DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI. Dokument uzupełniający

PL

PL

PL

KOMISJA EUROPEJSKA

Bruksela, dnia 17.11.2010

SEK(2010) 1396 wersja ostateczna

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Dokument uzupełniający

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU

REGIONÓW

Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie –

plan działania na rzecz zintegrowanej europejskiej sieci energetycznej

Streszczenie OCENY SKUTKÓW {KOM(2010) 677 wersja ostateczna}

{SEK(2010) 1395 wersja ostateczna}

PL

PL

DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Dokument uzupełniający

KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO I KOMITETU

REGIONÓW

Priorytety w odniesieniu do infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie -

plan działania na rzecz zintegrowanej europejskiej sieci energetycznej

Streszczenie OCENY SKUTKÓW

1. DEFINICJA PROBLEMU

Polityka energetyczna UE¹ i jej przepisy implementacyjne określają na rok 2020 ambitne założenia i wiążące cele w zakresie emisji gazów cieplarnianych² (-20 %), energii ze źródeł odnawialnych³ (20 % końcowego zużycia energii) oraz efektywności energetycznej (20 %).

Do osiągnięcia tych wszystkich celów są potrzebne odpowiednie, niezawodne sieci energetyczne. Tymczasem europejskie sieci starzeją się i pilnie wymagają odnowienia i modernizacji. Rozszerzona Unia Europejska odziedziczyła słabe połączenia między wschodem a zachodem oraz między południem a północą, gdyż w centrum zainteresowania znajdowały się poprzednio rynki krajowe, a połączenia międzysystemowe służyły jedynie zapewnieniu, w ograniczonym zakresie, bezpieczeństwa dostaw, nie uwzględniając możliwości wykorzystania do celów bilansowania oraz handlu na prawdziwym wewnętrznym rynku energii ani bezpieczeństwa dostaw w perspektywie europejskiej. W związku z tym swobodny przesył energii w UE jest utrudniony, a niektóre regiony są bardziej narażone na przerwy w dostawach. Politykę TEN-E opracowano i ukształtowano w latach 90. XX wieku poprzez kolejne wytyczne TEN-E i odpowiednie rozporządzenie w sprawie finansowania⁴. Celami polityki TEN-E są: (1) wspieranie ostatecznego ukształtowania wewnętrznego rynku

1 KOM(2007)1 zatwierdzony przez Radę dnia 15 lutego 2007 r. (C/07/24).

2 Dyrektywa 2009/29/WE zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, decyzja nr 406/2009/WE w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych.

3 Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych.

4 Decyzja nr 1364/2006/WE ustanawiająca wytyczne dla transeuropejskich sieci energetycznych oraz uchylająca decyzję 96/391/WE i decyzję nr 1229/2003/WE; rozporządzenie (WE) nr 680/2007 ustanawiające ogólne zasady przyznawania pomocy finansowej Wspólnoty w zakresie transeuropejskich sieci transportowych i energetycznych.

energii w UE, (2) zmniejszanie izolacji regionów mniej uprzywilejowanych i regionów wyspiarskich, (3) zabezpieczenie i dywersyfikacja zaopatrzenia UE w energię, także poprzez współpracę z państwami trzecimi, (4) przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska (w tym poprzez szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz zminimalizowanie zagrożeń dla środowiska związanych z transportem energii). Obejmuje ona sieci do przesyłu energii elektrycznej, gazu i olefin. Większość początkowych celów zachowała ważność, jednak nie są one wystarczająco efektywne pod względem zapewnienia wystarczającej infrastruktury potrzebnej do realizacji ambitnej polityki energetycznej UE i celów związanych z klimatem.

Poniżej przedstawiono przeszkody dla odpowiedniego rozwoju infrastruktury:

1)–Duża niepewność dotycząca przyszłych technologii pod względem dostępności, ewentualnych zagrożeń i konkurencyjności kosztowej, norm (zwłaszcza w przypadku odnawialnych źródeł energii i technologii sieciowych, ale także CCS), struktury źródeł energii oraz rozkładu geograficznego przyszłych elektrowni, a także nowych źródeł (niekonwencjonalne zasoby gazu, gaz ekologiczny, LNG/CNG, nowa infrastruktura importowa oraz rozbudowa gazociągów kopalnianych w państwach trzecich) może prowadzić do niezadowalających rozwiązań rynkowych (z punktu widzenia UE).

