Głos Wąbrzeski 1927.11.17, R. 7, nr 133 + dodatek powieściowy

(1)

610S WĄBRZESKI

TSRQPONMLKJIHGFEDCBA

Ś ro d a E d m u n d a b.

C zw artek S alo m ei p.

P ią te k P o św . b azy l. w at.GFEDCBA

szaniu.

n J — W— *— . w elc«ped. m iesięcznie 1,50 zł xod- I r Z eO p ia ta» noszeniem przez pocztę 20 fr w ięcej. W jm adkach nieprzew idzianych, przy w strzy

m aniu przedsiębiorstwa, złożeniu pracy, przerw aniu ko

m unikacji, otrzym ujący nie m a praw a żądać pozaterm i- now ycb dostarczeń gazety, lub zwrotu ceny abona

m entu. Za dział ogłoszeń, redakcja nie odpowiada.

x , Za ogłosz. pobiera się od w iersza

O g ło s z e n ia mm. ę łam .) W gr, za reklam y na str. 3-łam . w w iadom ościach potocznych 30 gr na pierw  szej str. 50 gr. Rabatu udziela sie przy częstem ogła-

„G łos W ąbrzeski” w ychodzi trzy razy tygodn.

poniedziałek, środę i piątek. Skrzynka poćzto- R edakcja i adm inistracja ul. M ickiew icza 11 n 80. K onto czekow e P. K. O . Poznań 204,252.

D ziś w sch ó d sło ń ca o g o d z. 6.56 zach . 15.45

Ju tro „ „ » f.5 8 „ 15.44

D ziś „ k się ż y c a . 23. 2 , 10.55

Nr. 133

■MM

Wąbrzeźno, czwartek 17 listopada 1927 r. Rok VII

ZiniedlMe podstasy rozooju pańsloa.

Nasz eksport morski przynosi mil jo

nowe zyski ....obcym.

(O d n a sz eg o k o resp o n d en ta p o m o rsk ie g o ).

G ru d zią d z, 13 listo p a d a . R z e c z ą p o w sz e c h n ie u d o w o d n io n ą je st, Ż6 podstawą rozw oju gospodarczego, a co zatem idzie i politycznego są nie od dzisiaj stosun

ki w ym ienne, czyli handel z obcem i państwam i:

W d z isie jsz e j d o b ie nie znajdziem y ani je

dnego państwa, któreby byt sw ój oprzeć m o

gło na sam ow ystarczalności, to z n a c z y , ż e b y n ie sp ro w a d z a ło z in n y c h k ra jó w su ro w c ó w , lu b b ra k u ją c y c h m u fa b ry k a tó w g o to w y ch , a z d ru g iej stro n y , ż e b y n ie w y w o z iło w ła sn y c h su ro w c ó w , w zg l. n a d m ia ru w ła sn y c h fa b ry k a tó w .

T o le ru ją c z k o n ie c z n o śc i im p o rt, a d ą ż ąc u sta w ic z n ie d o w z m o ż e n ia e k sp o rtu , każde pań

stwo pragnie usilaie ogrom ne zyski, płynące z pośrednictw a handlow ego zatrzym ać u sie

bie, gdyż tern sam em zw iększa się dobrobyt państwa, a w sz c z e g ó ln o śc i d o b ro b y t je g o m ie

sz k a ń c ó w . ■ -

1 d la teg o też, je ż e li w m y śl z a sa d p o lity k i e k o n o m ic zn e j każde państw o dba o to, aby sw ój handel w ewnętrzny prow adzić na w ła snych drogach, jakiem i są koleje, to ta k sa m o w sze lk ie m i siła m i d ą ż y ć w in n o d o te g o , aby han

del zew nętrzny szedł przez w łasne linje okrę

tow e m orskie. »

Z a sa d ty c h trzy m a ją się n ie ty lk o państw a potężne i przez w ieki nieustannie organizo

w ane, ja k A n g lja , S ta n y Z jed n o c z o n e, F ra n c ja, W ło c h y , N ie m c y i t. d „ a le ta k ż e państw a pow

stałe pO w ojnie Św iatowej, ja k Ju g o sław ja , F in - la n d ja i E sto n ja, a n a w e t Ł o tw a, k tó re w alcząc nie m niej niż Polska z trudnościam i natury finansow ej, na rozwój m arynarki handlo w ej pieniędzy nie żałują.

W P o lsc e d u ż o m ó w i się i p is z e O konieczno

ści stworzenia potężnej m arynarki handlow ej, lecz jak dotąd niewielką m ożem y poszczy

cić się flotą. P a ń s tw o sa m o a b s o lu tn ie n ie w y s ta rc z ają c e w y s iłk i c z y n i w ty m k ie ru n k u , w ażne nadzw yczaj to zadanie składając w dużej m ierze na barki społeczeństwa, które i tak ugiua się już pod ciężarem najróżniejszych ofiar i obow iązków .

N ie m o ż n a p o s ą d z a ć sfery d e c y d u ją c e o b ra k z ro z u m ie n ia k o n ie c z n o ś c i u tw o rz e n ia s iln e j flo ty h a n d lo w e j. W id o c z n ie brak odpow iednich fun

duszów odgrywa tu główną rolę. N ie m a ją c w ięc m o ż n o ś c i z a k ła d a n ia w ła sn y c h licz n y ch d ró g h a n d lo w y c h m o rsk ic h , z m u s z e n i je ste śm y p a trz e ć s p o k o jn ie , ja k pozostawione one są w w iększej części na łup cudzoziem ców, często naszych w rogów , którzy z tej gałęzi ciągną olbrzym ie zyski ze szkodą dla naszego kraju.

