ORGAN CHEMICZNEGO IN STY TU TU BADAWCZEGO I POLSKIEGO TOW ARZYSTW A CHEMICZNEGO
W Y D A W A N Y Z Z A S I Ł K I E M W Y D Z I A Ł U N A U K I M IN I S T E R S T W A W Y Z N A Ń R E L I G I JN Y C H I O Ś W IE C E N IA P U B L IC Z N E G O
R O C Z N I K X I X S T Y C Z E Ń — L U T Y 1935 1 — 2
REDAKTOR: Pr o f. Dr. KAZIM IERZ K L I N G SEKRETARZ: Dr. L E C H S t J C H O W I A K
Metoda szybkiego oznaczenia Cr i N i obok Mn w stopach żelaznych zawierających C powyżej 1%.
D osage ra p id e du Cr e l du N i à c ô té d u M n d a n s les allia g es à p lu s d u 1% d u c a rb o n e
Ta d e u s z C IC H O C K I i n ż . I. C. N . N ad e szło 28 s ie rp n ia 1934 P o d c z a s m e g o p o b y t u w e F r a n c j i w p e
w n y c h o d le w n ia c h , g d z ie w p ie r w s z y m r z ę d z ie p r o d u k o w a liś m y s t o p y ż e la z n e s p e c ja l
n e , z n a la z łe m się r a z w d o ś ć k ło p o tliw e j s y t u a c j i s p o w o d o w a n e j k o n ie c z n o ś c ią ro z w ią z a n ia p r o b le m u s z y b k ie j a n a liz y ilo ś c io w e j C r o b o k M n w s to p a c h s p e c ja ln y c h z a w ie r a j ą c y c h Cr, M n , N i , o z a w a r to ś c i C > 1 % . W ia d o m o , że s t o p y t e n ie s ą ro z p u s z c z a ln e w k w a s a c h , p o n ie w a ż p o w s t a j ą c y C rt C j e s t b a r d z o o d p o r n y n a d z ia ła n ie ty c h ż e . N ie m o g ą c z p o w o d ó w te c h n ic z n y c h z n a le ź ć n a t y c h m ia s to w e g o r o z w ią z a n ia p r a k ty c z n e g o , k t ó re g o p o s z u k iw a łe m w z a s to s o w a n iu s p o s o b u a n a liz y C r za p o ś r e d n ic tw e m u t l e n i a n i a go k w a s e m H C 10 .V w s k a z a n e g o w z a s a d z ie , w s w o im c z a s ie p rz e z p r o f e s o r a T r a v e r s a , d y r e k t o r a I n s t y t u t u C h e m ic z n e g o w N a n c y , u d a łe m się do N ie g o , z p r o ś b ą o u d z ie le n ie m i p e w n y c h w s k a z ó w e k n a t e n t e m a t i o z e z w o le n ie n a w y k o n a n ie p r ó b w J e g o la b o - r a t o r j u m . D z ię k i ła s k a w e j p r z y c h y ln o ś c i p r o fe s o ra T r a v e r s a m o g łe m w y k o n a ć w la b o r a - t o r j u m p r z e m y s ło w e m I n s t y t u t u C h e m ic z n e go w N a n c y c a łą s e r ję p r ó b u z y s k u j ą c d o d a t n ie r e z u l t a t y . C h c ia łb y m w t y m m ie js c u j e sz c z e r a z s e r d e c z n ie p o d z ię k o w a ć m e m u b y łe m u d y r e k to r o w i i j e d n e m u z n a jś w ie tn ie js z y c h c h e m ik ó w d o b y o b e c n e j.
A n a liz a k la s y c z n a t a k i c h s to p ó w z ro z t w a r z a n i e m za p o m o c ą N a 20 2 j e s t b a r d z o u c ią ż liw a i d łu g a , w y m a g a n a s t ę p n i e o d d z ie la n ia C r i M n , co n ie j e s t ła tw e , z w a ż y w s z y , że p o w s t a j ą c y b a r d z o s tę ż o n y łu g s o d o w y e n e r g ic z n ie w c h ła n ia ją c so le ro z p u s z c z o n y c h m e ta li, w y m a g a b a r d z o d u ż y c h ilo śc i w o d y d o p r z e m y c ia o s a d ó w , p r z e z co z w ię k s z a się z n a c z n ie o b ję to ś ć p ły n u p r z e z n a c z o n e g o do d a ls z y c h m a n i p u l a c y j . J e ś li, c h c ą c u n ik n ą ć f iltr o w a n ia d u ż y c h "ilości r o z tw o r u , p r z e s ą c z a m y p o c z ą tk o w y r o z tw ó r s tę ż o n y , w t e d y w w ię k s z o ś c i w y p a d k ó w p r z e p a l a m y f iltr , c a ła w ięc o p e r a c j a id z ie n a m a r n e i tr z e b a z a c z y n a ć o d p o c z ą t k u . O p ró c z te g o o p e r u j ą c z w y k le
w ty g la c h n ik lo w y c h w p r o w a d z a się do r o z tw o r u N i z częścio w o z a a ta k o w a n e g o t y g la , co w n a s tę p s tw ie p r z y a n a liz ie N i p r o w a d z i do b łę d ó w . S p o s ó b u ż y w a n y p r z e z e m n ie p o z w a la u n i k n ą ć t y c h k o m p lik a c y j, a p r z e d e - w s z y s tk ie m i w p ie r w s z y m rz ę d z ie d a je w y b i t n y z y s k n a c z a s ie . S p o s ó b t e n p o le g a w z a s a d z ie n a te m , że I i CIO4 u tle n ia ją c c a łk o w ic ie C r n a C r 0 8 n ie n a r u s z a M n .
P o s t ę p u j e się w s p o s ó b n a s t ę p u j ą c y : D o k o lb k i E r le n m e y e r a n a 2 0 0 — 2 5 0 cm 3 w p r o w a d z a m y w z a le ż n o ś c i o d p r z y p u s z c z a ln e j z a w a r to ś c i C r o d 0 ,1 0 0 — 0 ,5 0 0 g s p r o s z k o w a n e j p r ó b k i, z a le w a m y 2 0 — 3 0 cm* I I C lO A 0 16° B e i u m ie s z c z a m y k o lb k ę n a p ły c ie g rz e ją c e j . O d c h w ili u k a z a n i a się b ia łe g o d y m u , p o c z ą tk u s z y b k ie g o p r o c e s u u tle n ia ją c e g o , n a le ż y p o d g r z e w a ć je s z c z e w c ią g u 15 — 2 0 m in . O b s e rw u je m y z m ia n ę k o lo ró w n a p o c z ą tk o w o c z a r n y , ( w y d z ie la n ie się C ), z ie lo n y i o s ta t e c z n i e c z e r w o n o - p o m a r a ń c z o w y . N a le ż y u w a ż n ie d b a ć o to , b y n ie p o z o s ta w a ł a n i je d e n c z a r n y p u n k t , co w s k a z y w a ło b y . że n ie c a ła p r ó b k a z o s ta ła d o k ła d n ie z a a t a k o w a n a . P o o s t a t e c z n e m z n ik n ię c iu c z a r n y c h p u n k t ó w n a le ż y p o d g r z e w a ć je s z c z e j a k i ś c z a s ż e b y u p e w n ić się , że c a ły C r j e s t u t l e n i o n y n a C r 0 3. D o te g o m o m e n tu u p ły w a z w y k le o d c h w ili u k a z a n i a się b ia łe g o d y m u 15 — 2 0 m in . W t e d y o c h ła d z a m y i o t r z y m u j e m y g ę s t ą m a sę , k t ó r ą r o z p u s z c z a m y z w ie lk ą ła tw o ś c ią d o l e w a ją c do k o lb k i 3 0 — 4 0 cms c ie p łe j w o d y . O t r z y m u j e m y r o z tw ó r g o to w y d o a n a liz y m ia r e c z k o w e j. W t y m c e lu c h ło d z im y p o n o w n ie i d o d a j e m y do te g o ro z tw ro r u 1 — 2 k r o p li r o z tw o r u s ia r c z a n u d w u f e n ilo a m in y , k t ó r a z C r 0 3 d a je z a b a r w ie n ie c ie m n o -n ie b ie s k ie 1 s łu ż y n a m z a w s k a ź n ik k o ń c a r e a k c ji o k s y - d y m e t r y c z n e j . R o z tw ó r s ia r c z a n u d w u f e n ilo a m i n y p r z y r z ą d z a m y r o z p u s z c z a ją c 1 g s u b s t a n c j i w 100 cmA s tę ż o n e g o I I 2S 0 x. K w a s s ia r k o w y n a le ż y b r a ć s tę ż o n y , p o n ie w a ż r o z t w o r y s ia r c z a n u d w u f e n ilo a m in y b a r d z o ł a t wo h y d r o l i z u j ą .
2
P R Z E M Y S Ł C H E M I C Z N Yt!) (1935) D o Lak p r z y g o to w a n e j p r ó b k i d o le w a m y
z b i u r e t y m ia n o w a n e g o r o z tw o r u so li M o h ra (1 5 g/l). Z m ia n a k o lo r u p r ó b k i n a z ie lo n y w s k a z u je k o n ie c r e a k c ji, a m ia n o w ic ie k o n ie c r e d u k c j i C r 0 3.
P r z y z a c h o w a n iu p e w n y c h o s tr o ż n o ś c i, ró ż n ic a w y n ik ó w o t r z y m a n y c h t ą d r o g ą , a z a w a r to ś c ią r z e c z y w is tą C r n ig d y n ie p r z e k r a c z a 0 ,0 1 — 0 ,0 3 % .
