W A R S Z A W A 1949 N r 3 Rok V
W IA D O M O Ś C I
NAR O D O W EG O BANKU PO LSKIEGO
T R E S y tu a c ja e k o n o m ic z n a P o ls k i m s ty c z n iu 1949 r. str. 119 W a ż n ie js z e p o z y c je b ila n s o w e b a n k ó rn b ile to m y c h „ 144 Z b i e ż ą c y c h z a g a d n i e ń g o s p o d a r c z y c h :
»C hozrasczot« — s o c ja lis ty c z n e m e to d y g o s p o d a r o w a n ia — F e d o s i e j e u i ... 145 M e to d y o rg a n iz a c ji te c h n ik i b a n k o w e g o in ka sa
fa k tu r — K. S t r z e g o c k i ... 148 P r z e g l ą d r y n k ó w z a g r a n i c z n y c h :
K ry z y s p o lit y k i d e w iz . A rg e n ty n y - D r S. Per- c z y ń s k i ... 154
Ś C:
S y tu a c ja fin a n s o w a A m e ry k i Ł a c iń s k ie j — R. Sei- d l e r ...s tr - 156 N o w a o rg a n iz a c ja b a n k o w o ś c i c z e c h o s ło w a c k ie j
— In ż . J. R u r n l e r ...„ 1 6 1
D i i a l a r t y k u ł o w y :
R u d że t p a ń s tw o w y na 1949 r. — Z b. P iro ż y ń s k i ,, 165 W a ż n ie js z e p o z y c je b ib lio g ra fic z n e z n a jn o w s z e j
lit e r a t u r y w z a k re s ie fin a n s o w a n ia . . . . „ 169
S Y T U A C J A E K O N O M I C Z N A P O L S K I W S T Y C Z N I U 1 9 4 9 r .
(N a p o d s ta w ie in fo r m a c ji W y d z ia łu E k o n o m ic z n e g o i s p ra w o z d a ń o d d z ia łó w )
W s t ę p . Sytuacja ekonom iczna P o lski w m ie siącu spram ozdainczym , rozp o czyn a ją cym ostatni etap trz y le tn ie g o Planu O d b u d o in y G o sp o d a r
czej, k s zta łto w a ła się p o m y ś ln ie n ie m a l me w s z y s tk ic h dzie d zin a ch g o sp o d a rki n a ro d o w e j.
P rz e d te rm in o w e w yk o n a n ie p la n u g o sp o d a r
czego w ro k u 1948 oraz pogłęb iające się zasa
dy g o s p o d a rk i p la n o w e j o b e jm u ją ce j cało kszta łt sto su n kó w społeczn o -e ko n o m iczn ych w g o sp o darce usp o łe czn io n e j oraz s to p n io w o d ro b n o - to w a ro w e j u m o ż liw iło podw yższen ie na ro k 1949 n o rm o 17,9% w a rto ś c i p ro d u k c ji n a ro d o w e j w ro k u u b ie g ły m , p rzy czym w z ro s t p ro d u k c ji czystej (d o ch o d u n a ro d o w e g o ) ma w y nieść 14,1%.
Poszczególne gałęzie p rz e m y s łu w yko n a ły s tyczn io w y p la n p ro d u k c y jn y na o g ó ł z n a d w yżką, przekraczając n ie je d n o k ro tn ie w yso ko p rz e c ię tn y p o z io m p ro d u k c ji osta tn ich m iesięcy ub. ro k u , co w w a ru n ka ch p o d w yższo n ych norm , należy uw ażać za o b ja w na d e r d odatn i. W z ro s to w i ilo ś c io w e m u w y tw o rz o n y c h to w a ró w to w a rzyszy w coraz s iln ie js z y m s to p n iu p o p ra w a ic h ja ko ści i rozszerzenie a so rtym e n tu w d zie d z in ie a rty k u łó w dotychczas im p o rto w a n y c h .
Stan zaopatrzen ia oraz p rze b ie g procesów te ch n o lo g iczn ych w przem yśle, w o p a rc iu o stały w z ro s t w y d a jn o ś c i p ra cy i re a liz a c ję p o m y słó w k o n c e p c y jn y c h załóg pracow niczych, stał na p o z io m ie za p e w n ia ją cym ciągłość i w y k o nanie z n a d w yżką p la n ó w p ro d u k c ji.
Łagodna zim a u trzym u ją ca się w ciągu s ty cznia u m o ż liw iła k o n ty n u o w a n ie ro b ó t b u d o w la n y c h i ro z b ió rk o w y c h , zapobiegających p o w s ta n iu w te j b ranży sezonowego bezrobocia,
P om yślne w a ru n k i atm osferyczne w p ły n ę ły także k o rz y s tn ie na w egetację o z im in oraz stan d rze w o w o c o w y c h w sadach. W gospodarce ro ln e j p o czyn io n o p rz y g o to w a n ia do o b s łu g i a k c ji w io se n n e j w zakresie m a te ria łu : s ie w nego, na w o zó w sztucznych oraz n arzędzi i sp rzę tu m aszynow ego, p rz y czym w iększość jego zo
stała dostarczona do p u n k tó w d y s try b u c y jn y c h . Sytuacja na o d c in k u g o sp o d a rki pien ię żn e j i k re d y to w e j k s zta łto w a ła się w m ie sią cu s p ra w ozdaw czym , w p o ró w n a n iu z m iesiącem p o p rze d n im , następująco: o g ó ln y obieg pie n ię żn y o b n iż y ł się — przy czym spadek w y k a z a ł obieg b a n kn o tó w i kreow aneg o p ie n ią d za bankow ego, a w z ro s t p ieniąd za żyrow ego. O g ó ln y stan k re d y tó w u d z ie lo n y c h na fin a n so w a n ie życia go
spodarczego p o w ię k s z y ł się znacznie. W z ro s ły ró w n ie ż k a p ita ły obce w bankach operacyjnych .
1. P rz e m y s ł w ę g lo w y w s tyczn iu 1949 r.
w y k o n a ł m iesięczny plan p ro d u k c ji w 99,3%.
w y d o b y w a ją c o gółem 6.025 tys. t w ęgla k a m ie n nego, co w stosunku do p o p rze d n ie g o m iesiąca sta n o w i w z ro s t o 56 tys. t.
Tabela 1
P r o d u k c ja w a ż n ie js z y c h a r t y k u łó w p r z e m y s łu w ę g lo w e g o (w tys. to n )
T r e ś ć G ru d z ie ń
1948
S tycze ń 1949
%w y k o n . p la n u in s ty c z n iu
1949 r.
W ę g ie l k a m ie n n y . . . . 5.969 6.025 99,3
,, b ru n a tn y . . . . 433 440 116,0
B r y k ie ty z w ę g la ka m . . 51 55 111,5
K o ks p rz y k o p a ln ia c h w ę
g la k a m ie ń ... 294 296 108,0
E R R A T A
do N r 3/1949 » W ia d o m o ś c i N a ro d o m e g o B an ku Polskiego«.
Str. S zp a lta W i e r s z J e s t P o m i n n o b y ć
119 le m a 8 o d g ó ry s o c ja lis ty c z n e m e to d y s o c ja lis ty c z n a m e to d a
128 „ 23 o d d o łu rę k a m n ic z . . . rę k a m ic z . .
128 k o lu m . 4 15 .. g ó ry 320,6 3.206,0
135 p ra w a 1,2 „ „ h a n d la h a n d lu
149 le m a 16,17 od g ó ry d o k o n a d o k o n a n a
149 ,, 28 o d d o łu h a d lo m y m h a n d lo m y m
149 , , 6.7 „ „ k tó te j k tó re j
152 p ra w a 7 o d g ó ry p rz e s ła n ia n ia p rz e s ła n ia
164 le m a 17 o d d o łu m arst m a rs tin
170 » 19 „ „ p rz e d k a p is ta lis ty c z n y p rz e d k a p ita lis ty c z riy
177 ,, 20 „ g ó ry m o n a ta ire m o n a ita ire
177 p ra w a 14 „ d o łu L ib r a r ie L ib r a ir ie
178 le m a 25 „ g ó ry d e v ie n d ra i d e v ie n d ra t ’
178 19 „ d o łu do de
120 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O N r 3
W y k o n a n e nieco p o n iże j pla n u w y d o b y c ie w ęgla kam iennego w styczn iu br. p rzyp isa ć n a leży przede w s z y s tk im w p ro w a d z e n iu p o d w y ż szonych n o rm oraz zakazow i pracy n a d lic z b o w e j, o ile nie b y ła ona p rz e w id z ia n a planem . Prócz tego p rze p ro w a d zo n o w styczn iu szereg re m o n tó w i prac p rzyg o to w a w czych , ogranicza
jących p ro d u k c ję bezpośrednią.
