Leszek Sługocki
Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z
dnia 8 kwietnia 1987 r. V KRN 77
Palestra 33/11-12(383-384), 129-134
s ie d z e n ia (i n ie t y lk o d la te g o ) — n a le ż y p rz e d e w s z y s tk im ro z s trz y g n ą ć , ja k i c h a r a k te r m a to ro s z c z e n ie , a w s z c z e g ó ln o ś c i, c z y m a c h a ra k te r r o z g r a n ic z e n io w y , c z y w in d y k a c y j- ny. W g ło s o w a n e j u c h w a le w ła ś c ic ie l n ie r u c h o m o ś c i z n a jd u ją c e j s ię w s a m o is tn y m p o s ia d a n iu p rz e c iw n i k ó w w y ś tą p ił p r z e c iw k o w ła ś c ic ie lo m s ą s ia d u ją c y c h n ie r u c h o m o ś c i o u s ta le n ie p r z e b ie g u g r a n ic . N ie z m ie rz a ł o n z a te m b e z p o ś re d n io d o w z ru s z e n ia is tn ie ją c e g o p o s ia d a n ia , m im o że p o s ia d a c z e je g o n ie r u c h o m o ś c i w z ię li u d z ia ł w ty m p o s tę p o w a n iu . S ta n o w is k o S ą d u N a jw y ż s z e g o z a w a rte w g ło s o w a n e j u c h w a le n a le ż y w ię c u z n a ć za tra fn e , a le ty lk o w s to s u n k u d o p rz e d s ta w io n e g o s ta n u fa k ty c z n e g o . N a to m ia s t n ie m o ż e o n o s ta n o w ić te z y g e n e ra ln e j, ja k b y to w y n ik a ło z je j s fo r m u ło w a n ia , a to w o b e c o m ó w io n y c h s z c z e g ó ło w o w y ż e j z a s trz e ż e ń . a d w . A n d r z e j Z ie liń s k i
2
.
GLOSAdo wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1987 r.
V KRN 77/87* T e z a g ło s o w a n e g o w y r o k u m a n a s tę p u ją c e b rz m ie n ie :
W wypadku kumulatywnego zbie gu przepisów art. 221 § 3 k.k. i art. 43 ust. 1 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230) grzywna powinna być orzekana na zasadach ogólnych (art. 36 k.k.), gdyż stosownie do art. 10 § 3 k.k., gdy czyn wyczerpuje znamiona określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy karnej, sąd wymierza karę na podstawie prze pisu przewidującego karę najsurow szą, a taką jest niewątpliwie kara przewidziana w art. 221 § 3 k.k., do 3
lub 5 lat pozbawienia wolności, a przestępstwo z art. 43 ust. 1 cytowa nej ustawy zagrożone jest karą poz bawienia wolności do lat 2, karą ograniczenia wolności albo samo istnej grzywny.
W związku z powyższym wymiar kary grzywny może być związany jedynie z zasadami jej orzekania przewidzianymi art. 36 k.k. Stosowa nie kilku przepisów ustawy w przy padku ich zbiegu jest możliwe tylko w zakresie kar dodatkowych i środ ków zabezpieczających.'
I. O rz e c z e n ia SN na tle a rt. 10 k.k. ( k u m u la ty w n y z b ie g p rz e p is ó w u s ta
-* Opublikowana w „Gazecie Prawniczej” nr 9 z dnia 1.V.1988 r., s. 6.
' Powyższa teza opublikowana w OSNPG z 1987 r. (z. 10, poz. 124) uzupełniona została dalszym tekstem z uzasadnienia: „W tym stanie rzeczy przepis art. 3 ust. 1 pkt 5 cytowanej ustawy (idzie o ustawę z dnia 10 maja 1985 r., poz. 101, która nie jest cytowana w tezie — L. S.) należało wyeliminować z podstawy prawnej skazania oskarżonej, a wymierzoną w następstwie błędnego jego zastosowania karę grzywny złagodzić”.
