.edu
Kwartalnik Regionalnego Zespołu Placówek Wsparcia Edukacji
Kwartalnik wydawany przez:
Regionalne Centrum Rozwoju Edukacji Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka
45–315 Opole 45–062 Opole
ul. Głogowska 27 ul. Kościuszki 14
wchodzące w skład:
Regionalny Zespół Placówek Wsparcia Edukacji 45–315 Opole, ul. Głogowska 27
e–mail: kontakt@rzpwe.opolskie.pl www: www.rzpwe.opolskie.pl tel.: +48774579895, 774579897, fax: +48774552979
NIP: 754 312 55 19
Nr 28/2021
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Spis treści
SPIS TREŚCI ... 2
BYŁA, JEST I BĘDZIE… ... 3
MOJA MAŁA REBELIA ... 5
PROGRAM NIWKI 2020 – REALIZACJA PROJEKTU W DOBIE PANDEMII ... 8
ROLA ZADANIA DOMOWEGO W PROCESIE UCZENIA SIĘ ... 13
BIBLIOTERAPIA W AKTYWIZACJI I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ ... 21
WYKRESY TROCHĘ INNE NIŻ ZWYKLE (CZ. 5). WYKRESY BĄBELKOWE NA MAPACH (CZ. 2) ... 25
REKONSTRUUJEMY PRZEBIEG WYDARZEŃ UKAZANYCH W BALLADZIE „ŚWITEZIANKA”. SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO Z WYKORZYSTANIEM NARZĘDZIA TOC – GAŁĘZI LOGICZNEJ ZŁOŻONEJ ... 30
PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA – ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE ... 37
DROGA DO UZYSKANIA OGÓLNOPOLSKIEGO CERTYFIKATU SZKOŁY PROMUJĄCEJ ZDROWIE ... 43
LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770–1827) – DRAMAT ŻYCIA I POTĘGA TWÓRCZOŚCI. W 250 ROCZNICĘ URODZIN GENIALNEGO KOMPOZYTORA. BIBLIOGRAFIA W WYBORZE ... 49
FILMY FABULARNE O JANIE PAWLE II W ŚWIATOWEJ KINEMATOGRAFII... 57
MOTYW FAUSTA W LITERATURZE I FILMIE: SCENARIUSZ WYSTAWY W BIBLIOTECE SZKOLNEJ (PROPOZYCJA DLA SZKOŁY PONADPODSTAWOWEJ) ... 64
MIT FAUSTYCZNY: WSTĘP ... 64
SCHEMAT MOTYWU FAUSTA ... 67
MOTYW FAUSTA W FILMIE ... 76
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Była, jest i będzie…
Lesław Tomczak
Jeszcze kilka chwil i pożegnamy rok 2020, rok pandemii i zdalnego nauczania.
Wchodząc w ten 2020 rok mało kto z nas wiedział, że za chwilę nasz świat, świat edukacji zmieni się diametralnie. Zdalne nauczanie i separacja z naszymi uczniami mocno nas zaskoczyła. Dosłownie z dnia na dzień zaczęliśmy pracować inaczej. Inaczej, ale tak jak najlepiej potrafiliśmy i tak jak pozwalały nam warunki techniczne.
Od wielu lat zajmuję się edukacją i doskonaleniem nauczycieli, muszę przyznać, że to jak Państwo sobie poradziliście zaskoczyło mnie bardzo pozytywnie. Zawsze
podkreślałem, że twierdzenie, iż nauczyciele nie znają się na technologii i nie umieją jej stosować to mit. Na takie stwierdzenia odpowiadałem, że nauczyciel stosuje tyle technologii, ile jest mu potrzebne na lekcji i na tyle na ile pozwalają mu warunki techniczne.
Mówiłem też i nadal tak twierdzę, że nauczyciel będzie uczestniczył w szkoleniach zawsze, ilekroć szkolenie przyniesie mu wzrost jego wiedzy i kompetencji. Dzisiaj
rozpoczęliśmy szkolenia z zakresu platformy Teams, wiem część z Państwa powie, że to za późno, że już znacie platformę i ją stosujecie codziennie w nauczaniu zdalnym.
To jest niestety racja, choć tylko częściowa. Dlaczego? Otóż w większości uczyliście się Państwo stosowania platformy na zasadzie prób i błędów, to jest metoda nauki, ale mało skuteczna. Chcemy pokazać Państwu jak tę platformę wykorzystać w sposób metodyczny i zgodnie z filozofią jej konstrukcji. Czy to się nam uda, czy będziecie Państwo w tych szkoleniach uczestniczyli, mam nadzieję, że tak?
