P , , j - r l- i J a łM . » « k » p a d . a a io a ta c n ia IJ O r T Z B C ip i & U l* aeMa a iew p r a o a > i a r t | 2 0 g r w fa e a j. w w p a & M k B U p r s a w id s ia a y a h . g ra y w a tra y -
k g u e t y . ta b c w T o ta M n y a b o n a - o g ło s s a o . r e d a k c ja a le a d p o w ia d a .
b • , Z a o g ło s z . p o b ie r a a ię o d w ie r s z a O g ł O S Z e n i Z l • m m . (7 ła m .) 1 0 g r, z a r e k la m y n a a tr. 3 -ła m . w w ia d o m o ś c ia c h p o to c z n y c h 3 0 g r n a p ie r w s z e j s tr. 5 0 g r. R a b a tu u d z ie la s ię p rz y c z ę s te m o g ła s z a n iu . „ G łc s W ą b rz e s k i" w y c h o d z i trz y ra z y ty g o d n . i to w p o n ie d z ia łe z , ś ro d ę i p ię te k . S k r z y n k a p o c z to w a 2 3 . R e d a k c ja i a d m in is tra c ja u l. M ic k ie w ic z a 11
T e le fo n 8 0 . K o n to c z e k o w e P - K . O . P o z n a ń 2 0 4 .2 5 2 .RQPONMLKJIHGFEDCBA
Ś r o d a H o n o r a t y m .
C z w a r t e k A r k a d j u s z a m ę c z . P i ą t e k G o t f r y d a i L e o n a
D z i ś w s c h ó d s ł o ń c a o g o d z . 8 .1 0 z a c h . 4 . 5
J u tr o , . n 8 .1 0 „ 4 . 7
D z iś „ k s i ę ż y c a „ 9. 5 „ 1 0 .5 4
Nr. 5 Wąbrzeźno, czwartek 12 stycznia 1928 r. Rok VIII
Ha drodze
do opanow ania oteando.
P ie r w s z e p o c z ą tk i w ie lk ie j e k s p a n s ji P o ls k i n a m o r z u .
G r u d z i ą d z , 5 s t y c z n i a . Z c h w i lą o b ję c ia M o rz a P o ls k ie g o w w ie c z y s te p o s ia d a n ie R z e c z y p o s p o lite j, e n t u z ja z m c a łe g o s p o łe c z e ń s t w a d l a s p r a w y b u d o w y w ł a s n e j f l o t y w z r ó s ł d o n i e b y w a ł y c h g r a n i c .
L i c z n e a r ty k u ł y c a ł e j p r a s y p o l s k i e j s p e c ja l n e j e d n o d n i ó w k i , b r o s z u r y i o d e z w y p o d k r e ś l a ł y z n a c z e n ie M o rz a P o ls k ie g o , k tó re g o w ie rn i s tr a ż n ic y — K a s z u b i o d d a li je n a m ja k o k le j
n o t n a jd ro ż s z y , p ie lę g n o w a n y tr o s k liw ie p r z e z s z e re g d z ie s ią te k la t n ie w o li. N a w s z y s t k i e s t r o n y g ł o s z o n o o z n a c z e n iu p o tę ż n e j m a r y n a r k i d la m o c a r s tw o w e g o r o z w o ju P o ls k i, j a k i o k o n i e c z n o ś c i z a in t e r e s o w a n ia s i ę c a ł e g o s p o ł e c z e ń s tw a s p r a w ą s z y b k ie g o r o z w o ju n a s z e j flo ty .
P o t y m s ł o m i a n y m o g n i u z a p a ł u , n a s tą p i ła w k r ó tc e o b o ję t n o ś ć d l a t e j t a k w a ż n e j s p r a w y . S p o łe c z e ń s tw o n a s y c iw s z y s ię w id o k ie m s ta tk ó w h a n d lo w y c h , k a n o n ie r e k w o je n n y c h , to r p e d o w c ó w i k ilk u p a ro w c ó w flo ty lk i w iś la
n e j — p rz e s ta ło z u p e łn ie in te r e s o w a ć s ię s p r a w ą r o z w o ju n a s z e j flo ty , s p ra w ą d o n io s łe g o z n a c z e n ia z e w z g lę d u n a k o n ie c z n o ś ć r o z w in ię c ia w ie lk ie j p o tę g i m o c a rs tw o w e j z e s tr o n y n a s z e g o k r a ju .