2)–Niedoskonałość rynku wewnętrznego: w niektórych państwach członkowskich, których rynki krajowe są nadal zdominowane przez przedsiębiorstwa zasiedziałe konkurencja jest słaba lub nie występuje wcale. Brak rozwoju rynku uniemożliwia operatorom systemów przesyłowych zawieranie kontraktów długoterminowych na dostawy energii o wartości wystarczającej, aby mogli inwestować w połączenia międzysystemowe między dwoma rynkami. Jednocześnie prawdopodobieństwo, że rynek będzie się rozwijał bez połączeń międzysystemowych, jest niewielkie.

3)–Regulacja cen i finansowanie: przesył energii to działalność podlegająca regulacji, a w przypadku rozległej infrastruktury transeuropejskiej podział kosztów między beneficjentów końcowych jest utrudniony lub niemożliwy. Aby utrzymać ceny przesyłu na najniższym możliwym poziomie, regulację cen w większości państw członkowskich oparto na zasadzie efektywności kosztowej, która umożliwia uzyskanie tylko zwrotu kosztów projektów podyktowanych rzeczywistymi potrzebami rynkowymi lub wykorzystujących najtańsze dostępne rozwiązania. Takie podejście może w szczególności utrudnić realizację trzech rodzajów projektów:

a) Projekty zapewniające większe korzyści na poziomie regionalnym niż krajowym: im większe korzyści oferuje projekt na poziomie regionu lub UE, tj.

im więcej państw członkowskich jest zaangażowanych, tym bardziej złożony może on być (problemy o charakterze transgranicznym, różne systemy regulacyjne oraz procedury udzielania pozwoleń itd.) i tym trudniejszy staje się sprawiedliwy podział kosztów wśród beneficjentów końcowych.

b) Projekty wykorzystujące nowatorskie technologie (np. morska technologia sieci prądu stałego wykorzystujących przetworniki napięcia VSC, magazynowanie, aplikacje inteligentnych sieci, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla) zwykle wiążą się z wyższym ryzykiem, gdyż doświadczenie w realizacji tego typu przedsięwzięć na skalę przemysłową jest skromne lub w ogóle go nie ma. To ryzyko często nie znajduje odzwierciedlenia w określonej regulacjami stopie zwrotu.

PL

PL

c) Infrastruktura służąca poprawie bezpieczeństwa dostaw często nie znajduje uzasadnienia w zapotrzebowaniu rynkowym ani przesyłanych ilościach, gdyż może ona być wykorzystana tylko w przypadku przerw w dostawach (wydarzenia odznaczające się małym prawdopodobieństwem/poważnymi konsekwencjami), ale nie w normalnych warunkach rynkowych. W wielu państwach członkowskich brakuje regulacyjnego rozwiązania w zakresie zwrotu kosztów takich inwestycji.

Poza tym w związku z kryzysem finansowym i dokonującą się obecnie szybką ewolucją zasad regulujących funkcjonowanie sektora finansowego, od 2008 r. dostęp do kapitału stał się utrudniony.

4)–Udzielanie pozwoleń i akceptacja społeczna: jako jedną z głównych przyczyn opóźnień w realizacji projektów infrastrukturalnych branża wskazała długotrwałe i nieprzewidywalne procedury udzielania zezwoleń. W kilku państwach członkowskich opinia publiczna w coraz większym stopniu zwraca się przeciwko nowym projektom, w szczególności napowietrznym liniom elektroenergetycznym, co dodatkowo spowalnia już skomplikowanie procedury. W rezultacie realizacja niektórych projektów może trwać do 20 lat.

5)–Infrastruktury poza UE. Dodatkowe zagrożenia polityczne występują w przypadku infrastruktur energetycznych poza UE, które będą musiały zaspokoić rosnące zapotrzebowanie UE na importowany gaz lub na import „ekologicznej energii elektrycznej”.

