aż po szczyt Otwórzm y światłu wrota,
Niech nam ju trz en n y jarzy świt, Niech wzmaga dech żywota!
Z wzrokiem utkwionym w oną biel, Co nocy mrok przegania,
Patrzm y, o bracia, w jeden cel, W cel wielki zm artw ychw stania!
Cokolwiek czynim, czyńmy tak, By przyszłość rosła z pracy;
Polska — to pion nasz i nasz znak:
B ud ujm y dom, rodacy!
Maria Konopnicka
ROZRYWKI UMYSŁOWE
1) Tafelki m
TafelKi tak przestawie c, aby muzna było odczytac imię i nazwisko komediopisarza polskiego
2) Szarada
Pierwsza to litera,
drugie, trzecie przv masztach kręt • najczęściej znajdziecie
nad wodą rosnąca roślina
piosenka wdzięczna nam o m ej wspomina 3) Zagadka
Przez S ... .. jedzic bez nikogo
przez f jest to głos publiczny przez g ...zas lermin muzyczny przez b . . . . broni pr^ed lalami
»