D o p i e r o r z ą d o b e c n y p o c z y n i ł p i e r w s z e k r o k i a b y o b u d z ić s p o ł e c z e ń s t w o n a s z e z t e g o s z e ś ć l a t j u ż t r w a ją c e g o u ś p i e n i a . K o m ite t F lo ty N a ro d o w e j w W a rs z a w ie p o d p r z e w o d n ic tw e m M a r s z a łk a S e jm u p . R a ta ja p o s ta n o w ił o b e c n ie r o z s z e r z y ć d z ia ła ln o ś ć s w o ją n a o iłą R z e c z p o s p o litą P o ls k ą . W e w s z y s t k ic h m i a s t a c h , m ia s t e c z k a c h i w i o s k a c h p o w s t a n ą w k r o tc e k o ł a K o m i t e t u , m a j ą c e n a c e l u z b ie ra n ie z c a ły m w y s iłk ie m i e n e rg ją fu n d u s z ó w n a b u d o w ę w ie lk ie j w ła s n e j flo ty .
W k r ó t c e w i ę c s p r a w a r o z w o j u f l o t y p o l s k ie j z a b r z m i z n o w u d o n i o s łe m e c h e m p o c a ł y m k r a j u i k o n ie c z n o ś ć r o z w in ię c ia z n a s z e j s tro n y s iln e j e k s p a n s ji m o rs k ie j s ta n ie ż y w o p r z e d o c z a m i c a łe g o s p o łe c z e ń s tw a .
W y p a d a t u z a z n a c z y ć , ż e z a in te re s o w a n ie s p r a w ą r o z w o ju flo ty p o ls k ie j, tu n a P o m o - r’ u “ ^ 7 w z u p e łn o ś c i n ie w y g a s ło i z a w s z e c h o c ia ż p o d ś w i a d o m i e t k w ił o w d u s z y k a ż d e g o P o l a k a n a P o m o r z u .
W s z a k lu ś n o ś ć p o m o r s k a , a j u ż s p e c j a l n i e K a s z u b i, o d w ie k ó w ż y ła w b e z p o ś r e d n ie j s ty c z n o ś c i z m o r z e m , c z e r p a ła z n ie g o p o d s ta w y s w e j e g z y s te n c ji, w a lc z y ła z je g o ż y w io ło w e m i ig ra s z k a m i a te rn s a m e m z d o b y ła ju ż p e w n e p o ję c ie o z n a c z e n iu d o s tę p u d o m o r z a d la p a ń s tw a i n a ro d u , a w s z c z e g ó ln o ś c i d la p a ń s tw a i n a r o d u p o ls k ie g o .
Z m a r t w y c h w s ta ł ą P o l s k ę t r a k t a t w e r s a l s k i p o d w z g l ę d e m d o s t ę p u d o m o r z a p o t r a k t o w a ł p o m a c o s z e m u , d a ją c n a m je d y n ie k ilk a d z ie s ią t k ilo m e tr ó w w y b rz e ż a m o r s k ie g o , ja k b y n a z a b a w k ę k ą p ie lo w ą , b e z m o ż n o ś c i w y jś c ia z w ła s n e g o p o r tu n a o c e a n y i b e z m o ż n o ś c i n ie s k r ę p o w a n e g o n ic z e m r o z w o ju flo ty i m a ry n a r k i p o ls k ie j.
B ę d ą c p o k r z y w d z e n i w s ł u s z n y c h s w y c h p r a ’ w a c h d o G d a ń s k a , z k o n i e c z n o ś c i z a c z ę li ś m y b u d o w a ć w ła s n y p o rt W G d y n i. N i e m a j ą c j e d n a k j e s z c z e w ł a s n y c h d o k ó w i w a r s z t a tó w o k r ę t o w y c h x tru d n o ś c ią p r z y c h o d z i n a m tw o r z e n ie p o w a ż n e j flo ty n a ro d o w e j i ć w ic z e n ie z a s tę p ó w m ło d z ie ż y m a r y n a rs k ie j. T o t e ż n a s z a f l o t a t a k w o j e n n a , j a k i h a n d l o w a p r z e d s t a w i a s i ę n a d w y r a z s k r o m n i e i u b o g o .
T y m c z a s e m w o b e c n e j d o b i e j u ż p rz e s z ło 3 0 p r o c e n t c a łe g o i m p o r t u n a s z 'e g o , a o k o ło 4 0 p r o c e n t e k s p o rtu id z ie d r o g ą m o r s k ą p r z e z p o r ty o b c e , k t ó r e c i e s z ą s i ę o b r o t e m , s i ę g a j ą c y m k i l k a m i lj o n ó w t o n r o c z n ie p o l s k ic h , w z g l. d o P o l s k i i d ą c y c h t o w a r ó w , n i e l i c z ą c w ę g la . Z p o w o d u b r a k u w ła s n e j flo ty P o ls k a p ła c i r o c z n ie z a g r a n ic y z a p r z e w ó z to w a ró w m o rz o m — w e d ł u g n a j n o w s s y c h o b l ic z e ń — p r z e s z ło 2 5 0 m iljo n ó w z ło ty c h , c z y li k a ż d y m ie s z k a n ie c P o ls k i w y d a j e b e z p o trz e b y b li s k o 9 z ło ty c h r o c z n ie . P o s i a d a n ie f l o ty o b n i ż y ł o b y z n a c z n i e c e n ę w s z y s tk i c h t o w a r ó w .
