S p r a w o z d a n i e
z a d m i n i s t r a c j i
i
p o w i a t u ś w i e c k i e g o
za rok 1925.
= ® = — =
015Jh) 3/m $ -
m
C zcionkam i D ru k a rn i P o w iato w ej, Ś w iecie n. W .
k Hf ) S V U8rf*4
D« « * îïT É C R fl
* lORVl*'^
_
przedkłada Wy- Stosownie do § 127 ust. ordynacji powiatowej z dnia 13. 12. 1872 r.
19. 3. 1881 r.
dział Powiatowy powiatu świeckiego Sejmikowi Powiatowemu następujące
sprawozdanie z administracji powiatu świeckiego
za rok 1925.
I. S t a t y s t y k a .
W roku sprawozdawczym przyłączono uchwałą Rady Ministrów obszary dw orskie:
Lipienki do gminy Jeżewo, Siemkowo do gminy Lubodzierz, Bzowo do gminy Bzowo i Krakówek do gminy Dąbrówka.
Tern samem zmniejsza się stan liczbowy obszarów dworskich.
Na rok 1926 przechodzi 153 gmin-i 71 obszarów dworskich.
Inne zmiany w stosunku do roku ubiegłego nie zaszły.
II. S t a r o s t a i D e p u to w a n i.
Zmian nie było.
III. S e jm ik P o w ia to w y .
W ciągu roku 1925 odbyło się 5 posiedzeń Sejmiku Powiatowego i to dnia 26 lu
tego, 27 marca, 2 lipca, 17 września i 28 października 1925 r., na których przedłożono 52 sprawy. Uchwałą prawomocną załatwił Sejmik wszystkie sprawy.
Powzięte uchwały ogłoszono w Orędowniku Urzędowym.
W miejsce zmarłego członka Sejmiku Powiatowego śp. Karasiewicza z Sierosławka wstąpił do Sejmiku p. Konstanty Januszewski z Bjądzimia.
III. W y d z ia ł P o w ia to w y .
W roku 1925 odbyło się 18 posiedzeń Wydziału Powiatowego, na których przedło
żono 825 spraw do uchwalenia i t o : 7 spraw dot. wójtostw
17 „ statutów gminnych, defektu kasowego 27 „ gminno-ubogich
1 sprawę policji rybackiej 1 „ policji łowieckiej 8 spraw koncesyj wyszynkowych 2 sprawy urzędów stanu cywilnego 3 „ rozporządzeń policyjnych 2 „ policji, sanitarnej
36 spraw nadzoru nad gminami 104 „ o subwencję
3 sprawy bezrobotnych 6 spraw położnych
33 spraw ogólno-powiatowych
575 spraw Wydziału Powiatowego (rekursy podatkowe itp.).
U . U r z ę d n ic y W y d z ia łu P o w ia to w e g o .
A. B iu r o W y d z ia łu P o w ia t o w e g o . 1. Dyrektor Biura Józef Pokorski 2. Sekretarz Wacław Rydzkowski
3. Sekretarz Jan Paszek (z końcem roku emerytowany) 4. Asystent Jan Karasek (zwolniony z 1 6 25 r.)
5. Asystent Bolesław Stojałowski 6. Woźny Franciszek Babiński 7. Szofer Jan Dąbrowski
8. sił pomocniczych i 2 uczenice.
B . U r z ę d n ic y P o w ia t o w e j K a s y K o m u n a ln e j.
1. Dyrektor Hipolit Rydzkowski
2. 2 siły pomocnicze: Dąbrowski i Fenske.
C . U r z ę d n ic y P o w ia t o w e j K a s y O s z c z ę d n o ś c i . 1. Dyrektor Jan Zakrzewski
2. 2 siły pomocnicze: Jankowska i Grajewska.
D. U r z ę d n ic y P o w ia t o w e g o U r z ę d u B u d o w la n e g o . 1. Budowniczy Bernard Szymański
2. Siła pomocnicza Ant. Megger 3. Drogomistrz Piotr Stosik
4. „ Stanisław Rydzkowski 5. „ Leon Rychlicki
6. „ Antoni Czajkowski 7. „ Bolesław Składanowski 8. „ Maksymiljan Piątkowski 9. „ Józef Szulc.
E . U r z ę d n ic y e m e r y t o w a n ia Rendant Maks Nitz, Bydgoszcz.
V I. P o w ia to w a K a s a K o m u n a ln a .
Rachunki Powiatowej Kasy Komunalnej za rok 1925 są kasowo uzasadnione i zba
dane przez Komisję rewizyjuą.
Miesięcznych rewizyj dokonał Przewodniczący Wydziału Powiatowego.
W roku 1925 było wypływów . . . . 12718
a obrotu . . . . . . . . zł. 3 951 517,24
z tego dochodu . . . . . • • zł. 2 041 748,21
a rozchodu . . . . . . . . zł. 1 909 769,03
zł.
zł.
A . M a ją t e k .
I. M a ją t e k p r y w a t n c - g o s p o d a r c z y , p r z y n o s z ą c y z y s k . 1. Fundusz rezerwowy Pow. Kasy Oszczędności . zł.
2. Fundusz zabezpieczający straty kursowe . . zł.
3. Fundusz zapasowy i rezerwowy Banku Powiatowego zł.
4. Akcje Banku Polskiego . . . . . 5. Akcje Kolejki Twardagóra-Nowe w Nowem
razem II. Z a k ł a d y P r z e m y s ł o w e .
Powiatowa Przetwórnia Padlin . . . . III. P o ś r e d n i M a ją t e k , n ie p r z y n o s z ą c y z y s k u .
1. Fundusz obrotowy Powiat. Kasy Komunalnej 2. „ „ Szpitala Powiatowego . 3. „ „ Żłobka Powiatowego
4. „ emerytalny . . . . .