w y ) są lic z n e . N a to m ia s t w y ją tk o w o na tle a rt. 10 § 3 k .k . SN w y p o w ie d z ia ł s ię w k w e s tii w y m ia r u g r z y w n y i p o d s ta w je j w y m ia ru . T a k im w y ją tk ie m je s t g ło s o w a n y w y r o k .2 D la te g o w a r to p rz y jrz e ć m u s ię b liż e j ja k i s k o n s tr u o w a n e j na je g o tle te z ie . U b o c z n ie b ę d z ie m o ż n a p rz e k o n a ć się, ja k d a le c e te z a o d d a liła się o d s p ra w y k o n k re tn e g o ro z s trz y g n ię c ia . G ło s o w a n y w y ro k w y d a n y z o s ta ł w d o ś ć in te re s u ją c e j s y tu a c ji p r o c e d u ra ln e j, k tó r ą ta k m o ż n a p rz e d s ta w ić w e d łu g u z a s a d n ie n ia . O tó ż Sąd R e jo n o w y w P. u z n a ł W a n d ę P. za w in n ą te g o , ż e w o k re s ie o d m a rc a 1985 r. d o 5 w rz e ś n ia 1985 r. w P., d z ia ła ją c c z y n e m c ią g ły m , n a b y ła w c e lu o d s p rz e d a ż y z z y s k ie m c o n a jm n ie j 131 b u te le k w ó d k i „ V is tu la ” o ra z 13 b u te le k w in a za łą c z n ą k w o tę c o n a jm n ie j 88.618 z ł i ze s p rz e d a ż y te g o a lk o h o lu o s ią g n ę ła n ie n a le ż n y z y s k w k w o c ie c o n a jm n ie j 34 .6 8 0 zł, to je s t p rz e s tę p s tw a z a rt. 221 § 3 k .k . i a rt. 43 u st. 1 u s ta w y z d n ia 26 p a ź d z ie r n ik a 1982 r. o w y c h o w a n iu w trz e ź w o ś c i i p rz e c iw d z ia ła n iu a lk o h o liz m o w i w z w ią z k u z a rt. 10 § 3 k.k. i a rt. 36 § 3 k .k. o ra z a rt. 3 § 1 p k t5 u s t a w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. o s z c z e g ó ln e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j (D z. U. N r 23, p o z . 101). O s k a rż o n a P. s k a z a n a z o s ta ła na k a rę 1 ro k u i 6 m ie s ię c y p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i o ra z 900 .0 0 0 z ł g rz y w n y . Z a u w a ż y ć n a le ż y , że a r ty k u łu 58 k.k. n ie w z ię to za p o d s ta w ę s k a z a n ia , m im o że w c z ę ś c i o p is o w e j c z y n u p o d a n o : „d z ia ła ją c c z y n e m c ią g ły m ” . N a p o d s ta w ie a rt. 75 § 1 i a rt. 74 § 1 k.k. w y k o n a n ie k a ry p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i w a r u n k o w o z a w ie s z o n o o s k a rż o n e j na o k re s 5 la t. O rz e c z o n o ró w n ie ż na p o d s ta w ie a rt. 38 p k t 7 i 49 k.k. k a rę d o d a tk o w ą w p o s ta c i p o d a n ia w y r o k u d o p u b lic z n e j w ia d o m o ś c i. — N ie m o ż n a b y ło u s ta lić , c z y na p o c z e t g r z y w n y z a lic z o n o o s k a rż o n e j o k r e s ty m c z a s o w e g o a re s z to w a n ia w c z a s ie o d d n ia 5 w rz e ś n ia d o d n ia 24 g ru d n ia 1985 r. P o w y ż s z y w y r o k z o s ta ł z a s k a rż o n y p rz e z p r o k u r a to ra , ale i tu nie m o ż n a b y ło u s ta lić , ja k ie b y ły p o d s ta w y re w iz ji i ja k ie je j w n io s k i. W s z e la k o m o ż n a s ą d z ić , że p r o k u r a to r w n ió s ł o u c h y le n ie w a ru n k o w e g o z a w ie s z e n ia