Nasz Przyjaciel : dodatek tygodniowy "Głosu Wąbrzeskiego" poświęcony sprawom oświatowym, kulturalnym i literackim 1936.08.29, R. 17, nr 35

Dodatek tygodniowy „Głosu Wąbrzeskiego" poświęcony sprawom

" oświatowym, kulturalnym i literackim ... —■

Nr. 35 Wąbrzeźno, dnia 29 sierpnia 1936 r. Rok 17EDCBA

1 3 n ie d z ie la p o Z e s ła n iu D u c h a Ś w ię te g o

LEKCJA

z listu św. Pawia do Galotów rozdz. 3, w. 16—22.

B ra c ia . A b ra h a m o w i o p o w ie d z ia n e s ą o b ie tn ic e i n a­ s ie n iu je g o . N ie m ó w i i n a s ie n ie m , ja k o b y w w ie lu , a le ja k o w je d n e m : i n a s ie n iu tw o je m u , k tó ry je s t C h ry stu s.

A o to p o w ia d a m , te s ta m e rrtu p rz e d te m o d B o g a u tw ie r­

d z o n e g o , Z a k o n , k tó ry p o c z te re c h s e t i trz y d z ie śc i la t d a ­ n y je s t, n ie w ą tli k u z e p s o w a n iu o b ie tn ic e . A lb o w ie m je - ś liż z Z a k o n u d z ie d z ic tw o ju ż n ie z o b ie tn ic y . L e c z A b ra­ h a m o w i p rz e z o b ie tn ic ę B ó g d a ro w a ł. C ó ż te d y Z a k o n . — P o s ta n o w io n y je s t d la w y s tę p k ó w , a ż b y p rz y s z ło n a s ie ­ n ie , k tó re m u o b ie c a ł ro z d z ą d z o n y p rz e z A n io ły w rę c e p o ś re d n ik a . A p o ś re d n ik n ie je stc i je d n e g o , le c z B ó g je ­ d e n je s t. Z a k o n te d y p rz e c iw k o o b ie tn ic o m B o ż y m ? N ie d a j B o ż e - a lb o w ie m g d y b y b y ł d a n y Z a k o n , k tó ry b y .m ó g ł o b ż y w ia ć p ra w d z iw ie b y z Z a k o n u b y ła s p ra w ie d liw o ść . A le p is m o z a m k n ę ło w s z y s tk o p o d g rz e c h e m , a b y o b ie t­

n ic a z w ia ry J e z u s a C h ry stu s a b y ła d a n a w ie rz ą c y m .

EWANGELJA

św . Ł u k a sz a ro z d z . 1 7 , w ie rs z 1 1 — 1 9 . W o n c z a s, g d y s z e d ł J e z u s d o J e ru z a le m , p rz e c h o d z ił ś ro d k ie m S a m a ry i i G a lile i. A g d y w c h o d z ił d o n ie k tó re g o m ia s te c z k a , z a b ie ż e li M u d z ie s ię ć m ę ż ó w trę d o w a ty c h , k tó rz y s ta n ę ­ li z d a le k a , i p o d n ie ś li g ło s, m ó w ią c : J e z u s ie , N a u c z y c ie lu , z m iłu j s ię n a d n a m i! K tó re u j­

rz a w s z y , rz e k i: Id ź c ie , u k a ż c ie s ię k a p ła n o m . I s ta ło się , g d y sz li, b y li o c z y s z c z e n i. A je d e n z n ic h w id z ą c , ż e b y ł u z d ro w io n y , w ró c ił się, g ło se m w ie lk im c h w a lą c B o g a , i p a d ł n a o b lic z e u n ó g J e g o , d z ię k u ją c : a te n b y ł S a m a ry ta n . — A J e z u s o d p o w ie d z ia w sz y , rz e k ł: A ż a liż n ie d z ie s ię ć je s t o c z y s z c z o n y c h ? a d z ie w ię ć k ę d y

s ą ? N ie je s t n a le z io n y , k tó ry b y s ię w ró c ił, a d a ł B o g u c h w a łę , je d n o te n c u d z o z ie m ie c . I rz e k ł m u : W s ta ń , id ź , b o w ia ra tw o ja c ię u z d ro w iła .

NAUKA

Dlaczego trędowaci stanęli z daleka?