N ie o d rz ec z y b ę d z ie d o w ied z ie ć się , ż e o b e c n ie w d z iew ią ty m ro k u is tn ie n ia P o ls k i ju ż prze

szło 30 procent całego im portu naszego, a oko

ło 40 procent eksportu idzie drogą m orską p rz e z p o rty o b c e , k tó re c ie s zą się obrotem , się gającym kilka m iljonów ton rocznie polskich, w zgl. do Polski idących tow arów, nie licząc w ęgla.

O p ró c z w ę g la, k tó ry w n a jb liżs z e j p rz y s zło śc i s ta n o w ił b ę d z ie je d e n z n a jp o w a ż n ie jsz y c h p ro d u k tó w w y w o z o w y c h p o ls k ic h , w y w o zim y p rz e

d e w s z y s tk iem drzewo, zboże, cukier, cem ent, naftę i jej przetw ory. W w o z im y z a ś d o k ra ju naw ozy sztuczne, ohem ikalja, rudę szw edzką żelazną, artykuły k^lonjalne, baw ełnę, w ełnę

różne gotow e fabrykaty.

i

T u z a u w aż y ć trz e b a , ż e p rz ew ó z to w a ró w d ro g ą m o rsk ą , k a lk u lu je s ię około 15 razy ta

niej, n iż d ro g ą lą d o w ą , c z y li k o le ja m i i d la te g o

te ż w ysłanie tow aru drogą m orską, zw łaszcza

w łasnem i okrętam i przyczynia się zaw sze do jego znacznego potanienia.

N ie m a ją c je s zc z e w y s tarc z a ją c e j flo ty h a n d lo w e j i w ła sn y c h lin ij o k rę to w y c h n ie ty lk o d o p u s z c z a m y d o te g o , ż e m iljonow e zyski, m ogą

ce korzystnie w płynąć na nasz budżet, w ę

drują do cudzych kieszeni, a le c o n a jg o rsz e

W ielkie zwycięstwo wyborcze socjalistów w Gdańsku.

G d a ń s k , 1 4 lis to p a d a . O g o d z . 1 -sze j w n o c y u s ta lo n o w e w s zy s tk ich o k rę g a c h w y b o rc z y c h n a s tę p u ją c o o s ta te c zn y , a c z k o lw ie k p ro w izo ry c z n y o b ra c h u n e k w y b o ró w d o s e jm u g d a ń sk ie g o .

L is ta N r. 1 o trz y m a ła g ło só w 5 7 3 , N r. 2 — 6 8 , N r. 3 (Z je d n . m ie sz c z .) — 4 2 2 7 , N r. 4 — 1 3 9 0 , N r. 5 — 5 8 3 , N r. 6 (p a rtjd lu d o w a B la v ie ra) — 8 0 0 8 , N r. 7 (lib e ral!) - 6 2 0 0 , N r. 8 - 1 0 0 5 , N r. 9 (n a

IlaDiązaaie rokosań o traktat handloiag z niemcami

(T e le fo n e m o d w ła sn e g o k o re s p o n d e n ta ).

D z isia j w y je ż d ż a z W a rs za w y d o B e rlin a d y

re k to r d e p a rta m e n tu m in . s p r. z a g r. J a c k o w s k i c e - --- o --- .. . .

le m p o d ję c ia b e z p o śre d n ich ro z m ó w z n ie m iec k im sk i o trz y m a s z cz e g ó ło w e w s k a z ó w k i n a k o n fe re n - m in istre m s p ra w z a g ra n ic zn y c h b tre se m a n n e m o c ji z m in is tre m s p f. z a g r. Z a le sk im .

Unievinienie Manoileseu.

(T e lefo n e m o d w ła sn e g o k o re s p o n d e n ta ).

S ą d w o je n n y ro z p a tru ją c y s p raw ę M a n o iles e u i w sz em u s iło w a n iu n a ru sz e n ia o b o w ią zu ją c e g o z a u fan e g o p o s ła k s ięc ia K a ro la R u m u ń sk ie g o — ; u s tro ju p a ń s tw o w e g o p o d k re ślić , iż z c a łą su ro - o s k a rz o n e g o o z d ra d ę sta n u , trz em a g ło s am i p rz e- w o ś cią s p ra w a z w a lc z a ć b ę d z ie w s z e lk ie p ró b y c iw k o d w o m w y d a ł w y ro k u n ie w in n ia ją c y . M a - | z m ian y k o n s ty tu c y jn ie z a g w a ra n to w a n e g o u s tro ju n o ile s cu z o s ta ł w y p u s zc z o n y n a w o ln o ść .

W z w ią zk u z tą s p ra w ą ja k d o n o s z ą z B u k a re sz tu rz ąd ru m u ń s k i o g ło s ił o d e z w ę d o sp o -

łe c ze ń s tw a . w y ja śn ia ją c , ż e o d d a ł s p ra w ę M a n o i- i p o d o b n y c h u s iło w a ń , w in n i p o n io s ą s u ro w e k a ry ,

leer'll nnrl carl uiinTlprinv ahv nr/V nipr" ‘

le sc u p o d s ą d w ię zie n n y , a b y z a ra z p rz y p ie r

Trockiego, Zluosjeioa i Kaml»IeiBa z partji konunistgeznaj

(T e le fo n e m o d w ła sn e g o k o re s p o n d e n ta ) U c h w a łę c e n tra ln e g o k o m itetu w y k o n a w c z e

g o W K P . w M o sk w ie w szy sc y o p o z y c jo n iś c i n a c z e le z e sw y m i p rz y w ó d c a m i w ;

z p a rtji. W ia d o m o ś ć o te rn w y w o ła ła o g ro m n e

w ra ż e n ie z a g ran ic ą . W R y d z e k rą ż ą p o g ło s k i _ _ _ _ _ _ _ _ ja k o b y T ro c k i z o s ta ł z a m o rd o w a n y . P ra sa a n - y k lu c z e n i z o stali g ie lsk a w y ra ż a p rz e k o n a n ie , ż e fa k t te n w p ły n ie d o

d a tn io n a w z n o w ie n ie s to su n k ó w z JR o sją s o w iec k ą

Sukcesy polskich jeźdźców w Ameryce.