P o n iż e j p o d a m je s z c z e p r z y k ł a d o b lic z e n ia w y n ik ó w : P r z y p u ś ć m y , że r o z p o r z ą d z a m y m i a n o w a n y m r o z tw o r e m K M n O z a w ie r a ją c y m n a p r z y l d a d 3 ,5 8 3 4 g/l. R o b im y r o z tw ó r w o d n y so li M o h ra o m n ie j w ię c e j 15 g/l 1 o k r e ś la m y je g o w a r to ś ć a n a l i t y c z n ą d la C r.
W t y m c e lu b ie r z e m y 2 5 cm 3 r o z tw o r u soli M o h ra i d o le w a m y d o n ie g o n a s z e g o r o z tw o ru K M n O, a ż do c h w ili le k k ie g o z a b a r w ie n ia n a ró ż o w o ( n a s y c e n ia ) . P r z y p u ś ć m y , że d o te g o z u ż y liś m y 8 ,4 cm3 K M n O to z n a c z y , że 1 cm 3 r o z tw o r u soli M o h ra o d p o w ia d a :
5 F e . 3 , 5 8 3 4 . 8 , 4
K M n 0 4 . 1 0 0 0 .2 5 9 1 '
P o n ie w a ż z r e a k c j i k la s y c z n e j w ie m y , że 2 m ol C r o d p o w ia d a 6 mol F e
2 C r 0 3 + 6 F e S O , + 6 H 2S O , =
= 3 [ F e 2 ( S 0 4)g] + C r2 ( S 0 , ) a + 6 H ,0 . w y p a d a , że s t o s u n e k c h r o m u do ż e la z a b ę d z ie :
2 Cr
6 F e 0.31
g d y w ię c r ó w n a n ie (1) p o m n o ż y m y p rz e z 0.31 o t r z y m a m y w a r t o ś ć a n a l i t y c z n ą 1 cm 3 ro z tw o r u so li M o h ra d la c h r o m u .
A w ię c 1 c/n3 M o h ra o d p o w ia d a :
:> F e . 3,o83-1 .8 ,4 -<K3l_ _ 0 0 0 0 6 5 9 4 3 g Cr.
K M n O , . 1 0 0 0 .2 5 ’ J
.Jeśli p r z y p u ś c im y , że do a n a liz y w z ię li
śm y 0 ,2 0 0 g s to p u i że d la n a s y c e n ia te j p r ó b k i ( z m ia n a k o lo r u c ie m n o n ie b ie s k ie g o n a z ie lo n y ) m u s ie liś m y , d o la ć 2 S ,3 cm 3 n a s z e g o r o z tw o r u s o li M o h r a , o b lic z a m y z ła tw o ś c ią z a w a r to ś ć C r w b a d a n y m s to p ie .
Z a w a r to ś ć C r w p r ó b c e w y n o s i:
0 .0 0 0 6 5 9 4 3 . 2 8 ,3 = g C r w 0 ,2 0 0 g s t o p u c z y li p r o c e n to w o
O,0 0 0 6 5 9 4 3 . 2 8 , 3 . 1 0 0 _
0,200 —
= 9 ,3 3 % C r w b a d a n y m s to p ie . J a k w id a ć r a c h u n e k j e s t b a r d z o p r o s t y . Z p o w y ż s z e g o p r z y k ł a d u i z n a j ą c p r z y p u s z c z a ln ą z a w a r to ś ć C r w s to p i e ła tw o j e s t o b lic z y ć k a ż d o r a z o w o , j a k ą p o r c ję n a le ż y w z ią ć d o a n a l i z y . T r z e b a p a m i ę t a ć , że ilo ść cm 3 o d c z y t y w a n a n a b iu r e t c e n ie p o w in n a b y ć n i g d y m n ie js z a n iż 15 cm 5, to z n a c z y . że p r z y s t o p a c h o m n ie js z e j z a w a r to ś c i C r p r ó b k ę n a le ż y o d p o w ie d n io z w ię k s z y ć . Z b y t
d u ż a ilo ść cm 3, p o w y ż e j 5 0 , w y m a g a d o d a tk o w eg o n a p e ł n i a n i a b i u r e t y , co z a r a z e m m o ż e b y ć ź r ó d łe m d a ls z e g o b łę d u .
N a le ż y u n i k a ć w ię k s z e j n iż 15 g/l k o n c e n t r a c j i r o z tw o r u so li M o h ra , p o n ie w a ż w ra z z w z r o s te m s tę ż e n ia o d n o ś n a w a r to ś ć a n a l i t y c z n a d la C r k a ż d e j k r o p li r o z tw o r u w z r a s ta s z y b k o , p rz e z co r ó w n ie ż ła tw o p o p e łn ia m y p o m y łk ę .
W a r to ś ć a n a l i t y c z n a r o z tw o r u so li M o h ra p o w in n a b y ć s p r a w d z a n a k a ż d o r a z o w o . D o r o z tw o r u so li M o h ra d o d a j e m y 5 0 cm3 s tę ż o n e g o / / o S O , n a l i t r w c e lu s t a b i l i z a c j i r o z tw o r u .
K o lb k a E r l e n m e y e r a u ż y w a n a d o z a a t a k o w a n ia s t o p u p o w in n a b y ć d o b r z e w y s u s z o n a . IICIO., w p r o w a d z a m y p ip e tk ą , b a c z ą c ż e b y ś c ia n k i k o lb k i n ie b y ł y z m o c z o n e , w p r z e c iw n y m b o w ie m r a z ie c z ą s tk i s p r o s z k o w a n e g o s t o p u p r z y l e g a j ą d o ś c ia n e k k o lb k i i n ie z o s t a j ą z a a t a k o w a n e , ( s k u t k i e m p r z e s z k a d z a ją c e g o d z ia ła n ia n a p ię ć p o w ie r z c h n io w y c h ) . P r z y k o ń c u r e a k c j i p o k a ż d e j d o d a n e j k r o p li n a le ż y tr o c h ę p o c z e k a ć i w s tr z ą s a ć k b lb k ą p o n ie w a ż z m ia n a k o lo r u n a s t ę p u j e z p e w n y m o p ó ź n ie n ie m . T r z e b a p a m i ę t a ć , że j e d n a k r o p la p o w o d u je z m ia n ę k o lo ru .
P r z y p e w n e j w p r a w ie c a ła o p e r a c j a t r w a o k o ło g o d z in y .
C e le m o z n a c z e n ia N i r o z tw ó r p r z y g o to w u je się ja k d la a n a l i z y C r, p o p rz e s ą c z e n iu k tó r e g o d a le j p o s t ę p u j e się s p o s o b e m C z u -
g a j e w a .
P o s łu g iw a łe m się w y ż e j o p i s a n y m s p o s o b e m a n a l i z y C r i N i p rz e z c a ły o k r e s m eg o p o b y t u w e F r a n c j i . W y n ik i m o je n i e j e d n o k r o t n i e b y ł y k o n tr o lo w a n e p rz e z l a b o r a t o r i u m ,,V e r i t a s ” w P a r y ż u i z a w s z e b y ł y z u p e łn ie z a d o w a la ją c e .
A n a liz a M n r o b i się s p o s o b e m T r a v e r s a . W r a z i e o b e c n o ś c i S i , p r z y u tle n ia n iu k w a s e m n a d c h lo r o w y m k r z e m o s a d z a s ię j a k o w o d o r o tle n e k w d r o b n y c h g r u d k a c h d o s k o n a le s ię s ą c z ą c y c h , to z n a c z y , że p o p r z e s ą c z e n iu r o z tw o r u p rz e z n a c z o n e g o d o a n a liz y n a Cr, ró w n o c z e ś n ie m o ż e m y b ez s p e c ja ln e g o z a b ie g u m ie ć a n a liz ę k r z e m u .
W o d o r o tle n e k k r z e m u o t r z y m a n y w to n s p o s ó b j e s t le k k o z a b a r w i o n y p r z e z C r, j e d y n ą t r u d n o ś ć s p r a w ia w y d o s t a n i e go z k o lb k i, p o n ie w a ż c z ą s te c z k i je g o m o c n o t r z y m a j ą się ś c ia n e k .
W y z y s k a n ie f a k t u s t r ą c a n i a k r z e m u d a ją c e g o s ię ła tw o s ą c z y ć w y m a g a ło b y d a ls z y c h b a d a ń .
Résumé
L ’auteur indique la méthode du dosage rapide du Cr et Ni à côté du Mn dans les alliages spéciaux à plus de i°/0 du carbone. L ’acide chromique obtenu par dissolution oxydante dans l’acide perchlorique est titré directement par une solution du sel de Mohr, en présence du sulfate di- phénylamine comme indicateur. La même attaque est faite pour le dosage du Ni. Cettemétho de d ’attaque présente la possibilité du dosage de la Si.