O p r ó c z w ę g la , k t ó r y w n a j b l i ż s z e j p r z y s z ł o ś c i s t a n o w i ł b ę d z i e j e d e n z n a j p o w a ż n ie j s z y c h p r o d u k t ó w w y w o z o w y c h p o l s k i c h , w y w o z im y p r z e d e w s z y s t k ie m d rz e w o , z b o ż e , c u k ie r , c e m e n t, n a ftę i je j p r z e tw o r y . W w o z i m y z a ś d o k r a j u n a w o z y s z tu c z n e , c h e m ik a lje , r u d ę s z w e d z k ą ż e la z n ą , a r ty k u ły k o lo n ja ln e , b a w e łn ę , w e łn ę i r ó ż n e g o to w e fa b ry k a ty .
P r z e w ó z t o w a r ó w d r o g ą m o r s k ą k a l k u l u je s i ę o k o ł o 1 5 r a z y t a n ie j , n i ż d r o g ą l ą d o w ą , c z y l i k o l e ja m i i d l a te g o t e ż w y s ła n ie to w a ru d r o g ą
__ K ró tk ie w ia d o m o !
W c z o r a j w i e c z o r e m [ w p a ł a c u k r ó l a w ło s k i e g o o d b y ł s i ę b a n k i e t n a c z e ś ć a f g a ń s k i e j p a r y k r ó l e w s k i e j . K r ó lo w ie w ł o s k i i a f g a ń - s k i w y m i e n i l i s e r d e c z n e t o a s t y z a p o m y ś l n o ś ć o b u n a r o d ó w . N a b a n k ie c i e b y l i o b e c n i M u s s o lin i, c z ł o n k o w i e R z ą d u , ś w i ta o b u d w o r ó w k r ó l e w s k i c h o r a z w ie l u d y g n i t a r z y p a ń s t w o w y c h .
J a k d o n o s z ą p i s m a p a r y s k ie p o l i c j a p r o w a * d z i e n e r g i c z n e ś l e d z t w o w s p r a w i e w i e l k i e j k r a d z i e ż y , j a k ie j d o p u s z c z o n o s i ę p r z y z a k u p a c h a r ty k u ł ó w ż y w n o ś c io w y c h m . in . w i n s z a m p a ń s k i c h . W 'e d le i n f o r m a c j i p i s m , a r e s z t o w a n o j u ż w z w i ą z k u z t ą a f e r ą o k o ł o 1 5 o s ó b ; p r z e w i d z i a n e s ą n a d t o d a l s z e a r e s z t o w a n i a .
*
D o n o s z ą z I n n s b r u c k u , i ż k u p i e c P l a e g e r z M e r a n u w c z a s i e w y c i e c z k i g ó r s k i e j w A l p y z o s t a ł w r a z z p r z e w o d n i k i e m z a s y p a n y l a w i n ą ś n i e ż n ą . P l a e g e r z o s t a ł p o 4 g o d z i n a c h a k c j i r a t o w n i c z e j w y d o b y t y , z m a r ł j e d n a k z p o w o d u w y c z e r p a n i a . P r z e w o d n i k z o s t a ł u r a t o w a n y . T e g o s a m e g o d n i a n a d j e z i o r e m z u r y c h s k i e m g r u p a t u r y s t ó w , z ł o ż o n a z d w ó c h m ę ż c z y z n i j e d n e j k o b i e t y u l e g ł a z a s y p a n i u . W s z y s c y t r o j e p o n i e ś l i ś m i e r ć .
* / «
Z M a d r y t u d o n o s z ą : W c z a s i e u r o c z y s t o ś c i w P r i e g o D a C o r d o b a w c h w i l i , g d y z g r o m a d z o n y t ł u m o a s e r w o w a ł o g n i e s z t u c z n e , d o t ą d n i e - w y k r y t y o s o b n i k r z u c i ł w t ł u m b o m b ę . W s k u t e k s i l n e j e k s p l o z j i k i l k a o s ó b z o s t a ł o z a b i t y c h , k i l k a n a ś c i e c i ę ż k o r a n n y c h .
*
D o n o s z ą z M a n a g u i , i ż 9 m a r y n a r z y a m e r y k a ń s k i c h , p o z o s t a j ą c y c h n a s ł u ż b i e w n i k a r a g u - a ń s k i e j g w a r d j i n a r o d o w e j , k t ó r z y r a n n i z o s t a l i w c z a s i e w a l k z o d d z i a ł a m i p o w s t a ń c z e m i j e n .