P o ls k i p o s e ł w W a sz y n g to n ie p . C ie c h a n o w sk i p rz ed s ta w ił p re z y d e n to w i S t. Z j. C o o lid g e ’o w i p o lsk ą e k ip ę n a m ię d zy n a ro d o w y c h z a w o d ac h k o n n y c h w M a d is o n S q u a r G a rd e n , k tó rą o d n io sła w c z a s ie b ie g ó w ś w ie tn e z w y c ię stw a , z d o b y w a ją c 2 0 n a g ró d i p ie rw s ze m ie js c e w o g ó ln ej k la sy fik a c ji.

P re zy d e n t C o o lid g e p ro w a d z ił d łu ż s z ą ro z m o w ę w y c h w a la ją c d z ie ln o ś ć P o la k ó w i w s p o m i

20 nagród, 5 puharów i Lsze miejsce zdobyli jeźdźcy Polscy w N owym Jorku.

N o w y Jo rk , 14. 1 1 . S o b o ta , d n ia 12 b m . b y ła o s ta tn im d n ie m m ię d z y n a ro d o w y c h tu rn ie jó w h ip p ic z n y c h , ro z e g ra n y c h w M a d is o n S q u a re G a r

d e n . O d b y ły się d w a b ie g i. W k o n k u rsie m y śliw sk im rtm . A n to n ie w ic z n a w a ła c h u „ R e d g led "

z d o b y ł II n a g io d ę . W k o n k u rs ie p a ram i P o la c y p o d p łk . R ó m m e l n a „ F a g a sie " i ro tm . A n to n ie w ic z n a „ R e d g le d " z a ję li ró w n ie ż d ru g ie m ie jsc e W o g ó ln e j k la s y fik a c ji d ru ż y n a p o ls k a z a ję ła b e z a p e la c y jn ie p ie rw s ze m ie js c e , z d o b y w a jąc o g ó łe m 2 0 n a g ró d , w te m 9 p ie rw sz y c h n a g ró d i 5 p u h a ró w .

h a n d e l n a sz z a g ra n ic z n y je st p rz e z to ż u p e łn ie uzależniony od cudzoziem ców, k tó rz y m o g ą n a s z ru jn o w a ć sw o je m i fra c h ta m i, a W razie w y

padku m ogą sparaliżow ać częściow o nasz han

del zam orski.

D la te g o te ż je s zc z e ra z s tw ie rd zić trz e b a , ż e w ysiłki nasze w tym kierunku są niewystar

czające. M usim y uczynić w szystko, aby szla

ki m orskie, w iodące do potęgi i dobrobytu, w zupełności znalazły się w naszych rękach.

Zast.

c jo n a liśc i) - 3 5 8 1 6 , N r. 1 0 -2 1 1 6 , N r. 11 - 1 8 7 3 , N r. 1 2 (k o m u n iś c i) — 1 1 6 9 5 , N r. 13 — 3 7 6 7 , N r. 1 4 (n a r. lib .) - 8 3 2 9 , N r. 1 5 - 1 4 8 3 , N r. 1 6 (P o la c y ) — 6 5 6 5 , N r. 1 7 (s o c .-d e m .) — 6 1 6 7 7 , N r. 1 8 — 2 2 3 6 , N r. 1 9 (c e n tru m ) — 2 6 0 9 0 .

W y b o ry d z isie jsz e p rz y n io sły o g ro m n e z w y c ię stw o s o c jaln e j d e m o k ra c ji, n a to m ia st o s ła b iły b a rd z o w y d a tn ie n a c jo n a lis tó w n ie m ie c k ic h .

w z n o w ie n ie ro k o w a ń d la z a w a rc ia tra k ta tu h a n d lo w e g o z N ie m ca m i. P rz e d w y ja z d e m d y r. Ja ck ó w -

cji z m in istre m sp f. z a g r. Z a lesk im .

UBltVjU V łV ---

i w o ś cią s p ra w a z w a lc z a ć b ę d z ie w s z elk ie p ró b y 7 m i» n v k n n s tv tu c v in ie z a g w a ra n to w a n e g o u s tro ju p a ń s tw o w eg o .

U n ie w m ia ją c y w y ro k s ą d u n ie c h n ie b ę d z ie fa łsz y w ie ro z u m ian y , g d y ż [w ra z ie p o w tó rz e n ia

n a ją c o z a słu g a ch K o ś c iu s z k i i in n y c h s ła w n y c h P o la k ó w w w a lk ac h o n ie p o d leg ło ś ć S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h .

W ie cz o rem p o s e ł p o ls k i C ie c h a n o w s k i w y d a ł b a l n a c z e ś ć e k ip y p o ls k ie j. M in iste r Z a le sk i p rz e sła ł z w y cię zc o m d e p e sz ę z w y ra z am i u z n a n ia .

Kiepura w Berlinie.

B e rlin . T e n o r p o ls k i J a n K ie p u ra w y s tą p i tu w d n iu 1 6 b . m . n a k o n c e rc ie , k tó ry z a p o w ia * d a się ja k o n a jw ię k s z a s e n sa c ja o b e c n e g o s e z o n u , w k o n c e rcie ty m b o w ie m u d z ia ł b io rą ró w n ie ż F ie d o r S z a la p in i z n a k o m ita p rim ad o n n a o p e ry w ie d e ń sk ie j L o tte L e h m a n n .