W d zie d z in ie p o zo sta łych a rty k u łó w plan p ro d u k c ji p rze m ysłu w ęglow eg o, ja k w id a ć z ta b e li 1, w y k o n a n y został z dużą n a d w yżką. O d n o si się to w szczególności do w ę gla kam iennego, któ re g o w y d o b y c ie w y n io s ło 116% planu.
T a b e la 2
P r o d u k c ja p r z e m y s łu w ę g lo w e g o w s ty c z n iu 1949 r. w e d łu g z je d n o c z e ń
(w tys. to n )
Z je d n o c z e n ie G ru d z ie ń 1 9 4 8
S tycze ń 1 9 4 9
% wykonania planu w styczniu
1949 r.
J a w o rz n . - M ik o ło w - 6 2 2 5 9 8 1 0 4 ,0
s k i e ...
R y b n ic k ie . . . . 58 1 5 9 7 1 0 2 ,6
Z a b rs k ie . . . . 5 7 2 5 8 7 1 0 1 ,2
D ą b ro w s k ie . . . 6 8 6 7 1 3 1 0 0 ,0
B y to m s k ie . . . . 5 6 4 5 8 5 1 0 0 ,0
R u d z k ie ... 7 3 0 7 4 5 9 9 ,1
K a to w ic k ie . . . 6 1 5 6 3 0 9 8 ,8
G liw ic k ie . . . . 671 6 6 8 9 8 ,3
C h o rz o w s k ie . . . 6 3 7 6 3 2 9 6 ,6
D o ln o ś lą s k ie . . . 291 2 7 0 8 7 ,5
D z ię k i p o w a żn ym w y s iłk o m p rz e m y s łu w ę g low ego w ty m k ie ru n k u , osiągnię to z końcem 1948 r. oraz z p o czą tkie m 1949 r. znaczne zm n ie jsze n ie pro ce n to w e g o u d z ia łu m ia łu oraz zanieczyszczeń w o g ó ln e j ilo ś c i p ro d u ko w a n e g o w ęgla. Ma to szczególne znaczenie je ś li ch o d z i o za spokoje nie p o trze b im p o rte ró w zagra
n iczn ych oraz w p ły w a d o d a tn io na fin a n so w e w y n ik i g o s p o d a rk i p rz e m y s łu w ęglow eg o.
W d zie d z in ie in w e s ty c ji zanotow ać należy u ru c h o m ie n ie w dn. 4.12.1948 r. k o k s o w n i J a d w i
ga. O d b u d o w a je j została rozpoczęta na w io snę 1947 r. w ram ach p la n u 3 -letniego i w y konana w niespełn a 2 lata, bez p o m o cy spe
c ja lis tó w zagranicznych, p rz y czym p ra w ie w s z y s tk ie urządzenia zostały w yko n a n e w k ra ju . U ru c h o m ie n ie k o k s o w n i Jadw iga zw ię kszy zna
cznie o g ólną zdolność p ro d u k c y jn ą ko kso w n i,
p o w iększają c lic z b ę czynnych k o k s o w n i n a le żących do p rze m ysłu w ęglow eg o, do 12 za
kła d ó w .
2. P rz e m y s ł h u tn ic z y . Plan p ro d u k c ji w a ż
n ie jszych a rty k u łó w p rz e m y s łu hutniczego w y - k o n a n y z o s t a ł w s t y c z n iu 1949 r. n a s t ę p u ją c o : P ro c e n t w y k o n a n ia p la n u
(d a n e p ro w iz o ry c z n e ) 1948 r. 1949 r.
g ru d z ie ń s tycze ń K o k s ... 99,6 104 S u r ó w k a ... 110.4 102 S ta l s u r o w a ... 119,9 114 W y r o b y w a lc o w a n e i r u r y bez
s z w u ... 107,0 92
W y r o b y k u te i p ra s o w a n e . 111
P ro d u kcja w a żn ie jszych a rty k u łó w w y k a z u je w z ro s t w p o ró w n a n iu z g ru d n ie m 1947 roku.
Szczególnie o d dłuższego czasu w zrastająca zdolność w y tw ó rc z a za kła d ó w w a lco w n iczych d o p ro w a d z iła do tego że w a lc o w n ie , k tó re do niedaw n a b y ły w ą s k im p rz e k ro je m h u tn ic tw a , są obecnie w stanie z ła tw o ś c ią p rze w a lco w a ć stojące do d y s p o z y c ji zapasy sta li. D latego też m ożna obecnie dążyć do dalszego polepsze nia ja ko ści i a s o rty m e n tu w y ro b ó w drogą ra c jo n a l
nego w y k o rz y s ta n ia u rządzeń w a lco w n iczych . W a rto p o d k re ś lić , że p la n p ro d u k c ji koksu został w m ie sią cu sp ra w o zd a w czym dość zna
cznie przekroczony. Ś w iadczy to o pew nej p o p ra w ie s y tu a c ji na ty m o d c in k u oraz o p o k o n a n iu tru d n o ś c i w d z ie d z in ie p ro d u k c ji koksu, o k tó ry c h p is a liś m y ju ż p o p rze d n io .
W d ru g ie j p o ło w ie g ru d n ia ub. r. u ru c h o m io n o w je d n e j z h u t n o w y piec łu k o w y e le k tryczn y o p o je m n o ści 15 ton. Zakończono r ó w n ie ż w in n e j h u cie b u d o w ę pieca p ło m ie n nego o p o je m n o ści 25 t, do o b s łu g i o d le w n i żeliw a. Te now e piece zw iększą zdolność p ro d u k c y jn ą oraz w p ły n ą na p o p ra w ę ja ko ści p r o d u k tó w naszego h u tn ictw a .
P ro d u kcja zjednoczo nych za kła d ó w m e ta li n ieżelazn ych k s zta łto w a ła się w m ie sią cu s p ra w ozd a w czym ja k następuje:
P ro c e n t w y k o n a n ia p la n u (da n e p ro w iz o ry c z n e )
1948 r. 1949 r.
g ru d z ie ń s tycze ń C y n k ... 100,3
K w a s s ia rk o w y 100% . . . 104,7 108,2
S ia rk a e le m e n ta rn a 106,0
O łó w ... 100,4
N r 3 W I A D O M O Ś C I N A R Ó D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O 121
O gólne w y n ik i p ro d u k c y jn e za kła d ó w p rz e m y s łu m e ta li nie że la zn ych u trz y m a ły się w sty
czniu na p o z io m ie g ru d n ia ub. r.
3. P rz e m y s ł n a fto iu y w y k o n a ł w s ty czniu m iesię czn y plan w y d o b y c ia ro p y n a fto w e j w 105% gazu ziem nego w 92% p ro d u k c ji gazo- lin y s u ro w e j w 120%. W y d o b y c ie p ro d u k tó w w y jś c io w y c h , tj. ro p y i g a zo lin y p rz e k ro c z y ło p o zio m p ro d u k c ji m iesiąca ubiegłe go.
T a b e la 3
W y k o n a n ie p la n u p r o d u k c ji w a ż n ie js z y c h p r z e t w o r ó w p r z e m y s łu n a f to w e g o w g r u d n iu 1948 r. i s ty c z n iu
1949 r.
P r z e t w o r y % w y k o n a n ia p la n u
; tu g r u d n iu 1948 r. u i s ty c z n iu 1949 r.
B e n z y n a ... .... . . 110
N a f t a ... 135 175 O le j ( J a z o w y ... 83 105
O le je s m a r o w e ... 147 133
A s fa lt ... 94 126
S m a ry s ta le ... 202 140 P a r a f i n a ... 151 118 K o k s ... 198 123
W zw ią zku ze zw iększoną p rze ró b ką ro p y n a fto w e j p ro d u k c ja o le ju gazowego po w y ra ź n y m spadku w g ru d n iu ub. r. osiągnęła w styczn iu p o z io m m ie się cy u b ie g ły c h . R a fin e rie nasze w p o ró w n a n iu z p ro d u k c ją g ru d n io w ą ub. r. p rz e ro b iły w m ie sią cu spraw ozdaw czym o 6,75% ro p y k ra jo w e j w ię ce j. Plan p rz e ró b k i ro p y w yko n a n o w 114%, W p o ró w n a n iu z ro k ie m 1947 czas p rz e ró b k i 1 tony ro p y na fto w e j, d z ię k i w s p ó łz a w o d n ic tw u pracy, został sk ró c o ny o 8 go d zin roboczych.
P odległe C. Z. P. N. p rz e d s ię b io rs tw a p ro wadzące eksploata cyjne i badawcze prace geolog iczno - w ie rtn ic z e w y k o n a ły m iesięczny p la n w ie rce ń : z tego » K o p a ln ictw o N aftow e«
— w 103%, zaś » W ie rce n ia Poszukiwawcze»
- w 114%.