1!) (1935) PR ZEM Y ŚL CHEMIOZNY
3
Nowa metoda oznaczania zawartości drożdży w brzeczce zapomocą areometru i jej zastosowanie do badania przebiegu
separacji w drożdżowni
U n e m é th o d e d e n s im é triq u e de d é te rm in a tio n de la le v u re d a n s le m o û t e t son a p p lic a tio n au c o n trô le d u pro cessu s de sé p a ra tio n d a n s la fa b ric a tio n d e la le v u re
D r. W i t a l i I T E L L E R
F a b r y k a d ro żd ż o w o -g o rzeln icz a „ H e n r y k ó w “ N ad eszło 22 w rz e śn ia 1934
O z n a c z a n ie g ę s to ś c i ro z tw o ró w i z a w ie s in u s k u te c z n ia n e j e s t w p r z e m y ś le je s z c z e d o ty c h c z a s p r z e w a ż n ie z a p o m o c ą a r e o m e tr u o s k a li z u p e łn ie n ie z w ią z a n e j z s u b s t a n c j ą z a w a r t ą w r o z tw o r z e . W w ię k sz o śc i w y p a d k ó w j e d n a k p o s tę p o w a n ie t a k i e m o ż e b y ć u s p r a w ie d liw io n e te m , że d la d u ż e j lic z b y r o z tw o ró w u ło ż o n e s ą t a b lic e w k t ó r y c h p o d a n e są o d p o w ia d a ją c e s to p n io m s k a li u ż y te g o a re o - m e tr u ( B ig , B e i i nne) c ię ż a r y w ła ś c iw e ro z tw o r u o ra z z a w a r to ś ć w r o z tw o r z e c ia ła ro z p u s z c z o n e g o . J e ś li j e d n a k w e ź m ie m y p o d u w a g ę z a w ie s in ę d r o ż d ż y w b rz e c z c e , z k t ó r ą s ta le m a m y do c z y n ie n ia w p r z e m y ś le fe r m e n t a c y j n y m , w s z c z e g ó ln o ś c i p r z y f a b r y k a c ji d r o ż d ż y p r a s o w a n y c h , s tw ie r d z ić m u s im y , że p o w s z e c h n e s to s o w a n ie t a m a r e o m e tr u B a l lin g a , n a p r z y k ł a d do k o n tr o lo w a n ia s to p n ia r o z m n a ż a n ia s ię k o m ó r e k d ro ż - d ż o w y c h w c z a s ie f e r m e n ta c ji, p o z b a w io n e j e s t w s z e lk ie j p o d s ta w y . J u ż w s tę p n e r o z w a ż a n ia p r o w a d z ą n a s do w n io s k u , że o b s e r w o w a n e w s k a z a n ie a r e o m e tr u B ig j e s t fu n k c ją p r z y n a jm n ie j d w ó c h c z y n n ik ó w : z a w a r to ś c i d r o ż d ż y w b rz e c z c e o ra z g ę s to ś c i s a m e j b r z e c z k i. S t ą d w y n ik a , że p o s łu g iw a n ie się a r e o m e tr e m n ie p o z w a la n a w e t n a ja k o ś c io w e o r je n to w a n ie się w p r z e b ie g u p r o c e s u ro z m n a ż a n ia s ię k o m ó r e k , n ie m ó w ią c ju ż o jeg o ilo śc io w e m u ję c iu . G d y b y j e d n a k m o ż n a b y ło p r z e d s ta w ić w a g ę k o m ó r e k d r o ż d ż o w y c h w p ły n ie , j a k o f u n k c ję w s k a z a ń a r e o m e tr u , m ie lib y ś m y m o ż n o ś ć ła tw e g o i s z y b k ie g o o z n a c z a n ia ilo śc i d r o ż d ż y w b a d a n y m p ły n ie .
M e t o d a b e z p o ś r e d n i a . J e d y n ą m e t o d ą, k t ó r a d o ty c h c z a s do te g o c e lu p r o w a d z iła , b y ło b e z p o ś r e d n ie o d s ą c z e n ie d r o ż d ż y , z w y k le n a le jk u B u c h n e r a p o d z m n ie js z o n e m c iś n ie n ie m . J e s t to m e to d a u c ią ż liw a i w y m a g a ją c a d łu ż sz e g o c z a s u , g d y ż z p o c z ą tk u czę ść k o m ó r e k z w y k le p rz e z s ą c z e k p rz e c h o d z i, z a ś p o d k o n ie c , g d y w a r s tw a d r o ż d ż y s t a j e się g r u b s z a , s ą c z e n ie id z ie o p o r n ie . W a g a o t r z y m a n e g o o s a d u w a h a ć się m o ż e b a r d z o s iln ie z a le ż n ie o d je g o w y s u s z e n ia . A b y m ie ć w y n i k i, k t ó r e d a d z ą się p o r ó w n a ć , n a le ż y p o d a ć d la j a k i e j z a w a r to ś c i w o d y w a g a d r o ż d ż y j e s t o z n a c z o n a , i n a s t ę p n i e p rz e lic z y ć n a u s t a l o n ą , w z o rc o w ą z a w a r to ś ć w o d y . D la o t r z y m a n ia w y n ik ó w ś c is ły c h k o n ie c z n e w ię c j e s t
k a ż d o r a z o w e o z n a c z a n ie s u c h e j s u b s t a n c j i , co w y m a g a t a k d u ż e g o n a k ł a d u c z a s u , że z m u sz a n a jc z ę ś c ie j do p r z y jm o w a n ia w y n ik ó w p r z y b liż o n y c h , o n ie z n a n y m s to p n iu p r z y b l i ż e n ia . P o n iż e j p o d a ję w z ó r o g ó ln y , p o z w a la ją c y z d a n e j w a g i d r o ż d ż y M , o p e w n e j p re e n to w e j z a w a r to ś c i s u c h e j s u b s t a n c j i S . o b lic z y ć w a g ę M 0 d la z a w a rto ś c i p ro c e n to w e j s u c h e j s u b s t a n c j i S 0, p r z y ję te j za w z o rc o w ą :
M 0 — M ~ . . . . (1)
‘-’o
N a jle p ie j o d p o w ia d a w a r u n k o m p r a k - r y c z n y m w a r to ś ć S 0 — 3 0 % .
M e t o d a l i c z e n i a k o m ó r e k w s p e c j a l n e j k a m e r z e , s to s o w a n a n ie j e d n o k r o t n i e w p r a k t y c e l a b o r a t o r y j n e j , n ie m o ż e rz e c z p r o s t a n a d a w a ć się , je ś li c h o d z i o o z n a c z a n ie w a g i d r o ż d ż y z a w ie s z o n y c h .
M e t o d a a r e o m e t r y c z n a . A b y z n a le ź ć z a le ż n o ś ć m ię d z y B ig z a w ie s in y d ro ż d ż y , a z a w a r to ś c ią w n ie j d r o ż d ż y , p r z y d a n e j g ę s to ś c i p ły n u w k t ó r y m d ro ż d ż e s ą z a w ie s z o n e , n a le ż a ło o z n a c z a ć B ig d la m o ż liw ie d u ż e j lic z b y z a w ie s in o z n a n e j w n ic h z a w a r to ś c i d r o ż d ż y . J a k o m ia r ę z a w a r to ś c i d r o ż d ż y b ę d z ie m y w d a ls z y m c ią g u r o z u m ie li w a g ę d r o ż d ż y w je d n o s tc e o b ję to ś c i z a w ie s in y , s p r a s o w a n y c h do z a w a r to ś c i w n ic h 3 0 % s u c h e j s u b s t a n c j i . P r z y ję c ie , j a k o m i a r y z a w a r to ś c i d r o ż d ż y s to s u n k u w a g i ic h do o b ję to ś c i z a w ie s in y , p o d y k to w a n e j e s t w z g lę d a m i n a t u r y p r a k t y c z n e j , g d y ż o w ie le ła tw ie j i d o k ła d n ie j m o ż n a w p r a k t y c e f a b r y c z n e j o z n a c z y ć o b ję to ś ć z a w ie s in y , a n iż e li je j w a g ę . O z n a c z m y p r o c e n to w ą z a w a r to ś ć d r o ż d ż y w z a w ie s in ie , w g/cms p rz e z A , w s k a z a n ie a r e o m e tr u B a llin g a w z a w ie s in ie p rz e z B ig , z a ś w s k a z a n ie a r e o m e tr u B a llin g a w p ły n ie b e z d r o ż d ż y p rz e z B lg 0.
M e t o d y k a . A ż e b y z n a le ź ć A , ja k o f u n k c ję B ig d la d a n e j s ta łe j w a r to ś c i B lg 0 p ły n u (w o d y a lb o b rz e c z k i) w k t ó r y m d r o ż d ż e s ą z a w ie s z o n e , p o s tę p o w a n o w s p o s ó b n a s t ę p u ją c y . D ro ż d ż e p r a s o w a n e ro z p u s z c z a n o w c y lin d r z e m ia r o w y m w ta k i e j ilo ś c i c ie c z y , a b y o t r z y m a ć ż ą d a n y % / I d r o ż d ż y w z a w ie s in ie . D o p o m ia r ó w u ż y w a n o d r o ż d ż y p r a s o w a n y c h o z a w a r to ś c i o d 2 9 do 3 1 % s u c h e j s u b s t a n c j i ,
4 P R Z E M Y S Ł C H E M I C Z N Y 1!) (l'J35) g d y ż p r z e k o n a n o się , że ta k i e w a h a n i a s u c h e j
s u b s t a n c j i n ie m a j ą w p ły w u n a w y n i k p o m ia r u . D ro ż d ż e r o z r a b ia n o n a j p i e r w d o k ła d n ie w n ie w ie lk ie j ilo śc i p ły n u , n a s t ę p n i e sp łó - k iw a n o do c y lin d r a o p o je m n o ś c i 2 5 0 cm 3 a lb o 5 0 0 c/n5 i p o w y m ie s z a n iu o z n a c z a n o p o 3 — 5 m i n u t a c h w a r to ś ć B ig w t e m p e r a t u rz e 20°C. P o s łu g iw a n o się s p r a w d z o n e m i a re o - m e t r a m i B a llin g a z t e r m o m e t r e m i s k a l ą do w p r o w a d z e n ia p o p r a w e k n a t e m p e r a t u r ę . P o d o la n iu do z a w ie s in y w c y lin d r z e n o w e j o k r e ś lo n e j ilo ś c i p ł y n u o t y m s a m y m B lg 0, m o ż n a b y ło o z n a c z y ć d a ls z ą w a r to ś ć B ig ' < B ig d la p r o c e n to w e j z a w a r to ś c i d r o ż d ż y A ' < A . P o d s ta w o w e p o m i a r y w y k o n a n o z z a w ie s in ą d r o ż d ż y w w o d z ie w o d o c ią g o w e j o B lg 0 = 0 ,6 d la w a r to ś c i A o d 1,0 d o 50 . W z a w ie s in a c h r z a d k ic h , m n ie j w ię c e j do 5° B ig z ła tw o ś c ią z r o b ić m o ż n a o d c z y ta n ie z d o k ła d n o ś c ią do 0 ,0 5 ° B ig , w b a r d z ie j g ę s ty c h z d o k ła d n o ś c ią d o 0 ,1 ° B ig . Z a w ie s in y b a r d z o g ę s te , o B l g > 12 w k t ó r y c h d o k ła d n e o d c z y ta n ie B ig n a s t r ę c z a t r u d n o ś c i, n a le ż y u p r z e d n io ro z c ie ń c z y ć d w u k r o tn ie p ł y n e m p o s i a d a j ą c y m tę s a m ą w a r t o ś ć B lg 0, co b r z e c z k a w7 z a w ie s in ie b a
d a n e j, z a ś o t r z y m a n y w y n i k p o d w o ić . W p r a k t y c e wry s t a r c z a j e d n a k n a jc z ę ś c ie j p r z y ję c ie w a r to ś c i w y k r e ś lo n y c h n a r y c i n i e 1 p r z e z e k s t r a p o l a c j ę . Z n iż e j p o d a n e g o r ó w n a n ia (4), w k t ó r e m w a r to ś ć F z b liż o n a j e s t do 5 -iu w y n ik a , że z a p o m o c ą m e t o d y a r e o m c - tr y c z n e j z m ie r z y ć m o ż e m y je s z c z e z a w a r to ś ć d r o ż d ż y , wry n o s z ą c ą 0 ,2 5 % w r z a d k ic h , z a ś 0 ,5 % w g ę s ty c h z a w ie s in a c h .