5. W artość domów Wydziału Powiatowego
a) Szpital Pow iatow j, Kostnica, dom dla zakaźnie chorych, Żłobek Powiatowy
b) Dom przy ulicy Gimnazjalnej c) Starostwo I. i II. z przybudówkami 6. W artość wybudowanych szos powiatowych
7. Inne przedmioty wartościowe, inwentarz ruchomy do mów powiatowych, samochody . . . .
razem B . D łu g i.
l
zł. 3 951 517,24
10 718,92 127,68 40 000,00
2 500,—
11 050,—
zł. 64 396,60 zł. 28 000,—
zł. 110 000,—
zł. 4 000,—
zł. 400,—
zł. 16 000,—
zł. 165 000,—
zł. 16 000,—
zł. 205 000,—
zł. 1 620 000,—
zł. 79 000,—
zł. 2 215 400,-
Zaciągnięta dla prywatno-gospodarczych zakładów pożyczka amortyzacyjna w Preussische Central-Boden-Credit A. G. Berlin mk. n. 777,483,96 przejęte przez Komunalny Bank Kredytowy w Poznaniu, przewalory-
zowana na . . . . . . . zł. 168 190,04
2. Pożyczka bezprocentowa od Rządu Polskiego z r. 1921
na potanienie chleba . . . . . zł. 9 991,10 3. Na kapitał zakładowy Banku Powiatowego . zł. 500 000,—
V II. P o w ia to w a K a s a O s z c z ę d n o ś c i.
Obrót w gotówce wynosił w r. 1924
w dochodzie . . . . . . zł. 512 737,04
w rozchodzie . . • ■ ■ • zł. 505 083,41 razem zł. 1 017 820,45
í
' 3
W kłady oszczędnościowe wynosiły w końcu roku obra
chunkowego 1923 (mk. 262.716.914,06) . . . . zł. 145,96 Do tego dochodzą
a) wkłady z roku 1924 (włącznie konta waloryzacyjnego
w wysokości 447.362,01 zł.) . . . . . zł. 472 938,17
b) dopisane odsetki . . . . . . zł. 324,80
razem zł. 473 408,93
Spłacono wkładów . . . . . . . zł. 6 845,95
W kłady oszczędnościowe wynoszą zatem
w końcu 1924 r. zł. 446 562,98
na 9 201 książeczkach oszczędnościowych.
Z doliczeniem kapitałów z dawniejszych lat było dnia 1. 1 1925 r. ulokowanych na miejskich nieruchomościach . . . . zł. 289 650,42
„ wiejskich „ . . . . zł. 139 428,43
„ wekslach . . . . . . . zł. 8 333,30
„ pożyczkach na zastaw . . . . zł. 1 503,08
„ „ gminom i korporacjom zł. 11 072,29
w papierach wartościowych . . . . zł. 13 251,11
czasowo w bankach . . . . . zł. 6 458,—
lazem zł. 469 696,63
Podług § 27 statutu Powiat. Kasy Oszczędności nie można więcej jak 5% złożonego kapitału wypożyczyć na weksle. Ograniczenia tego zatem przestrzegano, jako też w sto
sunku do gmin i korporacyj, gdzie statutowo nie wolno większych pożyczek udzielić jak do 25% wkładów.
Fundusz rezerwowy wynosił 1. 1. 1924 r. . . zł. 2 743,63 Ponieważ fundusz rezerwowy nie odpowiada statutowej
wysokości (25% wkładów oszczędnościowych) został cały czysty
zysk z r. 1924 w wysokości . . . . . . zł. 7 975,29 dopisany do funduszu rezerwowego.
Pobrane odsetki od wypożyczonych kapitałów i funduszu
rezerwowego przyniosły . . . . . . . zł. 11 452,77
Przy wypłaceniu konta oszczędnościowego wypłacono . zł. 1,50 pozostaje więc złotych 11451,27
Na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 14. 5. 1924 r.
(Dz. U. R. P. 44 poz. 441) zwaloryzowano:
a) hipoteki na 15%
b) pożyczki na zastaw na 10%
c) pożyczki gmin i korpor. na 10%
Także wkłady oszczędnościowe zostały zwaloryzowane na podstawie § 17 powyż
szego rozporządzenia
Celem ustalenia miary przerachowania wkładów oszczędnościowych mianowany został przez p. Wojewodę rozporządzeniem z 15. 2. 1925 r. L. dz. IV. 880/25 komisarzem rządowym p. Ignatowski z Torunia, a Kuratorem wierzycieli dekretem Sądu Okręgowego w Grudziądzu p. Józef Pokorski w Świeciu.
Do zwrotu przerachowanych wkładów oszczędnościowych ma Powiatowa Kasa Oszczędności moratorjum do końca 1926 r. *
l i l i i . B a n k P o w ia to w y .
W roku 1925 rozwinął się Bank Powiatowy mimo uciążliwych warunków pomyślnie.
Obroty na jednej stronie księgi głównej wynosiły ca 20 000 000 zł. W pierwszym półroczu był napływ wolnej gotowizny ze strony publiczności dosyć zadawalniający.
Gotówka została w szybkiem tempie rozlokowana w formie kredytów, udzielonych handlowi, przemysłowi i rolnictwu, przyczem należy zaznaczyć, że Bank dysponował bardzo oględnie, ażeby być w możności wypłacenia na każde zawołanie ulokowanych kapitałów.
Temu zadaniu sprostał Bank Powiatowy w całe] pełni, tak, że narzekań ze strony depozy- tarjuszów nie było. Utrzymanie płynności było pierwszem zadaniem Banku, ażeby przycią
gnąć kapitały i pobudzić na nowo zmysł oszczędności.
Gdy Bank był już niedaleko wytkniętego celu, załamał się w lipcu 1925 r. kurs złotego, co pociągnęło za sobą wobec wielkiego zdenerwowania publiczności wielki odpływ kapitałów.
Wkłady wycofywano w przypuszczeniu ponownej inflacji, a wpływy zupełnie ustały, tak, że dla Banku nastało bardzo krytyczne położenie.
Jeżeli Bank pomimo to ze wszystkiego się należycie wywiązał, świadczy to o sprę
żystości kierownictwa i żywotuości instytucji.
Osiągnięty zysk w wysokości 38 794,70 zł. należy uważać za bardzo korzystny i to tem więcej, że kapitał zakładowy wynosi tylko 16,66 zł. chociaż cyfrowo wykazuje bilans ca 500 000 zł. Dla dalszego rozwoju Banku jest konieczna podwyżka kapitału zakładowego nie tylko książkowo lecz faktycznie do wykazanego w bilansie stanu. Wtenczas dopiero będzie Bank oparty na zdrowych zasadach i w stanie handel, przemysł i rolnictwo obsłużyć tanim kredytem. Celem przyciągnięcia wkładów zapoczątkował Bank akcję oszczędniościową specjalnie dla szkół. Akcja ta rozwija się bardzo szybko i przysparza dużo depozytariuszów z drobuemi wkładami.