Konieczna jest współpraca polityczna z państwami trzecimi w celu określenia i zapewnienia obopólnych korzyści z nowych infrastruktur energetycznych, przy czym możliwe są różne zagrożenia, od niekorzystnych lub nieprzejrzystych ram inwestycyjnych w państwach trzecich, po ryzyko zmian w środowisku fiskalnym/podatkowym lub prawnym po zakończeniu inwestycji.

6)–Nieadekwatność obecnych ram TEN-E

W Europie znajdują się pewne obszary geograficzne, w których występuje koncentracja kilku z powyższych przeszkód, co skutkuje wąskimi gardłami infrastrukturalnymi o szczególnie dotkliwych konsekwencjach. Obszary te to przede wszystkim region bałtycki, sieć morska na morzach północnych, odnawialne źródła energii w Europie Południowej i w regionie Morza Śródziemnego, rozwój południowego korytarza dla gazu i ropy naftowej, lepsze wzajemne połączenia i większa dywersyfikacja w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej (energia elektryczna, gaz i ropa naftowa) oraz, w odniesieniu do całej Europy, projekt i budowa ogólnounijnej sieci transportowej CO2, a także wprowadzenie i wdrożenie technologii sieci inteligentnych.

2. ANALIZA ZASADY POMOCNICZOŚCI

Infrastruktura do przesyłu energii (w tym sieć morska z połączeniami międzysystemowymi) ma charakter lub skutki transeuropejskie, regionalne bądź co najmniej transgraniczne.

Poszczególne administracje krajowe nie mają kompetencji potrzebnych do zajmowania się tymi infrastrukturami jako całością, a uregulowania na poziomie państw członkowskich nie są do tego celu adekwatne. Zgodnie z art. 194 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, unijna polityka energetyczna powinna mieć na celu: a) zapewnienie funkcjonowania rynku energii; b) zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii w Unii; c) wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii, jak również rozwoju nowych i odnawialnych form energii; oraz d) wspieranie międzysystemowych połączeń między sieciami energetycznymi.

Artykuł 170 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej mówi, że „Unia przyczynia się do ustanowienia i rozwoju sieci transeuropejskich w infrastrukturach transportu, telekomunikacji i energetyki”. W art.171 określono następujący wymóg: Unia „ustanawia zbiór wytycznych obejmujących cele, priorytety i ogólne kierunki działań przewidzianych w dziedzinie sieci transeuropejskich; wytyczne te wskazują projekty będące przedmiotem wspólnego zainteresowania”.

3. CELE INICJATYWY UE

Zasadniczym celem jest zapewnienie wystarczającej i terminowej rozbudowy infrastruktury w całej UE oraz poza nią w celu rozwoju wewnętrznego rynku energii, zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw i osiągnięcia celów UE w dziedzinie energii i klimatu.

Dalsza rozbudowa infrastruktury wymaga usunięcia głównych przeszkód. W związku z tym, celem planowanego komunikatu w sprawie celów w zakresie infrastruktury jest zaproponowanie jasnych priorytetów i lepsze ukierunkowanie działań UE w odniesieniu do wszelkiej istotnej infrastruktury energetycznej, wzmocnienie współpracy i koordynacji regionalnej, podkreślenie trudności związanych z procedurami udzielania pozwoleń oraz uzyskanie akceptacji społecznej w celu ograniczenia niepewności związanej z planowaniem i udzielaniem pozwoleń. Jasne priorytety w zakresie infrastruktury będą również stanowić przesłanie polityczne dla państw trzecich.

4. WARIANTY STRATEGICZNE

W celu dokładniejszego rozpatrzenia rozwiązań dla szerokiego zakresu zidentyfikowanych problemów analizę podzielono na obszary polityki, a dla każdego z nich przedstawiono odrębne warianty. Warianty oceniono w odniesieniu do kryteriów skuteczności, pomocniczości i proporcjonalności. Głównym kryterium skuteczności jest stopień, w jakim poszczególne warianty mogą doprowadzić do inwestycji w infrastrukturę. Wszystkie wyszczególnione warianty są zgodne z nadrzędnymi celami, strategiami i priorytetami UE.

Połączenie preferowanych wariantów z każdego obszaru polityki stanowi preferowany wybór strategiczny.