P ie w s ie p iq ć U s t w y b o ro iy eb .
W a r s z a w a , 1 0 . 1 . W c i ą g u o s t a t n i c h d n i z g ł o s z o n o d o G ł ó w n e j P a ń s t w o w e j K o m i s j i W y b o r c z e j p i ę ć p a ń s t w o w y c h l i s t w y b o r c z y c h .
D o t y c h c z a s z g ł o s z o n o n a s t ę p u j ą c e l i s t y : N r . 1 — B e z p a r ty jn e g o b lo k u w s p ó łp ra c y z r z ą d e m :
N r . 2 — P o ls k ie j P a r t ji S o c ja lis ty c z n e j;
N r . 3 — „ W y z w o le n ia” .
N r . 4 — O g ó ln o ż y d o w s k ie g o z w ią z k u r o b o tn ic z e g o „ B u n d " .
. N r . 5 — ż y d o w s k ie g o r o b o tn ic z e g o k o m i
te tu w y b o rc z e g o „ P o a le -S jo n " le w ic a .
N a c z e l e l i s t y n r . 2 f i g u r u j ą p p . b . p o s e ł D a s z y ń s k i , d o s e j m u i b . s e n a t o r L i m a n o w s k i d o
d l o w e j i w ł a s n y c h l i n i j d o p u s z c z a m y d o t e g o ,
m o r s k ą i to w ła s n y m i o k r ę ta m i p r z y c z y n ia s ię z a w s z e d o je g o z n a c z n e g o p o ta n ie n ia . A p o d k r e ś l i ć n a l e ż y , ż e s t a t e k j e s t d z i s i a j r e n t o w n ą r e a l n o ś c i ą i k u p ie c tw o p o ls k ie i z e s w e j s tr o n y o s o b n o p o m y ś le ć p o w in n o o tw o rz e n iu w ła s n e j flo ty h a n d lo w e j.
N i e m a j ą c j e s z c z e w y s t a r c z a j ą c e j f l o t y h a n - o k r ę t o w y c h n i e t y l k o ż e m il jo n o w e z y s k i, m o g ą c e je s z c z e w ię c e j o d c ią ż y ć n a s z b u d ż e t, w ę d r u ją d o c u d z y c h k ie s z e n i, a le c o n a jg o r s z e h a n d e l z a g ra n ic z n y je s t p r z e z to z u p e łn ie u z a le ż n io n y o d c u d z o z ie m c ó w , k tó rz y m o g ą n a s z r u jn o w a ć s w o je m i fr a c h ta m i, a w r a z ie ja k ie g o ś k o n flik tu m o g ą s p a r a liż o w a ć c z ę ś c io w o n a s z h a n d e l z a m o r s k i.
Z t y c h w s z y s t k i c h w z g l ę d ó w c i e s z y ć s i ę n a l e ż y , ż e s p r a w a b u d o w y F l o t y N a r o d o w e j n a r e s z c i e w e s z ł a n a d o b r ą d r o g ę . P r z y d o b re j o r g a n iz a c ji i w y tę ż o n e j p r o p a g a n d z ie z e s tr o n y K o m ite tu F lo ty N a r o d o w e j, w m ia r ę p o le p s z a n ia s ię w a r u n k ó w g o s p o d a rc z y c h u n a s , s p r a w ę ta p o p r z e n a p e w n o c a ły n a r ó d p o ls k i k u c h w a le i p o tę d z e w ła s n e j O jc z y z n y
c i te le g ra fic z n e .
S a n d i n ó ‘p r z e w i e z i e n i z o s t a l i s a m o l o t e m s a n i t a r n y m z Q u i l a l i d o M a n a g u i . O d d z i a ł y j e n . S a n - d i n o o s t r z e l i w a ł y s a m o l o t s a n i t a r n y .
W K o n g o b e l g i j s k i e m w y b u c h ł y n o w e * r o z r u c h y t u b y l c ó w , s p o w o d o w a n e a g i t a c j ą k o m u n i s t y c z n ą . W Q u a n g o t ł u m t u b y l c ó w z a m o r d o w a ł s z e ś c i u m i s j o n a r z y .
R a b o c z a j a M o s k w a d o n o s i , i ż w M o s k w i e z a n o t o w a n o c z t e r y w y p a d k i z a c h o r o w a n i a n a t r ą d . C h o r z y z o s t a l i n a t y c h m i a s t i z o l o w a n i .