Samorząd Województwa Opolskiego podjął działania, aby przekazać Państwu sprzęt do celów zdalnej nauki, są to laptopy, kamery, wizualizery, słuchawki, czy też systemy do zdalnej nauki, te ostatnie przekazywane są do liceów i szkół zawodowych. Chcemy pokazać Państwu jak wykorzystać sprzęt i platformę w ten trudny czas pandemii.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Już za chwilę przekażemy Państwu około 5 tys. laptopów do szkół podstawowych.
Mam nadzieję, że wszyscy którzy otrzymają sprzęt skorzystają z darmowych szkoleń metodyczno–technicznych.
Wiem, jesteście zmęczeni i macie dość nauczania zdalnego i ciągłych szkoleń, ale … nie wiemy, kiedy się skończy pandemia i nie wiemy czy znowu nas nie zaskoczy. Warto dobrze się przygotować do tego trudnego czasu pracy.
Zapraszając Państwa na szkolenia prowadzone przez RCRE i PBW serdecznie do nich zachęcam i życzę, aby nowy 2021 rok zaskoczył nas samymi pozytywnymi wydarzeniami i informacjami.
Życzę Zdrowego, Szczęśliwego i pełnego uśmiechu 2021 r.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Moja mała rebelia
Krystyna Maria Dąbek
Początek roku szkolnego to dobry czas na zmiany. Może właśnie ten rozpoczynający się zaowocuje czymś nowym. Tak myślałam we wrześniu i wcale nie miałam na myśli zmian w sposobie realizacji procesu nauczania i przejściu na pracę zdalną. Myślałam raczej o nowej, świeżej szkole, „nowym wymiarze edukacji”, „nowej jakości edukacji”
i takich tam górnolotnych frazesach. Minęły miesiące, poprzewracało się w szkołach, dzieci uczą się zdalnie, nie pamiętają zapachu klasy a moje „duchy” wróciły. Nie chcę iść na urlop zdrowotny, aby wyleczyć się z chorej szkoły. Testy, testowanie, egzaminy, sprawdziany, klasówki, kartkówki i co z tego. Zapytaj ucznia ile kartkówek, klasówek i innych form sprawdzających pisze w ciągu tygodnia. Ktoś powie, przecież mamy ustalenia co do liczby sprawdzianów, wszystko pięknie opracowane, uczniowie znają zasady i kryteria, mają wyznaczone terminy poprawek, niech się dostosują. I co? Co z tego wynika? 12 punktów na 15, 12 na 20, 25 na 25 … i co? Rząd ocen w dzienniku, statystyki, częstotliwość oceniania zachowana, czyli wszystko w porządku. Uczeń zamienia się w liczbę, gdzieś średnia, gdzieś ocena ważona, gdzieś jeszcze inne rozwiązanie. Nie ma przysłowiowego Jasia Kowalskiego, jest 4,75 lub 3,3. Co to jest?
Uczniowie nagminnie korzystają z korepetycji (jakby doszedł nowy dodatkowy
przedmiot), to w takim razie z czego rozliczają klasówki – z wiedzy zdobytej w szkole, czy z nabytej na korkach? Co się dzieje?
Zadania rozwiązywane przez uczniów tkwią w epoce kamienia łupanego.
W podręcznikach niepolskich zadania osadzone są w realiach bliskich uczniom, np.: John ma »X« znajomych na Facebooku i »Y« obserwujących na Twitterze. I na tej podstawie coś trzeba obliczyć. W polskiej szkole zamiast Facebooka jest piec, do którego wkładamy jedną surówkę i drugą surówkę, i obliczamy, co nam z tego wyjdzie (surówka –
półprodukt redukcji rudy). Takie zadania po prostu nie są dla uczniów atrakcyjne.
Żyjemy w XXI wieku, wiedza do opanowania to dorobek tysięcy lat. Czy jeżeli uczeń zapomni, kiedy wymyślono papier, nie poda daty, ale będzie wiedział, jak ten wynalazek
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
zmienił życie ludzkości i jak na nie wpłynął, czy to znaczy, że dajemy mu punkt mniej na teście, bo nie wpisał daty? A czy pokusiliśmy się o sprawdzenie tego, co on w ogóle wie o historii papieru? Raczej nie, bo to przecież klasówka to system zero/jedynkowy.