P o w y k o n a n i u sz c z e g ó ło w e j s e r ji p o m ia ró w n a w o d z ie o B lg 0 = 0 ,6 , w y k o n a n o je s z c z e s e r ję p o m ia r ó w n a 'i n n e j w o d z ie o B lg 0 — 0 ,4 , o r a z n a b r z e c z k a c h m e la s o w y c h o B lg 0 = 1,0, 1,6, 2 ,7 . W y n ik i p o m ia ró w ' p r z e d s ta w io n e s ą g r a f ic z n ie n a r y c in ie 1.
O tó ż n a t y c h m i a s t w id o c z n e je s t , że k rz y w re n a w y k r e s ie b ie g n ą w je d n a k o w e j o d le g ło ś c i w z g lę d e m s ie b ie . G d y b y ś m y k a ż d ą z n ic h p r z e s u n ę li ró w n o le g le w z g lę d e m sw eg o k ie r u n k u n a p o c z ą te k u k ła d u , c z y li z m n ie js z y li o d c ię tą k a ż d e g o p u n k t u o wra r t o ś ć B lg 0, w ó w c z a s o t r z y m a l i b y ś m y ty lk o j e d n ą k r z y w ą .
O z n a c z a to , że d l a k a ż d e j d a n e j w a r t o ś c i A r ó ż n i c a (B ig — B lg 0), k t ó r ą o z n a c z y m y p r z e z A B lg j e s t s t a ł a , n i e z a l e ż n i e o d w a r t o ś c i B lg 0. W o b e c te g o , że w p r z e m y ś le f e r m e n t a c y j n y m m a m y o b e c n ie do c z y n ie n ia p r z e w a ż n ie z r o z tw o r a m i b a r d z o ro z c ie ń c z o n e m i, p o p r z e s ta łe m n a w y k o n a n i u p o d a n y c h k i l k u s e r y j p o m ia r ó w , a c z k o lw ie k p r z e k o n a łe m się n a p o je d y n c z y c h p o m i a r a c h d la b a r d z ie j g ę s ty c h b rz e c z e k , że i wrt e d y w a r t o ś ć A z a le ż n a j e s t ty lk o o d A B lg , n ie z a le ż n a z a ś o d g ę s to ś c i s a m e j b r z e c z k i, c z y li o d w a r to ś c i B lg 0. D la d a n e j wra r to ś c i A j e s t w ię c : B ig — B lg 0 = const = \ B l g . . (2)
s k ą d
B l g = B l g 0 + \ B l g . . . (3) R ó w n a n ie (3) n a le ż y i n t e r p r e t o w a ć w n a s t ę p u j ą c y s p o s ó b . W s k a z a n ie a r e o m e t r u j e s t s u m ą d w ó c h w ie lk o ś c i: g ę s to ś c i b rz e c z k i o ra z u d z ia łu k o m ó r e k d r o ż d ż o w y c h w w s p i e r a n iu a r e o m e t r u . M e c h a n iz m te g o w y p ie r a n ia j e s t n ie w ą tp liw ie d o ść z ło ż o n y (s iły p r z y le g a n ia , c iś n ie n ie h y d r o s t a t y c z n e z a p o ś r e d n i c t w e m k o m ó r e k , p la s m o liz a w z g lę d n ie t u r g o r i in n e ) i n ie b ę d z ie m y się n i m o b e c n ie z a j m o w a li. S tw ie r d z im y ty l k o , że j a k z r ó w n a n ia (2) w y n ik a , z a w a r to ś ć d r o ż d ż y w b r z e c z c e z a le ż y p r a k t y c z n i e w y łą c z n ic o d w a r to ś c i A B ig , k t ó r ą za k a ż d y m r a z e m ła tw o o z n a c z y ć w p r a k t y c e . W y s t a r c z y z m ie r z y ć B ig z a w ie s in y , a n a s t ę p n i e p r z e s ą c z y ć t a k ą ty lk o ilo ść, j a k a j e s t k o n ie c z n a d o p o m ia r u a re o - m e tr y c z n e g o i o z n a c z y ć B lg 0 b r z e c z k i.
Rycina i.
Z r ó w n a n ia (3) w y n ik a , że d la B lg 0 = 0, B ig = A B ig , a w ię c p r z e n o s z ą c k r z y w e r y c in y 1 w p o c z ą te k u k ł a d u o t r z y m a m y w y k re s f u n k c ji: A = j ( l B l g ) . F u n k c j a ta p r z e d s t a w i o n a j e s t n a r y c in ie 1.
Z a le ż n o ś ć yl o d A B ig p r z e d s ta w ić m o ż n a w' p ie rw s z e m p r z y b liż e n iu p rz e z f u n k c ję l in - jo w ą :
A = F \ B l g = F ( B l g — B l go) . (4) g d z ie F j e s t s p ó łc z y n n ik ie m p r o p o r c jo n a l
n o ś c i.
W a r t o ś ć F j e s t je d n a k , j a k z p o m ia r ó w w y n ik a , z a le ż n a o d A B ig , g d y ż m a le je n ieco ze w z r o s te m A B ig , z m ie n ia ją c się w g r a n i
c a c h o d 5 d o 4 ,3 . W s p o s ó b d o ś ć d o k ła d n y o d tw o r z y ć m o ż n a z a le ż n o ś ć A o d ABLg, p r z e d s ta w io n ą n a r y c in ie 1, je ś li p r z y j ą ć n a F w a r to ś c i p o d a n e w n a s tę p u ją c e j ta b li c y 1.
N a le ż y z a z n a c z y ć , że p o d a n e w a r to ś c i F m o g ą p r a w d o p o d o b n ie u le g a ć n ie z n a c z n y m
1!) (1935) P R Z E M Y S Ł CII EM 1CZNY w a h a n io m w z a le ż n o ś c i o d r a s y , g e n e r a c ji
i in n y c h w ła ś c iw o ś c i d r o ż d ż y . TABLICA i.
ABig o—o,S 0,5—1 1—3 3 - 8 8— 12
F 5.o 4,8 4.6 4.45 4.35
P o d a n a w n in ie js z e j p r a c y m e to d a a re o - m e t r y c z n a s p r a w d z o n a z o s ta ła w ie lo k r o tn ie p r z y o z n a c z e n iu ilo śc i d r o ż d ż y n a w a r s z ta c ie f a b r y c z n y m . P o d a m y n iż e j k ilk a p r z y k ła d ó w je j z a s to s o w a n ia . P o s łu g iw a ć s ię p r z y t e m b ę d z ie m y o p ró c z p o d a n e g o w z o ru (4) i t a b l i c y 1 ró w n ie ż n a s t ę p u j ą c e m i w z o ra m i:
i v = Q,S7 a -\ -b . . . . (6) w k t ó r y c h o z n a c z a :
a - — c a łk o w itą ilo ść d r o ż d ż y w z a w ie s in ie , b -— o b ję to ś ć p ły n u , b e z d ro ż d ż y ,
v — o b ję to ś ć z a w ie s in y .
S p ó łc z y n n ik 0 ,8 7 j e s t to o b ję to ś ć w ła ś c i
w a d r o ż d ż y z a w ie s z o n y c h w b rz e c z c e . W a r to ś ć 0 ,8 7 cm3/g, j e s t ś r e d n ią z lic z n y c h p o m ia ró w . S tw ie r d z o n o p r z y t e m , że o b ję to ś ć w ła ś c iw a d r o ż d ż y z a w ie s z o n y c h j e s t p r a k t y c z n i e n ie z a le ż n a o d g ę s to ś c i z a w ie s in y . Z a z n a c z a m y je d n o c z e ś n ie , że o b ję to ś ć w ła ś c iw a d r o ż d ż y p r a s o w a n y c h w y n o s i o k o ło 0 ,9 5 cma/g.
Z a s to s o w u ją c m e to d ę a r e o m e t r y c z n ą do o z n a c z e n ia w y d a jn o ś c i d r o ż d ż y z z a c ie ru , z m ie r z y ć n a le ż y o b ję to ś ć o w k a d z i f e r m e n t a c y j n e j o r a z o z n a c z y ć B ig i B lg u. P o m ia r te n d a je się s z c z e g ó ln ie ła tw o i s z y b k o u s k u te c z n ić d la te g o , że n ie m a p o t r z e b y d la o z n a c z e n ia B lg 0 f iltr o w a ć z a w ie s in y , lecz m o ż n a s k o r z y s t a ć w p r o s t z b r z e c z k i o d c h o d z ą c e j z se p a r a t o r ó w . S to s o w a ć n a le ż y w z ó r (4) i (5).