*
Z B e r l i n a d o n o s z ą : D n i a 1 1 - g o s t y c z n i a u - p ł y w a r o k o d c h w i l i r o z p o c z ę c i a r o z p r a w y s ą d o w e j w s e n s a c y j n e j a f e r z e b r a c i B a r m a t ó w . D o t y c h c z a s w t e j s p r a w i e o d b y ł o s i ę j u ż 1 5 7 p o s i e d z e ń . P r z e s ł u c h a n o 4 0 0 ś w i a d k ó w i 5 0 r z e c z o z n a w c ó w . A k t a o b e j m u j ą 7 0 t o m ó w g ł ó w n y c h i o k o ł o t y s i ą c a t o m ó w d o d a t k o w y c h . K o s z t y p r o c e s u w y n o s z ą d o t y c h c z a s 2 3 0 t y s . m k . , a n i e w i a d o m o k i e d y s i ę p r o c e s m o ż e z a k o ń c z y ć .
. *
P a r y s k i t r y b u n a ł k a r n y s k a z a ł 6 - c i u o s o b n i k ó w , o s k a r ż o n y c h o p o t a j e m n y p r z e w ó z b r o n i w z w i ą z k u z e s p i s k i e m k a t a l o ń s k i m , n a k a r y o d 8 - m i u d n i d o * I - g o r o k u w i ę z i e n i a .
*
M i n i s t e r s t w o R e i c h s w e h r y z a w i a d o m i ł o k o n c e r n f i l m o w y , t . z w . g r u p ę E m e l k a , i ż z a s a d n i c z o . p r z y j m u j e o f e r t ę t e j g r u p y w s p r a w i e z a k u p u o d M i n i s t e r s t w a R e i c h s w e h r y t o w a r z y s t w a f i l m o w e g o P h o e b i ^ p . B e r l i n e r T a g e b l a t t u t r z y m u j e , ż e t o w a r z y s t w o P h o e b u s m a b y ć s p r z e d a n e p r z e z R e i c h s w e h r ę k o n c e r n o w i E m e l k a z a 4 m i l j o n y m k . , p r z y c z e m s t r a t y , p o n i e s i o n e p r z y t e r n p r z e z M i n i s t e r s t w o R e i c h s w e h r y , w y n i o s ą o k o ł o 8 m i l j o n ó w m a r e k .
s e n a t u , a n a c z e l e l i s t y n r . 3 p p . b . p o s e ł M a l i
n o w s k i d o S e j m u i b . s e n a t o r W o ź n i c k i d o s e n a t u . D o d n i a 2 4 . b m . t . j . d o o s t a t e c z n e g o t e r m i n u s k ł a d a n i a l i s t w y b o r c z y c h w s z e l k i e z m i a n y p e r s o n a l n e n a l i s t a c h s ą d o p u s z c z a l n e .
B . p o s e ł D y m o w s k l w y p u sze io n y it k a u e jq .
W d n i u w c z o r a j s z y m s ą d a p e l a c y j n y r o z p a t r y w a ł s k a r g ę i n c y d e n t a l n ą b . p o s ł a T . D y m o w - s k i e g o , k t ó r y z o s t a ł a r e s z t o w a n y w z w i ą z k u z n a d u ż y c i a m i p o p e ł n i o n e m i w B a n k u n a r o d o w y m . S ą d a p e l a c y j n y z d e c y d o w a ł o s k a r ż o n e g o u w o l n i ć z a k a u c j ą 1 0 0 t y s . z ł .
Grób w lodzi podwodnej „S. 4“
Wydobycie 17 zwłok.UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA N ow y Jork. Jak dotąd, udało się w ydobyć
17 zw łok członków załogi łodzi podw odnej „S. 4“
O ficerow ie, kierujący akcją w ydobyw ania zw łok zgodni są w przekonaniu, iż o d d ział m aszynow y łodzi, w którym śm ierć znalazło 16 osób, zalany
został przez w odę dopiero na skutek otw arcia przez uw ięzionych m arynarzy w entylatora. Istnie"
je rów nież bardzo uzasadniona hypoteza, iż w szyscy m arynarze, pozostający w oddziale m a
szynow ym , zm arli w skutek zatrucia gazem .
100 górników żywcem pogrzebanych.
Straszna eksplozja w kopalniach węgla.
W est-F rancort. W jednej z kopalń w ęgla na głębokości jjóOO stóp w ydarzyła się ciężka eksplozja.
Z 700 ludzi załogi, 93 robotników zostało odciętych przez dym i p y ł w ęglow y.
Istnieją obaw y, że część ich jest raniona, lub zabita.
P rzy w ejściu do kopalni zeb rał się tłum zło
żony z około 1.500 ludzi przew ażnie krew nych zasypanych, którzy oczekują w iadom ości.
W ostatniej chw ili donoszą, że m iss G leitze nie zd o łała dopłynąć do T arifa i całkow icie w y
czerpana, w eszła na pom oc tow arzyszącej jej lichtugi.
Biskup-hireers.