Bank wydaje na życzenie bezpłatnie stalowe skarbonki domowe i znaczki oszczęd
nościowe do dalszej sprzedaży. Filja Banku Powiatowego w Nowem pracowała także normalnie i odrzuciła przeszło 10 000 zł, czystego zysku.
B ila n s p e r 31. g r u d n ia 1925 r .
AKTYW A PA SYW A
K asa 27 463,05
P ozostałość w B anku P olskim 9 079,07
P o zo sta ło ść w P. K. O. 14 935,90 51 451,02
N ieruchom ości 2 319,—
R u ch o m o ści 3 705,95
W e k sle (dyskontow ane 307 785,24
D łu ż n ic y :
a) w ra c h u n k a c h b ie żą cy c h b) w rac h u n k a c h czek o
w y ch
1 089 458,27
3,44 1 089 461,71
F u n d u sz za k ła d o w y 500 000,—•
F u n d u sz re z e rw o w y 40 000,—
F u n d u sz re z e rw o w y 11. (podatkow y) 5 798,66 F u ndusz zabezp. stra ty k u rso w e 500,—
F u ndusz w ą tp liw y c h p re te n sy j 10 500,—
F u n d u sz e m e ry ta ln y 3 000,—
H ip o tek i 2 318,01
W ie tz y c ie le :
a) w rac h u n k a c h b ie żą cy c h
540 634,51 b) w rac h u n k a c h czek o
w y ch 61 879,55 Inkaso
E fek ty
D ew iz y i sorty K upony
K aucja w U rz ęd z ie P o czto w y m
320,—
7 726,02 4 470,34 8 4 - 1 -
c) w rac h u n k a c h d e p o zy to w y c h R ed y sk o n t
R a c h u n e k ty m c za so w y Zysk
116 169,73 718 683,79 138 443,—
9 286,12 38 794,70
P o rę c z e n ie
1 467 324,28 242 204,21 1 709 528,49
P o rę c z e n ie
1 467 324,28 242 204,21 1 709 528,49
DEBET
Z y s k i i s t r a t y p e r 31. g ru d n ia 1925 r .
KREDYT
K oszty h an d lo w e E fekty
Zysk
67 354,48 3 489,49 38 794,70 109 638,67
P o zostałość z ro k u 1924 P ro c e n t i p ro w iz ja D ew iz y i so rty K upony
78,25 107 038,69 2 364,02 157,71 109 638,67
Do poszczególnych pozycyj bilansu nadmienia się co następuje:
A k t y w a
K a s a .
Stan Kasy wykazuje w obecnych krytycznych czasach stosunkowo wysokie saldo, co świadczy o płynności instytucji.
N ie r u c h o m o ś c i.
Konto to nie zmieniło się, pomimo że przebudowano w r. 1925 nabytą w Nowem nieruchomość na dom bankowy.
R u c h o m o ś c i.
Konto ruchomości wykazuje wobec stosunkowo bogatego inwentarza niskie zadłużenie.
W e k s le z d y s k o n t o w a n e .
W eksle przez Bank dyskontowane wynoszą 307 785,24 zł. z których pewną część zredyskontowano w Banku Polskim, z Komunalnym Banku Kredytowym w Poznaniu i w Banku Gospodarstwa Krajowego w Bydgoszczy.
4
D łu ż n ic y .
Dłużnicy w rachunkach bieżących i czekowych wynoszą 1089461,71 zł. W tej pozycji znajduje się 500 000 zł. jako przeciw pozycja do funduszu zakładowego.
In k a s o .
Pozycja „inkaso" zawiera w sobie wysłane dokumenty do inkaso.
E f e k t y .
Konto efektów składa się przeważnie z pożyczek państwowych i akcyj Banku Polskiego.
W szystkie papiery wartościowe są po bardzo niskim kursie obliczone tak, że konto to zawiera w sobie ciche rezerwy.
D e w iz y i S o r t y .
Na koncie tern są umieszczone obie waluty, które dopiero w r. 1926 sprzedano.
K u p o n y .
Konto kuponów wykazuje nieznaczną sumę 84,— zł.
K a u c ja w U r z ę d z i e P o c z t o w y m . Pozycję tę przejęto z czasów niemieckich.
5 P a s y w a
F u n d u s z z a k ła d o w y .
Fundusz zakładowy wykazuje cyfrowo 500 000,— zł. Zaznaczyć należy, że fundusz ten wynosi tylko 16,66 zł. Księgowanie takie podyktowane było z konieczności, gdyż Bank Polski i inne instytucje finansowe nie uważały poręczenia całego powiatu za dostateczne i wskazywały ciągle na niski fundusz zakładowy. Redyskont można było tylko w ten sposób uzyskać, o ile fundusz zakładowy wykaże znacznie większą kwotę. Wobec tego Zarząd, Rada Nadzorcza, W ydział i Sejmik Powiatowy uchwaliły podwyższyć kapitał zakładowy do 500 000,— zł. W ten sposób obciążono powiat, a tą samą sumą uznano fundusz zakładowy.
F u n d u s z r e z e r w o w y .
Fundusz rezerwowy wykazuje 40 000,— zł. które zostały z zeszłorocznego zysku dopisane.
F u n d u s z r e z e r w o w y II. (p o d a tk o w y ).
Ponieważ sprawa podatku przemysłowego dla Banków Powiatowych jeszcze nie była definitywnie załatwiona, utworzono fundusz ten w wysokości zł. 16 756,30. W roku spra
wozdawczym rozstrzygnął Trybunał Administracyjny spór na niekorzyść Banków Powiato
wych, wobec czego podatek ten musiał Bank z powyższego funduszu uiścić.
F u n d u s z z a b e z p i e c z a j ą c y s t r a t y k u r s o w e . Fundusz ten wykazuje tylko 500,— zł.
F u n d u s z w ą t p liw y c h p r e t e n s y j.
Fundusz wykazuje ca 10 500 zł. i służy na odpisy ewtl. wątpliwych pretensyj.
H ip o t e k i.