W m ie sią cu sp ra w o zd a w czym p rz e m y s ł n a f
to w y e k s p lo a to w a ł 2.602 szyby w ty m 2.545 ro p n o -g a zo w ych i 57 gazow ych. W tym czasie prace w ie rtn ic z e i p o g łę b ia rs k ie o b e jm o w a ły 77 szybów , a w b u d o w ie i re k o n s tru k c ji zn a jd o w a ło się 25 szybów . Plan w ie rce ń na lu ty p rz e w id u je w y k o n a n ie 68 o tw o ró w .
W zra sta ją ce u p rz e m y s ło w ie n ie k ra ju , w zrost p a rk u sam ochodow ego i postępy w m echanizacji
ro ln ic tw a , zw iększają ro z m ia ry i ro d za j zapo
trze b o w a n ia na p rz e tw o ry p rz e m y s łu naftow eg o, przede w s z y s tk im odnośn ie p a liw p łyn n ych . U w zg lę d n ia to p la n p ro d u k c ji C. Z. P. N. na 1949 r. oraz p la n im p o rtu C. P. N, w k tó ry m szczególny nacisk p o ło żo n o na ro p ę n a fto w ą i benzynę.
W p la n ie p ro d u k c y jn y m naszych ra fin e rii n a jw ię k s z y w zro st, w p o ró w n a n iu do p ro d u k c ji ro k u ubie g łe g o , w y k a z u je p ro d u k c ja o le ju gazowego — o 24%, p a ra fin y — o 13% i asfaltu 0 18%, n atom iast planow ana p ro d u k c ja nafty nie przekracza p o z io m u zeszłorocznego, w obec postępó w w d zie d z in ie e le k try fik a c ji kra ju , zm n ie jsza ją cych zap o trze b o w a n ie na naftę o ś w ie tle n io w ą . W d z ie d z in ie k o p a ln ic tw a p rz e w id z ia n e je st zw iększenie w y d o b y c ia gazu ziem nego o 23%,. Gaz zie m n y zd o b yw a coraz w iększe znaczenie ja k o su ro w ie c dla p rz e m y s łu i ja k o m a te ria ł pędny. Przez użycie s p rę żonego gazu ziem nego ja k o s iły napęd ow ej, m ożem y w 1949 ro k u uzyskać oszczędności w p a liw a c h p ły n n y c h , o d p o w ia d a ją ce w a rto ś c i 20.000 to n b e n zyn y rocznie. W z w ią z k u z tym b u d u je się stacje k o m p re s y jn e p rz y istn ie ją ce j sieci d a le ko się żn ych gazociągów.
In w e s ty c je w p rze m yśle n a fto w y m w 1949 r.
w zro sn ą o 72% w p o ró w n a n iu z ro k ie m u b ie g ły m . P rze w id yw a n a je st dalsza rozbudow a 1 m o d e rn iza cja ra fin e r ii k ra jo w y c h , T ru d n o ś c i w zaopatrzen iu tech n iczn ym będą zaspokajane im p o rte m k o m p le tó w urządzeń i n arzędzi w ie r t
n ic z y c h z ZSRR. Prace w ie rtn ic z e za rów no badaw cze ja k i e ksp lo a ta cyjn e prze kro czą p o z io m 1948 r. i ulegną dalszej in te n s y fik a c ji, szczególnie na o d c in k u o d k ry w c z y m n ow ych złóż ro p o n o śn ych .
P rzem ysł n a fto w y , zgodnie z o pracow an ym w 1948 r. p lanem technicznym na lata 1948 i 1949, będzie d ą żył do ra c jo n a liz a c ji procesu p ro d u k c ji. Plan te ch n iczn y o b e jm u je zarów no d zia ła ln o ść C entralnego Z arządu ja k i p rz e d s ię b io rs tw m u p o d le g łych .
4. P rz e m y s ł e n e rg e ty c z n y . E le k tro w n ie za w o d o w e p o d le g łe C. Z. E. w y tw o rz y ły w s ty czn iu b. r. 373,4 m il. k W h e n e rg ii e le k try c z n e j, w y k o n u ją c plan w 100,4%. Na w y ró ż n ie n ie zasługują zjednocze nia śląskie: Zjednoczen ie E nergetyczn e O krę g u G ó rn o ślą skie g o w y p r o d u k o w a ło 185,7 m il. k W h , Z je d n o cze n ie E ner
getyczne O kręgu D o ln o ślą skie g o — 33,6 m il.
k W h .
122 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O N r 3
Z orga n izo w a n e w s tyczn iu w s p ó łz a w o d n ic tw o p ra cy m ię d zy e le k tro w n ia m i w R adom iu i K ie lca ch p rz y c z y n iło się do p o d w o je n ia p ro d u k c ji e n e rg ii e le ktryczn e j ty c h zakładów , w p o ró w n a n iu z ty m sam ym o kre se m u b ie g łe go ro k u . T a k znaczne zw ię ksze n ie p ro d u k c ji u m o ż liw iło obecnie p rz e s y ła n ie p e w n e j ilo ś c i e n e rg ii e le k try c z n e j Z je d n o c z e n iu E nergetycz
nem u O krę g u G órnośląskieg o.
W e le k tro w n i łó d z k ie j, d z ię k i ra c jo n a ln ie p rze p ro w a d zo n e j a k c ji oszczędnościow ej, ilo ś ć w ęg ła zużytego w s ty c z n iu na w y tw o rz e n ie je d n e j k ilo w a to g o d z in y z m n ie js z y ła się o ca 10%
w sto su n ku do tego samego m iesiąca ub. ro k u . Plan na ro k bieżący p rz e w id u je p ro d u k c ję energetyczn ą w zakładach p o d le g ły c h C. Z. E.
na ca 4.132 m il. k W h , z czego na e le k tro w n ie cie p ln e p rzyp a d a 3.764 k W h . Sczególny w zro st w y k a z u je p la n p ro d u k c ji Z. E. O. Ł „ dostoso
w a n y do p o trz e b stale rozrastająceg o się p rz e m y s łu łó d z k ie g o . P rze w id zia n e je st z w ię k szenie p ro d u k c ji e le k tro w n i z a w o d o w y c h o 12%
zaś e le k tro w n i p rz e m y s ło w y c h o 10%
Z ca ło ści n a k ła d ó w przeznaczon ych na p rze m y s ł w ro k u bieżącym , 10,8% p rzyp a d a na p rz e m y s ł energetyczny. W ię ksze sum y in w e s ty cyjn e o trz y m a ły je d y n ie p rz e m y s ły w ę g lo w y i h u tn ic z y .
E nergetyka polska ze w z g lę d u na to, że p o d sta w o w e elem enty e le k tro w n i, a w ię c k o tły , tu rb in y i g e n e ra to ry n ie są jeszcze w dostate
cznej ilo ś c i p ro d u k o w a n e w k ra ju , je st uzależ
n io n a w p e w n y m s to p n iu o d dostaw zagranicz
nych. W b ie żą cym ro k u nastąpi re a liza cja z a m ó w ie ń C. Z. E. w S zw ecji, ZSRR i F ra n cji.
B ędzie ona m ia ła d e cyd u ją ce znaczenie w p ie r w szych la ta ch p la n u 6-letniego . Plan in w e s ty c y jn y na ro k 1949 p rz e w id u je u ru c h o m ie n ie k o tłó w o w y d a jn o ś c i ok. 450 to n /h , tu rb o z e s p o łó w p a ro w y c h o m ocy sum arycznej ok.
140.000 K W i tu rb o z e s p o łó w w o d n y c h o m ocy 4.600 K W . Na o d c in k u in w e s ty c ji odnoszących się do za kła d ó w w o d n o -e le k try c z n y c h p la n y C. Z. E. id ą na razie g łó w n ie w k ie ru n k u o d b u d o w y i ro z b u d o w y . Na k o n ie c 1949 r.
p rz e w id z ia n e je s t częściow e u ru c h o m ie n ie e le k tro w n i w o d n y c h w d w ó ch p u n kta ch k ra ju . E le k tro w n ie te będą m ia ły c h a ra k te r zakładów p rz e p ły w o w y c h i będą a k ty w iz o w a ć w y b itn ie b ila n s e n e rg e tyki s w o ic h o krę g ó w . W ro k u bieżącym przeznaczono pow ażne k re d y ty na generaln y re m o n t e le k tro w n i w Płocku, W ło c ła w ku i Ł o w iczu . P rze w id zia n a je s t ró w n ie ż dalsza ro z b u d o w a sie ci w y s o k ic h napięć. W n a jb liż
szym czasie zostanie p ołączon y energetyczny u k ła d p o łu d n io w o -w s c h o d n i z u kła d e m p o łu d n io w o -z a c h o d n im (do połączenia b ra k jeszcze 80 km . W n o w o p o w s ta ły m u k ła d z ie pracow ać będzie 57% m ocy in sta lo w a n e j w Polsce.