P r z y p o r ó w n y w a n iu w y d a jn o ś c i d ro ż d ż y o b lic z o n e j n a z a s a d z ie o p is a n e j m e t o d y z ilo ś c ią z w a ż o n ą p o p r a s o w a n iu , m o ż n a b y ło s tw ie r d z ić d o s k o n a łą z g o d n o ś ć w y n ik ó w av
g r a n ic a c h 3 % o g ó ln e j w a g i. W y n i k i z u p e łn ie
z g o d n e o tr z y m y w a n o z a ró w n o d la d r o ż d ż y w b rz e c z c e b a r d z o ro z c ie ń c z o n e j, z j a k ą m a m y do c z y n ie n ia p r z y k o ń c o w y c h g e n e r a c ja c h , ja k i d la d r o ż d ż y m a c ie r z y s ty c h , f e r m e n tu j ą c y c h n a b r z e c z k a c h g ę s ty c h .
B a d a j ą c z a w ie s in ę i b r z ę c z k ę o w ię k s z e j z a w a r to ś c i p o w ie tr z a , C 0 2 lu b a lk o h o lu , z a le ca się p ł y n o d p o w ie tr z y ć p rz e z u m ie s z c z e n ie go n a k r ó t k i c z a s n p . w k o lb ie p ró ż n io w e j, p o łą c z o n e j z p o m p k ą s s ą c ą .
M o ż e m y ró w n ie ż , g d y d a n a j e s t c a łk o w ita o b ję to ś ć z a w ie s in y w k a d z i f e r m e n ta c y jn e j u, o r a z z m ie r z o n y z o s ta ł B ig i B lg 0, o b lic z y ć zo- s o b n a o b ję to ś ć z a w ie s z o n y c h d r o ż d ż y 0 ,8 7 a, o r a z o b ję to ś ć s a m e j b rz e c z k i b, ze w z o ró w (4), (5) i (6). Z g o d im ś ć o b lic z e n ia z p o m ia r e m b e z p o ś r e d n im j e s t b a r d z o d o b r a .
P o z a p o d a n e rn i p r z y k ł a d a m i s to s o w a łe m m e to d ę a r e o m e t r y c z n ą do z n a le z ie n ia k rz y w e j r o z m n a ż a n ia się k o m ó r e k d r o ż d ż o w y c h w c z a s ie f e r m e n ta c ji, o z n a c z a ją c w o k r e ś lo n y c h o d s tę p a c h c z a s u z a w a r to ś ć p r o c e n to w ą d r o ż d ż y A , o ra z o g ó ln ą o b ję to ś ć z a w ie s in y .
N ie o c e n io n e w p r o s t u s łu g i o d d a je je d n a k m e to d a a r e o m e tr y c z n a p r z y b a d a n i u p ro c e s u s e p a r a c ji i p r z e m y w a n ia d r o ż d ż y , o m ó w io - n e m s z e rz e j w n a s t ę p n y m ro z d z ia le .
Z a slo śp w a n ie metody areom elrycznej do ba
d a n ia procesu se p a ra c ji i p rzem yw a n ia droż
dży w drożdżowni.
S e p a r a c j ą n a z y w a m y w d r o ż d ż o w n i p r o ces u s u w a n ia b r z e c z k i z z a w ie s in y d r o ż d ż y w b rz e c z c e p o s k o ń c z o n e j f e r m e n ta c ji, p r z y p o m o c y s p e c ja ln y c h w iró w e k z w a n y c h s e p a r a t o r a m i . S e p a r a t o r y o d d z ie la ją 9 0 -—- 9 5 % b r z e c z k i, k t ó r a p r z e w a ż n ie tw o r z y ś c ie k i fa b r y c z n e , a lb o te ż je ś li z a w ie r a o d p o w ie d n ią ilo ść a lk o h o lu , id z ie n a a p a r a t o d p ę d o w y . P o z o s ta ła p o s e p a r a c j i g ę s ta z a w ie s in a — m le k o d ro ż d ż o w e — p o w y m ie s z a n iu z w o d ą p o d d a n a z o s ta je p o w tó r n e j s e p a r a c j i w d ru g ie j g r u p ie s e p a r a t o r ó w i w re s z c ie ro z c ie ń c z o n ą b rz e c z k ę o d d z ie la się n a b ł o t n i a r k a c h , o t r z y m u ją c w r a m a c h d ro ż d ż e p r a s o w a n e o z a w a r to ś c i o k o ło 7 0 % w ilg o c i. O p is a n y s c h e m a t s e p a r a c ji i p r z e m y w a n ia p r z e d s ta w io n y j e s t n a r y c in ie 2 . S c h e m a t t e n p r z y j ę t y j e s t
¿r h ie s i/i r d r o ż d ż y u
BRZEC2CE
nLeno
DROŻOŻOHE khoź
FER/1EN-
TUCYj/if! 1 rotory
UL EHO DRD2D20- J / HE RO tCIEH- f C2ONE UOOO. f 5 E PR -
~ - BLCS RRTORY
/ILEHO
DROŻDŻOUE
KftDŻ
DO PRZE- nYURNtR
DROŻDŻY
Rycina z.
6 P R Z E M Y S Ł C H E M ICZN Y
19 (1935) w w ię k s z o ś c i f a b r y k d r o ż d ż y , a c z k o lw ie k z a
c h o d z ić m o ż e w p e w n y c h w y p a d k a c h p o tr z e b a d w u - i k i l k u k r o t n e g o p r z e m y w a n ia i s e p a r o w a n i a .
W p ro c e s ie s e p a r a c ji ro z r ó ż n ić m o ż e m y c z te r y k o le jn e z a w ie s in y d r o ż d ż y w b rz e c z c e , p o s ia d a ją c e w a r to ś c i B a llin g a , k t ó r e o z n a c z a ć b ę d z ie m y s y m b o la m i B ig z o d p o w ie d n im in d e k s e m u d o łu , j a k to j e s t z a z n a c z o n e w o d p o w ie d n ic h m ie js c a c h n a r y c in ie 2 . Z a w sz e je s t Big., > B ig j i B I g t > Blg.Ą. B a llin g b r z e c z k i o d c h o d z ą c e j z p ie r w s z y c h s e p a r a t o ró w o z n a c z m y p rz e z B lg '0, z d r u g ic h s e p a r a to r ó w p rz e z B ig " 0. N iż e j, p o k a ż ę , że po w y k o n a n iu o z n a c z e n ia t y c h 6 -iu r ó ż n y c h w a r to ś c i B a llin g a p o z n a ć b ę d z ie m y m o g li w s z y s t k ie s t a d j a i c a ł o k s z t a ł t p r o c e s u s e p a r a c j i i p r z e m y w a n ia d r o ż d ż y , g d y ż b ę d z ie m y w s t a n ie o z n a c z y ć :
I. p r o c e n t o w ą z a w a r to ś ć d r o ż d ż y w z a w ie s in ie , w k a ż d e j fa z ie s e p a r a c j i ,
I I . ilo ść i s k ł a d p ły n ó w w p o s z c z e g ó ln y c h s t a d j a c h s e p a r a c j i , c z y li z a w a r t o ś ć w t y c h p ły n a c h b r z e c z k i p ie r w o tn e j i w o d y ,
I I I . ilo ś ć d o d a n e j d o p r z e m y w a n ia w o d y . IV . ilo ści u s u n ię te j b r z e c z k i i w o d y po p ie rw s z e j i d r u g ie j s e p a r a c j i , a s t ą d o g ó ln ą ilo ś ć śc ie k ó w ,
V . s to p ie ń p r z e m y c ia d r o ż d ż y ,
V I. sp ra w rn o ś ć d z ia ła n ia s e p a r a to r ó w , w y r a ż o n ą ja k o s t o s u n e k p ł y n u u s u n ię te g o w c z a sie s e p a r a c j i do p ł y n u p r z e p u s z c z o n e g o p rz e z s e p a r a t o r .
S y s te m a ty c z n e b a d a n i e k o le jn y c h e ta p ó w s e p a r a c j i , n a p r z y k ła d z ie z a c z e r p n ię ty m z p r a k t y k i , p r z e d s ta w io n o w t a b l i c y 2. T a b lic a 2 z a w ie r a c z te r y k o lu m n y o d p o w i a d a j ą ce k o le jn o c z te r e m s t a d j o m s e p a r a c j i , z a z n a c z o n y m n a s c h e m a c ie r y c i n y 2. T a b lic a p o d z ie lo n a j e s t n a sz e ść d z ia łó w p o z io m y c h , w k t ó r y c h r o z w ią z y w a n e s ą k o le jn o w y ż e j w y s z c z e g ó ln io n e z a g a d n ie n ia , d o ty c z ą c e p r z e b ie g u s e p a r a c j i d r o ż d ż y .
W d z ia le p ie r w s z y m w a r to ś c i B ig i B lg 0 są o z n a c z o n e d o ś w ia d c z a ln ie z a p o m o c ą a re o - m e tr u (B lg 2 i Blg.i są ś r e d n i e d la p ie rw s z e j i d r u g ie j g r u p y s e p a r a to r ó w ) , z a ś A B ig o b li
c z o n e j e s t n a p o d s ta w ie w z o ru (2 ), p r z y c z e m p r z y p o d a n y m s c h e m a c ie s e p a r a c j i w a ż n e s ą n a s t ę p u j ą c e z a le ż n o ś c i:
B lg 0l = B lg 0, = Blg> 0 . . . (7) B lg 0a= B l g 0i = B l g " 0 . . . (8) g d y ż g ę s to ś ć b rz e c z k i n a s k u t e k s e p a r a c ji z m ia n ie n ic u le g a . S t ą d w y n ik a , że:
AB l g i = B l g r - B l g 0 . . . (9)
\ B l g 2 = iB L g 2 — B lg 'n . . . ( 1 0 )
A
B lg R = Big.A—
B lg " 0 . . .(11)
AB l g , ^ = B l g , - B l g \ . . . (12)
S p ó łc z y n n ik i F w z ię to z ta b li c y 1, a n a s tę p n ie p o d łu g w z o ru (4) o b lic z o n o w a r to ś c i A . P o o b lic z e n iu o b ję to ś c i z a jm o w a n e j p r z e z d r o ż d ż e z a w ie s z o n e : A ' = 0 ,8 7 A , o b li- TABLICA 2.