Rekord Lindbergha

N o w y Jo rk , 1 4 lis to p a d a . L o tn ik L in d b e rg h s tw o rzy ł n o w y re k o rd lo tn ic zy , p rz e b y w a ją c d ro g ę D e tro it— N o w y J o rk w 2 g o d z . 4 5 m .

N a p rz e b y c ie te j d ro g i p o c ią g p o s p ie sz n y p o tr z e b ie 1 4 g o d z in .

(2)

Zagadnienia podatkowe.VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Z y je m y o b e c n ie w o k re s ie n o w y c h w y m ia

ró w p a ń stw , p o d a tk u d o c h o d o w e g o , k tó re p o w o d u ją ja k z w y k le n o w e s k a rg i m n iej lu b w ię ce j u z a s a d n io n e .

W y c h o d z ą c z z a ło ż en ia , ż e p ra s a je s t — ż e ta k p o w iem — z b io ro w y m i n a tu ra ln y m w e n ty la to rem a tm o s fe ry n a p rę ż o n e j i ła tw o z a p a ln e j, p ra g n ę n a p o d s ta w ie w ła s n y c h lic z n y c h s p o strz e

ż e ń o m ó w ić b o lą c zk i p o d a tn ik ó w , w y ra ża ją c n a d z ieję , ż e s p o w o d u ję te rn sa m e m n a g o ś c in n y c h ła m a c h p ra s y z d ro w ą w y m ia n ę z d ań , k ó ra m o ż e p rz y c z y n ić się d o u s u n ię c ia is tn ie ją cy c h je sz c ze n ie d o m ag a ń s k a rb o w o -p o d a tk o w y c h .

N a sa m p rz ó d n a le ż y p rz y z n a ć , ż e P o m o rs k a Iz b a S k a rb o w a tę p i z w ła s z c z a w o s ta tn im c z asie z c a łą b e z w z g lę d n o ś c ią w s ze lk ie w y k o le je n ia p o s z cz e g ó ln y ch k ie ro w n ik ó w w ła d z p o d a tk o w y ch , z a c o n a le ż y s ię je j u z n a n ie . I ta k z a n im n . p . u k a z a ł s ię s łu s z n y z re s z tą a rty k u ł p . d r. R z e p e c k ie g o o „ k w ia tu s zk a c h p o d a tk o w y c h n a n iw ie p o m o rs k ie j" , w y s ła ł ju ż b y ł W y d z iał II d o U rz ę d u S k a rb o w e g o o k ó ln ik , k tó ry p o u c z a p rz e w o d n i

c z ą c y c h K o m isy j S z a c u n k o w y c h , c z e m są p o d s ta w y w y m ia ru i ja k n a le ż y b e z w zg lę d n ie z a s to s o w a ć się , p rz e strz e g a ją śc iśle p o s ta n o w ie n ia p ra w n e , d o w y ra ż o n y c h p rz e z p o d a tn ik ó w ż y c ze ń . N ie c h a j w te d y n a s tę p n y c h k ilk a a k tu a ln y c h u w a g słu ż y p o n ie k ą d ja k o d a lsz e w s k a zó w k i, c o n a le

ż y je sz c z e c z y n ić , a ż e b y ja k n a jry c h le j u s u n ą ć n ie

d o m a g a n ia , h a m u ją c e ro z w ó j h a n d lu , p rz e m y słu , rę k o d z ie ln ic tw a i ro ln ic tw a .

W o b e c te g o , ż e P o ls k a je s t p rz e w a ż n ie k ra je m ro ln ic z y m , n a le ż y p rz e d ew a z y s tk ie m o ta c za ć s z c ze g ó ln ą o p ie k ą ro ln ik ó w , c z em u ju ż d a ło w y ra z M in is ters tw o S k a rb u w licz n y c h o k ó ln ik a ch d o t. w y m ia ru p a ń s tw , p o d a tk u d o c h o d o w e g o . Ja k ta o p ie k a z n a jd u je je d n a k ż e p ra k ty c z n e z a sto so - .w a n ie w k o m is ja ch s z a c u n k o w y c h ? N ie ty lk o , ż e o d rz u c a s ię w b re w w y raź n y m p rz e p is o m M in i

s te rstw a S k a rb u w s ze lk ie n o ta tk i, rz e te ln o śc i k tó ry c h n ie m a s ię z w y k le n a jm n ie js z y c h p o w o d ó w n e g o w a ć , a le n ie u w z g lę d n ia się w licz n y c h w y p a d k a c h n a w et i p ra w id ło w y c h k s ią g g o s p o d a r

c z y c h , p ro w a d z o n y c h w e d le z a s a d k się g o w o ści k u p ie c k ie j. S k u tk ie m te g o w y m ia r o d b y w a się d ro g ą s z a c u n k o w ą w e d le w ie lk o ś c i o b s z a ru . T 8 D 3

samem staje się pods tek dochodowy w od mienaej nieco szacie drugim podatkiem grun

towym.