w y k o n a n ia k a ry p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i. S ąd W o je w ó d z k i w P. z a s k a rż o n y w y ro k u tr z y m a ł w m o c y . O d ty c h w y r o k ó w M in is te r S p ra w ie d liw o ś c i w n ió s ł re w iz ję n a d z w y c z a jn ą na k o rz y ś ć o s k a rż o n e j, z a rz u c a ją c o b ra z ę a rt. 3 § 1 p k t 5 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1985 r. o s z c z e g ó ln e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j (D z. U. N r 23, p o z . 101) p rz e z je j z a s to s o w a n ie m im o b ra k u p rz e s ła n e k ku te m u , i w n o s ił o z m ia n ę z a s k a rż o n y c h w y r o k ó w p rz e z w y e lim in o w a n ie — z p o d s ta w y p ra w n e j s k a z a n ia — p rz e p is u a rt 3 § 1 p k t 5 u s ta w y z d n ia 10 m a ja 1585 r. (D z. U. N r 23, p o z. 101) i o s to s o w n e o b n iż e n ie w y m ie r z o n e j g rz y w n y . R e w iz ja n a d z w y c z a jn a w n ie s io n a z o s ta ła n ie w ą tp liw ie p o u p ły w ie 6 m ie s ię c y o d d a ty w y r o k u SW , g d y ż w y ro k te n w y d a n y z o s ta ł d n ia 27 k w ie tn ia 1986 r., a re w iz ja n a d z w y c z a jn a w p ły n ę ła d o S N ju ż w 1987 r., na c o w s k a z u je s y g n a tu r a a k t S N. N ie m ia ło to je d n a k ż a d n e g o z n a c z e n ia , g d y ż w n o s z ą c o o b n iż e n ie g rz y w n y , b y ła o n a re w iz ją n a d z w y c z a jn ą na k o rz y ś ć o s k a rż o n e g o (a rt.
2 Kartoteka Biura Orzecznictwa SN nie notuje ani jednego wyroku o wymiarze grzywny w świetle zasad art. 10 § 3 k.k. Głosowany wyrok figuruje w zestawieniu
46 3 § 2 k .p .k .), m o g ła w ię c b y ć w n ie s io n a p o u p ły w ie 6 m ie s ię c y o d d a ty w y ro k u SW . II. S N u w z g lę d n ił re w iz ję n a d z w y c z a jn ą , w y p o w ia d a ją c p o g lą d ja k w te z ie . P rz y jrz y jm y s ię b liż e j in te re s u ją c e m u n a s z a g a d n ie n iu . A r ty k u ł 221 § 3 k.k. p rz e w id u je , że k a ro m p rz e w id z ia n y m w § 1 lu b 2 te g o ż a r ty k u łu p o d le g a ta k ż e te n , k to z b y w a lu b n a b y w a w c e lu o d s p rz e d a ż y z z y s k ie m to w a r, o k tó r y m m o w a w § 1 lu b 2. A w ię c p o w o ła n ie s ię p rz y o p is ie c z y n u i w y m ia r z e k a ry w y łą c z n ie n a a rt. 221 § 3 k.k. n i e w y s t a r c z a . O d w o łu je s ię o n b o w ie m d o § 1 i 2 te g o ż p rz e p is u , a te p rz e w id u ją ró ż n e d y s p o z y c je , c z y li p re z e n tu ją ró ż n e s ta n y fa k ty c z n e o ra z ró ż n e z a g ro ż e n ia . W d a n y m w y p a d k u , c o w y n ik a z u p rz e d n ic h w y w o d ó w , c z y n o s k a rż o n e j n a w ią z y w a ł d o § 2 a r ty k u łu 221 k.k. N a le ż a ło w ię c c z y n o s k a rż o n e j z a k w a lifi k o w a ć ja k o c z y n z a rt. 221 § 3 w z w i ą z k u z § 2 t e g o ż a r t y k u ł u , 3 g d y ż o s k a rż o n a n a b y w a ła a lk o h o l w p r z e d s ię b io r s tw ie h a n d lu d e ta lic z n e g o . W s z e la k o n ie u c z y n ił te g o an i SR, an i SW , a n i te ż S N , c h o c ia ż m .zd. p o w in n y b y ły ta k z b u d o w a ć s u b - s u m p c ję p ra w n ą c z y n u o s k a rż o n e j. T o u w a g a p i e r w s z a . 