P o n ie w a ż p ra w o M o jż e s z o w e (5 M o jż . 1 5 , 4 6 ) n a k a z y ­ w a ło a ż e b y in n y c h n ie z a r a ż a li. O ile ż tr o s k liw ie j u n ik a ć n a le ż y lu d z i i d o m ó w z g o r s z e n ie d a ją c y c h g d y ż k to p r z e - s ta je z lu b ie ż n y m i, p y s z n y m i i n ie c z y s ty m i lu d ź m i, s t a­

n ie s ię im w k r ó tc e p o d o b ie n . ( S y ra c h . 1 5 , 5 1 .)

Dlaczego Chrystus posłał trędowatych do kapłanów?

U c z y n ił to d la 1 . o k a z a n ia n a le ż n e g o s z a c u n k u p r z e d g o d n o ś c ią k a p ła ń s k ą i p r a w e m B o ż e m g d y ż b y ło n a k a z a ­ n e , a ż e b y tr ę d o w a c i p r z e d s ta w ia li s ię k a p ła n o m i u z n a­

n i z o s ta li o d n ic h z a c z y s ty c h lu b n ie c z y s ty c h (5 . M o jż . 1 4 ).2 . U c z y n ił to C h r y s tu s d la w y p r ó b o w a n ia w ia r y , u f n o ­ ś c i i p o s łu s z e ń s tw a tr ę d o w a ty c h . C h r y s tu s n ie c h c ia ł ic h ty lk o n a ic h p r o ś b y u z d r o w ić , le c z m ia ło ic h to u z d r o w ie ­ n ie n ie c o p r z y k r o ś c i k o s z to w a ć , a ż e b y m ie li z a s łu g ę p r z e z s w e w s p ó łd z ia ła n ie . I c h o c z y s z c z e n ie b y ło w ię c n a g r o d ą z a ic h p o s łu s z e ń s tw o i w ia rę .

— 2 — — 3 —

Jam jest dobry Pasterz.

24. Targi Wschodnie otwarte zostały w Królewcu. Na obrazku widzimy fragment targów'.

W piątek z placu Marszałka Piłsudskiego w War­ szawie wyruszyło do Berlina na międzynarodowy Tjazd glwiazdzisty 15-tu zawodników polskich,

wyznaczonych przez Polski Związek Motocyklowy.

Na obrazku widzimy obok ks. kan. dr. Kruczka z Possaie w stanie New Jork wręczającego 7 pułko­

wi strzelców konnych w Poznaniu sztandar,

Z wystawy przemysłu metalowego i elekt tycznego.

Wejście do pawilonu radjowego.

W czasie zaiwodów lekkoatletycznych w Warszawie polska biegaczka Stella Walasiewiczówna ustanowiła nowy rekord świata w biegu na SO ni. w cza­

sie 9,6 sek. Na obrazku Walasiewi­ czówna przekracza metę przed Niem­

ką Kiithe Krauss.

Widok starożytnego kościółka.

0 1 0 4 9 H

Kult św. Idziego w Polsce

s c e n a z w a n y ..z a p o m n ia n y m ś w ię - t y m“. W ż y c iu r e li g i j n y m z u p e ł n i e c i­

c h o d z iś o n im . W p a m ię c i l u d z k ie j z a ­ g in ę ła c a ła t r a d y c j a k u l t u ś w . I d z ie g o w d a w n e j P o ls c e , k t ó r y to k u lt o d e ­ g r a ! n a w e t p e w n ą r o lę w h i s t o r j i n a -

Ś w . I d z i u r o d z ił s ię o k o ło r o k u 6 4 0 w G r e c ji, w m ie ś c ie A te n a c h i p o c h o ­ d z i ł z r o d z in y k r ó le w s k ie j. O d w c z e s ­ n e j m ło d o ś c i z a p r a w i a ł s ię ś w i ę t y w n a u k a c h , o b j a w i a j ą c n a d z w y c z a jn ą

M I E S IĄ C W R Z E S I E Ń W K O Ś C I E L E , H I S T O R J I I T R A D Y C J I .