Państw ow y Plan In w e s ty c y jn y na o d c in k u e le k try fik a c ji w s i p rz e w id u je p rzyłączenie do sie ci 1.371 w si, w ty m e le k try fik a c ję 679 i re e le k try fik a c ję 692 w si. W k o ń c o w y m etapie p la n u trz y le tn ie g o Polska posiadać będzie b lis k o 12.000 w s i z e le k try fik o w a n y c h .
5. P rz e m y s ł m e ta lo w y p rz e k ro c z y ł w s ty czniu 1949 r. pla n o w a n ą p ro d u k c ję w w ię kszo ści je j a so rtym e n tó w . O b ra zu je to tabela 4.
T a b e la 4
P r o d u k c ja n ie k t ó r y c h w a ż n ie js z y c h w y r o b ó w Z a k ła d ó w C e n t r a ln e g o Z a r z ą d u P r z e m y s łu
M e t a lo w e g o . (d a n e p ro w iz o ry c z n e )
W y s z c z e g ó ln ie n ie
W y k o n a n o s z tu k %u iy k o n a n ia p la n u
u j s ty c z n iu 1949 r . u; g r u d n iu
1948 r.
u j s ty c z n iu 1949 r.
1 O b ra b ia r k i d o m e ta li
i d r z e in a ... 439 389 107
2. W a g o n y o s o b o u ie . . . 18 18 106
3. W ę g la r k i... 1.077 1.195 94 4. M o to c y k le ... 819 ,
5. M a s z y n y ro ln ic z e . . .
(in to n a c h ) 33.031 28.586 104
6. L i n y ... 670 579 99
7. M a s z y n y w łó k ie n n ic z e . 280 137
8. K r o s n a ... 23 41 103
9. G ło tn ic e E ic k h o ffa . . 6 7 100
Na czoło p rz e m y s łu m e talow ego w y s u n ą ł się p rz e m y s ł o b ra b ia rk o w y , k tó ry w y k o n a ł p la n z dużą nadw yżką. I tak na p rz y k ła d p rze kro czo n o p la n w d zie d z in ie p ro d u k c ji to k a re k k a ru z e lo w y c h o 50%, o b ra b ia re k do m e ta li o 48%, itp.
W d z ie d zin ie p ro d u k c ji ś ro d k ó w tra n s p o rto w ych na p o d k re ś le n ie zasługują w y n ik i osiąg
nięte w p ro d u k c ji lo k o m o ty w i cystern (gdzie p rz e kro czo n o p la n o 20%) oraz w agonó w o so b o w ych (o 6%).
W a so rtym e n cie w y ro b ó w m asow ych n a jle psze w y n ik i w y tw ó rc z e uzyskano w p ro d u k c ji lin s ta lo w o -a lu m in io w y c h — 125%, śru b i na
k rę te k — 112% oraz p rę tó w k o le jo w y c h — 111%
w yko n a n ia planu.
N ależy sp e cja ln ie n a d m ie n ić d o b re w y n ik i osiągnięte przez p rz e m y s ł b u d o w y m aszyn w łó k ie n n ic z y c h , k tó ry w y k o n a ł w 137% plan
N r 3 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O 123
p ro d u k c ji m aszyn m łó k ie n n ic z y c h i zespołom zg rze b la rskich , a m 107% planom aną ilo ś ć części zam iennych, oraz m 103% p ro d u k c ję kro sie n . F abryka m aszyn m łó k ie n n ic z y c h m B ie lsku u ru c h o m iła m s ty c z n iu p ro d u k c ję g rze b ie n i stalom ych do zgrze b la re k, k tó ry c h m Polsce dotąd nie produkom a no. Poza ty m rozpoczęto p ro d u k c ję m aszyn do szycia ty p u ciężkiego, przeznaczonego dla zakładom k o n fe k c y jn y c h .
6. P rz e m y s ł e le k tro te c h n ic z n y . W me- m nętrznej o rg a n iza cji p rz e m y s łu e le k tro te c h nicznego n a s tą p iły z d n ie m 1 stycznia 1949 r.
następujące zm iany: u le g ły lik m id a c ji zje d n o czenia branżom e oraz podpo rzą d ko m a n o bez
p o ś re d n ie m u k ie ro m n ic tm u CZP E le k tro te c h nicznego 30 p rz e d s ię b io rs tm zrzeszających fa b r y k i stanom iące ich o d d z ia ły p ro d u k c y jn e . K ie ro m n ictm o techniczne p rze m ysłu e le k tro te c h nicznego zgrupom ano m ro zb u d o m a n e j D y re k c ji T e c h n ic z n e j C entralneg o Zarządu, m ram ach k tó re j pom stały 4 d y re k c je branżom e: m aszyn e le ktryczn ych , aparatom e le ktryczn ych , p rz e m y słu kablom ego i p rz e m y s łu te le k o m u n ik a c y j
nego.
T a b e la 5
P r o d u k c ja p r z e m y s łu e le k t r o t e c h n ic z n e g o
uj s ty c z n iu 1949 r. w e d łu g a s o r ty m e n tó w (da n e p ro w iz o ry c z n e )
W y s z c z e g ó ln ie n ie Je d n . m ia ry
g ru d z . 1948 r.
s ty c z e ń 1949 r .
% u iy k o n a n ia p la n u u) s t y i z n iu
1949 r.
M a s z y n y w ir u ją c e . . . . s z tu k 2.732 2.902 108
T ra n s fo rm a to ry . . . . . »» 200 343 104
L ic z n ik i i ze g a ry e le k tr. łl . 15.409 106 K a b le i p rz e w o d y . . . . t on 2.311 2.070 99
B a te rie i o g n iw a . . . . „ 182 150 129
Ż a r ó w k i o ś w ie tle n io w e . 1000 szt. 2.076 2.097 108 A p a ra ty te le fo n ic z n e . . s z tu k 8.571 4.500 82 O d b i o r n i k i ... ł ł 7.393 4.823 80
D y re k c ja m aszyn e le k try c z n y c h m ykonała z nadm yżką p la n m iesię czn y i p rz e k ro c z y ła p ro d u k c ję z g ru d n ia ub. r. P ro d u kcja pozo
sta łych d y re k c ji branżom ych m poszczególnych aso rtym e n ta ch p rz e k ro c z y ła na o g ó ł ilo ś c i pla- nomane. O te m p ie ro z m o ju zniszczonej p ra ln ie z u p e łn ie m czasie m o jn y b ra n ży te le k o m u n ik a c y jn e j śm iadczy znaczny m zrost p ro d u k c ji je j głó m n ych asortym entom . M ię d zy in n y m i p ro d u k c ja żaróm ek m s ty c z n iu br. m zrosła 15-krotnie m p o ró m n a n iu do p ro d u k c ji tegoż m iesiąca m 1948 ro k u ; aparatom te le fo n ic z
n y c h 3 0-krotnie, zaś o d b io rn ik o m ra d io m y c h 2,5 raza.
P ro d u kcja kra jo m a p o krym a bieżące p o trz e by ra d io fo n iz a c ji k ra ju . W s tyczn iu u ru c h o m io n o m W arszam ie fa b ry k ę b ra n ży te le ko m u - n ik a c y jn e j, p ro d u k u ją c ą m zm a cn ia ki te le fo n ic z ne i m zm acniacze radiom e.
P rzem ysł e le kro te ch n iczn y, k tó ry ju ż m 1948 r.
p rz e k ro c z y ł p o zio m p ro d u k c ji p rzedm ojen nej, na początku ro k u 1949 osiągną ł zdolność p ro d u k c y jn ą m iększą o o k o ło 10% od m o żlim o ści p ro d u k c y jn y c h , p rze d m o je n n ych . E fekt p ro d u k c y jn y ’m ykonanego m 1948 r. p la n u in m e s ty c y j- nego b ędzie m yraźnie odczum alny ju ż m ro ku bieżącym . W 1949 r. szczególny m zrost p ro d u k c ji p rz e m id z ia n y je s t m branży te le k o m u n ik a c y jn e j oraz m p ro d u k c ji m aszyn m urują
cych (o 33% m p o ró m n a n iu do 1948 r.). Plan p ro d u k c y jn y p rz e m y s łu żaróm kom ego przerni- d u je na ro k 1949 m yp ro d u k o m a n ie ponad 23 m il. sztu k żaróm ek o śm ie tle n io m ych , a m ięć o 5 m il. sztuk m ięcej n iż m ro k u ub. P ro d u k cja aparatom ra d io m y c h m yniesie 87.500 sztuk (m r. 1948 — 29.425) oraz aparatóm te le fo n ic z n y c h 76.250 sztuk.