4 5 III. A r ty k u ł 10 § 3 k .k. s ta n o w i, że w w y p a d k u o k re ś lo n y m w § 2 (k u m u la ty w n y z b ie g p rz e p is ó w ) są d w y m ie rza k a rę na p o d s ta w ie p rz e p is u p rz e w id u ją c e g o k a rę n a js u ro w s z ą . Id z ie tu o c z y w iś c ie o k a rę z a s a d n ic z ą (a rt. 30 k .k .). Is to tn ie , a rt. 221 § 3 k.k. p rz e w id u je k a rę p o z b a w ie n ia w o l n o ś c i d o la t 3 (w z w ią z k u z § 2) lu b d o la t 5 (w z w ią z k u z § 1). N a to m ia s t art. 43 u st. 1 u s ta w y z 26.X . 1982 r. (D z. U. N r 25, p o z . 2 30) p rz e w id u je k a rę p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i d o la t 2, ka rę o g ra n ic z e n ia w o ln o ś c i lu b g rz y w n ę s a m o is tn ą . Z p o w y ż s z e g o p ły n ie w ię c ta k i w n io s e k , że w z b ie g u a rt. 221 § 3 z a r t . 43 u st. 1 k a ra z a s a d n ic z a p o w in n a b y ć w y m ie rz o n a na p o d s ta w ie art. 221 § 3 k.k. D o ty k a m y tu p e w n e g o 'is to tn e g o p ro b le m u , m ia n o w ic ie p ro b le m u z n a c z e n ia (s e m a n ty c z n e g o z a k re s u ) p o ję c ia „k a r a ” w k o d e k s ie k a rn y m . A r ty k u ł 10 § 3 u ż y w a p o ję c ia „k a r a ", a w ię c w lic z b ie p o je d y n c z e j, p o d o b n ie ja k art. 50 § 1, a rt. 51, art. 52, art. 54 § 1 i in . N a to m ia s t a rt. 36 0 § 2 p k t 2 k .p .k . p o d a je , że w y ro k s k a z u ją c y p o w in ie n z a w ie ra ć ro z s trz y g n ię c ie c o d o „ k a r y ” (a w ię c ró w n ie ż w lic z b ie p o je d y n c z e j). T y m c z a s e m w s y tu a c ji ja k w g ło s o w a n y m w y ro k u w y m ie r z o n e z o s ta ją d w ie k a ry z a s a d n ic z e : k a ra p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i i k a ra g rz y w n y . C z y m ie s z c z ą się o n e w p o ję c iu „k a r a ” , s k o ro są d w ie ? 3 N a le ż y je d n a k p rz y ją ć , że ta k , ale ż a d e n p rz e p is ta k n ie s ta n o w i. A r ty k u ł 221 § 3 k.k. p rz e w id u je k a ra ln o ś ć d z ia ła n ia „w c e lu o d s p rz e d a ż y z z y s k ie m ” . „ Z y s k ” n a le ż y tu ro z u m ie ć ja k o „k o r z y ś ć m a ją tk o w ą ” ( c h o ć a rt. 120 k .k . te g o n ie w y ja ś n ia ), a w ię c z g o d n ie z a rt. 36 § 3 k.k. sąd m u s i w y m ie r z y ć g rz y w n ę w w y s o
3 Tak sformułował ten „zbieg" przepisów SN w uchwale składu siedmiu sędziów z 19.11.1976 r. VI KZP 29/75, OSNKW 1976, nr 3, poz. 38.
4 O pominięciu w kwalifikacji prawnej czynu art. 58 k.k. była mowa w pkt I. 5 Kodeks postępowania karnego — Komentarz (autorzy: J. B a fia i in n i, War szawa 1976) nie zajmuje się tym zagadnieniem przy omawianiu art. 360 k.p.k. (s. 500—503). Nie czyni tego również Mały komentarz do kodeksu postępowania kar nego (autorzy: M . L ip c z y ń s k a i R. P o n ik o w s k i, Warszawa 1986) (por. s. 270).