W d a w n y m k a l e n d a r z u r z y m s k im w r z e s ie ń n a z y w a ł s ię S e p te m b e r , j a k o s i ó d m y m ie s ią c z k o le i. D z is ie js z a p o l­

s k a n a z w a te g o m ie s ią c a p o c h o d z i o d w r z o s ó w7 k w i t n ą c y c h , a o d n i t e k j a k ­ b y p a ję c z y c h , s n u j ą c y c h s ię w p o w i e ­ t r z u je s io n ią , w y w o d z i ł a s ię d a w n a s t a r o p o l s k a n a z w a w r z e ś n ia „ p a j ę c z - n i k ” .

K r o n ik a k o ś c ie ln a w y k a z u j e t y l k o j e d n o ś w ię to w ty m m ie s ią c u , a m i a ­

n o w ic ie u r o c z y s to ś ć N a r o d z e n i a N . P a n n y M a r ji d n i a 8 w r z e ś n ia , o b c h o ­ d z o n ą p o w s ia c h j a k o ś w ię to M a ik i B o s k ie j S ie w n e j, o p i e k u n k i j e s ie n n y c h

V I I w ie k u .

P ie r w s z y d z i e ń w r z e ś n i a e o n y j e s t c z c i ś w . A n io łó w c h o c ia ż n o w s z e k a l e n d a r z e ,

s ł y tę u r o c z y s to ś ć n a d z ie ń 2 p a ź d z i e r ­ n i k a . N a 1 4 w r z e ś n i a p r z y p a d a u r o ­ c z y s t o ś ć P o d w y ż s z e n ia ś w . K r z y ż a ,

u s t a n o w i o n a j u ż w I \ w ., m a j ą c a u p a ­ m ię tn ić w y r w a n i e d r z e w a ś w . K r z y - p o s w ię - S tr ó ż ó w p r z e n io

g o d o J e r o z o lim y . W d n iu ś w . J a n u a ­ r e g o (1 9 ) o d b y w a s ię w 7 N e a p o lu d o ­ r o c z n y „ c u d k r w i” ś w ię te g o b i s k u p a . D n ia 2 8 o b c h o d z im y w r e s z c ie p a m ię ć

> i m ę -

p o b o ż n o ś ć i m iło s ie r d z ie . P e w n ą c z ę ś ć ż y c ia p r z e p ę d z ił j a k o p u s te ln ik n a p u s z c z y w p o łu d n io w e j F r a n c j i , g d z ie k r ó l W iz y g o tó w , F la v iu s w y b u d o w a ł n a je g o p r o ś b ę o k a z a ł y k la s z to r .

P o w y b u d o w a n i u k la s z to r u p r z y ś w . I d z im , j a k o o p a c ic s k u p i ł a s ię g r o ­ m a d a m n ic h ó w d la p r a c y w e d łu g r e ­ g u ł y z a k o n n e j ś w . B e n e d x k ta . k t ó r a

w ę . n a u k ę i p r a c ę r o ln ą . P r a c a b e n e ­ d y k t y ń s k a — j a k w ie m y — s t a ł a s ię

aaBOBSBBWSOBR

i 2 7 . 1 5 3 1 — z w y c ię s t w o Ł o k ie tk a n a d K r z y ż a k a m i p o d P lo w c a m i.

W e d łu g w ie r z e ń lu d o w y c h , g d y

„ w e w r z e ś n iu t ł u s te p t a k i , m r ó z w z i­

m ie l a d a j a k i” . D z ie ń 8 w r z e ś n i a je s t p r z e p o w ie d n i ą p o g o d y , b o „ g d y n a N a r o d z e n i e N . P . M a r ji p o g o d n ie , b ę -

s a m o n a N ik o d e m a d e s z c z u n i e m a ” . N s ło w ie o z im ie :

M ic h a ła — to n a s t ą p i z im a t r w a ł a ” N a o g ó ł j e d n a k w r z e s ie ń je s t o k r e s e m r a d o s n y m d l a r o ln ik a , g d y ż p e łn e s a j u ż s to d o ły i s p i c h l e r z e w m y ś l p r z y ­ s ło w ia , ż e „ g d y n a d e j d z i e w r z e s ie ń w ie ś n ia k m a z a w s z e p e ł n ą s to d o łę k ie s z e ń” .

..c z te r y n ie d z ie l ,G d y n o c j e d n a n a

p r a c ę m i s y j n o - c y w i li z a c y j n ą s t a ł y s ię p i o n i e r a m i k u l t u r y c h r z e ś c i j a ń -

o w o c n ie w t y m k i e r u n k u , z m a r ł ś w . I d z i d n i a 1 w r z e ś n i a 721 r.