K ie d y i d la cz e g o n ie u w z g lę d n ia się z a o fia - ro w a n eg o d o w o d u z k sią g p ra w id ło w o p ro w a d z o n y c h ? W te d y i d la te g o je d y n ie , k ie d y ro ln ik w y k az u je s tra ty lu b m a łe z y sk i, c o w z b u d z a u c z ło n k ó w k o m isji m n iem a n ie , ja k o b y k się g i b y ły p ro w a d z o n e n ie u c z ciw ie . L e c z p y ta m się , c z y g o łe „ p o d e jrz en ie " m o ż e b y ć w y s ta rc z a ją c y m p o w o d e m d o o d rz u c a n ia d o w o d o w o ś c i k sią g , p ro w a d zo n y c h p rz e jrz y ś cie i p ra w id ło w o , a o p a rty c h n a d o w o d a c h w p o s ta c i k w itó w , ra c h u n k ó w , in - w e n tu ra c h i t. p .? N ie n a le ża ło b y u d o w o d n ić c h o ć w je d n y m w y p a d k u n ie rz ete ln o ś c i z a p isk ó w .

A te ra z p o s ta ram się n a p o d s ta w ie z e b ra n e g o m a te rja łu w y tłu m a c z y ć , d la c z e g o n ie k tó re c h o ć b y n a w e t w ię k s z e g o s p o d a rs tw a ro ln e siłą rz e c z y w y k a z u ją s to s u n k o w o m a łe z y sk i w c a łk o * w ity m d o c h o d z ie ro ln ik ó w .

P e w ie n o b s z ar d w o rsk i 2 0 0 0 m ó rg w p o w ie c ie c h e łm iń s k im w y k a z u je c z y s te g o d o c h o d u z ro ln ic tw a z ł 5 9 .0 0 0 , — a p o m im o to d o c h ó d p o d a tk o w y w y n o si ty lk o z ł 1 8 ,0 0 0 , — p o n ie w aż

,iu>.i—r ITU naff nrrigrj jnn t ww aiwir i m । j cbj h ww* i । wrwpm i !■

; N E L L Y L IE U T JE R

Żoną Renegata.

4) (C ią g d a lsz y ).

— C o d o te g o , m o ż e sz ro b ić c o c i się p o d o b a . P a n i S a u v a itre , je że li k ie d y k o lw ie k tu p rz y - je d z ie , u rz ą d z i w szy stk o w e d łu g sw eg o g u stu ; n ie m a m z a m ia ru a n i d o g a d z a ć je j w te rn , a n i się je j sp rz ec iw ia ć.

J e re m ia s z , d la k tó re g o p a n je g o b y ł z a g a d k ą s p u ś c ił ty lk o g ło w ę i w e s tc h n ą ł. Z a b ra w sz y list o d s z e d ł, z a m y k a jąc d rz w i ta k c ic h o ja k je b y ł o tw o rz y ł.

W g o d z in ę p o te m L u c ja n w p o w o zie , c ią g n io n y m p rz e z d w a k rz e p k ie k o n ie; d ą ż y ł n a s p o tk a

n ie p o c ią g u d o P a ry ża .

Małżeństwo.111.

N a z a ju trz ra n o z a ra z p o p rz y b y c iu , L u c ja n n a p is a ł k ilk a słó w d o p a n a D o rn y , o z n a jm ia ją c o c e lu w ja k im p rz y jec h a ł. O p u ś c ił ty lk o rz e c z je d n ą : n ie w s p o m in a ł n ic o ru in ie o jc a . B y ć m o ż e p a n D o rn y w ie d z ia ł o te rn , b y ć m o ż e, ż e o jc ie c L u c ja n a , p o s tę p u ją c ja k u c z c iw y i p ra w y p rz y ja c ie l, u p rz e d z ił o tern o jc a n a rz ec z o n ej s w e g o sy n a , n im z a ż ą d a ł sło w a . L u c ja n u z n a ł w ię c z a s to s o w n e w y m in ą ć tę k w e s tję n ie tro s zc z ąc się b y n a jm n ie j o je j n a s tę p stw o .

P o n ie w aż w s z y s tk ie p rz e d u g o d n e p u n k ta te g o z w iąz k u b y ły z a łatw io n e , p ro s ił w ię c , b y n ie o d s tę p o w a n o w n ic z e m o d p o w z ię te g o z a m ia ru .

s a m e p o d a tk i p o trą c a ln e w y n o s z ą p rz e s z ło z ł 8 .0 0 0 o d s e tk i n a z a c iąg n ię te k re d y ty z ł 2 4 .0 0 0 ., — p ra w id ło w e o d p is y ty tu łe m a m o rty z a c ji o k o ło z ł 9 .0 0 0 , c z y li ra z e m z ł 4 1 .0 0 0 , k tó re e o ip so z m n ie js z a ją d o c h o d y z ro ln ictw a. G d z ie w ię c n a le ż y s z u k a ć p rz y c z y n y m a ły ch d o c h o d ó w ? M ia n o w ic ie w w y s o k ic h o d s e tk a c h z a p o ż y c zk i z a c ią g n ięte w k w o c ie o k o ło z ł 2 8 0 ,0 0 0 . A te raz k a rd y n a ln e p y ta n ie ? C z y S k a rb P a ń s tw a tra ci te rn s a m e m n a p o d a tk a c h ? N ig d y p o n ie w a ż p o b ie ra p o d a te k z a m ia s t u ro ln ik a u je g o w ie rz y c ie li, u k tó ry c h d łu g i z a c ią g n ą ł; d o c h ó d w ierz y c ieli z ty tu łu o d s e te k w ię c s ta n o w i e k w iw a le n t z a ' z m n ie jsz o n y d o c h ó d z u b o ż a łe g o ro ln ik a .

W ięc tro s k a o S k a rb P a ń s tw a w ty m w y p a d k u n ie m a m ie js c a , n a to m ia st z a c h o d z i o b a w a , ż e p rz e z n ie ro zw a ż n e n a d m ie rn e o p o d a tk o w a n ie ro ln ik a , k tó re g o n a le ż y o ta c z a ć s z c z e g ó ln ą o p ie "

k ą , te n ż e z n ie w o lo n y b ę d zie z a c ią g n ą ć n o w e p o

Sprawawyższego przerachowanta pożyczek państwowych

ży czk i,* c o p rz y c z y n i s ię d o d a ls z eg o z m n iejs ze n ia n ie ty lk o d o c h o d ó w a le i k a p ita łu .