Wykazanemi 2 318,01 zł. jest obciążona hipotecznie nieruchomość Banku Powiatowego w Nowem (po przewaloryzowaniu).
W i e r z y c i e le .
Złożone w Banku Powiatowym Kapitały w rachunkach bieżących, czekowych i depo
zytowych wynoszą 718 683,79 zł.
R e d y s k o n t .
W pozycji tej jest umieszczony redyskont Banku Polskiego, Komunalnego Banku Kredytowego i Banku Gospodarstwa Krajowego.
R a c h u n e k t y m c z a s o w y .
Rachunek tymczasowy wykazuje Saldo 9 286,12 zł. Jest to tylko przejściowe księ
gowanie dla zamknięcia rocznego.
P o r ę c z e n ie .
Poręczenia są wystawione przeważnie dlaTartaków wobec Dyrekcji Lasów Państwowych.
Z y s k i i S t r a t y .
S t r a t y
K o s z t y h a n d lo w e .
Koszty handlowe wykazują saldo zł. 67 354,48 i zawierają w sobie wszelkie koszty . personelu, administracji i t. d. włącznie filji w Nowem.
E f e k t y .
Na efektach odpisano stratę na akcjach Banku Polskiego.
Odpis ten nie był konieczny, lecz względami ostrożności podyktowany.
Z y s k
P r o c e n t i p r o w iz ja .
Procent i prowizja stanowią zł. 107 038,69 najważniejszą pozycję dochodu.
D e w iz y i s o r t y .
Na obcych walutach i przekazach zarobił Bank Powiatowy zł. 2 364,02. Pozycja ta dowodzi, że Bank Powiatowy obsługiwał klientelę przy zakupie obcych walut bardzo tanio.
K u p o n y .
Na koncie kuponów osiągnięto zysk w wysokości 157,71 zł. i to przeważnie z kupo
nów Polsko-Amerykańskiej Pożyczki.
IX . A d m in is t r a c ja Z a k ła d u U b e z p ie c z e ń od w y p a d k ó w w r o ln ic t w ie . W roku sprawozdawczym opracowano razem 305 spraw rentowych wypadkowych, w tem
61 ustanowień rent od wypadków, 72 ponownie przyznanych rent, 49 obniżeń renty,
23 odnowień renty, 14 podwyższeń renty, 37 zawieszenia renty,
32 odwołań przeciw uchwałom dot. oduowienia wzgl. obniżenia renty, 17 różnych jak : sprawienie protez i przejęcie leczenia szpitalnego.
W roku 1925 zgłoszono 82 nowych nieszczęśliwych wypadków. Z roku 1924 pozo
stało 27 wypadków do opracowania. 13 spraw pozostało bez skutków, powodujących od
szkodowanie, natomiast 104 sprawy rozpatrywano. W trzech wypadkach z wynikiem śmier
telnym ustanowiono zaopatrzenie dla pozostałych.
Składki pobrano w roku 1925 w wysokości 50 procent podatku gruntowego katastralnego.
W 7 wypadkach odwołania się przeciw ostatecznym uchwałom Zakładu Ubezpieczeń od wypadków w Rolnictwie w Poznaniu do Wyższego Urzędu Ubezpieczeń w Toruniu, rozstrzygnął tenże końcowemi wyrokami wszystkie na korzyść Zakładu.
Powiatowemu Urzędowi Ubezpieczeń przekazano 32 sprzeciwy do załatwienia w I. instancji w myśl §§ 1582, 1593 i 1595 ordynacji ubezpieczeniowej.
Ogólna liczba wpływów w r. 1925 wynosi 2880, nie licząc w tem osobnych wpływów i wypływów przy zbieraniu statystycznych danych dla Zakładu w Poznaniu, biegnących pod jedną liczbą dziennika.
X . S z p it a l P o w ia to w y .
Ruch w Szpitalu Powiatowym był w roku 1925 więcej ożywiony jak w roku 1924- Razem leczono 531 chorych przez 24916 dni. Na jednostkę przypada zatem przeciętnie 47 dni. Aby sobie wytłómaczyć dość wysoką przeciętną liczbę dni leczenia, należy wziąć pod uwagę, że w Szpitalu jest dość poważna liczba chorych nieuleczalnych i starców, których należałoby właściwie przenieść do Przytułku dla starców. Nie jest to jednak moż- liwem, gdyż starcy ci potrzebują wyszkolonej należycie pielęgnacji a zarazem i opieki lekarskiej, czego Przytułek dać nie może
Chorób wewnętrznych leczono w całości 235.
Rodzaj ich był różny, i tak leczono chorych na grypę, gruźlicę, nieżyt dróg odde
chowych, a mianowicie zapalenie gardła i migdałów, zapalenie oskrzeli, płyc i opłucnej, reumatyzm mięśni i stawów, zaburzenia czynności serca, zapalenie nerek, niedomogi pęcherza moczowego, żółciowe kamienie, cukrzycę, zboczenia układu nerwowego, zapalenie opon mózgowych i t. d.
Liczba wypadków, chirurgicznie leczonych, wynosiła 230. Laparatomji dokonono z powodu perforacji i skrętu kiszek, zapalenia i zropnienia wyrostka robaczkowego, zapa
lenia i zropnienia przydatków, celem usunięcia ciąży pozamacicznej, zeszycie ruptury macicy ciążarnej, wentryfikacji.
W znacznej liczbie dokonano resekcji żeber celem usunięcia wycieków i ropy z jamy opłucnej.
Kolporaphia anterior i posterior była konieczna dla uniemożliwienia wysuwania się pochwy i macicy. Aby ocalić życie dzieciom, cierpiącym na płonicę, trzeba było kilka
krotnie wykonać tracheotomję. W kilku wypadkach była konieczną operacja strumy, gdyż zadzierzgała tchawicę, powodując nieznośną duszność. Powodem amputacji palców i koń
czyn były różne nieszczęśliwe wypadki, lub ich następstwa, powodujące zapalenie i zropnie- nie zranionych członków.
Co do czynności położniczej należy podkreślić, że z wyjątkiem dwóch wypadków były połogi zwykle powikłane. Rozchodziło się albo o nieprawidłowe ułożenie dziecka, albo dziecko było silnie rozwinięte, a narzędy porodowe ściśnione lub niedostatecznie rozwinięte.