K u lt ś w . I d z ie g o r o z s z e r z y ł s ię w k r ó t c e p r a w i e w e w s z y s t k i c h k r a ­ j a c h E u r o p y , a n a j w ię c e j w e F r a n c j i , g d z ie k u je g o c z c i p o ś w ię c o n y c h je s t 1 2 0 k o ś c io łó w , w ie le k a p l i c i k l a s z t o ­ r ó w . K u lt te n r o z s z e r z y ł s ię i w P o l-

ło 5 5 k o ś c io łó w , p o b u d o w a n y c h w l a ­ t a c h 1 0 8 6 — 1 5 0 5 .

C z e ś ć ś w . I d z ie g o w P o ls c e w i ą ż e s ię z h i s t o r j ą B o le s ła w a K r z y w o u s te g o ( 1 1 0 6— 1 1 5 8 ) , j e d n e g o z w i ę k s z y c h w ł a d c ó w P o ls k i, p o g r o m c y N ie m c ó w n a P s ie m P o lu . K s ią ż ę p o ls k i W ł a d y ­ s ła w H e r m a n ( 1 0 7 9 — 1 1 0 2 ). ż o n a t y z

J u d y tą , k s ię ż n ic z k ą c z e s k ą , d łu g o n ie m ó g ł s ię d o c z e k a ć p o to m k a . W ó w c z a s to b i s k u p w ie lk o p o ls k i F r a n k o d o r a ­ d z ił H e r m a n o w i, b y z w r ó c ił s ię z p r o ­ ś b ą d o ś w . I d z ie g o , p a t r o n a p ło d n o ś c i.

1 r z e c z y w iś c ie , w r . 1 0 8 6 s t r a p i o n y m r o d z ic o m u r o d z i! s ię s y n B o le s ła w , n a ­ z w a n y p ó ź n ie j K r z y w o u s t y m , k t ó r y p o d o b n ie j a k o jc ie c m ia ł p r z e z c a łe ż y c ie s p e c j a l n e n a b o ż e ń s tw o d o ś w . I d z ie g o i z b u d o w a ł n a je g o c z e ś ć k i l­

k a k o ś c io łó w ’, m . in . i w K r a k o w ie . O d i te j c h w ili k u l t ś w . I d z ie g o w P o ls c e

z o s ta ł j u ż n a k i l k a w ie k ó w u t r w a l o n y .

W O J S K A C Z E S K I E N A D P O L S K I E M I z a n im k r ó l J a g i e ł ł o w r ó c i w s z y z L it- w y . p r z y g o t o w a ł w y p r a w ę w o je n n ą n a P o m o r z e . W te d y to p o s tr o n ie p o l­

s k ie j w y s t ą p i ł y j a k o s o j u s z n i c y z a - c ię ż n c o d d z i a ł y c z e s k ie h u s y t ó w . t.

z w . „ o d d z i a ł y S i e r o t e k ” . Z a w a r ł s z y u k ł a d z k r ó le m p o ls k im , d o w ó d c y w o js k c z e s k ic h J a n C a p e k i O tik L o ­ z a w y p o w i e d z i e li K r z y ż a k o m w o jn ę . D o p ie r o w le c ie 1 4 3 5 z w y c i ę z c a z

” i n a M O R Z E M .

W o k r e s ie , k i e d y s p r a w a G d a ń s k a s t a ł a s ię z n o w u a k t u a l n ą i P o ls k a w y ­ tę ż a ć m u s i w s z y s tk i e s iły , a b y p r a w a n a s z e u u j ś c i a p o ls k ie j W is ły d o m o ­ r z a n ic z o s ta ły u s z c z u p l o n e — a k t u a l - n e m b ę d z ie w s p o m n ie n ie t y c h c z a s ó w ,

k ie d y p o d o b n ie j a k d z iś , t a k s a m o i w i g l i c

p r z e d w ie k a m i to c z y ć n iu s ie liś m y s t a - 'p ()C I G r u n w a l d u r u s z y ł z c a łą s iłą c*()_ K r z y ż a k ó w . G ł ó w n y a t a k w o js k p o l­

s k o - c z e s k ic h s k i e r o w a n y b y ł p r z e c i w ­ k o m ia s to m , z a j ę t y m p r z e z K r z y ż a ­ k ó w 7. U c i e r p i a ł y w t e d y C h o jn ic e , G n ie w , s p a lo n o P e lp lin , a T c z e w 7 p o d ­ d a ł s ię P o la k o m . W y p r a w a s z ła j a k b u r z a , n ie z n a j d u j ą c n ig d z ie o p o r u D n i a I w r z e ś n i a o d d z i a ł y p o ls k o - c z e le w a lk i o u t r z y m a n i e P o m o r z a i

s tę p u d o B a ł ty k u .