W ro k u b ie żą cym p re lim in o m a n o na inme- stycje m przem yśle e le k tro te c h n ic z n y m 3.350 m il. zł, co stanom i m zro st nakładóm , m p o ró m n a n iu do r. 1948, o 64,9%. Rozbudom a p rz e m y s łu e le ktro te ch n iczn e g o ma iść m k ie ru n k u zaspokoje nia potrzeb ca łości p rz e m y s łu p o l
skiego oraz u n ie za le żn ie n ia się od dostam za
g ra n iczn ych . W ko ń cu 1949 r. zostanie czę- ściom o u ru c h o m io n a m ie lka fa b ry k a m aszyn e le k try c z n y c h na Śląsku. W zm iązku ze m zm o- żoną e le k try fik a c ją k ra ju pom stanie ró m n ie ż na Ś ląsku fa b ry k a aparatóm m ysokiego napięcia.
W M ało p o lsce b u d u je się dużą fa b ry k ę m a łych s iln ik ó m e le ktryczn ych . Na P om orzu zaś je s t p rze m id zia n e u ru c h o m ie n ie fa b ry k i sp rzę tu n i
skiego napięcia, ja ko u z u p e łn ia ją ce j p ro d u k c ję fa b ry k i m a ło p o ls k ie j.
W W arszam ie, ja ko c e n tru m p rz e m y s łu te le ko m u n ika cyjn e g o , ro zp o czn ie się budom a fa b r y k i sp rzę tu radiom ego oraz fa b ry k i łą czn ic te le fo n iczn ych , p ro d u k c ja ty c h fa b ry k unieza
le ż n i nas od dostam zagranicznych. W ro k u bieżącym zostanie u ru c h o m io n a róm nież m W a r szamie fa b ry k a la m p flu o re s c e n c y jn y c h oraz n ie p ro d u ko m a n e g o jeszcze m Polsce a rty k u łu — skrę te k i e le ktro d .
Im p o rt in m e s ty c y jn y m zrośnie m p oróm nan iu Z ub. r., p rz y czym przem idziane są znaczne
124 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O N r 3
o b ro ty h a n d lo w e z C zechosłow acją, Szwecją oraz W ę g ra m i i H o la n d ią .
W ro k u bieżącym będą ko n tyn u o w a n e z m ia ny w e w n ę trzn e w aparacie p ro d u k c y jn y m w o p a rc iu o dośw iadcze nia i p ro g ra m y k o n s tru k c y jn e ub. roku, a częściow o na w y n ik a c h bieżących »m ałej ra c jo n a liz a c ji« . U sp ra w n ie n ie w je d n e j ty lk o d z ie d z in ie p ro d u k c ji s iln ik ó w e le k try c z n y c h sp o w o d u je , że w ro k u 1949 ilo ść ic h oddana do ru c h u w z ro ś n ie o k ilk a tysięcy sztuk, w stosunku do p la n o w a n e j p ie rw o tn ie .
7. P rz e m y s ł c h e m ic z n y . W s tyczn iu b r. za
kła d y w y tw ó rc z e p rz e m y s łu chem icznegó p o d ję ły kam panię o p rz e d te rm in o w e w yko n a n ie p la n u trz y le tn ie g o . W yznaczony na styczeń plan p ro d u k c y jn y p o d w yższo n y został w stosunku do p o p rze d n ie g o m iesiąca o przeszło 25%. M i
mo to je d n a k został on w całości nie ty lk o w y k o n a n y ale i p rze kro czo n y, p rz y czym w a r
tość p ro d u k c ji w cenach p o d sta w o w ych o sią gnęła 102% planu.
T a b e la 6
P r o d u k c ja w a ż n ie js z y c h a r t y k u ł ó w C e n t r a ln e g o Z a r z ą d u P r z e m y s łu C h e m ic z n e g o w s ty c z n iu 1949 r.
w to n a c h (dane p ro w iz o ry c z n e )
' W y s z c z e g ó ln ie n ie
Ilo ś ć w y k o n a n a
u i g r u d n iu j u i s ty c z n iu 1948 r . ! 1949 r.
% w y k o n a n ia p la n u u i
s ty c z n iu 1949 r.
K w a s s o ln y w p rz e lic z e
n iu n a 1 0 0 % ... 554 597 112 Soda s u r o w a ... 16.899 16.842 103
„ k a lc y n o w a n a . . . 9.017 9.799 104
„ k a u s ty c z n a . . . . 4.755 4.272 104
K a r b i d ... 12.256 13.774 108 A z o t n i a k ... 10.428 15.052 107 S u p e r fo s f a t ... 31.235 28.674 93 M y d ło d o p ra n ia . . . . 1.400
S m o ła s u r o w a ... 2.335 2.219 108
Szczególnie w y s o k ie n a d w y ż k i, w stosunku do p la n u , o siągnię to w p ro d u k c ji b a rw n ik ó w (40%), s o li g la u b e rs k ie j (20%), kw a su solnego (12%), a cetylenu (19%), w y ro b ó w la k ie rn ic z y c h (12%) i dętek sam ochodo w ych (22%),
W d z ie d z in ie p ro d u k c ji kw asu solnego, s o li a m o n ia ka ln e j, saletrzaku, b a rw n ik ó w i s o li g la u b e rs k ie j uzyskano najw yższy, n o to w a n y d o tychczas pozio m . P ro d u kcja szeregu dalszych a rty k u łó w , ja k azotniaku , k a rb id u , opo n i dętek sam o ch o d o w ych w z ro s ła ró w n ie ż w yd a tn ie , w p o ró w n a n iu z m iesiącem p o p rze d n im .
W zw ią zku ze zbliża ją cą się kam panią w io senną w ro ln ic tw ie , p ro d u k c ja a zotniaku w z r o
sła b lis k o o 50%, w stosunku do p oprzedn iego m iesiąca.
S ytuacja s u ro w c o w a p rz e m y s łu chem icznego nie nastręczała szczególnych tru d n o ści, p rz e ja w ia ją c na o g ó ł tendencję do dalszej system a
tycznej p o p ra w y. B rak apatytów , odczuw any d o tk liw ie od szeregu m iesięcy, został usunięty w znacznej m ierze po n adejściu pow ażnej p a rtii tego a rty k u łu z ZSRR.
Z in ic ja ty w y C e n tra li Z a opatrzen ia P rzem ysłu Chem icznego oraz za in te re so w a n ych fa b ry k p o d ję to prace m ające na celu zu żytko w a n ie o d k ry ty c h w k ra ju złóż k a o lin u dla potrzeb p rz e m y s łu chem icznego.
8. P rz e m y s ł m in e ra ln y . C e n tra ln y Zarząd P rzem ysłu M in e ra ln e g o u k o ń c z y ł w d n iu 1.1.
1949 r. p rz e jm o w a n ie za kła d ó w od C entralnego Zarządu W y tw ó r n i M a te ria łó w B u dow lan ych.
Przem ysł m in e ra ln y w y k o n a ł m iesięczny plan p ro d u k c ji, w e d łu g tym czasow ych danych, w 121%.
W y tw ó rc z o ś ć w a żn ie jszych a rty k u łó w p rz e m y słu m in e ra ln e g o p rz e k ro c z y ła pow ażnie p la n p ro d u k c ji na styczeń 1949 r., osiągając w z ro s t w e w sz y s tk ic h pozycjach, w stosunku do p ro d u k c ji m iesiąca ubiegłe go.
T a b e la 7
P r o d u k c ja w a ż n ie js z y c h w y t w o r ó w p r z e m y s łu m in e r a ln e g o
(da n e p ro w iz o ry c z n e )
W y s z c z e g ó ln ie n ie g ru d z ie ń 1948
s ty c z e ń 1949
% w y k o n a n ia p la n u w s iy c z n iu
1949
W a p n o p a lo n e ( t ) . . . . 42.057 43.387 170 C e m e n t ( t ) ... 67.105 123.380 126 S z k ło o k ie n n e (tys. m 2) . 1.118 1.130 119 C e g ła (tys. s z t . ) ... 18.480 17.422 132
Papa s m o ło w c o u ia (tys. m 2) 758 1.947 120
Na szczególną uwagę zasługuje w zro st p ro d u k c ji cem entu oraz papy s m o ło w c o w e j. Po
nadto p rz e m y s ł m in e ra ln y u ru c h o m ił w stycz
n iu p ro d u k c ję le p ik u b itu m ic z n e g o — a rty k u łu niezbędnego p rzy k ry c iu dachów papą b itu m iczną. D z ię k i tej p ro d u k c ji pew ne n ie d o b o ry ja k ie is tn ia ły w latach p o p rz e d n ic h będą w b ie żącym ro k u zaspokojone.