W ypadków chorób wenerycznych leczono w Szpitalu Powiatowym 44. W porów
naniu z r. 1924 zmniejszyła się liczba chorób wenerycznych, a to dzięki bezustannej kon
troli prostytutek i energicznej walce z nierządem i idących z nim w parze chorób płciowych.
X I. S z k o ł a R o ln ic z a .
W roku 1925 Szkoła Rolnicza zatrzymała bez zmian swój uprzedni charakter, tj. na oddziale polskim dwuzimowy, na niemieckim jednoroczny. Frekwencja na oddziale polskim w ynosiła: Kurs niższy 22 uczniów, kurs wyższy 9 uczniów. W dniu 30. marca otrzymali świadectwa ukończenia szkoły wszyscy uczniowie kursu wyższego. Przeniesienie z kursu niższego na wyższy uzyskało 17-tu. Za wyjątkiem czterech byli uczniowie synami rolników i pochodzili z powiatów: chełmińskiego 5, świeckiego 22, tucholskiego 3, wyrzyskiego 1.
W egzaminie końcowym wzięli udział z Pomorskiej Izby Rolniczej Dyrektor tejże insty
tucji p. Jeske oraz naczelnik Wydziału Oświatowego p. Froń. Pozatem byli obecni przy egzaminie kuratorowie szkoły z p. Starostą Drem Bartzem na czele.
Skład grona nauczycielskiego pozostał bez zmian.
Nauczyciele fachowi zajmowali się także oświatą fachową pozaszkolną, zakładając w różnych miejscowościach powiatu poletka doświadczalne (9) oraz dostarczając prelegentów na zebrania Kółek rolniczych w powiecie i poza powiatem. Pozatem istnieje przy Szkole Rolniczej inspekcja hodowlana na powiaty świecki i chełmiński, która zajęła się zorganizo
waniem udziału bydła włościańskiego na wystawie w Grudziądzu oraz przeprowadzeniem pokazu bydła włościańskiego w Pruszczu.
1
Frekwencja uczniów na oddziale niemieckim wynosiła w okresie zimowym jł, w okre
sie lutnim 19. Ukończyło szkołę i otrzymało świadectwo 17 uczniów. Za wyjątkiem jed
nego wszyscy byli synami rolników i pochodzili z powiatów: bydgoskiego 2, chełmiń
skiego 3, chojnickiego 1, gniewskiego 1, grudziądzkiego 4, sępoleńskiego 3, świeckiego 10, tczewskiego 1, toruńskiego 2, tucholskiego 1, wąbrzeskiego 1 i wyrz3rskiego 1.
Nauka trwała do 13. sierpnia.
Do Szkoły Rolniczej należy osada w Marjankach, własność Wydziału Powiatowego, zarządzoną przez inż. roln. Liskę, na której prowadzi się szkółkę drzew owocowych. Osada ta została w roku 1925 nakładem ca 600 zł. częściowo ogrodzona oraz przeprowadzono na niej najniezbędniejszy remont. Na osadzie tej było w roku 1925 ca 5000 drzewek, z któ
rych pierwsza połowa będzie gotowa do użytku w roku 1927.
Pozatem wydzierżawił powiat świecki Szkole Rolniczej budynek powiatowy (Starostwo II.) na urządzenie internatu dla uczniów, który po dość kosztownym remoncie wewnętrznym służy od listopada swemu celowi. W internacie znalazło pomieszczenie 21 uczniów'. Pojemność jego wynosi 34 uczniów.
X II. A d m in is t r a c ja d ró g .
A. K o n s e r w a c ja d r ó g . 1. D ro g i p a ń s t w o w e :
Na drogach państwowych łącznej długości 43 045 km. zatrudniono przez cały rok 8 dróżników, którzy wykonywali bieżącą konserwację drogową, jak uporządkowanie toru, obcinanie bankietów, skrobanie drzew, wycinanie gałęzi, czyszczenie rowów i przepustów) ustawianie kamieni, kopanie żwiru i duża podobnych innych i koniecznych prac bieżących przy szosach.
Ilość dróżników, która wynosiła w ubiegłym roku 10, zredukowano na początku roku na 8. Odszkodowanie dróżnika wynosiło miesięcznie 60 złotych.
Nowych powłok szosowych wykonano na przestrzeni 2600 m., do czego zakupiono i spotrzebowano 780 m3 kamieni i 390 m3 żwiru. Jesienią naprawiono znaczną część szosy Terespole—Tuchola i inne przez zastosowanie tak zwanego łatania szosy, do czego zużyto 85 m3 kamieni i 186 m3 żwiru. Ilość nowych powłok w roku 1925 była nieco mniejsza niż w latach ubiegłych, gdyż w zamian za to naprawiono znaczną część bruków, wykonując na przestrzeni 1260 m. 4402 m2 bruku i to przeważnie na drodze Michale—Grupa, w mniejszej części na drodze dojazd do dworca Parlin. Drzewek wsadzono 116 sztuk.
2 . D ro g i w o j e w ó d z k i e :
Na drogach wojewódzkich łącznej długości 23 949 km. zatrudnia się stale 5 dróżni
ków, którzy wykonują bieżącą konserwację. Nowych powłok szosowych wykonano na przestrzeni 1700 m., do czego zużyto 510 m3 kamieni i 255 m3 żwiru Do łatania dróg zu
żyto 89 m3 kamieni i 36 m3 żwiru. Drzewek zasadzono 29 sztuk.
3 . D ro g i p o w ia t o w e :
Na drogach powiatowych łącznej długości 231 948 km. zatrudniło się w roku spra
wozdawczym 43 dróżników (w roku 1924 50 dróżników) którzy wykonywali bieżącą kon
serwację. Nowych powłok wykonano na przestrzeni 11 500 m., do czego zużyto 2875 m3 kamieni i 1725 m3 żwiru. Do łatania dróg w bardzo dużo wypadkach zużyto 534 m3 ka
mieni i 580 m3 żwiru. Bruków przełożono razem ca 700 m2.
Celem uzupełnienia brakujących drzewek przydrożnych, w większej części swawolnie przez ludność zniszczonych, zakupił powiat i zasadził na nowo 300 drzewek owocowych i 1309 drzewek liściastych.
Zestawienie zakupionych i przerobionych materjałów.