J a k w ia d o m o , z w y c ię s tw o G r u n w a l d e m n ie z ła m a ło je s z c z e k o w ic ie p o tę g i Z a k o n u K r z y ż a c k ie g o , '1 .4 ./.-... • i.- / _ _ _ • i . ' ! i

p o d c a ł-

1 k t ó r y p o j a k i m ś c z a s ie o d z y s k a ł z n o ­ w u s iły . M im o d w u k r o t n ie p o d p i s a ­ n y c h u k ła d ó w 7 p o k o j o w y c h , K r z y ż a c y

w r . 1 4 5 1 n a p a d li p o n o w n ie n a P o ls k ę , s k ie z n a l a z ł y s ię p o d G d a ń s k i e m . D c t a r ł s z y d o m o r z a , g d z ie ś w 7 o k o lic S o p o t, n a b i e r a l i C z e s i d o f l a s z e k w <

d y m o r s k ie j n a p a m i ą t k ę .

I ę w y p r a w ę n a K r z y ż a k ó w z a k o i.

c z y ł z a w a r t y w J a s ie ń c u r o z e jm . p o k t ó r y m z w y c ię s k ie o d d z i a ł y C z e c h ó w o p u ś c i ł y P o m o r z e . Ś m ie r ć z a ś k r ó l a . P o d W y r z y s k ie m J a g ie ł ły , k t ó r a n a s t ą p i ł a w 7 c z a s ie r o - . . .► n a w e t c a ły o d d z ia ł k o w a ń p o k o jo w y c h , z n o w u u n ie m o ż li- - I u r c y K r z y ż a k ó w . ł a n a k i l k a n a ś c i e l a t z d o b y c ie i p r z y - P o d o ls k i, ' D łu g o h u l a l i K r z y ż a c y b e z k a r n i e , ł ą c z e n i e P o m o r z a d o P o ls k i.

M ic h a ła , a r c h a n i o ła .

I l i s t o r j a p r z y p o m i n a n a m : 1 . 1 6 1 2

— b i t w a C h o d k i e w ic z a p o d M o s k w ą , 6 . 1 5 8 0 — S t e f a n B a to r y z d o b y w a W ie lk ie Ł u k i, 7 . 1 8 8 7 — z n ie s ie n ie j ę ­ z y k a p o ls k ie g o w s z k o ła c h p r z e z P r u ­ s y , 7 . 1 8 3 1 — k a p i t u la c j a W a r s z a w y , 1 0 . 7 7 0 — z a ję c ie C z ę s to c h o w y p r z e z P u ła s k ie g o , 1 2 . 1 6 8 5 — z w y c ię s tw o J a ­

n a I I I p o d W ie d n ie m . 1 4 . 1 8 1 2 — n a w e t s a m o r z u t n y o d r u c h z b r o j n y w k r o c z e n ie N a p o le o n a z P o la k a m i d o 'g n ę b io n e g o l u d u .

M o s k w y . 2 0 . 1 6 5 2 — p r z y ł ą c z e n i e M a - w y m o r d o w a n o i z o w s z a d o K o r o n y , 2 1 . 1 6 9 9

o d d a j ą P o ls c e K a m ie n ie c

k o r z y s ta j ą c z te g o , ż e k r ó l J a g ie łło z a ­ j ę t y b y ł tłu m ie n ie m p o w s t a n i a n a L it-

K r z y ż a c y c z ę ś ć W ie lk o p o ls k i i Z ie m ię D o b r z y ń s k ą , p u s t o s z ą c te o b s z a r y w n ie m iło s ie r n y s p o s ó b , c o s p o w o d o w a ło

ic a K o p e r n ik a ń s k a

w T o r u n iu