Ł o m ży ń sk i hufiec h arcersk i o b ch o dził u ro
czy sto ść egzam inów h arcersk ich i sk ład an ia p rzy rzeczen ia.
W czasie tej u ro czy sto ści p rzy b y ły sp ecjal
nie z W arszaw y k o m en dan t m azo w ieck iej cho
rąg w i h arcersk iej w ręczy ł ks. biskupow i Ł u- kom skiem u, p asterzo w i d iecezji ło m ży ń k iej — o zn ak ę h arcerza R zeczy po sp o litej. Jest to n aj
w y ższy sto p ień , w h ierarch ji h arcersk iej.
K s. b isk u p Ł u k o m sk i w y g ło sił do zeb ran y ch h arcerzy g o rące przem ów ienie, w k tó rem w zy
w ał h arcerstw o do w iern ej słu żb y dla o jczy zn y .
Zamach bombowy w czasie uroczystości narodowej.
Dwanaście ofiar.
Glos radjs.
Smutne to, ale 'prawdziwe...
P aryż. „Journal** donosi z M adrytu, że pod
czas uroczystości narodow ej w m iejscow ości P riego de C ordoba nieznany spraw ca rzucił do tłum u bom bę, która zraniła ciężko 12 osób. K ilka o-
sób natychm iast zm arło, a kilka m usiano p rze
w ieźć do szpitala. P raw dopodobnie zam ach był aktem zem sty politycznej.
WjtOona (gltuja niemleaka na Pomorn.
T o ru ń , 8 stycznia. A k cja w yborcza N iem ców na terenie P om orza w roku bieżącym stokrotnie przew yższa agitację i jej sposoby w porów naniu z rokiem 1922. D o akcji w yborczej N iem cy zm o
bilizow ali w szystkie siły i używ ają w szystkich środków i aparatów , pozostających im do dy
spozycji.
Inicjatyw a w tym [kierunku w ychodzi z tak zw anego ,,S ejm und S enat Biiro** w B ydgoszczy, k tó re codziennie literalnie zasypuje sw oich agi
tato ró w i m ężów zaufania okólnikam i i w skazów kam i, dotyczącem i akcji w yborczej. R ów nież zaangażow ano w tym celu cały szereg płatnych agitatorów , którzy objeżdżając w si i m iasta, pro w adzą akcję w yborczą. D o dyspozycji kierow ników akcji w yborczej oraz agitatorów , oddano w szystkie niem ieckie sam ochody n a P om orzu.
Uliee Tiergirtenn pod wodą.
B erlin. W czoraj B erlin naw iedziła jeszcze jed n a katastrofa. — W pobliżu ulicy S charlotten- burgerchosse w dzielnicy T ierg arten u p ęk ła głó
w na rura w odociągow a. — Z alanych zostało w ie
le ulic. P ołudniow o-zachodnia i północno -w scho
dnia część B erlina znalazły się nagle bez w ody.
S traż pożarna, obaw iając się, że zabraknie w o
dy w razie jakiegoś pożaru, m usiała założyć w ęża do głębokich starożytnych studzien przed gm achem T eatru W ielkiego i w innych częściach m iasta. W kilka godzin dopiero uszkodzenie zo stało usunięte.
Wsiysey ministrowie kandydują!
W arszaw a, 10. 1. O m andat poselski m ają się ubiegać w szyscy m inistrow ie z w yjątkiem m ar
szałka P iłsudskiego i m in. M oraczew skiego. M ey
sztow icz w ystąpi jako k an d y d at w W ileńszczy źnie. R om ocki w P iotrkow skiem . N a liście p ań
stw ow ej, oprócz kilku m inistrów , figurow ać będą m iędzy innym i w ojew oda B niński książę L u bom irski i były rektor uniw ersytetu K ochanow ski.
Priedcyboren ijaid wojewodów.
D nia 10. bm . z rana rozpoczął się zjazd w o
jew odów , w którym w ezm ą udział w szyscy w o jew odow ie kraju. O m aw iana będzie sytuacja p o lityczna i kam panja przedw yborcza.
Plakatów wybornych nisiuyć nie wolno-
S tw ierdzono, że ogłoszenia urzędow e, doty
czące zbliżających się w yborów do S ejm u i S e
natu są zalepiane ogłoszeniam i, bądź też przez złośliw ych spraw ców zryw ane. W obec tego K o- m isarjat R ządu m . stół. W arszaw y przypom ina, iż tego - rodzaju postępow anie z plakatam i urzę- dow em i, dotyczącem i w yborów , będzie trak to w a
ne jako p rzeciw d ziałan ie w yborom , a w inni w y
kroczeń pociągani będą do surow ej odpow ie
dzialności.
Dwie pływaczki przepływają eieśnlcą Gtbraltarską.