Kategorja dróg
Zapas z ro k u 1924
1
•N J
Z akupiono w r. 1925
Potłuczonowroku1 1926
W y ro b io n o w r. 1925
sypanonowąpo włokę na przestrzeni
P ozostało w z a p asie n a r. 1926
R o b o tn ik ó w z a tru d n io n o
sadzonodrzewek|
k am ień
kamień żwir kamień żwir
k am ień
żwir
stale zatrud.
1 przejściowo ! zatrudnionych
surowy tłuczony surowy fio
N O
£ ilość dni rob.
m 8 m 8 m 8 m 8 m 8 m 8 m 8 m 3 kim. m 3 m 3 m 3 szt.
P a ń s tw o w e CM • G O
CM t O
1076 662 866 u O
kO CO
kO i D
I 2,60 !
U s en en
C i
<M C i oo
2300 512 t o
W o je w ó d zk ie
kO CM
O
409 en
t O
( M S C iC ilT ) c
CM O
r * . kO <M u*>
1500 C i
CM c o
C i CM
P o w ia to w e 647
C O
CM C i
i T i 1972 ■ | 1921 2504 3409 2305 11,50 iT i
en
CM GÑ1
en
12900 j 3540 1609
R azem lD
C i CM
C O 640 iT)
- T t n
kO f o00
CM 3950 en
c o 3172 15,80
C O
t n C i
iT) 304
i i i
16700
e r , lO r > .
Ja^ z powyższego zestawienia wynika, wy-konano na wszystkich drogach razem 15,8 km. nowych powłok i przełożono bruków na przestrzeni 1,46 km.
Dużo materiału zużyto z roku 1925 na łatanio dróg, bo 708 m3 kamieni i 802 m3 żwiru. Było to koniecznością, gdyż zima 1924'25 była wryjątkowo łagodną i mokrą, wsku
tek czego stan dróg stosunkowo bardzo ucierpiał. Ratowanie dróg przez zastosowanie łatania powstałych dziur było zatem koniecznem.
Niezbędną koniecznością celem podniesienia trwałości nowych szos i powłok jest nabycie walca parowego, którego brak zarząd drogowy boleśnie odczuwa. Za dostarczenie koni do wałowania powłok wydano w roku 1925 zł. 9551,— przyczem czynne były 4 walce, każdy po ca 5000 kg.
Ponieważ waga walca parowego wynosi ca 12 000 kg. conajmniej, więc już z tego wynika, że szosy, ugniecione walcem parowym, muszą być o wiele trwalsze, niż wałowane walcem konnym, przyczem w dodatku kosżty wałowania walcem parowym nie przekroczą kwoty 5000 zł. Z porówmania tych kwot wynika, że nabycie walca parowego zamortyzo
wałoby się w przeciągu 6 lat nie biorąc pod uwagę znacznie większej trwałości powłok.
B . M o sty .
Stan mostów w roku 1925 uległ o tyle zmianie, że pobudowano na bruku Pruszcz—
Brzeźno w stacji 1,9 w miejsce dotychczasowego mostu drewnianego, który się załamał, most masywny z kamienia i betonu. Budowę mostu wykonał mistrz ciesielski i murarski W alenty Maniszewski z Swieeia na podstawie zatwierdzonego przez p. Wojewodę planu, wypracowanego przez budowniczego powiatowego. Koszty budowy wynosiły 3080,47 zł.
Przy 2 innych mostach przeprowadzono odnowienie pokładu na moście i to na szosie Kończyce—W . Komorsk i w Dolnym Młynie.
Naprawę przyczółków i sklepienia wykonano przy mostach na szosie Terespole—
Tuchola i Dąbrówka—Kawęcin.
C . D a ls z a b u d o w a s z o s y Ś w i e c i e —D r z y c im .
Dalszą budowę szosy Świecie—Drzycim, którą w roku 192^ wstrzymano, dopiero jesieliią 1925 r. możliwem było wznowić. . Na ten cel zakupiono 150 m3 żwiru i 1101 m3 kamieni, z których potłuczono większą połowę.
Zamierzano do zimy ukończyć odcinek do Gacków.
Zamiaru tego jednak nie można było wykonać z powodu nastania wczesnej zimy i silnych mrozów.
Zdołano jedynie ułożyć pakówkę i szaber na przestrzeni 550 m. Zakup, dostawa i tłuczenie kamieni odbywa się bez przerwy tak, że z początkiem roku 1926 będzie cały materjał gotowy. Dalszą pracę przy ukończeniu szosy zamierza się wznowić wiosną 1926 r.
by w tym roku ostatecznie szosę ukończyć i oddać dla ruchu publicznego.
Na zakup materjałów i robociznę wydano w roku 1925 zł. 17171,15 z czego pokryto z budżetu 15 000,— zł., a resztę z depozytu, przejętego z roku 1924.
D ro g i g m in n e .
Na konserwację dróg gminnych wydano w roku 1925 razem 1304,— zł. z czego odebrała gmina Stara-Rzeka na bruki 154,— zł. oraz na budowę mostu przez Czarną Wodę 1000,— zł., a gmina Drzycim na naprawą bruków 150,— zł.
S p ó ł k i w o d n e .
W roku sprawozdawczym żadnych nowych spółek wodnych nie utworzono.
Istniejące spółki większych prac nie wykonały.
Z e s t a w ie n ie d o c h o d ó w z a d m i n i s t r a c j i d r o g o w e j z a r o k 1925.
Dotacja państwowa 1. na drogi państwowe . . 28 620,— zł.
2. na drogi wojewódzkie . . 17 200,— „
3. na drogi powiatowe . . 18767,57 n
Dzierżawa zbioru trawy z rowów szosowych . . 1 779,95 „ Sprzedaż owocu z alei owocowych . . . 9278,32 „
Sprzedaż drzewa . . . . . . . 136,15 „
Kary za uszkodzenie terenu szosowego . . . 92,— „ Opłaty uzasadnione i inne dochody . . . 681,90 „
razem złotych 76 555,89
W y d a tk i n a b i e ż ą c ą k o n s e r w a c ją .
1. Na drogi państwowe . . . . . 85497,12 zł.
2. na drogi wojewódzkie . . . . . 19670,31 „
3. na drogi powiatowe . . . . . 135756,18 w razem 190 923,61 zł.