D z i a ł R u b r y k a Przed I-ą
separacją
Po I-ej separacji
Przed Il-ą separacją
Po Ii-ej separacji
I. 1. B ig ... 2,40 11,70 1,85 12,40 2. Big0 ... 1,70 1,70 0,65 0,65
■0 3- AB/g = Big — Blg0 ... 0,70 10,00 1,20 U .75
drożdży w zawiesinie 4- 5-
F ...
A — F . A B l g ...
4.80 3.36
4.3S 43.50
4,60 5.52
4.35 51,' i
II.
6. A' — 0,87 A ... 2,92 37.85 4,80 44,47
7- II O O 1 > 97.08 62,15 95.20 54.53
Ilość i sktad płynów 8.
9.
Płyn'drożdże cm3/ g ...
Brzeczka/drożdże cm3/g . . . .
28.90 28.90
1.43 1.43
17.25 i .43
1,09 0,09 III.
W oda do przemycia 10. Woda/drożdże cm3/ g ... 0 0 15,82 1,00
Usunięto:
IV. 11. Płvn;drożdże cm:!/ g ... 0 27,47 0 16,16
Ilość ścieków 12.
13.
Brzeczka/drożdże cm:s/g . . . . Woda/drożdże cm3/ g ...
0 0
27.47 0
0 0
i ,34 14,82 V.
Stopień przemycia 14- P ły n /b rz e c z k a ... — — 12,06 12,06 VI.
Sprawność separatorów 15- Płyn usunięty/płyn % ... — 95,1 — 93,7
I!) (1935) P R Z E M Y S Ł C H E M I C Z N Y
7
c z a r n y w r u b r y c e 7 o b ję to ś ć p ły n u w 100 cm 3 z a w ie s in y , a w t e d y j u ż ro z w ią z a ć m o ż e m y w s z y s tk ie , p o s ta w io n e p rz e z n a s n a p o c z ą tk u z a g a d n ie n ia . O b lic z a m y w r u b r y c e 8 o b ję to ś c i p ł y n u p r z y p a d a j ą c e n a 1 g d r o ż d ż y o z a w a r to ś c i 7 0 % w ilg o c i, z a ś w r u b r y c e 9 i 10 z a w a r to ś ć w t y m p ły n ie b r z e c z k i p ie r w o tn e j i d o d a n e j w o d y , ró w n ie ż n a 1 g d ro ż d ż y . N a s tę p n ie ła tw o j u ż z r o b ić o d p o w ie d n ie o b li
c z e n ia i d la p ły n ó w u s u n ię ty c h . Z a z n a c z a m , że s k ła d p ły n u po d r u g ie j s e p a r a c ji ( r u b r y k a 9 i 10) m o ż e m y z n a le ź ć ty lk o p o ś re d n io , u w z g lę d n ia ją c , że s tę ż e n ie w n im b r z e c z k i j e s t t a k i e s a m e , j a k w p ły n ie p r z e d d r u g ą se p a r a c j ą . .
A b y z ilo ści o b lic z o n y c h n a 1 g o tr z y m a ć ilo śc i c a łk o w ite p ły n ó w , w y s ta r c z y k a ż d ą w a r to ś ć z t a b l i c y p o m n o ż y ć p rz e z c ię ż a r d r o ż d ż y z w a ż o n y c h p o p r a s o w a n iu , w z g lę d n ie o b lic z o n y ze w z o ru (5 ). O tr z y m u je m y w te d y ró w n ie ż o d p o w ie d ź n a z a g a d n ie n ie I I I — ilo ść d o d a n e j w o d y i IV — ilo ść śc ie k ó w .
Iło śc i o b lic z o n e s ą z u p e łn ie z g o d n e z o tr z y - m a n e m i p rz e z b e z p o ś r e d n ie w y m ie r z e n ie o b ję to ś c i w o d y i b r z e c z k i w z b io r n ik a c h . M e to d a o p is a n a j e s t j e d n a k p o d k a ż d y m w z g lę d e m b e z p o r ó w n a n ia p r o s ts z a , n iż b e z p o ś r e d n i p o m i a r o b ję to ś c i, a lb o p o m ia r w y d a jn o ś c i z a p o - m o c ą d a n a id y , lu b in n e g o p r z y r z ą d u , s to s o w a n y c z ę s to ze w z g lę d u n a b a r d z o d u ż e ilości p ły n ó w i o g r a n ic z o n ą p o je m n o ś ć z b io r n ik ó w .
N a jw a ż n ie js z e m b o d a j z p o ś r ó d p o r u s z o n y c h z a g a d n ie ń j e s t V -e: o k re ś le n ie s to p n ia p r z e m y c ia d r o ż d ż y , o d k tó r e g o w z n a c z n e j m ie rz e z a le ż y tr w a ło ś ć d r o ż d ż y p r a s o w a n y c h . B rz e c z k a b o w ie m , k t ó r a p o z o s ta je p o s p r a s o w a n iu w o t a c z a j ą c y m k o m ó r k i d ro ż d ż o w e p ły n ie , r o z k ła d a ją c się w s z y b k im c z a sie w p ły w a u je m n ie n a tr w a ło ś ć d r o ż d ż y , k t ó r a j e s t j e d n ą z n a jw a ż n ie js z y c h c e ch , s t a n o w i ą c y c h o ic h ja k o ś c i. P r z e m y w a n ie w p ły w a ró w n ie ż n a k o lo r d r o ż d ż y .
S to p ie ń p r z e m y c ia d r o ż d ż y o k r e ś lić m o ż e m y p rz e z p o d a n ie ro z c ie ń c z e n ia (w z g lę d n ie s tę ż e n ia ) b r z e c z k i p ie r w o tn e j w p ły n ie o t r z y m a n y m p o w y m ie s z a n iu m le k a d ro ż d ż o w e g o z w o d ą . S t o p i e ń p r z e m y c i a w y r a ż a ć b ę d z i e m y p r z e z s t o s u n e k o b j ę t o ś c i p ł y n u d o o b j ę t o ś c i b r z e c z k i p i e r w o t n e j . W o b e c n ie je d n a k o w e g o s tę ż e n ia b rz e c z e k po f e r m e n ta c ji m ło d s z y c h i s t a r s z y c h g e n e r a c y j d r o ż d ż y b y ło b y b a r d z ie j śc isłe p o d a w a n ie s t o p n i a p r z e m y c ia w p r o c e n ta c h w a g o w y c h . R ó ż n ic a w w y n ik u j e s t j e d n a k t a k m a ła , że p o p r z e s t a n i e m y n a b a r d z ie j p r o s te m o b lic z e n iu w p r o c e n ta c h o b ję to ś c io w y c h .
W re s z c ie w d z ia le V I - m t a b l i c y 2 p o d a n a j e s t s p r a w n o ś ć s e p a r a t o r ó w p ie rw s z e j i d r u g ie j g r u p y , w y z n a c z o n a p rz e z s t o s u n e k o d p o w ie d n ic h w a r to ś c i z r u b r y k 11 i 8.
G łó w n e w y n ik i b a d a n i a s e p a r a c ji m o ż n a u ją ć , w z a le ż n o ś c i o d w a r to ś c i A B lg w n a s t ę
p u j ą c e w z o r y o g ó ln e . N a le ż y ty lk o w z ią ć p o d u w a g ę , że o b ję to ś ć V p ły n u , p r z y p a d a ją c a n a 1 g d ro ż d ż y w y r a ż a się ró w n a n ie m :
V _ 100 — F '\ B l g
A F A B lg w k tó r e m F ' = 0 , 8 7 F . Ilo ś ć d o d a n e j do p r z e m y c ia w o d y w cm 3/g, o b lic z y ć m o ż n a , j a k o ró ż n ic ę :
1 0 0 — F ' 3A B lg 3 100 — F \ A B lg 2
F 3A B lg3 F 2\ B ! g 2
100 (F.,A Big:, — F 3A B lg 3)
F 2 F 3 A B ig 3 \ B l g 3 . (13) P o d a liś m y w z ó r o g ó ln y , k t ó r y m o ż e b y ć j e d n a k u p r o s z c z o n y , je ś li się z a ło ż y , ze w z g lę d u n a m a łe r ó ż n ic e m ię d z y s p ó łc z y n n ik a m i:
F x = F 2 = F , = F 4 = F = 4 , 5 ; F \ = F '., =
= F \ = F \ = F ' = 3 , 9 . (14) O tr z y m a m y w ó w c z a s w z ó r p r z y b liż o n y :
Ilo ś ć wody do p rz e m y cia — _ 100 (A B lg 2 — A B lg 3)
F A Big., A BI;]., ■ (15)
k t ó r y d a je d o k ła d n o ś ć w y n ik ó w p r a k t y c z n i e z u p e łn ie w y s ta r c z a ją c ą , z a ś j e s t o w ie le b a r d z ie j p r z e j r z y s t y , n iż w z ó r (13). W d a ls z y m c ią g u p o d a m y w z o r y o g ó ln e , o p a r t e n a z a ło ż e n iu (14).
