Rozwiązania zadań str. 169 1/169
a) w wodzie rozpuszcza się: cukier, sól kuchenna (chlorek sodu), spirytus, tlen … b) w benzynie rozpuszcza się olej, farby olejne, pokost …
2/169
a) jon K+ b) jon Cl– 3/169
1. Masło stopiło się w gorącej wodzie i unosi się na powierzchni. Po wymieszaniu tworzy zawiesinę. Po chwili na powierzchni gromadzi się żółta ciecz – stopione masło.
2. Proszek do pieczenia po wsypaniu do gorącej wody i wymieszaniu powoduje intensywne pienienie się mieszaniny. Po ustaniu pienienia powstaje zawiesina, a na dnie nieco białego osadu
3. kwasek cytrynowy rozpuścił się w gorącej wodzie. Mieszanie przyśpieszyło rozpuszczanie.
W: Masło nie rozpuszcza się w wodzie, kwasek cytrynowy dobrze rozpuszcza się w wodzie, proszek do pieczenia reaguje z wodą jednym z produktów jest gaz. Na dnie powstaje biały osad.
4.169 na szybkość rozpuszczania się danej substancji ma wpływ: temperatura, rozdrobnienie substancji, mieszanie.
5/169
Badanie wpływu rozdrobnienia na szybkość rozpuszczania.
O: Najszybciej rozpuścił się cukier puder, nieco wolniej cukier w kryształkach, najwolniej cukier w kostce.
W: Im bardziej rozdrobniona substancja tym szybciej rozpuszcza się w wodzie.
30. Temat: Rodzaje roztworów. (nie zapisuj zielonego tekstu) Cele lekcji:
- Poznanie pojęć: roztwór, substancja rozpuszczona. - Poznanie rodzajów roztworów w zależności od stanu skupienia rozpuszczalnika oraz substancji rozpuszczanej, ze względu na ilość
substancji rozpuszczonej (roztwory nasycone, nienasycone).
- Poznanie rodzajów mieszanin ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej (roztwory właściwe, koloidy, zawiesiny).
Przeczytaj temat „Rodzaje roztworów” str. 170 – 176 1.Co to jest roztwór?
1. Roztwór to mieszanina jednorodna co najmniej dwóch składników - substancji rozpuszczonej
i rozpuszczalnika (fot. 94.). Gdy miesza się dwie ciecze lub dwa gazy, przyjmuje się, że rozpuszczalnikiem jest substancja, której jest więcej.
2. Czym roztwór nasycony rożni się od roztworu nienasyconego?
2. D. 27/171 Otrzymywanie roztworów nienasyconego i nasyconego.
Instrukcja: Probówkę napełnij wodą do ok. 1/3 objętości. Dodaj kilka kryształków siarczanu(VI) miedzi(II) i całość wymieszaj. Po rozpuszczeniu się substancji dodaj następną porcję siarczanu(VI) miedzi(II) i ponownie wymieszaj. Tę czynność powtarzaj tak długo, aż kolejna dodana porcja siarczanu(VI) miedzi(lI) się nie rozpuści.
Podaj obserwacje i sformułuj wniosek. (Zamiast siarczanu miedzi użyj chlorku sodu -soli kuchennej – NaCl ) Instrukcja
Przygotuj trzy szklanki. Do 1 włóż kostkę cukru,
Do 2 nasyp kryształki cukru o masie równej masie kostki, do 3 nasyp taką samą ilość cukru pudru.
Wlej do szklanek jednakowe ilości wody. Mieszaj zawartość szklanek. Zmierz czas rozpuszczania cukru.
Zapisz obserwacje i wyciągnij wnioski.
3. Co to jest krystalizacja?
3. Doświadczenie 28/171
Krystalizacja substancji z roztworu nasyconego
Instrukcja: Dużą probówkę napełnij gorącą wodą do ok. 1/3 objętości. Dodawaj porcjami azotan(V) potasu i mieszaj, aż kolejna porcja tej substancji się nie rozpuści. Uzyskany w ten sposób roztwór nasycony (ciecz nad osadem) przelej do dwóch probówek. Probówkę 1. umieść w zlewce z zimną wodą, probówkę 2. postaw w statywie. Podaj obserwacje i sformułuj wniosek. W domu można użyć soli kuchennej.
O:
W probówce 1. szybko wydzielają się kryształy substancji. W probówce 2. początkowo nie widać zmian, dopiero po dłuższym czasie pojawiają się kryształy.
W: Substancję rozpuszczoną można wydzielić z roztworu nasyconego, obniżając jego temperaturę. Wydzielanie substancji rozpuszczonej z roztworu nasyconego to krystalizacja.
4. Czym roztwór stężony rożni się od roztworu rozcieńczonego?
4. w stosunku do masy rozpuszczalnika w roztworze stężonym masa substancji rozpuszczonej jest znaczna (kilkadziesiąt procent), a w roztworze rozcieńczonym - niewielka (kilka procent) (fot. 96. W podręczniku).
5. Jak sklasyfikować mieszaniny ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej?
5. Sporządzanie roztworu właściwego, koloidu i zawiesiny Instrukcja:
Do trzech zlewek z wodą (po około 150 cm3) dodaj:
do 1. - mały kryształek siarczanu(VI) miedzi(II), do 2. - niewielką ilość białka jaja,
a do 3.- łyżeczkę mąki.
Zawartość zlewek wymieszaj bagietką. Podaj obserwacje i sformułuj wnioski.
Obserwacje: W zlewce 1. powstała przejrzysta niebieska mieszanina jednorodna, w zlewce 2. - mętna ciecz,
a w zlewce 3.- mętna biała mieszanina.
Po chwili w zlewce 3. - mąka, czyli substancja rozpuszczana - opada na dno.
O: Początkowo zaobserwowano, że siarczan(VI) miedzi(II) rozpuszcza się w wodzie całkowicie. Powstaje przejrzysta, niebieska ciecz. Po dodaniu kolejnej porcji substancji nie wszystko się rozpuszcza. Nierozpuszczona substancja pozostaje na dnie probówki.
W: Nawet dobrze rozpuszczalna w wodzie substancja nie rozpuszcza się w niej w nieograniczonej ilości.
Roztwór, w którym w danej temperaturze można jeszcze rozpuścić pewną ilość substancji, jest roztworem nienasyconym, a ten, w którym nie rozpuści się już większa ilość substancji, jest roztworem nasyconym.
Wnioski: W zlewce 1. powstał roztwór właściwy (fot. 97., s. 174), w zlewce 2. – koloid (fot. 98., s. 174),
a w zlewce 3. - zawiesina (fot. 99., s. 174).
Ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczonej w rozpuszczalniku wyróżnia się roztwory właściwe (fot.
100.), koloidy i zawiesiny (tabela 16.str. 175 w podręczniku).
Zapamiętaj rodzaje mieszanin – graf str. 175 w podręczniku.
Podaj cztery przykłady roztworów.
Rozwiąż zadania 1 – 3 str. 176.