9
X III. S p is u r z ę d n ik ó w s ta n u cy w iln e g o o r a z z a s t ę p c ó w .
L. Nazwa Imię i nazwisko Miejsce Imię i nazwisko Miejsce
zamiesz-
P- obwodu urzędnika zamieszkania zastępcy kania
i M ieliwo Ja n L au d a R y c h la w a
2 K ończyce W lad . Jabłoński N ow e W ład. M adeła N ow e
3 W . K om orsk K o n rad L e m k e W . K om orsk A lojzy R y d e le k W . K om orsk
4 M ątaw y Jó z ef W ilcz arsk i D. Z ajączkow o
5 B żow o M ateusz M aciejew ski B zow o J a n Jan k o w sk i B zow o
6 W . L u b ie ń B ru n o n S tru m p f M ichale
7 G rupa A n to n i C zajkow ski D olna G rupa A leks. K ruk Doln. G rupa
8 N iem . S tw o ln o W lad. M ajew ski B ra tw in
9 S arto w ic e Ant. G rajew ski W ią g M ateusz D o m m e rt D. S arto w ice
10 O stró w Ś w iecki A nt. S tre m la u O stró w Ś w ieck i
11 P rz e c h o w o K lem en s S tro ż o w sk i P rz ec h o w o F ran c. R oguszka P rz e c h o w o 12 K osow o F ra n c. G uzow ski G łogów ko Król. Stan. G uzow ski G ł o g ó w k o K r ó l .
13 G ruczno Jó zef S iadkow ski G ruczno W ład. S zm id t G ruczno
14 T opólno W lad. D ra h e im R udki Fr. P e rlik T op ó ln o
15 N iew ieścin A nt. G órski W a łd o w o Kaz. M azur P ru sz cz
16 L u szk ó w k o S tanisł. Z bikow ski B agniew o Z ygfryd Z bikow ski B agniew o
17 P o led n o M arceli W a rd ziń sk i K orytow o S em rau K orytow o
18 P rz y sie rsk K sa w e ry W ilcz ew sk i P rz y sie rsk Ja n W o jd a P rz y sie rsk
19 L u b o ch i n Jó zef Ż urek Gacki Stan. K ufel Gacki
20 S ulnow o S tan. K ostka Ś w iecie T ad e u sz Ję d rz e je w sk i Ś w iecie
21 L ask o w ice Mieczysł. S ulczyński L ip ie n k i
22 T asze wo F ranc. E rdm ański Je ż e w o T e o d o r W ą sik o w sk i Je ż e w o
. 23 R u lew o A leks. M aciejew ski B uśnia E d m u n d M roziński B uśnia
24 W a rlu b ie A ugustyn K rause W a rlu b ie
25 B ąkow o Jó z ef C zajkow ski P ło ch o c in
26 D ąb ro w a F ranc. E rd m ań sk i Je ż e w o T e o d o r W ą sik o w sk i Je ż e w o
27 P rz e w o d n ik Stan. K osecki L ipinki Maks. K osecki L ipinki
28 O sie I. F ranc. M ajew ski Osie B e rn a rd R ożyński Osie
29 O sie II. F ranc. M ajew ski Osie B e rn a rd R ożyński O sie
30 W e ry M edard R atkow ski D rzycim Maksym. K ruczyński D rzycim
31 S iem kow o Stan. P o ćw iard o w sk i W ę tfie Ju lju sz S y n ak ie w icz W ę tfie
32 B ukow iec T ad e u sz W ielb ack i B ukow iec B ron. O górkow ski B ukow iec
33 L o w in ek F ranc. K ruczyński L u b a n ia L ip in y
34 Ś w iek ato w o L eo n G racz Ś w iek ato w o
35 ' S ero ck Ja n S te n c e l S ero ck
36 b w iek a tó w k o R37dłow ski S ucha A ndrzej R o szczyniala S ucha
37 L u b ie w o A p o lin a ry Iw ick i L u b ie w o
38 W ie rz c h la s K onst. Ja n u sze w sk i B łądzim Ja n C iepłuch B łądzim
39 O stro w ite A n astazy Kąkol L niano
40 B rze m io n a T e o d o r P ra n sz k a W ie rz c h y F ranc. K ilisłow ski B rze m io n a
41 L ążek Jó z ef M ielew ski L ąż ek
42 S a rn ia G óra Ja n K abza S a rn ia -G ó ra
43 O siny Ig n ac y P iesik U d zierz A ntoni Oloś U d zierz
44 Ś w iecie Stan. K ostka Ś w iecie 1 T ad e u sz Ję d rz e je w sk i
f M ichał K lein Ś w iecie
45 Nowe W ład. Jab ło ń sk i N ow e C zesław P iątk o w sk i N owe
46 D u b i e l n o - W i l c z e b ł o t o F ranc. E rd m ań sk i Je ż e w o T e o d o r W ąsik o w sk i Je ż e w o
X IV . U rz ę d y R o z je m c z e . — S p is s ę d z iów r o z je m c z y c h .
L. Nazwa Imię i nazwisko Miejsce Imię i nazwisko Miejsce
P- obwodu sędziego zamieszkania zastępcy zamiesz
kania
l Ś w iecie J a n C hruściński Ś w iecie M arjan C ejrow ski Ś w iecie
2 B ukow iec L e o n E c k e rt B ukow iec Ja n K ierzk o w sk i B ukow iec
3 D rzycim R o m an Kufel D rzycim M ichał C hudziński D rzycim
' 4 G ruczno Jó z ef S iad k o w sk i G ruczno H ip o lit K aczm arek G ruczno
5 G rupa I. W a c ła w E rn e s t M ichale A ntoni M ajew ski G. G rupa
6 G rupa II. W a c ła w E rn e st M ichale A n toni M ajew ski G. G rupa
7 S ero ck J a n S ten c el S erock M ieczysław Golnik S ero ck
8 P rz y sie rsk F ranc. M eger P rz y sie rsk L eo n K onkow ski P rz y siersk
9 Jeżew o B e rn a rd U rbański Je ż e w o F ranc. B orucki Je że w o
10 L u b iew o Anast. T o m aszew sk i L u b iew o E uzeb. K oniarski L u b ie w o
1 1 O sie N arcyz K rajn ik O sie F ran c. C hm arzyński Osie
1 2 S w iecie
, p a r a f j a w i e j s k a I.