Obszar polityki A: Zakres instrumentu polityki

Wariant 1: Utrzymanie stanu obecnego (energia elektryczna i gaz)

Wariant 2: Rozszerzenie zakresu w odniesieniu do energii elektrycznej i gazu Wariant 3: Rozszerzenie zakresu w odniesieniu do energii elektrycznej i gazu, uwzględnienie sieci transportowych CO2 i rurociągów ropy naftowej

Obszar polityki B: Konstrukcja instrumentu polityki

Wariant 1: Utrzymanie stanu obecnego (lista projektów na dzień dzisiejszy) Wariant 2: Zaktualizowana lista projektów

Wariant 3: Ograniczona liczba projektów priorytetowych/korytarzy regionalnych i inteligentne kryteria wyboru

Obszar polityki C: Koordynacja

Wariant 1: Utrzymanie stanu obecnego (podejście krajowe, koordynatorzy UE), dobrowolne struktury regionalne

Wariant 2: Koordynatorzy UE i obowiązkowe struktury regionalne lub zajmujące się priorytetami tematycznymi

Wariant 3: UE OSP (odrzucony, zob. wyjaśnienie poniżej) Obszar polityki D: Udzielanie pozwoleń

PL

PL

Wariant 1: Utrzymanie stanu obecnego (kompetencje krajowe), wymiana najlepszych praktyk

Wariant 2: Uwzględnienie projektów leżących w interesie Europy w priorytetach krajowych i zastosowanie najszybszej procedury krajowej (o ile istnieje)

Wariant 3: Krajowe kompleksowe zatwierdzenia w skróconych terminach (5 lat) Wariant 4: Nowy zharmonizowany system udzielania pozwoleń na poziomie UE (odrzucony, zob. wyjaśnienie poniżej)

Warianty C3 (UE OSP) i D4 (zharmonizowany system udzielania zezwoleń na poziomie UE) wyłączono z dalszej analizy, gdyż są sprzeczne z zasadami proporcjonalności i pomocniczości.

5. OCENA SKUTKÓW

Wybór scenariusza podstawowego (wariant utrzymania stanu obecnego w każdym z obszarów polityki) prawdopodobnie będzie oznaczać niewystarczającą rozbudowę infrastruktury. Najbardziej niekorzystne skutki społeczne i gospodarcze niewystarczającej infrastruktury to przerwy w dostawach energii elektrycznej i gazu oraz niedobory energii prowadzące do gwałtownych wzrostów cen. W odniesieniu do transportu CO2, scenariusz utrzymania stanu obecnego uniemożliwiłby wszelkie istotne inwestycje w sieci i spowodowałby chaotyczny rozwój (na poziomie projektu lub kraju), przy dużym ryzyku wystąpienia w przyszłości sytuacji nadmiarowości lub wąskich gardeł pod względem przepustowości (podobnie jak w sieciach elektroenergetycznych i gazowych) oraz ograniczenie integracji rynkowej, grożące wzrostem cen energii w perspektywie długoterminowej.

Główne oddziaływanie braku infrastruktury na środowisko może polegać na nieosiągnięciu celów UE w dziedzinie energii i klimatu, a zatem na zwiększeniu się emisji gazów cieplarnianych. Tymczasowy wpływ na środowisko mogą mieć prace budowlane, jest on jednak ograniczony dzięki przestrzeganiu właściwych przepisów dotyczących ochrony środowiska. Dłuższa niż 90 dni przerwa w dostawach ropy naftowej do Europy Wschodniej wiązałaby się z silniejszym oddziaływaniem na środowisko ze względu na większe natężenie ruchu tankowców (jako środka transportu alternatywnego dla rurociągów) w obszarach wrażliwych ekologicznie.