E ksp o rt cem entu w y n ió s ł w m iesiącu s p ra w o zd a w czym 46.980 ton, c z y li o 27.501 ton w ię cej n iż w g ru d n iu ub. r.; g łó w n y m i im p o rte ra m i b y ły : H o la n d ia (22.368 ton), ZSRR oraz B ra zylia .
N r 3 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O 125
Planom ana na ro k 1949 p ro d u k c ja państmo- uwych zakładom CZP M in e ra ln e g o m a osiągnąć m artość 281 m il. z ł mg cen z 1937 r. Przerni- dym any jest m zrost p ro d u k c ji m szystkich uważ
n ie jszych a rty k u ło m p rz e m y s łu m ineralneg o, p rz y czym p ro d u k c ję cem entu p la n u je się na 1.900 tys. ton, mapna palonego 629 tys. ton, cegły 567.960 tys. sztuk, papy sm ołom com ej zaś — 21.400 tys. m a. .
Inm estycje na ro k 1949 m yniosą 4.500 m lrd . zł, co stanom i m zrost o 80,3%, m p o ró m n a n iu do ub. r. W y s o k o ś ć km ot przeznaczonych na inm e slycje m skazuje na m zrost zainteresom ania ro zm o je m p ro d u k c ji p rz e m y s łu m in e ra ln e g o , stanom iącej podstam om y c z y n n ik re a liz a c ji na
kła d o m b u d o m ła n y c h m gospodarce narodo- mej.
W ro k u b ie żą cym zostanie u ru c h o m io n a ce- m entom nia na P o m o rzu oraz 4 za kła d y cera
m iczne.
W d z ie d z in ie zaopatrzen ia p rz e m y s łu m in e ra ln e g o k o rzysta m y przem ażnie z surom cóm krajouwych. Jedynie na o d c in k u ^zaopatrzenia m m a te ria ły o g n io trm a łe m ro k u 1949 odczu- mać będ zie m y jeszcze dość znaczne tru d n o ści.
9. P rz e m y s ł drzem m y. W a rto ś ć p ro d u k c ji zakładom p o d le g ły c h C e n tra ln e m u Z arządom i P rzem ysłu D rzem nego m y n io sła m styczniu 1949 r. 8,7 m il. z ł mg cen podstam om ych z 1937 r.
M iesięczny p la n p ro d u k c ji został m ykonany m 92%.
Tabela 8
W a r t o ś ć p r o d u k c ji C e n t r a ln e g o Z a r z ą d u P r z e m y s łu D r z e tn n e g o m e d łu g z je d n o c z e ń (m tys. z ł m e d łu g cen p o d s ta m o m y c h z 1937 r.)
Z jednoczenie g r u d z ie ń 1948 r. s ty c z e ń 1949 r.
D o ln o ś lą s k ie ... 1 .6 4 8 1 .5 0 3
K rakow sko-S ląskie . . 1 .2 5 3 1 .2 7 9
M e b li g iętych . . . . 8 4 0 9 0 9
Z a c h o d n ie ... 1.9 7 7 1.3 1 2 C e n t r a ln e ... 9 8 5 6 6 2 P o m o rs k ie ... 3 .2 0 5 1 .8 0 0 M a z u r s k ie ... 7 4 0 9 1 9
Z a m o js k ie ... — 19 4
B y d g o s k ie ... - 94
W m ie sią cu spram ozdam czym pom stały dma nom e Zjednoczen ia: Z a m o jskie — dysponu jące dm om a zakładam i m Z am ościu i Zm ierzyńcu, o ró ż n o lite j p ro d u k c ji oraz Bydgoskie, k tó re m u pod le g a ją trz y fa b ry k i m e b li m Bydgoszczy.
T a b e la 9
P r o d u k c ja w a ż n ie js z y c h a r t y k u ł ó w p a ń s tm o m e g o p r z e m y s łu d rz e m n e g o m s ty c z n iu 1949 r.
W y s z c z e g ó ln ie n ie Je d n . m ia ry
P ro d u k cja
%uiyk. planu miesięczn.
S o rty m e n ty ta rte : m 3 1 5 .4 7 2 119
a) d e s k i m ię k k ie . . . ,, 9 .6 2 1
b) „ tuwarde. . . . „ 3 .8 8 5
c) in n e s o rty m . ta rte . „ 1 .9 9 6 .
S k rz y n ie : szt. 1 3 7 .5 0 6 122
a) s k rz y n ie g ru b o ś c ie n . ,, 5 .4 5 2
b ) „ c ie n k o ś c ie n . ,, 1 3 2 .0 5 4 .
M e b le g ię te : 6 5 .9 7 1 98
k r z e s ł a ... 5 3 .4 0 0 fo te le ... ,, 2 .6 2 7 in n e w y r o b y g ię te . . ,, 9 .9 4 4 .
B e c z k i: ,, 1 3 .1 6 1 87
a) b e c z k i d o p ły n ó w . 6 .6 3 1
b) „ d o c ia ł s ta ły c h 6 .5 3 0
S k le jk i i p ły t y s to la rs k ie m 3 1 .6 6 2 9 3
P ro d u k c ja m e b li g ię tych p rz e k ro c z y ła m stycz
n iu p ro d u k c ję ub. m iesiąca. O becnie p rz e m y s ł drzemmy je s t m to ku m ykonym ania m ie lk ic h zam óm ień, m. in. barakom dla S łużby Polsce oraz d om kóm d la p rz e m y s łu hu tn icze g o i uwę- glom ego.
Państm om y p rze m ysł drzemmy p la n u je m ro k u b ie żą cym dostarczenie 136.580 m 3 desek z drze- ma m ię k k ie g o oraz o k o ło 35.000 m 3 desek z drzem a tm ardego. W y tm ó rn ie m e b li rnypro- d u k u ją u; 1949 r. 829.000 sztuk m e b li giętych, m obec 668.385 sztuk uwyprodukom anych m ro k u u b ie g ły m . Planom ana m ytm órczość m e b li ta p i- c e rs k ic h m yn ie sie 68.720 sztuk. Poza ty m CZPD d ostarczy m bieżącym ro k u 937.000 sztuk s k rzyń oraz 198.000 beczek, k tó ry c h p ro d u k c ja m 1948r.
m y n io s ła 169.591 sztuk. W y tm ó rn ie p rz e m ysłu drzem nego m y p ro d u k u ją 25.466 m 8 s k le je k i p ły t s to la rs k ic h , przekraczając m ten sposób duwu- k ro tn ie p ro d u k c ję ro k u ubiegłego. P rzem ysł s k le jk o m y posiada duże znaczenie d la p rz e m y s łu m eblom ego i s to la rk i b udom lan ej.
Plan in m e stycyjn y p rz e m y s łu drzem nego na ro k 1949 m yraża się sum ą 640 m il. zł, c z y li ponad d m u k ro tn ie m ięcej n iż m ub. r. T a k uwysokie zm iększenie nakładó m in m e stycyjn ych spom odom ane je st planom aną prze b u d o m ą za
k ła d o m p rz e m y s łu drzem nego m k ie ru n k u do- stosom ania ic h do p ro d u k c ji m asom ej i se
ry jn e j.
Z o g ó ln e j sum y przeznaczonej na inm estycje 66% stanom ią in m e stycje nome, z czego 47%
przeznaczono na fa b ry k i m e b li, 28% na zakłady p ro d u k c ji s k le je k oraz 15% na zakłady s to la rk i b ia łe j. Przeznaczono 97 m il. z ł na k a p ita ln e
126 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O N r 3
re m o n ty zakładóm p rze m ysło m ych oraz 60 m il.
z ł na zakup sprzętu i n arzędzi fa b ryczn ych . Z je d n o cze n ie P om orskie o trz y m a najm iększe sum y na inm estycje, z k tó ry c h przeprom adzona będzie m ię d zy in n y m i kom asacja 16 marszta- tóm s to la rs k ic h m N om em n. W is łą . Poza tym p rz e m id u je się zorganizom anie k o m b in a tu p ro d u k c ji beczek i p a rkie to m m G dańsku oraz ro zb u d o m ę i unom ocześnienie s to la rn i m echa
niczn e j me W rzeszczu. Pomażne sum y inm e- s ty c y jn e o trzym a róm nież Z je d n o cze n ie M a zu r
skie — sum y te przeznacza się na u ru c h o m ie n ie p ro d u k c ji m Z a kła d a ch P rze m ysłu D rze- m nego m M orągu.
W ro k u bieżącym p rz e m y s ł drzemmy, d z ię k i zn o rm a liz o m a n iu p ro d u k c ji sm oich m yrobóm , zapem ni śm iatu pracy estetyczne i tanie m eble.