L ondyn, 2 stycznia. Z n an e pływ aczki angiel
skie M ercedes G laitce i panna H udson, p rzed sięw zięły niezw ykle śm iałą próbę przepłynięcia k an ału G ibraltarskiego. G laitce odpłynęła o godz.
3-ęiej rano z -w ybrzeża afrykańskiego na z a c h ó d o a T angeru, zaś panna H udson, cztery godziny z A lcanzar na w schód od T angeru. N a p o k ła
dzie, tow arzyszących obu pływ aczkom okrętów , znajdują się strzelcy z karabinam i w celu odpę
dzania rekinów , jakie pojaw iają się na tam tejszych w odach. W edług ostatnich w iadom ości, G laitce o godz. 13.30 znajdow ała się już o jed n ą m ilę od T arifa w H iszpanji, i p ły n ęła w bardzo dobrej form ie. G laitce jest lońdyńską stenotypistką.
M a już za sobą dokonanie przepłynięcia kanału L a M anche. K iedy przed kilku m iesiącam i an gielska lekarka dr. L ogan p o p ełn iła rozm yślne oszustw o, przy przepłynięciu kanału L a M anchę ażeby udow odnić, że w szystkie inne rekordy ustana
w iane przez kobiety, m ogą polegać na oszustw ie, m isa G laitce ponow nie p rzep ły n ęła k an ał L a M anche dla obrony dobrej sław y sportow ców angielskich.
Z d aw ało b y się, że czego jak czego, ale ra- dja propagow ać nie potrzeba, że radjo dzięki sw ej w szechstronnej użyteczności znaleźćby się pow inno w kaźdem niem al m ieszkaniu w ięcej, lub m niej zam ożnego m ieszkańca m iasta, m ia
steczka i w si.
Ż ycie ludzkie krótkie — część jego czło
w iek pośw ięca pracy, część odpoczynkow i, część rozryw kom .
C złow iek spracow any dla uspokojenia ner
w ów , oderw ania m yśli od codziennej pracy, szu
ka rozryw ki, a w ięc m uzyki, teatru i znajduje to w szystko dość łatw o, ale w dużem m ieście.
A co m a taki m ieszkaniec m ałego m iaste
czka lub w si ? C ała jego rozryw ka, to m izerna cukiernia, a tam dom ino, w arcaby, to klub z nie
odzow ną p artją nudnego p referan sa; ja gdy zo- staje w dom u — pozbaw iony ciekaw ych książek, św ieżych codziennych pism , w długie w ieczory zim ow e — opanow ują go m yśli sm utne, ogar
nia go bezw ład i przygnębienie, zniechęcenie do życia.
A przecież tak łatw o stw orzyć sobie inną atm osferę, zadośćuczynić naturze ludzkiej, która w ym aga rozm aitości, pew nej dozy w esela.
T ak łatw o obudzić chęć do życia, do poz
naw ania tajników w iedzy, co d aje ogrom ne za
dow olenie człow iekow i; tak łatw o znaleźć m iłą rozryw kę w m uzyce, śpiew ie, deklam acji. Ł a
tw o, trze*ba tylko chcieć. C hcieć zostać radio
słuchaczem .
D ziw na rzecz, jak ludzie dotychczas nie zda
ją sobie spraw y, jak w iele korzyści radjo im przynosi, jak uprzyjem niać m oże niezaw sze w e
so łe życie, odczytam i, m uzyką, śpiew em .
O bojętność w ynikająca z niedoceniania ra- dja, jako śro d k a podnoszącego kulturę i ośw iatę jednostek, a przez nie całego narodu, jako czyn
nika, odegrać m ogącego doniosłą rolę w razie w ojny, epidem ji, czy jakichś kataklizm ów kapry śnej i obfitującej w niespodzianki natury — ro
b i to. że w P olsce radjo w porów naniu z sąsiada
m i z zachodu i w schodu, bardzo m izernie się przedstaw ia.
P odczas gdy w N iem czech m am y 1.700.000 zarejestrow anych posiadaczy radjoodbiorników , gdy jeden ap arat przypada na 34 osoby (w A n- N E L L Y L IŚ U T IE R
Żona Renegata.
24) (C iąg dalszy).
S iad ł i zd ał się na chw ilę uspokojony po b u rzy, którą dopiero co przetrw ał.
O czy jego błądziły po pokoju, daw ne jakieś w spom nienia odezw ały się w duszy. M oże m y- ślał o ojcu, który choć u tracił m ajątek, um arł nie splam iw szy nazw iska; m oże o m atce, co kołysząc na kolanach chłopczyka, m arzyła dlań przyszłość prom ienną ?
O ko jego błądziło bez celu, nigdzie się nie zatrzym ując dłużej, aż spoczęło na jakim ś p rzed
m iocie błyszczącym , leżącym niedaleko pod krzesłem .