W p o w y ższ y m p rz y k ła d zie w o b licz e n iu d o c h o d u p o d a tk o w e g o n ie m o g łe m w m y śl u s taw y o p o d a tk u d o c h o d o w y m u w z g lę d n ić d a ls z y c h p o d a tk ó w ai«potrąoalaych w k w o c ie o k o ło z ł 9 .0 0 0 , p rz ez c o z m n ie js z a się w p ra w d z ie d o c h ó d rz e c z y w isty le c z n ie d o c h ó d p o d a tk o w y .

G d y b y w ięc K o m isje S z a c u n k o w e g łę b o k o z a sta n o w iły się n a d p rz y c z y n a m i m a le ją c y c h d o c h o d ó w , n a p e w n o n ie d o s z ły b y d o b łę d n y c h w n io sk ó w i n ie o d rz u c a ły b y p o h o p n ie i z re s z tą w b re w p rz e p is o m p ra w n y m d o w o d o w o ś c i z p ra w id ło w y c h k s ią g g o s p o d a rc zy c h .

J a k w y g lą d a ją w y m ia ry in n y c h p ła tn ik ó w i ja k tra k tu je się d o w o d o w o ś ć z a o fia ro w an y c h k sią g w y ś w ie tlę w n a s tę p n y c h re w e la c ja c h .

A lo jzy K a m ro w sk i

z a p rz y s ię ż o n y re w iz o r k s iąg h a n d l. w G ru d z ią d z u .

o d n o ś n y ch u s ta w o d e s łan o d o k o m is ji s k arb o w ej S e jm u . T u ro z p o c z ę ła s ię w a lk a , z a k o ń c z o n a w lip c u 1 9 2 5 r. u je m n ie d la h ip o te k , listó w z a s taw n y c h i d e p o z y tó w a z w y c ię sk o d la p rz e ra

c h o w an ia p o ż y c z e k p a ń stw o w y c h .

K o m is ja s k a rb o w a w y b ra ła s u b k o m is ję d la z b a d a n ia g e n ez y i s z c ze g ó łó w ta k „ le x -Z o ll“ , ja - k o te ż ro z p o rz ą d z e ń P re z y d e n ta z m a ja i c z e rw c a 1 9 2 4 r. P ra c o w a li w n ie j p o s ło w ie: B y rk a ( .P ia st" ) ja k o p rz e w o d n icz ą c y , R z e p e c k i (Z . L . N .) ja k o re fere n t, R u s in e k („ P ias t"), Ł ą b ę d z k a (C h . D .), i p o s e ł P a s z e k (P . P . .S .) n ie p rz y b y ł n a ż a d n e p o s ie d z en ie . W k o m isji p rz y z n a ł p rz e d sta w ic ie l rz ą d u (d r. K u b a la ), ż e

a ) lu c m o ść d a ła S k a rb o w i w la ta c h 1 9 1 8 — 1 9 2 3 c irk a 1 9 m iljard ó w p o i. m a re k , m ia n o w ic ie :

o k o ło 2 m ilja rd y w a s y g n a ta ch z ro k u 1 9 1 8 , o k o ło 1 2 m iljard ó w w p o ż . „ O d ro d z en ia ” z r.

1 9 2 0 , o k o ło 5 m ilja rd ó w w m iljo n ó w c e z r. 1 9 2 2 ; c ) ż e w a rto ś ć ty c h 19 m ilja rd ó w m . p o i., li

c z ą c p o k u rs ie d z ie n n y m , s p a d a ją c y m , w y n o s iła w e d le o b lic ze ń M in . S k a rb u 3 9 m iljo n ó w d o la ró w !

L ic z ą c d o la r p o 5 ,1 8 d a ło s p o łe c z e ń s tw o S k a r

b o w i z a te m o k o ło 2 0 0 m iljo n ó w z ło ty c h !!

N a m o c y „ le x Z o ll” c h c ia ł S k a rb o d d a ć w ie

rz y c ie lo m s w y m : z a 1 m . a s y g n o w a ła 4 g ro sz e , z a I m . „ O d ro d z en io w ą” 1 g ro sz z a 1 m ., „ m iljo n ó w k i” g ro sz a . R a z em d a ło b y to o k o ło 2 0 m iljo n ó w z ło ty ch , a lic z ą c z a p ła tę z a z ło to - k ru s z ec i o b c e w a lu ty — c h c ia ł S k a rb p o z b y ć się w ie rzy c ie li w e w n ę trz n y c h — sw y c h n a jle p s z y c h o b y w a te li — k o s z te m c irk a 3 0 m iljo n ó w z ło ty ch , p ła c ą c 5 % p a p ie re m k o n w ers y jn y m , k tó re g o k u rs g ie łd o w y w y n o s ił w ó w c za s 3 0 % «

W a lk a p o d k ie ro w n ic tw e m Z w iąz k u L u d . N a ró d ., a z u d z ia łe m w y m ien io n y c h s tro n n ic tw trw a ła c a ły ro k . R e z u lta t je j je s t n a s tę p u ją c y : a ) k to d a ł „ z ło to ” , te n o trz y m a p e łn ą je g o w a rto ś ć lic z ą c z a 1 g ra m c irk a 6 z ł.;

d ) k to k u p ił a s y g n a ty z r. 1 9 1 8 i je trz y m a ł d o k o ń c a lu b z a m ie n ił n a p o ż y c z k ę „ O d ro d z e n ia te n o trz y m a o d 6 0— 15 g ro sz y z a 1 m a rk ę z a le