W d zie d z in ie e k sp o rtu p rz e m id z ia n y jest m ym óz do A n g lii k ilk u tysię cy k o m p le tó m m e- b lo m ych , zaś do państm a Izra e l, na C y p r i do T u r c ji k ilk a s e t tysięcy ko m p le tó m skrzynek cytru so m ych .
10. P rz e m y s ł in łó k ie n n ic z y . Plan p ro d u k c ji p rz e m y s łu m łó kie n n icze g o m yko n a n y został m m ie sią cu s ty c z n iu 1949 r. m 105,2%, (m edług m a rto ści i cen z ro k u 1937).
W poszczegó lnych gałęziach p rz e m y s łu m łó kien n icze g o m y ko n a n ie planom kszta łto m a ło się następująco:
P rzem ysł b a m ełnian y 104,4%
„ m ełn ia n y 104,3%
„ m łó k ie n ły k o m y c h 110,9%
„ jedm abn.-galanter. 101,0%
,, d z ie m ia rs k i H l.9%
„ m łó k ie n sztucznych 106,7%
„ art. i tk a n in techn. 99,4%
R oszarnie ln u i k o n o p i H l,3%
Łączna m artość p ro d u k c ji m m iesiącu spra- m ozdam czym m yn io sła mg cen z 1937 r.
184 m il. zł.
Stan czyn n ych p rz e d się b io rstm z m n ie js z y ł się 0 55 i m y n o s ił na d zie ń 1 styczn ia b r. 212 zakładóm . Z m n ie js z e n ie się ilo ś c i p rz e d s ię b io rs tm n a s tą p iło na skutek p rze jścia 33 za kła dóm do C entralneg o Z arządu P rze m ysłu O dzie- żomego oraz ko m a sa cji zakładóm m n ie jszych , p o sia d a ją cych m aszyny tego samego typ u , m c e lu u sp ra m n ie n ia p ro d u k c ji, Procentom y stan u ru c h o m ie n ia m aszyn zm ię kszył się o 1,7%
1 m y n o s ił 74,3%.
Stan z a tru d n ie n ia p rz e m y s łu m łó kie n n icze g o m m ie sią cu s tyczn iu 1949 r. m y n o s ił ca 303 tys.
pracom nikóm , z czego 276 tys, fiz y c z n y c h i 27
tys. p racom nikóm um ysło m ych . Z m niejszenie się stanu z a tru d n ie n ia , m p o ró m n a n iu z g ru d n ie m 1948 r „ o 37 tys. pracom nikóm , spomo- domane b y ło p rze jście m do C entralneg o Z a
rządu P rze m ysłu O dzieżom ego 43 tys. osób oraz m zrostem z a tru d n ie n ia o 6 tys., z czego m iększość p rzyp a d a na p rz e m y s ł bam ełniany.
W y k o n a n ie p la n u p ro d u k c ji m poszczegól
n y c h działach p rz e m y s łu m łó kie n n icze g o o b ra zuje nam następująca tabela:
T a b e la 10
P r o d u k c ja p r z e m y s łu m łó k ie n n ic z e g o (d a n e p ro w iz o ry c z n e )
R o d za j p rz e m y s łu Jedn. I lo ś ć w y p r o d u k o w a n a % w y k o n a n ia p la n u
i a r ty k u ł m ia ry w g r u d n iu 1948 r .
w s ty c z n iu 1949 r .
w s ty c z n iu 1949 r .
B a m e łn ia n y :
p rz ę d z a c ie n k o p rz ę d . to n 396 293 95
o d p a d k o w a »» 786 815 111
tk a n in y b a w e łn ia n e . W e ł n i a n y :
tys. m 30.201 29.711 110
p rz ę d z a z g rz e b n a . . to n 2.065 2.085 106
,, c z e s a n k o w a >» 671 767 109
tk a n in y w e łn ia n e . . W ł ó k i e n ł y k o m y c h : .
tys. m 3.663 3.370 95
tk a n in y ln ia n e . . . „ 2.514 2.527 101
„ ju to w e . . „ 923 480 113
W ł ó k i e n s z tu c z n y c h
w łó k ie n cze sa n ko w .. to n 1.103 .
p rz ę d z a » A rte x « . . „ 35 35 102
W zaopatrzen iu p rz e m y s łu m łókienniczeg o m surom ce odczum ano pem ne tru d n o ś c i m dziale bam ełny i m ełny a zmłaszcza ju ty . Poza tym niedostateczny b y ł im p o rt barm n ikó m oraz ig ie ł dzie m ia rskich .
W okresie spram ozdam czym C e n tra ln y Z a
rząd P rzem ysłu W łó k ie n n ic z e g o z m ró c ił spec
ja ln ą umagę na zagadnienie pełnego m yko rzy- stania odpadkom . S porządzono re m a n e n t o d padkom i p la n ic h eksp lo a ta cji.
11. P rz e m y s ł o d z ie ż o w y . Plan p ro d u k c ji p rz e m y s łu odzieżom ego m ykonano m styczn iu 1949 r. m 88,7%; ten stosunkom o n is k i p ro c e n t m ykonania p la n u tłum aczy się m yso kim zapla- nom aniem oraz zm ia n a m i a so rtym e n tu p ro d u - kom anych tom aróm .
Procentom e m yko n a n ie p la n u m poszczegól
n ych rodzajach p rz e m ysłu odzieżom ego przed- stam ia się następująco:
P rz e m y s ł k o n fe k c y jn y p a ń s tw o w y . 73,4%
„ g u z i k a r s k i ... 106,1%
„ k a p e lu s z n ic z y ... 95,5%
W m ie sią cu sty c z n iu 1949 r. czynnych b y ło prze d się b io rstm :
W I A D O M O Ś C I N A R Ó D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O 127
O środkóm k o n fe k c y jn y c h 26 Z jedn. Z a kł. P rzem ysłu Kapel. 1
P rze m ysłu g uzikarskiego 9
Rej. zakłady nakładcze 4
Na o g ó ln y stan m aszyn 11.404—czynnych b y ło u) styczn iu 1949 r. 7.055 sztuk, tj. 61,8%.
Stan z a tru d n ie n ia m p rze m yśle odzieżom ym m y n o s ił tu styczn iu 1949 r. o g ó łe m 42.352 p ra com nikóm , z czego 38.496 fiz y c z n y c h oraz 3.856 u m ysło m ych i n ie m ykazał m ię kszych zm ian m stosunku do g ru d n ia 1948 r.
W s tyczn iu dała się zaumażyć znaczna po- prarna m ja k o ś c i p ro d u ko m a n ych a rtyku ło m . Duże tru d n o ś c i sta n o m iły częste zm iany pla- nóm p ro d u k c y jn y c h , k tó re , o ile to b y ło m o- żłim e, starano się dostosom ać do posiadanych zapasóm surom com ych.
W poszczególnych działach p rz e m y s łu odzie- żomego p ro d u k c ja kształtom ała się następująco:
T a b e la 1 I
P r o d u k c ja p r z e m y s łu o d z ie ż o w e g o ui s ty c z n iu 1949 r.
• (da n e p ro w iz o ry c z n e )
P rz e m y ś l i a r ty k u ł Je d n . m ia ry
Ilo ś ć w y k o n a n a
P r z e m y s ł k o n f e k c y jn y
p ła szcze ... s z tu k 44.000 m u n d u ry s u k ie n , i d re lic h . ,, 45.000 s p o d n ie c y m iln e i m u n d u r. 103.000 k o s z u l e . ... 364.000 k a le s o n y ... 135.000 b ie liz n a p o ś c ie lo w a . . . 271.000 i n n e ... 944.000 P r z e m y s ł g u z ik a r s k i i ga-
l a n t e r y j n y
g u z i k i ... g ro sy 190.118 w a l i z k i ... sztu k 7.976
w y r o b y m e ta lo w e . . . . 19.000
ró ż n e w y r o b y ry m a rs k ie . 57.000 P r z e m y s ł k a p e lu s z n ic z y
k a p e lu s z e ... tys. szt. 83.356 k a p lin y , s to ż k i i b e re ty . ;> ” 205.167
12. P rz e m y s ł p a p ie rn ic z y . W y n ik i p ro d u k c ji d zia łu m ytm órczego p rz e m y s łu p a p ie r
niczego m m iesiącu spram ozdam czym kształto- m ały się p o m y ś ln ie . Plan m ykonano m zakresie m s z jjstkich a rty k u ło m — z m y ją tk ie m m iazgi drzem nej, co b y ło m ym ołane p rz e jś c io m y m i tr u dn o ścia m i te c h n ic z n y m i — z pem ną nadmyżką.