S w iecie
Ign. Ż ądłow ski P rz e c h o w o Boi. Figalski P rz e c h o w o
1 3 A nt. G rajew ski W iąg W ład. Jabłoński W iąg
1 4
, p a r a f j a w i e j s k a II .
Ś liw ice Jan R edzim ski Z d ro je T o m a sz D em b e k Z d ro je
1 5 Ś w iek ato w o A lojzy W o jta le w ic z Ś w iek ato w o J a n H eyza T u szy n y
1 6 T opolno Józef Z iółkow ski 'l opólno F ranc. B au m g art C ieleszynek
1 7 S artaw ic e F ranc. B e h re n d t Ś w ięte W ład . Ja błoński W iąg
1 8 N ow e p a r a f j a w i e j s k a S tefan S ękow ski N ow e M ieczysław Ś liw iński N ow e
1 9 N ow e W ła d y sła w M adeła N ow e O ton R ad tk e N ow e
2 0 K om orsk Ja n Je szk e W . K om orsk P a w e ł W ró b le w sk i W . K om orsk
2 1 P ło ch o c in W ład. K aszubow ski P ło ch o c in F ranc. M azur P ło ch o c in ek
X V . A d m in is t r a c ja w ó jt o s tw .
L.
P-
Nazwa obwodu
W ójta imię i nazwisko
Miejsce zamieszkania
Zastępcy wójta imię i nazwisko
Miejsce zamiesz
kania i M ieliw o Ig n ac y P iesik Zabud. Z aw ada B e rn a rd B uław ski T w a rd a g ó ra
2 K ończyce W ik to r B orkow ski K ończyce St. W o jn o w sk i K ończyce
3 W ielk i K om orsk L u d w ik Ja n e c z e k W . K om orsk Jó zef P iechocki W . K om orsk
4 M ątaw y Ja n K ikulski D ragacz F elik s K ikulski D ragacz
5 B zow o J a n K ozłow ski B zow o M. B oulge B zow o
6 W ielk i L u b ie ń Ja n Kikulski D ragacz F. K ikulski D ragacz
7 G rupa A ntoni R afiński G rupa \
8 N iem . S tw o ln o W ład y sł. M ajew ski B ra tw in L. C hm ielew sk i B ra tw in
9 G órne S arto w ice W a c ła w Je zio rań sk i W iąg A. G rajew sk i W ią g 10 O stró w Ś w ieck i A ntoni S tre m la u O stró w Ś w ieck i P a w e ł E ffta O stró w Św.
11 P rz ec lio w o P a w e ł P ilc e k P rz e c h o w o
12 K osow o K arol T u le ja C hrystkow o F. G uzow ski Głogówko Król.
13 G ruczno Nik. M otylew ski G ruczno J. S iadkow ski G ruczno
14 T op ó ln o J u lja n Ż ółtow ski G rabów ko F ranc. P e rlik T op ó ln o
15 N iew ieścin W ład . S zczep ań sk i Z aw ad a
16 L uszków ko Miecz. G o łębiew ski M alociechow o Ja n S z m id t Mafociechowo
17 P o led n o Miecz. K am row ski R o żań n a T. M roziński R o żan n a
18 P o lsk i K onopat K saw e ry W ilcz ew sk i P rz y sie rsk J. M roziński P rz y sie rsk
19 L ubocliin Jó z e f Ż u re k G acki S tan. K ufel G acki
20 S ulnow o F ranc. C zubek S uln ó w k o Fr. Igliński S uln ó w k o
21 L ask o w ice F ran c. E rd m ań sk i Jeżew o T. W o ja k Je że w o
22 T aszew o F ranc. E rd m ań sk i Je że w o B ern. U rbański Je ż e w o
23 R u lew o M aciejew ski A leks. B uśnia
24 W a rlu b ie A ugust K rauze W a rlu b ie Fr. K raskow ski W a rlu b ie
25 B ąkow o Jó z ef C zajkow ski P ło ch o cin Ju lja n P strą g P ło ch o c in
26 D ąb ro w a F ranc. E rd m ań sk i Je ż e w o R. K re u tz in g er D ąbrow a
27 P rz e w o d n ik K alinow ski Stan. L ip in k i T o m a sz S zczy g ieł L ipinki
28 O sie 1. N arcyz K rajn ik O sie T o m a sz S zczygieł L ipinki
29 O sie II. N arcyz K ra jn ik O sie A. M lodecki O sie
30 W e r y H u b e rt K ruczkow ski D rzycim Jan Z ieliński D rzycim
31 S iem kow o M ichał O hl D ąb ró w k a Fr. G re tk o w sk i L u b o d zież
32 B ukow iec L eo n E k e rt B ukow iec J. K ierzkow ski B ukow iec
33 Ś w iek ato w o A lojzy W o jta le w ic z Ś w iek ato w o W o jcie ch B ocich Ś w iek ato w o 34 L o w in e k A n toni S zu lc Niem . L ąkie Fr. K ruczyński L u b a n i a L i p i n y
35 S ero ck F ranc. W ie c k i S ero ck W . G ollnik S ero ck
36 Ś w iek ato w o A. R o szcz y n ia ła S u ch a M. K ulczyk S u ch a
37 L u b ie w o A. Ję d ry c z k a L u b ie w o Ja n K ątny L u b ie w o
38 W ie rz c h la s Ja n J e rc h e w ic z Z ielonka K. Ja n u sze w sk i B łądzim 39 O stro w ite Fr. E sd e n -T e m p sk i O stro w ite Ja n Z alew ski O stro w ite
40 B rzem io n a K. W o jn o w sk i W ie rz c h y A ntoni G órski W ie rz c h y
41 Ł ążek M. S u ch o m sk i Z d ro je Jó z ef Guz Ł ąż ek
42 S a rn ia G óra Ja n K abza S a rn ia G óra St. S ty p u ła S arn ia G óra
43 O siny M. D aszew ski U dzierz J. P io tro w sk i U d zierz
44 G rupa pl. ćw. A ntoni R afiński G rupa
45 W a rlu b ie (obsz.) W ład. P łoszczyński W a rlu b ie W ł, K aszubow ski Warlubie
