Główne części zdania pojedynczego
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń:
• zna nazwy głównych części zdania pojedynczego,
•
• zna zasady tworzenia związków wyrazowych.
b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi wskazać i nazwać główne części zdania pojedynczego,
• umie wskazać grupę podmiotu o grupę orzeczenia w zdaniu pojedynczym,
• potrafi wyodrębnić związki wyrazowe zdania pojedynczego.
2. Metoda i forma pracy
• Praca indywidualna,
• praktyczne ćwiczenia językowe.
3. Środki dydaktyczne
• Karta pracy ucznia,
• podręcznik do nauki gramatyki.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawczaNa wstępie nauczyciel prosi uczniów o ułożenie zdania pojedynczego rozwiniętego, następnie uczniowie mają wypisać podmiot i orzeczenie oraz odpowiedzieć na pytanie: Jaką częścią mowy są wyrażone?
Uczniowie zapisują wniosek, że podmiot wyrażany jest rzeczownikiem, a orzeczenie czasownikiem w formie osobowej.
b) Faza realizacyjna
Następnie nauczyciel rozdaję uczniom karty pracy i prosi o przeczytanie tekstu pomocniczego (załącznik 1).
Zadaniem uczniów będzie podkreślenie wszystkich czasowników w formie osobowej kolorem zielonym, następnie wypisanie związków orzeczenia z podmiotem.
Następnie uczniowie omawiają tabelę (załącznik 2).
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie zajęć nauczyciel wyjaśnia zadanie domowe.
5. Bibliografia
E. i F. Przyłubscy, Język polski na co dzień, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 16-19, 27-29.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia załącznik 1.
Marek i Jacek poszli do kina. Spotkali tam Grzesia. Chłopcy weszli razem na seans.
Tylko niektóre fotele były jeszcze wolne. Chłopcom zabrakło czasu na zakup prażonej kukurydzy i coca coli. Jeden z nich wyszedł po zakupy do pobliskiego baru.
Drzwi się zamknęły.
załącznik 2.
CZĘŚĆ ZDANIA POJEDYNCZEGO
CZĘŚĆ MOWY JAKĄ JEST WYRAŻONA
GŁÓWNA CZĘŚĆ ZDANIA POJEDYNCZEGO
NAZWA CZĘŚCI ZDANIA POJEDYNCZEGO
PODMIOT
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK LUB
LICZEBNIK W MIANOWNIKU
PODMIOT GRAMATYCZNY PODMIOT
RZECZOWNIK, PRZYMIOTNIK LUB
LICZEBNIK W DOPEŁNIACZU
PODMIOT LOGICZNY PODMIOT
PODMIOT OKREŚLANY ZOSTAJE NA PODSTAWIE FORMY
ORZECZENIA
PODMIOT DOMYŚLNY
PODMIOT
RZECZOWNIKI, PRZYMIOTNIKI LUB
LICZEBNIKI STANOWIĄCE SZEREG
PODMIOT SZEREGOWY
ORZECZENIE CZASOWNIK W FORMIE OSOBOWEJ
ORZECZENIE CZASOWNIKOWE
ORZECZENIE
DWIE CZĘŚCI MOWY, Z KTÓRYCH JEDNA TO
OSOBOWA FORMA CZASOWNIKÓW: BYĆ,
STAĆ SIĘ, ZOSTAĆ
ORZECZENIE IMIENNE CZASOWNIK W FORMIE OSOBOWEJ TO ŁĄCZNIK
ZAŚ DRUGA Z CZĘŚCI MOWY TO ORZECZNIK
b) Zadanie domowe
Ułóż 3 zdania pojedyncze rozwinięte zgodnie z szyfrem podanym poniżej.
• podmiot gramatyczny, orzeczenie czasownikowe, przydawka, dopełnienie
• podmiot logiczny, orzeczenie czasownikowe, dopełnienie, okolicznik
• podmiot szeregowy, orzeczenie czasownikowe, przydawka, dopełnienie, okolicznik
•
c) Notatki dla nauczyciela
W załączniku 1 należy wyodrębnić następujące orzeczenia i związki:
Marek i Jacek
podmiot domyślny ustalany na podstawie formy czasownika – orzeczenia chłopcy
fotele chłopcom jeden drzwi
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 6.