Fragment podsłuchanej na przystanku rozmowy (wiem, że to niezbyt ładnie podsłuchiwać). Rozmawia dwóch chłopców (chyba szkoła ponadpodstawowa).
– Szkoła to strata czasu, gadają, gadają (użyto niecenzuralnego słowa) i nic z tego nie wynika. Stary, mnie wczoraj na fizyce facet nie dopuścił do słowa. A chciałem zadać pytanie, dopytać.
– To się nie wyrywaj, po … (kolejne niecenzuralne słowo) – Ale ja się tym interesuję i…
– Daj spokój, nie warto i tak powyżej 3 nie dostaniesz…
Obecna szkoła to taka, w której uczeń nie pyta, bo nie ma takiej możliwości albo, najzwyczajniej, nie potrafi pytać, bo zwykle odpowiada. Konstrukcje zdań oznajmujących i twierdzących ma super opanowaną, z tej umiejętności na pewno otrzymałby co
najmniej 5.
Wyznacznikiem działań szkolnych stał się program, jego realizacja, wprowadzanie nowych treści, aby tylko zdążyć, aby do przodu. A uczeń? Kiedy ma je opanować, zrozumieć, zautomatyzować, zastosować? Co jest nie tak w tej naszej szkole? Co się dzieje? Program zobowiązuje, program ogranicza, krępuje, bo trzeba… Trzeba naprawdę zdobyć się na odwagę, żeby nie przejść do porządku dziennego i nie iść ślepo drogą wytyczoną przez program nauczania.
Oj, marzy się, marzy… Szkoła, w której dostrzega się ucznia i jego – nie tylko potrzeby, ale również możliwości. Szkoła, której nie ogranicza sala lekcyjna, jest raczej taka outdoorowa. Szkoła, w której nie rozwiązuje się setek testów pod egzamin, ale uczy uczenia się, rozwiązywania problemów, kooperacji i przygotowuje do życia, tego
prawdziwego. Szkoła, w której nie wszyscy muszą umieć to samo i tyle samo (swoją
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
potrafi dokonać samooceny. Szkoła, która kształci przyszłych, świadomych uczestników życia społecznego. Szkoła, która rozwija – wszechstronnie i dba o ucznia. Szkoła, w której nauczyciele są spełnieni a uczniowie szczęśliwi.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Program Niwki 2020 – realizacja projektu w dobie pandemii
Izabela Szczepańska Jak co roku
W styczniu br. rada programowa zatwierdziła do realizacji ofertę edukacyjną dla nauczycieli z woj. opolskiego i śląskiego w zakresie organizacji i nauczania języka mniejszości narodowej, metodyki nauczania języka niemieckiego, rozwoju osobistego nauczyciela języka niemieckiego, edukacji regionalnej i wielokulturowej oraz współpracy polsko–niemieckiej.
Przyjętą do realizacji ofertę szkoleń zainaugurowaliśmy warsztatami zorganizowanymi w ostatnią sobotę lutego. Zakończyły się ferie zimowe i nauczyciele chętnie, po
trzymiesięcznej przerwie, przyjechali szkolić się do Niwek. Na marzec zaplanowane były warsztaty o tematyce wiosenno–świątecznej i … trzeba było wszystko odwołać, bo całym kraju została wprowadzona edukacja zdalna.
Szkolenia w trybie zdalnym
W związku z przejściem w tryb pracy zdalnej niezbędne było dostosowanie formuły szkoleń do nowej rzeczywistości. Daliśmy sobie trochę czasu na zaadoptowanie oferty do nowej formy pracy, wybranie tematów, które najłatwiej przystosować do szkoleń online, a wszystko tak, aby do wakacji przynajmniej część warsztatów zrealizować i w ten sposób pomóc nauczycielom w bieżącej pracy zdalnej z uczniami.
Pojawiły się zasadnicze pytania: co w pierwszej kolejności, które warsztaty
zaproponować na początek, w końcu która z naszych trenerek będzie gotowa do podzielenia się swoim krótkim doświadczeniem w pracy zdalnej (nikt wcześniej nie pracował w ten sposób), pamiętając o tym, że są to osoby pracujące w szkole/na uczelni, które najpierw w swoich miejscach pracy musiały wdrożyć się do pracy zdalnej.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Kolejne nie mniej ważne pytania:
• Jaka tematyka powinna pojawić się jako pierwsza? Metodyka, technologie, czy może relacje?