M łody człow iek w stał z fotelu i podniósł z ziem i branzoletkę, której pilnie zaczął się przy
patryw ać. N ie m ogła to być b ran zo letk a jego m atki, której gust skrom ny znał dobrze.
K tóż w ięc zostaw ił ją w tym pokoju ? C zyby m ieszkała w nim jaka kobieta?
L ucjan nie lubił gubić się w dom ysłach, p o ciągnął w ięc niecierpliw ie za sznurek od dzw onka i przyzw ał Jerem iasza.
— P ow iedz m i, co to znaczy ? — spytał go żyw o bez w stępów , nie dając m u naw et czasu na odpow iedź.
Z ag ad n ięty tak stary, b ąk n ął coś niezrozum ia
łego, czem bardziej jeszcze niecierpliw ił L ucjąna.
- N ie w ykręcaj się kłam stw em — ozw ał się
— w idząc zm ieszanie Jerem iasza. K obieta jakaś b y ła w tym pokoju, m ieszkała tu; być m oże n a
w et, że jest jeszcze w dom u. D alej, m ów , gło
w y ci za to nie urw ię; tylko m ów szczerą praw dę.
— T ak k o b ieta była w tym pokoju — o d p arł stary — m ieszkała tu i... znajduje się jeszcze w pańskim dom u.
W oczach L ucjana zabłysło.
— C o to za jed n a ? — zapytał.
— N ie w iem , p an ie; dla m nie m a tylko n a
zw isko pani K lem encji; ale jest tak piękna, tak dobra i słodka, że niepodobna było odm ów ić jej gościnności, o którą prosiła.
T o im ię K lem encji, któreby pow inno było n ap ro w adzić na dom ysł L ucjana, nie obudziło w sercu jego żadnych w spom nień. T ak m ało zw rócił u- w agi, tak m ało przyjrzał się tej dziecinnej istocie, której d ał sw oje nazw isko, że m yśl o niej w yw ie
trzała m u z głow y, a obraz jej zatarł się w pam ięci.
K obieta, o której m u m ów iono była m łodą, b y ła p ięk n ą i blisko niego, w jego w łasnym d o
m u ; m iałżeb.y w ypuścić z rąk sposobność ujrze
nia jej i pom ów ienia?
— C zy m yślisz, że zechce m nie przyjąć? — sp y tał Jerem iasza.
— N ie m am żadnego pow odu m yśleć prze
ciw nie.
— A czy w ie, że pan dom u pow rócił?
— S am a uprzedziła m nie o tem ; m ożnaby pow iedzieć, że odgadła pana, w idząc go jadącego na koniu w ielką aleją.
L ucjan pow stał jak człow iek zadow olony z tego, co się dow iedział.
— P ow iedz pani K lem encji — dodał tonem łagodniejszym , że pragnę złożyć jej m oje uszano
w anie i doręczyć branzoletkę zapom nianą w m oim pokoju.
< Jerem iasz oddalił się i w rócił niebaw em z p o
żąd an ą odpow iedzią.
L ucjan tym czasem przeglądał się w lustrze w iszącem naprzeciw ko. O b ejrzał się od stóp do głów , jak człow iek chcący się podobać i ufa
jący sobie trochę.
Z atarł na fizjognom ji ów w yraz surow y i w y
niosły, który zdaw ał się być m aską na jego tw a
rzy i zeszedł przedstaw ić się nieznajom ej.
K lem encja urządziw szy się w prędce w m a
łym pokoiku na parterze, w yglądała z łatw ą do zrozum ienia niecierpliw ością w ejścia sw ego m ęża.
C zy pozna ją 5
M yśl ta, połączona z w spom nieniem , czem był dla niej dziesięć lat tem u, przeraziła ją.
N ie, nie pow inien był jej poznać, nie pow i
nien był przypom nieć w niej sobie tej naiw nej pensjonarki, której opuszczenie w ybaczyła m u praw ie w tej chw ili.
A le byłoź to m ożliw e ? Jakże ona się zm ie
niła przez te dziesięć lat!
C zyżby m ężczyzna, który zaledw ie rzucił na nią pogardliw e spojrzenie, m ógł poznać w tej pięk
nej kobiecie, ufnej w sw ę w dzięki i w artość m o
ralną, tę dziew czynkę brzydką, bojaźliw ą, n ieo
krzesaną, k tó rą przed dziesięciom a laty poślubiw szy porzucił ?
U spokojona w części tem i m yślam i, pani S au- vaitre spojrzała w lustro i uśm iechnęła się. W tejże chw ili dały się słyszeć w sieni kroki L ucjana.
S tał w progu. K lem encja drżąca praw ie czekała pierw szego jego spojrzenia pierw szego słow a.
(C iąg dalszy nastąpi.