k o ś c i p rz e w id z ia n e j w § 2, c z y li o d 20.000 d o 5 .0 0 0 .0 0 0 z ło ty c h . J e s t to d ru g a k a ra z a s a d n ic z a . W s y tu a c ji ja k w g ło s o w a n y m w y r o k u n a le ż a ło w y m ie r z y ć ka rę z a s a d n ic z ą p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i w y łą c z n ie na p o d s ta w ie a rt. 221 § 3 k .k., g d y ż p rz e w id y w a ł o n ka rę z a s a d n ic z ą b a rd z ie j s u ro w ą . B e z z a s a d n e n a to m ia s t b y ło w y m ie r z e n ie p rz e z SR i S W k a ry g r z y w n y na p o d s ta w ie a rt. 3 § 1 p k t 5 u s t a w y z d n ia 1 0 m a ja 1985 r. (p o z . 101), c z y li o d d z ie s ię c io k r o tn e j w a rto ś c i s p rz e d a n y c h n a p o jó w a lk o h o lo w y c h , g d y ż ta k a m o ż liw o ś ć z a c h o d z iła j e d y n i e w ra z ie s k a z a n ia w y łą c z n ie na p o d s ta w ie a rt. 43 u st. 1 u s ta w y z d n ia 26 p a ź d z ie r n ik a 1982 r.ć C z y li że s t a n o w i s k o z a p r e z e n t o w a n e w g ł o s o w a n y m w y r o k u c o d o p o d s t a w y w y m i e r z e n i a g r z y w n y b y ł o w p e ł n i z a s a d n e . J e d n a k ż e n ie d o ty k a to k w e s tii k u m u la ty w n e g o z b ie g u p rz e p is ó w u s ta w y p rz y w y m ia rze g rz y w n y , g d y ż ta k i w s p ra w ie n ie z a c h o d z i. T o u w a g a d r u g a . IV. W s z e la k o z n a c z e n ie za sa d y , ja k a le g ła u p o d s ta w g ło s o w a n e g o w y r o k u , m a z n a c z n ie s z e rs z e z n a c z e n ie , n iż w y n ik a ło b y to z fa k tu , że s p ra w a z a is tn ia ła w o k re s ie o b o w ią z y w a n ia u s ta w y z d n ie 10 m a ja 1985 r. o s z c z e g ó ln e j o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a rn e j (D z . U. N r 25, po z. 1 01). G d y m a m ie js c e k u m u la ty w n y z b ie g p rz e p is ó w u s ta w y (a rt. 10 § 2 k .k .), to sąd w y m ie r z a k a rę na p o d s ta w ie p rz e p is u p rz e w id u ją c e g o k a rę n a js u ro w szą (a rt. 10 § 2 k .k .). U r e g u lo w a n ie ta k ie w p r o w a d z ił k o d e k s k a rn y z 1969 r. N ie tu w ię c m ie js c e na ro z w a ż a n ia te j k o n c e p c ji.7,7a M ia rą s u ro w o ś c i je s t n a js u ro w s z a g ó rn a g ra n ic a u s ta w o w e g o z a g ro ż e n ia , a w w y p a d k u je d n a k o w y c h g ó r n y c h g r a n ic n a le ż y w y m ie r z y ć ka rę na p o d s ta w ie p rz e p is u p rz e w id u ją c e g o w y ż s z y p ró g d o ln y u s ta w o w e g o z a g ro ż e n ia . T a k ie je s t z g o d n e s ta n o w is k o ju d y k a tu r y i d o k tr y n y .6 7 8 G d y m a m ie js c e k u m u la ty w n y z b ie g p rz e p is ó w u s ta w y , to o rz e c z e n ie g r z y w n y m o ż liw e je s t w te d y , g d y je j o rz e c z e n ie w ią ż e s ię z p rz e p is e m n a js u ro w s z y m . K o d e k s k a rn y z 1969 r. p rz e w id u je je d y n ie g rz y w n ę o b li g a to r y jn ą , k tó r e j z a s a d y w y m ie r z a n ia o k re ś lo n e są w a rt. 36 §§ 2 — 4.
6 Nie miejsce tu na zastanawianie się, jak było możliwe wymierzenie surowszej kary grzywny (od dziesięciokrotnej wartości wzwyż) na podstawie łagodniejszego przepisu (art. 43 ust. 1), skoro na podstawie surowszego przepisu (art. 223 § 3 k.k.) możliwe było wymierzenie kary grzywny łagodniejszej (od dwukrotnej wartości wzwyż). Były to paradoksy ustawy z 10.V.1985 r. (poz. 101).