S to p ie ń p r z e m y c ia d r o ż d ż y w y r a ż o n y b ę d z ie w z o re m :
S lo p ie ń przem ycia — ( 1 0 0 —F 'A B ig 3) A B ig 2
" (1 0 0 — F 'A B lg 2) A B lg 3 (16) A ż e b y p r z e m y w a n ie d r o ż d ż y o d b y w a ło się w s p o s ó b r a c j o n a l n y i p o z b a w io n e b y ło p r z y p a d k o w o ś c i, j a k a d o ty c h c z a s z w y k le w p r z e p r o w a d z e n iu te j c z y n n o ś c i p a n u je , n a le ż y z g ó ry , n a p o d s ta w ie s z e re g u p r ó b p r z e m y w a n ia i o b s e r w ą c y j n a d k o lo re m i t r w a ło ś c ią d r o ż d ż y u s ta lić , j a k i s to p ie ń p r z e m y c ia j e s t n a jd o g o d n ie js z y w d a n y c h w a r u n k a c h f a b r y k a c j i . O ile się o k a ż e , że m o ż n a b e z s z k o d y d la ja k o ś c i d r o ż d ż y p r a c o w a ć , u t r z y m u j ą c m n ie js z y n iż p r z e d te m s to p ie ń p r z e m y c ia , w ó w c z a s d a j e m y m n ie j w o d y , o b lic z a ją c ilo ść je j p r z y d a n y m \ B l g 2 (a w ięc d a n e j s z y b k o ś c i o b r o tó w s e p a r a t o r a i d a n y m p r z e k r o ju d y s z e k ) w te n s p o s ó b , że n a j p i e r w d la u s ta lo n e g o z g ó r y s t o p n i a p r z e m y c ia ze w z o ru (16) o b lic z a m y A B lg A, ja k i n a le ż y u tr z y m y w a ć , a s t ą d ze w z o ru (15) p o t r z e b n ą ilo ś ć w o d y . G d y b y n a le ż a ło p r z e c iw n ie z w i ę k s z y ć s to p ie ń p r z e m y c ia , w ó w c z a s m o ż n a , a lb o : 1) z w ię k s z y ć ilo ść w o d y o b lic z a ją c w a n a lo g ic z n y , j a k w y ż e j o p is a n o s p o s ó b , a lb o te ż 2) p r z y d a n e j, lu b n a w e t m n ie js z e j ilo ści w o d y ( k tó r e j z w ię k s z e n ie j e s t c z ę s to ze w z g lę
s
P R Z E M Y S Ł C H E M I C Z N Y 19 (1935) d u n a ś c ie k i n ie p o ż ą d a n e ) , z a m ie n ić d y s z k is e p a r a t o r ó w n a in n e o m n ie js z y m p r z e k r o ju , z w ię k s z a ją c p r z ę z to w a r to ś ć A B lg 2. W y n ik o s t a t e c z n y b ę d z ie w o b u w y p a d k a c h j e d n a k o w y , j e d n a k w w y p a d k u 2) c z a s s e p a r a c j i m o ż e się p r z e d łu ż y ć . O z a s to s o w a n iu p ie r w szeg o lu b d ru g ie g o ś r o d k a d la u z y s k a n ia le p sz e g o p r z e m y c ia d e c y d u j ą w y łą c z n ie w z g lę d y k a l k u l a c y j n e .
Ilo ś ć ś c ie k ó w p o w s ta ły c h p o d c z a s s e p a r o w a n ia i p ra so w ra n ia d r o ż d ż y o b lic z y ć m o ż e m y ze w z o ru , p o d a ją c e g o s u m ę ilo ś c i p ł y n u p r z e d p ie r w s z ą s e p a r a c j ą i w o d y d o d a n e j do p r z e m y c ia , w cm 3/g d ro ż d ż y .
d z ie m y p r a c o w a li, j a k z a z w y c z a j d o ty c h c z a s n a ś le p o , lecz m a m y m o ż n o ś ć w k a ż d e j c h w ili s k o n tr o lo w a ć p r z e b ie g s e p a r a c j i i p r z e m y w a n ia d r o ż d ż y i p r o w a d z ić go z g o d n ie z u s ta lo n e - m i p rz e z n a s n o r m a m i, z a p e w n ia j ą c e m i n a j le p s z y s k u t e k p o d w z g lę d e m ja k o ś c i p r o d u k t u i p o d w z g lę d e m e k o n o m ic z n y m .
Z a z n a c z a m y w k o ń c u , że p o d a n e r o z w a ż a n ia i w z o r y m a j ą z n a c z e n ie o g ó ln ie js z e , g d y ż m o g ą b y ć w a n a lo g ic z n y s p o s ó b z a s to s o w a n e d o b a d a n i a p r z e b ie g u s e p a r a c j i n ie - t y lk o d r o ż d ż y , lecz i in n y c h c ia ł z a w ie s z o n y c h w p ły n ie , g d y o k r e ś lo n e z o s t a n ą c h a r a k t e r y s ty c z n e d la t y c h c ia ł s p ó łc z y n n ik i F i F ' . Ilo ś ć ścieków ■■ 100 {A B lg xA B lg t -\ -A B lg 2 A B lg a — A B ig , A B ig ,) F r
F A B ig tA Big., B lg s F (17)
R z e c z y w is ta ilo ść śc ie k ó w j e s t o c z y w iś c ie n ie c o w ię k s z a , g d y ż n ie m o ż e t u b y ć u w z g lę d n io n a wro d a do p o p łó k iw a n ia , m y c ia i t . p . C h c ą c o z n a c z y ć o s o b n o ilo ś ć b r z e c z k i u s u n ię te j p rz e z s e p a r a t o r y , n a le ż y o d w a r to ś c i o tr z y m a n e j ze w z o ru (17) o d ją ć w ie lk o ś ć :
~~ ~ ^ K B I ^ ~ ,A ’ w y r a ż a j ą c ą ilo ś ć p ły n u , u s u n i ę t ą p o d c z a s p r a s o w a n ia .
S to s u n e k o b ję to ś c i p ły n u u s u n ię te g o p rz e z s e p a r a t o r , do o b ję to ś c i p ł y n u p r z e p u s z c z o n e go p rz e z s e p a r a t o r , d a je n a m m ia r ę s p r a w n o śc i s e p a r a t o r a , k t ó r e j o b n iż e n ie p o n iż e j u s ta lo n e j n o r m y s y g n a liz u je b r a k i w je g o d z ia ła n iu . P o n iż s z e w z o r y (18) i (19) o k r e ś la ją s p r a w n o ś ć p ie rw s z e j i d r u g ie j g r u p y s e p a r a t o r ó w w p r o c e n ta c h . C h c ą c u s t a l i ć s p r a w n o ś ć p o s z c z e g ó ln e g o s e p a r a t o r a n a le ż y o z n a c z y ć w a r to ś ć Big., i B ig , d la k a ż d e g o z n ic h z o s o b n a .
S p ra w n o ś ć I g ru p y separatorów = (A B lg 2 — A B lg ,) . 1 0 000
~ A B ig 2 (10 0 — F 'A B ig J ‘ ‘ S p ra w n o ś ć I I g ru p y sepa rato ró w —
- {b B l g t — b B l g J .lOOOO - A B lg , (1 0 0 - # B / 38) ' '
(18)
(19) P r z y r e g u la r n e j p r a c y s e p a r a t o r ó w i j e d n o s t a j n y m d o p ły w ie w o d y d o p r z e m y w a n ia , w y s t a r c z y w z a s a d z ie o z n a c z e n ie B a llin g a , p o tr z e b n e d o o b lic z e ń , w y k o n a ć je d e n r a z w ś r o d k u s e p a r a c ji, d la b a r d z ie j ś c is ły c h p o m ia r ó w n a le ż y b r a ć ś r e d n i ą z k i l k u o z n a c z e ń B ig . Z w w kle n a p o c z ą tk u i p o d k o n ie c s e p a r a c j i p ł y n y s ą b a r d z ie j ro z c ie ń c z o n e , o k r e s y t e j e d n a k w p o r ó w n a n iu z o g ó ln y m c z a s e m tr w a n i a s e p a r a c ji m o ż n a p o m in ą ć .
Z p o d a n y c h W zo ró w o g ó ln y c h w y n ik a , że p rz e z o z n a c z e n ie sz e ś c iu w a r to ś c i B ig , o ra z n a s t ę p n e o b lic z e n ie ze wrz o ró w (9) d o (12) c z te r e c h w a r to ś c i A B ig , je s te ś m y w s ta n ie u j ą ć c a ł o k s z t a ł t p rz e b ie g u s e p a r a c j i . N ie b ę -
S t r e s z c z e n i e w y n i k ó w '.
S tw ie r d z o n o , że w s k a z a n ie a r e o m e t r u B a l lin g a w z a w ie s in ie d r o ż d ż y w b r z e c z c e j e s t a d d y t y w n ą f u n k c j ą g ę s to ś c i b r z e c z k i i z a w a r to ś c i w n ie j d r o ż d ż y . F u n k c j ę tę p r z e d s ta w ić m o ż n a p rz e z r ó w n a n ie : A = F { B l g —
—• B lg n) = F A B ig (4), w k tó r e m A j e s t to p r o c e n to w a z a w a r to ś ć d r o ż d ż y w b rz e c z c e , w g/cm*, B ig — s to p n ie a r e o m e tr u B a llin g a w z a w ie s in ie , B lg 0 — s to p n ie a r e o m e tr u B a l
lin g a w b rz e c z c e , F — s p ó łc z y n n ik p r o p o r c jo n a ln o ś c i, k t ó r y d la z w ię k s z a ją c y c h się w a r to ś c i A B lg z m ie n ia się o d 5 ,0 do 4 ,3 (p o r. ta -
‘ b łic ę 1). W a r t o ś ć A o b lic z o n a ze wrz o ru (4) j e s t p r a k t y c z n i e n ie z a le ż n a o d g ę s to ś c i b r z e c z k i, a w ię c o d B lg 0. P o d łu g m e to d y a re o m e - tr y c z n e j m o ż n a o z n a c z y ć d o 0 ,2 5 % d r o ż d ż y w ro z c ie ń c z o n e j i do 0 ,5 % w g ę s te j z a w ie s i
n ie . P o d a n o p r z y k ł a d y z a s to s o w a n ia m e t o d y a r c o m e tr y c z n e j w d r o ż d ż o w n i. W s z c z e g ó l
n o ś c i z a s to s o w a n o m e to d ę t ę d o b a d a n i a p rz e b ie g u s e p a r a c ji i p r z e m y w a n ia d r o ż d ż y .