Ilu s tru je to nam tabela 12,
T abe la 12
P r o d u k c ja p r z e m y s łu p a p ie r n ic z e g o w to n a c h (da n e p ro tn iz o ry c z n e )
W y szczegó ln ien ie
I l o ś ć $ w yko na nia
plan u w styczniu
1949 r.
grudzień 1948 r.
styczeń 1949 r.
M iazga drzew na . . . 8.772 8.750 97
C e luloza s u lfito w a . . 6.586 6.482 101
,, na tro no w a . 3.875 3.488 101
P a p ie r... 20.075 20.384 101 T e k t u r a ... 3.031 3.244 103
W ro k u bieżącym p rz e m id u je się dalszy m zrost m artości ro czn e j p ro d u k c ji p rze m ysłu p a p ie rn icze g o o 10,2%, m stosunku do osiąg
niętego p o zio m u m ub. r. Ilo ścio m y p la n na ro k 1949 p rz e m id u je p ro d u k c ję :
m iazgi drze w n ej 107 tys. t, wzrost O 8$
celulo zy 117 „ „ „ o 14$
papieru 245 o 11$
te k tu ry 38,2 ... o 27$
uj p o r ó w n a n iu z p la n e m
ub. r.
N ależy p o d k re ś lić duży u d z ia ł przem ysłom Z ie m O dzyskanych m p ro d u k c ji następujących a rty k u ło m :
m ia z g i d rz e tu n e j — 46$
p a p ie ru — 32$
te k tu ry — 33$
P rzem idym any dalszy rozm ój p rz e m y s łu pa
p ie rn icze g o miąże się ściśle ze m zrostem na- kła d ó m in m e stycyjn ych , k tó ry c h p re lim in o m a n a m artość m yn ie sie km otę 2.250 m il. zł (m ro k u ub. 1.480 m il. zł). Planomane inm estycje prze- m id u ją tak budom ę nom ych ja k też odbudom ę i ro zb u d o m ę is tn ie ją cych zakładóm . P rzeprom a- dzona będzie róm nież m ram ach planu inm esty- cyjnego akcja m o d e rn iz a c ji narzędzi, m etod p ra c y i ulepszeń technicznych.
W r. 1949 rozpoczęta została po raz pierm szy m Polsce p ro d u k c ja c e lu lo zy sło m o m e j, k tó re j przem idym ana p ro d u k c ja m yniesie o k o ło 3.500 ton. P odobn ie rozpoczęta została m ytm órczość preszp a n u elektrotechn icznego.
T rze b a p o d k re ś lić dużą aktym ność m ynalaz- czą ro b o tn ik o m m d z ie d z in ie ulepszeń proce- sóm p ro d u k c y jn y c h ; p o m y s ły te p rz y c z y n iły się nie ty lk o do szybszego m zro stu p ro d u k c ji ale także i do pom ażnych oszczędności.
W zm iązku z ro zb u d o m ą p rz e m y s łu p a p ie r
niczego daje się odczum ać b ra k p racom nikóm m ykm a lifiko m a n ych . C elem zapobieżenia m ogą
cym pom stać tru d n o ś c io m zorganizom ano in- tensym ne szko le n ie nom ych k a d r i d oskona le
nie zam odom e pracom nikóm m y k m a lifik o m a nych.
128 W I A D O M O Ś C I N A R O D O W E G O B A N K U P O L S K I E G O N r 3
13. P rz e m y s ł s k ó rz a n y . S tyczn io w y p la n p r o d u k c ji p rz e m y s łu skórzanego w yko n a n o m 106%, podczas gdy na p rze strze n i o kresu rocznego p ro d u k c ja w z ro s ła o 48%. S tyczn io w y p la n p ro d u k c ji p ra w ie w e w szystkich p o zycja ch znacz
nie p rzekroczono .
W poszczególnych asortym entach w y tw ó r czość kszta łto w a ła się następwjąco:
Poza s k ó ra m i b y d lę c y m i o trzym a n o w o k re sie sp ra w o zd a w czym 82 tys. s k ó r jagnięcych z Jw gosław ii, przeznaczonych na kożwchy i kwr- tk i szo fe rskie oraz 12 ton w a g i swchej, sk ó r ja g n ię cych i b a ra n ich z T w rcji.
W okresie s p ra w o zd a w czym naw iązano k o n takty ze Szwecją, N o rw e g ią i F in la n d ią w s p ra w ie im p o rtu skó r re n ife ro w y c h , k tó re ew entu-
T a b e la 13
P r o d u k c ja n ie k t ó r y c h w a ż n ie js z y c h a r t y k u ł ó w p r z e m y s łu s k ó r z a n e g o w s ty c z n iu 1949 r.
(da n e p ro w iz o ry c z n e )
A r t y k u ł
l!
Jedn.
m ia ry
I l o ś ć w y k o n a n a % w y k o n a n ia p la n u w s ty c z n iu
1949 r.
w g ru d n iu 1948 r.
w s ty c z n iu 1949 r.
P r o d u k c ja g a r b a r s k a
w p rz e lic z e n iu na s k ó ry s u ro w e t 3.467,9 320,6 106
P r o d u k c ja w a ż n ie js z y c h g a tu n k ó w s k ó r
p o d e s z w o w y c h ... t 892,3 944.6 110
ju c h t o w y c h ... ... ji t 160,2 143,7 119
t e c h n i c z n y c h ... t 44,8 35,0 101
b la n k o w y c h ... t 25,6 19,0 106
w ie r z c h n ic h ... ty3. m ! 139,8 111,7 107
P r o d u k c ja o b u w ia
o g ó łe m ... tys. p a r 688,0 715,2 100 •
w ty m s k ó rz a n e ... M >» 451,9 474,6 95
P ro d u k c ja a rty k . te c h n ic z n y c h . . t 31,6 31,5 96
s k ó r r ę k a w n ic z . . . . j[ t 6,6 10,8 127
r ę k a w i c z e k ... tys. p a r 14,8 15,1 101
c h e m ik a lió w g a rb ,. . . t 54,9 42,0 67
Ilo ś ć czynnych za kła d ó w pracy z m n ie jszyła się z 99 do 95 na skutek d okona nej kom asacji.
Stan z a tru d n ie n ia u trz y m a ł się na p o z io m ie p o p rze d n ie g o m iesiąca i w y n o s ił na d zień 31.1.
1949 r. ogółem 18.582 osoby, z czego 16.517 p ra c o w n ik ó w fizyczn ych i 2.065 u m ysło w ych .
Z b ió rk a sk ó r s u ro w y c h w s tyczn iu 1949 r o k u w y n io s ła 530,9 ton, co stanow i .97% w y kon a n ia planu. Z akup skó r s u ro w y c h cechuje dalsza zniżka, w p o ró w n a n iu z g ru d n ie m ub.
ro ku , o 566 ton. Z n iżka ta je s t w y n ik ie m z m n ie j
szonego natężenia u b o ju bydła.
Z b ió rk a sk ó r ś w iń s k ic h dała w m ie sią cu s p ra w o zd a w czym w y n ik p o m yśln y. Z ebrano 217,9 to n (95% w y k o n a n ia p la n u ) tj. o 14,7 to n w ię cej n iż w g ru d n iu ub. r.
Im p o rt s k ó r s u ro w y c h za styczeń w y n ió s ł 1.400 ton, tj. w yko n a n o plan w 95%. Plan n a m o kó w w z ró s ł o 259 ton i w y n o s ił 2.919 ton.
a ln ie p rz e w id z ia n e są na sk ó ry zamszowe, dla rę k a w ic z n ic tw a i o rto p e d ii.
W styczn iu 1949 r. w y s ła n o 10 tys. sk ó r c ie lęcych do S z w a jc a rii i 2.630 skórek fu te rk o w y c h szlachetnych (kuny, b o rs u k i) do U. S. A.
14. P rz e m y s ł fe rm e n ta c y jn y . W styczniu p ro d u k c ja p rz e m y s łu fe rm e n ta cyjn e g o p rz e k ro czyła w e w s z y s tk ic h pozycja ch w y tw ó rc z o ś ć m iesiąca p oprzedn iego, osiągając n a jp o w a ż n ie j
szy w z ro s t na o d c in k u p ro d u k c ji piw a.
T a b e la 14
P r o d u k c ja w a ż n ie j s z y c h a r t y k u łó w p a ń s tw o w e g o p r z e m y s łu fe r m e n ta c y jn e g o
(da n e p ro w iz o ry c z n e )
W y s z c z e q ó l- J e d n . O s ią g n ię ta p ro d u k c ja % w y k o n a n ia p la n u
n ie n ie m ia r y g r u d z ie ń 1948 s ty c z e ń 1949 w s ty c z n iu 1949 r.
P iw o . . . h l 60.000 101.000 95
W in o . . ,, 2.044 2.719 95
O c e t . . . ,, 9.551 10.012 120
S łó d . . . ton 4.500 5.159 87