7 Koncepcję kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy przeniósł na nasz grunt W. W o lt e r w pracy: Kumulatywny zbieg przepisów ustawy, Warszawa 1960, a następ nie w pracy: Reguły wyłączania wielości ocen w prawie karnym, Warszawa 1961. Przyjęcie tej koncepcji przez k.k. z 1969 r. powodowało wzrost recydywy, czego — jak się wydaje — nie zauważali ani kryminolodzy, ani politycy. Wpływu art..10 § 2 k.k. na zjawisko recydywy specjalnej nie dostrzegł także żaden z autorów prac opub likowanych w dziele pt. „Prawnokarne i penitencjarne środki zwalczania recydywy specjalnej” (pod red. S. Lelentala), Łódź 1988.
7* Już po napisaniu tej glosy ukazał się artykuł Lecha P a p r z y c k ie g o pt.: Postu laty praktyka („Gazeta Prawnicza” nr 2 z 1989 r j, w którym kwestionuje on koncep cję kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy i proponuje powrót do koncepcji k.k. z 1932 r., a więc do zbiegu przepisów ustawy (art. 36 d.k.k.).
komen-N a to m ia s t s fo r m u ło w a n ie „o ra z w in n y c h w y p a d k a c h w s k a z a n y c h w u s ta w ie ” (§ 3 in fin e ) o d n o s i się d o p rz e p is ó w u s ta w k a rn y c h d o d a tk o w y c h , g d y ż ż a d e n p rz e p is k.k. z 1969 r. n ie p r z e w id u je k u m u la ty w n e g o z a g ro ż e n ia k a rą p o z b a w ie n ia w o l n o ś c i i g rz y w n y . G rz y w n a je s t o b lig a io r y jn a , g d y je j w y m ie r z e n ie je s t m o ż liw e na p o d s ta w ie a rt. 36 § 3 k .k., a je s t k u m u la ty w n a , g d y p rz e w id z ia n a je s t w s a m y m p rz e p is ie . R o z ró ż n ie n ie to w p ro w a d z iłe m w g lo s ie d o u c h w a ły w s k ła d z ie s ie d m iu s ę d z ió w S N z d n ia 1 5 .IV .1986 r. VI K Z P 5 5 /8 5 .9 P rz y k ła d e m p rz e p is u p rz e w id u ją c e g o g r z y w n ę k u m u la ty w n ą je s t a rt. 75 u st. 1 u s ta w y z d n ia 15 lu te g o 1962 r. o o c h r o n ie d ó b r k u ltu r y i o m u z e a c h (D z. U. N r 10, po z. 48), p rz e w id u ją c y ja k o s a n k c ję ka rę d o 5 la t p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i i g rz y w n ę . G d y w ię c m a m ie js c e k u m u la ty w n y z b ie g a rt. 212 § 1 k.k. i a rt. 73 ust. 1 u s ta w y z d n ia 15 lu te g o 1962 r. (s p ra w c a n is z c z y z a b y te k b ę d ą c y m ie n ie m s p o łe c z n y m ), to w ó w c z a s z o s ta je w y m ie r z o n a k a ra p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i i k a ra g rz y w n y na p o d s ta w ie a rt. 73 ust. 1 u s ta w y z 15.11.1962 r. N ie b ę d z ie w ta k im w y p a d k u z a c h o d z iła m o ż liw o ś ć w y m ie rz e n ia g r z y w n y na p o d s ta w ie a rt. 36 § 4 k.k., g d y ż w y m ie r z e n ie g r z y w n y na p o d s ta w ie te g o p rz e p is u je s t fa k u lta ty w n e , a z a te m n ie b ę d z ie tu z a c h o d z ił z b ie g k u m u la ty w n y , s k o ro m u s i b y ć d o k o n a n e w y m ie rz e n ie g r z y w n y na p o d s ta w ie a rt. 73 u st. 1 c y t. u s ta w y . A w ię c p rz y w y m ia rz e g r z y w n y p o w o ła n ie a r ty k u łu 73 u st. 1 w y c z e rp u je p o d s ta w ę je j w y m ie r z e nia. D latego w b r e w s t a n o w i s k u g ł o s o w a n e g o w y r o k u (a k a p it d ru g i te z y ) w y m i a r k a r y g r z y w n y n i e z a w s z e m o ż e ( c z y n a w e t m u s i ) b y ć z w i ą z a n y z z a s a d a m i j e j o r z e k a n i a p r z e w i d z i a n y m i w a r t . 