P o d a n o w z o r y o g ó ln e , w y r a ż o n e ja k o f u n k c ja A B lg , p o d łu g k tó r y c h o b lic z y ć m o ż n a : ilo ść i s k ła d p ły n ó w ( z a w a r to ś ć w n ic h b r z e c z k i p ie r w o tn e j i w o d y ) w k a ż d e j fa z ie s e p a r a c j i ( ta b lic a 2); ilo ś ć w 'o d y d o d a n e j d o p r z e m y c ia w cm s/g d r o ż d ż y (15); s to p ie ń p r z e m y c ia d r o ż d ż y , w y r a ż o n y p rz e z r o z c ie ń c z e n ie b r z e c z k i p ie r w o tn e j w p ły n ie (16); o g ó ln ą ilo ść ście- ków ’ w cm^/g d r o ż d ż y (17); s p ra w n o ś ć s e p a ra to ró w ', w y r a ż o n ą p rz e z s to s u n e k ilo śc i p ł y n u o d s e p a r o w a n e g o d o p ł y n u p r z e p u s z c z o n e go p rz e z s e p a r a t o r (18) i (1 9 ). W e w z o r a c h ty c h o z n a c z a : F — ś r e d n ią w a r to ś ć s p ó łc z y n - n ik a z r ó w n a n ia (4 ), p r z y j ę t ą z a 4 ,5 : F ' =
= 0 ,8 7 F ; A B lg t — ró ż n ic ę s to p n i a r e o m e tr u B a llin g a w z a w ie s in ie i b rz e c z c e p r z e d p ie r w s z ą s e p a r a c j ą , AB lg 2 — po p ie rw sz e j s e p a r a c ji, AB lg 3— p rz e d d r u g ą s e p a r a c ją , AB lg Ą— po d r u g ie j s e p a r a c ji.
W s z y s tk ie w a r to ś c i o t r z y m a n e z o b lic z e n i a z g a d z a j ą się d o b r z e z u z y s k a n e m i p rz e z b e z p o ś r e d n i p o m ia r .
19 ( 1935) P R Z E M Y S Ł C H E M I C Z N Y 9
ZUSAMMENFASSUNG.
Der Verfasser weist auf die Unzulänglichkeit der üblichen Balünggradbestimmung der hefehaltigen W ürze, zur Verfolgung der Hefevermehrung, hin.
Es wird auf G rund vieler Versuche festgestellt, dass der Hefegehalt A der W ürze, als Funktion des Areome
tergrades Big der Suspension, und der Flüssigkeit — Blg0, wie folgt dargestellt werden kann: A = F (Big— Bigo)
= F ABig (Gleichung (4), worin F ein Proportionalitäts
faktor ist, der m it steigendem W ert von ABig etwas sinkt (Tabelle 1). Das Hefegewicht A, aus der Gleichung (4) berechnet, wurde praktisch von der Dichte der Würze, also von Blg0, u n a b h ä n g ig , befunden. D er Hefegehalt der W ürze kann also a re o m e tr is c h , auf G rund von Gleichung (4) und Tabelle 1, berechnet werden. Nach dieser Methode können noch bis 0,25% Hefe (g/cm3) in verdünnten W ürzen und bis 0,5% in dichten Würzen, bestimmt werden. Es werden an einigen Beispielen die Anwendungsmöglichkeiten der Methode in der Hefefa
brik, erläutert.
Die Anwendung der areometrischen Methode zur Kontrolle und Verfolgung des Separierens und Hefewaschens, wird eingehend beschrieben. Es werden allgemeine Formeln, als Funktion von ABig, für folgende, für das Separieren
und Hefewaschen charakteristischen W erte, aufgestellt und diskutiert:
I. für den Prozentgehalt der Hefe in W ürze und H e
ferahm, Gleichung (4),
II. für die Menge und Zusammensetzung Gehalt an W ürze und W asser) der Flüssigkeiten in allen
Phasen des Separierens (Tabelle 2).
III. für das Volumen des zum Waschen zugesetzten Wassers (15),
IV. für die Gesamtmenge der Abwässer (17), V. für den Auswaschungsgrad der Hefe, ausgedrückt
als Verdünnung der Würze in der Gesamtflüssig
keit, (16),
VI. für die Leistung des Separators, berechnet als Verhältniss der abgeschleuderten zur separierten Würze, (18) und (19).
Es bedeutet in den Gleichungen: F — den annähernden W ert des Faktors aus Gleichung (4), zu 4,5 gesetzt; F ' =
= 0,87 F; ABig, — die Differenz der Ballinggrade der Suspension und der W ürze, vor dem ersten Separieren;
ABiga — nach dem ersten Separieren, AB/g, — vor dem zweiten Separieren, ABig,, — nach dem zweiten Separieren.
Alle, nach den Formeln berechneten W erte stimmen mit den, durch direckte Messung erhalten W erten, gut überein.
Hefefabrik „Henryków" bei Warschau.
Zafałszowanie oleju orzechowego olejem kokosowym.
F a ls ific a tio n dc l'h u ile d ’a ra c h id e p a r l'h u ile d e coco.
Hen r y k R U E B E N B A U E R N ad eszło 24 w rz e śn ia 1934 W o s t a t n i c h c z a s a c h p o ja w ił s ię wr M a ło -
p o ls c e o lej o r z a c h o w y ( a r a c h is ) , z a w ie r a ją c y d o m ie s z k ę o le ju k o k o s o w e g o w ilo ś c i 10 do 1 5 % . W ię c e j d o m ie s z a ć n ie m o ż n a , g d y ż o le j s t a j e się m ę t n y , d o m ie s z k a j e s t w ię c w id o c z n a . T y lk o w c ie p le j p o rz e d o m ie s z k a m o ż e b y ć n ie c o w ię k s z a . P r o c e d e r t e n j e s t —- z d a je się — r e n to w n y , w o b e c c e n y o le ju k o k o s o w e g o p r a wdę o p o ło w ę n iż s z e j o d c e n y o le ju o r z a c h o - w eg o , s t ą d n a wra g o n ie m o ż n a z y s k a ć o k o ło
1 0 0 0 z ło ty c h .
C y fry a n a lity c z n e o le ju o rzachow -ego, z a w ie ra ją c e g o o le j k o kosow -y, p o d a ję p o n iż e j, d o łą c z a ją c ró w n ie ż c y f r y c z y s te g o o le ju o rz a - c h o w e g o i k o k o s o w e g o .
Ciężar właściwy. . . . Refrakcja...
Liczba zmydlenia . . . Liczba jodowa...
,, Reicherta Meissla ,, Poleńskiego. . .
Z z e s ta w ie n ia w y n ik a , że 1 0 % -o w y d o d a te k o le ju k o k o s o w e g o o b n iż a c ię ż a r w ła ś c iw y , r e f r a k c ję i lic z b ę jo d o w rą, p o d w y ż s z a lic z b ę
. Olejorzacho- Olej Olej wy 4-io%
orzachowy kokosowy oleju kokoso
wego
0,920 0,925 0,922
64,2 37-5 62,5'
194.5 258,3 200,50
91,7 9,4 83.47
0,8 8,2 i,5o
— 16,8 1,60
z m y d le n ia , lic z b ę R e ic h e r ta M e issla i lic z b ę P o le ń s k ie g o .
D o m ie s z k a j e s t w ię c m o ż liw a d o w y k r y c ia . N ie m a w ą tp liw o ś c i, że d o m ie s z k ę t a k ą n a le ż y n a z w a ć f a łs z e r s tw e m , g d y ż o le j k o k o s o w y j e s t n iż s z y w c e n ie .
W ą tp liw o ś c i j e d n a k b u d z ą s ię w c h w ili w y d a n ia o rz e c z e n ia c e le m s k ie r o w a n ia s p r a w y n a d r o g ę s ą d o w ą .
P r z y to c z ę w c a ło ś c i d o ty c z ą c e §§ R o z p o r z ą d z e n ia M in is tr a S p r a w W e w n ę tr z n y c h z d n ia 21 lip c a 1930 D z. U . N r. 53, p o z . 4 5 3 o d o z o rz e n a d w y r o b e m i o b ie g ie m tłu s z c z ó w i o le jó w j a d a l n y c h .
§ 2 0 . 1) N a z w a o l e j u , p r z e z n a c z o n e g o do s p o ż y c ia , p o w in n a o d p o w ia d a ć je g o is to c ie .
2) W s z c z e g ó l n o ś c i n a z w ę „ o l i w a ” z a s tr z e g a s ię d la p r o d u k t u , o tr z y m a n e g o z o w o c ó w d rz e w a o liw n e g o i p u s z c z o n e g o do o b ie g u b e z ja k ic h k o lw ie k d o m ie s z e k .
3 ) M i e s z a n i n y r ó ż n y c h r o d z a jó w o le jó w ja d a l n y c h (o liw a , o le j s e z a m o w y , s o ja , r z e p a k o w y i t. p .) p o w in n y b y ć z n a k o w ra n e ja k o „ o le j j a d a l n y ” .
4) M i e s z a n i n y t e o r a z w s z e lk ie o le je do s p o ż y c ia , p o z a o liw ą , n ie m o g ą w o b ie g u h a n d lo w y m n o s ić o z n a c z e ń , w ła ś c iw y c h ty lk o