Obszar polityki A: Zakres instrumentu polityki

Oczekuje się istotnych pozytywnych skutków na poziomie gospodarczym i społecznym w związku z rozszerzeniem zakresu instrumentu polityki na nowe sektory elektroenergetyczne (inteligentne sieci, w tym magazynowanie) i gazowe (CNG), ale także na transport CO2, co będzie sprzyjać dalszym innowacjom w tych dziedzinach. Rozszerzenie zakresu instrumentu na ropę naftową przyniosłoby również pozytywne oddziaływania na środowisko, zapewniając zróżnicowanie tras dostaw ropy naftowej do wschodniej części UE, a co za tym idzie zmniejszając zagrożenie ekologiczne związane z większym natężeniem ruchu tankowców na Morzu Bałtyckim i w cieśninie Bosfor. Objęcie tych wszystkich sektorów zakresem instrumentu polityki (wariant A3) jest zatem opcją preferowaną.

Obszar polityki B: Konstrukcja instrumentu polityki

W porównaniu z wariantem utrzymania stanu obecnego, odnoszącym się do stałej, niezmiennej listy projektów zdefiniowanej w 2006 r., aktualizacja tej listy (wariant B2) na podstawie rozszerzonego zakresu (wariant A3) umożliwiłaby uwzględnienie nowych lub zmienionych priorytetów w zakresie rozbudowy infrastruktury. Takie poprawione

ukierunkowanie miałoby ogólne pozytywne oddziaływanie, oznaczałoby jednak utrzymanie w niezmienionej formie listy projektów, która mogłaby ponownie wymagać dostosowania w przyszłości, do roku 2020 i później.

Natomiast kompletna reforma obecnego podejścia (wariant B3), z bardzo ograniczoną liczbą szerokich priorytetów leżących w interesie Europy, bez sporządzonej ex ante listy projektów priorytetowych oraz z inteligentnymi i przejrzystymi kryteriami wyboru zamiast obecnej trójpoziomowej kategoryzacji projektów, przyniosłaby dużo więcej pozytywnych skutków gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Ten wariant skupiałby bowiem całą uwagę na priorytetach o podstawowym znaczeniu dla Europy, w przypadku których interwencja UE byłaby najbardziej korzystna, lub na obszarach odznaczających się wysokim poziomem innowacji oraz istotnym korzystnym oddziaływaniem na środowisko, takich jak integracja odnawialnych źródeł energii z siecią, inteligentne sieci, składowanie lub transport CO2. Bardziej ogólnie, przy tym podejściu opartym na priorytetach europejskich zwrócono by uwagę na transgraniczne oraz regionalne skutki gospodarcze i środowiskowe, podczas gdy wariant B2 przyniósłby efekty w większym stopniu na poziomie krajowym lub nawet lokalnym. Ustanowienie inteligentnych i przejrzystych kryteriów wyboru zminimalizowałoby potencjalne zakłócające oddziaływanie na rynek wewnętrzny, gdyż wiązałoby się z wprowadzeniem zasad zgodnych z obowiązującymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi. Umożliwiłoby także z czasem ewolucję konkretnego wsparcia udzielanego dla projektów, optymalizując wykorzystanie instrumentu polityki nawet w dłuższej perspektywie czasowej. Dlatego też ten wariant uznaje się za preferowany.

Obszar polityki C: Koordynacja

Wariant C2, przewidujący obowiązkowe struktury regionalne i, w razie konieczności, koordynatorów UE, przyniósłby istotne pozytywne skutki pod względem rozbudowy infrastruktury, dlatego też uznaje się go za preferowany w porównaniu z wariantem utrzymania stanu obecnego. Takie struktury regionalne byłyby szczególnie korzystne w przypadku projektów o ściśle określonej przynależności regionalnej, takich jak sieć morska w Europie Północnej czy też rozwój korytarza gazowego w Europie Południowo-Wschodniej.

Przyczyniłyby się także do integracji rynku i lepszego funkcjonowania rynków regionalnych.

Wykorzystanie istniejących struktur regionalnych (takich jak zmodyfikowane inicjatywy regionalne) zminimalizowałoby skutki pod względem obciążeń administracyjnych.

Obszar polityki D: Udzielanie zezwoleń

Zarówno wariant D2, jak i D3 zwiększyłyby efektywność procesu decyzyjnego, precyzując obowiązujące zasady i możliwości odwołania się, optymalizując liczbę etapów niezbędnych do podjęcia danej decyzji i w miarę możliwości ograniczając możliwe opóźnienia tych etapów. Wariant D2 umożliwiałby przyspieszoną realizację europejskich projektów priorytetowych w krajach, w których zdefiniowano priorytety lub w których są stosowane procedury przyspieszone. Uważa się, że znacznie ułatwiłoby to rozbudowę infrastruktury, zwłaszcza w sektorze elektroenergetycznym, a zatem doprowadziłoby do zwiększenia inwestycji w infrastrukturę w latach 2010–2020.