3 6 k . k . . Z w y ją tk ie m o c z y w iś c ie g r a n ic je j w y m ia r u , o k re ś lo n y c h w § 2 a rt. 36 k.k. T o u w a g a t r z e c i a . V. S k o ro a rt. 10 § 3 k.k. m ó w i o w y m ia r z e k a ry „n a p o d s ta w ie p rz e p is u p rz e w id u ją c e g o k a rę n a js u ro w s z ą ” i je s t tu u ż y ta lic z b a p o je d y n c z a , a o d n o s ić s ię o n m a d o k a ry p o z b a
-tarzem, Warszawa 1973, s. 66, teza 8. Tak też uchwała składu siedmiu sędziów SN, Izba Wojskowa, z 10.VI11.1972 r., U. 3/72, „Biuletyn SN” z 1972, z. 10, poz. 123 oraz PiP z 1973 r. nr 2, z glosą W . W o lte r a , cytowaną w przytoczonej wyżej tezie i w opracowaniu Z . J a n k o w s k ie g o i J. M ic h a ls k ie g o : Ustawa z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej, Warszawa 1985, teza 16, s. 41. Tak rów nież I. A n d r e je w : Kwalifikacja prawna czynu przestępnego, Warszawa 1987, s. 63. Wszyscy ci autorzy mają na uwadze, choć tego wyraźnie nie wypowiadają, karę poz bawienia wolności, a ewentualnie także karę śmierci. Wymieniona wyżej uchwała została podjęta na tle chuligańskiego charakteru działania sprawcy. Jej słuszność w zakresie określenia dolnych progów wymiaru kary zakwestionował J. Z ie w iń s k i w glosie opublikowanej w OSPiKA z 1974 r., z. 5, poz. 99.
9 Patrz: Palestra z 1988 r., nr 1—2, s. 139— 144. Przedstawił je J. K o s iń s k i w pracy: Wykaz publikowanych orzeczeń sądów artykułów oraz glos (Informacja prawnicza — Materiały szkoleniowe z zakresu prawa karnego, Nr 7—9 z 1988 r., poz. 84, s. 36).
w ie n ia w o ln o ś c i,10 to m im o w s z y s tk o p ro b le m w y m ia r u g rz y w n y na p o d s ta w ie je d n e g o p rz e p is u n ie je s t ty m s fo r m u ło w a n ie m c a łk o w ic ie w y ja ś n io n y . W y d a je się, że re fo rm a p ra w a k a rn e g o ( n o w e liz a c ja c z y te ż o p r a c o w a n ie n o w e j k o d y fik a c ji) p o w in n a w s p o s ó b w y ra ź n y u n o rm o w a ć k w e s tię p o d s ta w y w y m ia r u g r z y w n y ja k o d ru g ie j k a ry z a s a d n ic z e j. G rz y w n a b o w ie m n ie je s t ka rą d o d a tk o w ą , k tó r ą m o ż n a w y m ie rz a ć na p o d s ta w ie in n e g o p rz e p is u n iż te n , na p o d s ta w ie k tó r e g o w y m ie rz o n a z o s ta je k a ra p o z b a w ie n ia w o ln o ś c i, a to z g o d n ie ze s fo r m u ło w a n ie m art. 10 § 3 in fin e k .k . O c z y w iś c ie , je ś li k u m u la ty w n y z b ie g p rz e p is ó w u s ta w y z o s ta n ie u trz y m a n y . T o u w a g a c z w a r t a .
T a k ie re fle k s je n a s u w a ją się na tle g ło s o w a n e g o w y ro k u .
Leszek Sługocki
10 Pomijam tu oczywiście karę śmierci ze względu na jej wyjątkowy charakter (art. 30 § 2 k.k.).