ż n ie o d ry c h lejs ze g o z a k u p u a s y g n a t;

*

* 0 *******w

e ) k to z a k u p ił p o ż y c z k ę „ O d ro d z e n ia” m ię d z y m a rc em a 1 g ru d n ia 1 9 2 0 r., te n o trz y m a o d 4 — 1 g ro s z a z a 1 m a rk ę z a le ż n ie o d w c z eś n ie j

s z e g o k u p n a . U rz ą d P o ż y c ze k P a ń s tw o w y c h w W a rs z a w ie

(S e n a to rsk a 2 9 ) p ra c u je w te m p ie o ź y w io n e m , a k o m isja b a d a ją c a w n io sk i o w y ż sz e p rz e ra c h o - w a n ie p o ż y c z ek p a ń s tw o w y c h z la t 1 9 1 8 — 1 9 2 2 , o p ra c o w a ła ju ż p rz e sz ło 1 0 0 0 0 0 sp ra w , a m a je sz c z e d o z a ła tw ie n ia o k o ło 5 0 .0 0 0 a k t. N a ja k ie j to się d z ieje p o d s ta w ie p ra w n e j ? J a k i b y ł to p rz e b ie g s p ra w y n a g ru n c ie u s ta w o d a w c z y m , k tó ry , p o w ió d ł d o w y ż sz eg o p rz e ra c h o w a n ia p o ż y c z e k p a ń s tw o w y c h w e w n ę trz n y c h i c z ę sts ze g o d o rę c za n ia d o d a tk o w y c h o b lig a c y j 5 % p o ż y c z k i k o n - w e rs y jn e j ?

R o z p o rz ą d z e n ie z d n ia 14. 5 . 1 9 2 4 (leX Z o ll) o p rz e ra c h o w a n iu z o b o w ią za ń p ry w a tn o -p ra w n y c h a w ię c h ip o te k , listó w z a s ta w n y c h , d e p o z y tó w b a n k o w y c h o ra z p o ż y cz e k w e w n ę trz n e - p a ń s tw o w y c h u d e rzy ło w s p o łe c z e ń s tw o ja k g ro m z n ie b a , a sfe ry p o s ia d a ją c e , lu d z ie o s z c z ę d za ją c y (p rz e w a ż n ie b ie d n i) i p a trjo ty c z n ie u s p o s o b ie n i, k tó rz y n ie ra z c a ły m a ją te k sw ó j u lo k o w a li w p o ż y c z c e d łu g o lu b k ró tk o te rm in o w e j z r. 1 9 2 0 , u jrze li s ię n a d b rz e g ie m p rz e p a ś c i, g ro z iła n ie je d n y m ru in a fin a n so w a . M ia n o w ic ie c z u ł się p o k rz y w d z o n y m o b y w a te l z a ch o d n ie j P o lsk i, ra z d late g o , ż e h ip o te k i m iały m ie ć w a r

to ś ć 1 5 p ro c , su m y n o m in a ln e j, p o w tó re d late g o , ż e m a rk a n ie m ie c k a, a ta k ż e w ó w c z a s je sz c ze i p o ls k a (1 9 1 9 — 1 9 2 0 ) m iały w ię k s z ą s iłę k u p n a , n iż m a rk a p o ls k a w K ró le s tw ie i M a ło p o lsce . T o te ż z e b ra li s ię z in ic jaty w y m a rsz a łk a S e n a tu T rą m p c z y ń s k ie g o p o s ło w ie w s ze lk ic h s tro n n ic tw z ie m z a c h o d n ic h n a d z ie ń 31 lip c a 1 9 2 4 i p o s ta n o w ili z w a lcz a ć k rz y w d z ą c e z iem ie z a c h o d n ie p rz ep isy „ le x Z o l” , a ta k że re a g o w a ć n a k rz y w d ę , w y rz ą d z o n ą w szy stk im d e p o n e n to m i n a jle p s z y m o b y w a te lo m , k tó rz y w c h w ili g ro ż ą ce g o n a ja z d u b o lsz e w ik ó w n ie w a h a li się z a k u p ić , n ie ra z z a o s ta tn i sw ó j o s z c z ę d z o n y g ro sz p o ż y cz k ę „ o d ro d ze n io w ą ."

R e fe re n ta m i o b ra n o p o s łó w K a ro la R z e p e c k ie g o i k s. K u b ik a , z le c a ją c im , a b y z a ra z p o w a k a c ja c h s e jm o w y c h p rz e d ło ż y li w y n ik sw y c h b a d a ń i p la n d z ia ła n ia n a te re n ie S e jm u . P o s e ł R z e p e ck i, d z ia ła ją cy z ra m ie n ia Z w ią z k u L u d o w o -N aro d o w eg o u z y s k a ł p rz y rze c z e n ie p o p a rc ia w k lu b . C h rz . N a ro d o w y m , C h rz ęś ć D e m o k ra ty c z n y m , w „ P ia śc ie " o ra z w N . P . R . i d n ia 4 lis to p a d a 1 9 2 4 r. i 2 5 s ty c z n ia 1 9 2 5 r. s ta w io n o o d n o ś n e w n io s k i o z m ia n ę ro z p o rz ą d z e ń P re z y d e n ta z d n ia 1 4 m a ja i 7 czerX v ca 1 9 2 4 . P ro je k ty

P a n D o rn y z c ó rk ą k o ń c z y li w ła ś n ie ś n ia d a n ie, g d y s łu żą c y d o rę c z y ł list L u c jan a .