Kompleksowe podejście (wariant D3) dodatkowo uprościłoby procedury administracyjne i, w połączeniu z ustalonym harmonogramem, przyspieszyłoby proces udzielania zezwoleń oraz poprawiłoby poziom realizacji projektów w stosunku do potrzeb inwestycyjnych.

Bardziej dogłębna analiza szerszego zakresu wariantów w obszarze udzielania pozwoleń zostanie przeprowadzona w osobnej ocenie skutków (zaplanowanej na 2011 r.) w celu dokonania dokładniejszej oceny zgodności z krajowymi systemami prawnymi oraz

PL

PL

skuteczności, a także oszacowania, w jakim stopniu takie warianty zmniejszałyby obciążenia administracyjne.

6. PORÓWNANIE WARIANTÓW

Skutki wprowadzenia każdego z wariantów polityki oceniono pod względem oddziaływań gospodarczych, społecznych i środowiskowych.

Najsilniejsze pozytywne oddziaływanie miałoby połączenie wariantów A3, B3, C2 i D3, przy czym obszar udzielania pozwoleń będzie jeszcze wymagał bardziej dogłębnej analizy. Ten nowy zbiór kierunków polityki znacznie zwiększyłby skuteczność realizacji inwestycji w infrastrukturę i wiązałby się z pozytywnymi skutkami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi. Należy jednak zaznaczyć, że nawet w przypadku tego zbioru kierunków polityki zakłada się, że do zaspokojenia zidentyfikowanych szacowanych potrzeb inwestycyjnych o wartości 215,5 mld EUR zabraknie 62,5 mld EUR. Samo bowiem rozszerzenie zakresu, a także proponowane reformy w odniesieniu do konstrukcji instrumentu polityki, regionalnych struktur współpracy i udzielania pozwoleń, przy założeniu, że pozostałe warunki zostaną spełnione, nie wyeliminują ogromnej luki inwestycyjnej i nie zapewnią rentowności tych projektów, które są ekonomicznie nieopłacalne przy utrzymaniu obecnych warunków rynkowych, regulacyjnych oraz taryfowych, zdeterminowanych względami krajowymi. Znacznie więcej pozytywnych skutków można by oczekiwać w przypadku zbioru kierunków polityki wykorzystującego finansowanie publiczne lub specjalne środki regulacyjne do wsparcia realizacji wszystkich projektów leżących w interesie Europy, w tym tych, które są obecnie ekonomicznie nieopłacalne. Komisja planuje przedstawić w 2011 r. wniosek lub wytyczne dotyczące podziału kosztów najważniejszych skomplikowanych technicznie lub transgranicznych projektów, wprowadzające zasady dotyczące taryf i inwestycji. W przypadku gdy poziom ryzyka związanego z projektem wymaga wyższej stopy zwrotu w celu zapewnienia opłacalności, można również wziąć pod uwagę podejście regulacyjne. W odniesieniu do obszarów, w których wymienione powyżej środki mogą okazać się nieskuteczne, można rozważyć finansowanie publiczne. Wymaga to jednak dodatkowej szczegółowej analizy, która zostanie włączona do oceny skutków przygotowywanej w związku z wnioskiem ustawodawczym, zaplanowanym na 2011 r.

7. MONITOROWANIE I OCENA

W odniesieniu do monitorowania i oceny proponuje się, aby Komisja, tak jak dotychczas, oceniała rozwój sytuacji na podstawie składanego co dwa lata sprawozdania z realizacji, uwzględniającego specjalne wskaźniki, takie jak liczba projektów ukończonych lub będących w toku, dywersyfikacja importu gazu, udział energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych, poziom połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi, procent sieci elektroenergetycznej wyposażonej w inteligentne technologie i średni czas trwania procedury udzielania pozwoleń dla projektów leżących w interesie Europy.