— C z y ta j — o z w ał się o jc ie c , p o d a ją c c ó rc e list- K le m e n cja z a ru m ie n iła s ię i d rż ą c ą rę k ą list o d d a ła o jc u .

— M ia ło ż b y to m a łż e ń s tw o m n ie j c ię d z iś c ie sz y ć n iż w ó w c z a s? — p y ta ł p a n D o rn y z a n iep o k o jo n y .

— T a k i n ie , m ó j o jc z e — o d p o w ie d zia ła c ó rk a . T a k , b o p rz e k o n a n ą je s te m , ż e p ra g n ie s z m e g o s z c zę ś c ia i ż e p o w in n a m d o z n a ć g o p rz y m ę żu z tw eg o w y b o ru ; n ie , b o d z iś w ie m c z e m je s t p a n S a u v a itre : c z ło w ie k ie m u k s z ta łc o n y m , g ła d k im , p ię k n e g o u ło ż e n ia, k tó re g o ta k a c ie m n a n ę d z n a ja k ja is to tk a n ie z d o ła n ic z em p rz y w ią z a ć d o sieb ie .

D o rn y s p o jrz a ł n a c ó rk ę z d u m io n y .

— S k ą d c i to w s z y s tk o p rz y sz ło d o g ło w y ?

— z a p y ta ł.

— D y k tu je m i to c h ę ć p o d o b a n ia się m ę ż o w i i o b a w a , ż e te g o n ie p o tra fię . P o w ie d z s z c z e rz e z re sz tą, m ó j o jc ze , c z y je s tem ła d n ą ?

Z a g a d n ię ty ta k z n ie n ac k a D o rn y n ie m ó g ł u k ry ć u ś m ie ch u .

— Z a b iła ś m i k lin a n ie la d a , m o je d z ie c k o — o z w a ł się p o c h w ili w a h a n ia — w te g o ro d z a ju s ą d a c h o jc o w ie s ą n a jm n ie j k o m p e te n tn i, d la o jc a k a ż d e d z iec k o je s t ła d n e .

— N o , ta k , a le p rz y p u ś ć , ż e n ie je s te ś m o im o jc e m i o c e ń ja k b y m b y ła c i o b c ą , ja k b y ś m n ie w id z ia ł p o ra z p ie rw szy . C ó ż p o w ies z o m n ie ?

— P o w ie m , ż e je s te ś ś lic z n e d z iec k o , z k tó re g o p ó ź n iej z ro b i s ię u ro c z a k o b ieta ; a le te ra z

Z w a ż y ć p rz y te m n a le ży , ż e k u rs 5 p ro c , p o ż y c z k i k o n w e rs y jn e j w y n o si d z iś p o n a d 6 0 % , o ra z, ż e p a p ie r te n m o ż e b y ć d a n y ja k o w a d ju m ,

w y ro k o w a ć n ie m o g ę . T y je d n a k n ie m a rtw się te rn , b ą d ź c z e m je ste ś — d o b rą i d o s k o n ałą d z ie w c z y n k ą , a k a ż d y c ię z p e w n o ś c ią p o k o c h a , n a w e t tw ó j p rz y sz ły .

O d p o w ie d ź ta w id o c z n ie n ie z a d o w To ln iła K le - m e n c ji. P o b ie g ła d o z w ie rc ia d ła w n a d z ie i, ż e p o c h le b n ie js z e b ę d z ie i ja ś n ie js z e o d o jc a ; a le ro z c z a ro w a n a u p a d ła z n o w u n a fo tel.

— T ru d n o , m u s z ę p o g o d z ić się z lo se m — rz e k ła . J e s te m w ą tła , b la d a , s z c z u p ła , c e rę m a m o p a lo n ą , a sz y ję c ie n k ą ja k n itk a ; z te rn w szy st- k ie m tru d n o lic z y ć n a p o c h le b n e w ra ż e n ie , s z c z ę ś liw ą n a w e t b ę d ę , g d y p a n S a u v a itre u jrz aw sz y m n ie u c iek n ie d o a n ty p o d ó w .

— U b ierz się g łó w k o s z a lo n a — o d p a rł D o r

n y — i p o m im o z łe g o u p rz e d z en ia o so b ie , s ta

ra j się w d z ię k a m i p o d b ić s e rc e n a rz e c z o n e g o . K le m e n c ja o ta rła łz ę z w isłą n a c ie m n y c h je j rz ę s a ch i w y b ie g ła z a s y ła ją c rę k ą c a łu s o jc u .

K ied y p o w ró c iła , s z m e r ja k ie g o ś g ło s u p rz e ją ł ją d rż e n ie m ; w z ru sz o n a i z a c ie k a w io n a s ta n ę ła z a d rz w ia m i, k tó re w łaś n ie " m ia ła p rz e s tą p ić . D rz w i b y ły ty lk o p rz y m k n ię te i p o z w a la ły d o s trz e c ro z m a w iają c e .o s o b y . Z p ię k n y c h ry só w m ło d e g o o b lic z a , a z w ła s z cz a z ż a ło b n e g o s tro ju d o m y ś liła się z a ra z , ż e ro z m a w ia ją cy z o j

c e m b y ł S a u v a itre .

M iała s p o s o b n o ś ć p o z n a ć g o i o s ą d z ić n im s ta n ie s a m a p rz e d n im .

W id o k L u c jan a p o tw ie rd z ił ty lk o je j o b a w y . L u c ja n w y d a ł je j się tern w ię c ej d o s k o n a ls z y m , im m n ie j w te j c h w ili m ia ł d o te g o p re te n sy j.

(C ią g d a ls z y n a s tąp i)