• Czy możemy przełożyć każde zaplanowane szkolenie w formie tradycyjnej na formę online?
• Czy temat sformułowany w ofercie będzie miał przełożenie na szkolenie online?
• Czy dotrzemy do potencjalnych zainteresowanych, skoro sieć została zalana wieloma webinarami dotyczącymi pracy zdalnej?
Jedno było jasne: nie da się przełożyć każdego szkolenia 1:1, część tematów nie była w tym momencie aktualna, należało wybrać zagadnienia priorytetowe (tak samo jak w przypadku podstawy programowej – tylko to co jest najważniejsze w danym momencie).
Czytając na różnych forach nauczycielskich wpisy dotyczące problemów podczas zdalnego nauczania (z premedytacją pomijam tu te dotyczące testowania i oceniania), zdecydowanie priorytetem okazały się zagadnienia budowania relacji i rozwoju emocjonalno–społecznego nauczyciela. Już dwa lata temu wprowadziliśmy do oferty Programu Niwki cykl szkoleń rozwojowych, cieszący się dużym zainteresowaniem nauczycieli poszukujących możliwości własnego rozwoju. Szkolenia były przygotowane i wystarczyło je dostosować do specyfiki prowadzenia zajęć online. „Wychowawca w nauczaniu zdalnym – jak się odnaleźć i jakie narzędzia wykorzystać?” to cykl szkoleń (webinar oraz warsztaty online) zaprojektowany przez Martę Florkiewicz–Borkowską, od którego rozpoczęliśmy serię szkoleń online.
Szkolenia z budowania relacji, w połączeniu ze stosowaniem nowoczesnych technologii, stały się, szczególnie w pierwszej fazie edukacji zdalnej, priorytetem w doskonaleniu dla dużej grupy świadomych swojej roli nauczycieli.
Do wakacji odbyło się 12 szkoleń online realizowanych przez różnych trenerów, dotyczących praktycznego zastosowania narzędzi/aplikacji wspomagających nauczyciela i ucznia w edukacji językowej, regionalnej i wielokulturowej – w formie zdalnej (i nie tylko).
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Wracamy do szkoleń stacjonarnych
W sierpniu wróciliśmy do szkoleń stacjonarnych i na realizację takiej formy szkoleń się nastawialiśmy. Do początku października odbyło się w RCRE w Opolu 8 szkoleń. Kolejne były już gotowe do przeprowadzenia, ale sytuacja epidemiologiczna zmusiła nas znowu
do przejścia na online. Z dnia na dzień trzeba było zmienić formułę gotowych szkoleń. Dzięki profesjonalizmowi naszych trenerek nie było konieczne odwoływanie szkoleń, chociaż w kilku przypadkach, ze względów zdrowotnych prowadzących, trzeba było niektóre formy przesunąć na termin późniejszy, stąd kumulacja szkoleń w listopadzie, aby do końca
miesiąca zamknąć cały projekt.
Wykorzystywaliśmy podczas szkoleń różne platformy do pracy zdalnej: Moodle, Google Classroom, MS Teams – do dłuższych szkoleń oraz Zoom, Google Meet i MS Teams
do spotkań typu webinar czy krótkich warsztatów.
Zdarzały się niespodzianki przygotowane przez prowadzących warsztaty. Jedną z nich było zaproszenie na spotkanie online z nauczycielami niemieckiej autorki książek dla dzieci
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
i młodzieży, która zaprosiła uczestników do swojego biura, w którym pracuje nad książkami, jak również przeczytała fragment omawianej podczas warsztatów książki.
Podczas jednych z ostatnich listopadowych warsztatów dotyczących pracy z książką dla najmłodszych mieliśmy okazję poobserwować, jak mogłaby wyglądać lekcja zdalna z dziećmi młodszymi. Niektóre uczestniczki szkolenia wzięły udział w części warsztatowej wraz
ze swoimi dziećmi, które wspólnie z nimi wykonywały pomoce dydaktyczne do omawianej lektury. Była to również okazja do rozmowy z dziećmi o tym, jak widzą swoje lekcje zdalne.
Konkluzja jaka nasunęła się po tych warsztatach: DA SIĘ!, jeśli tylko włożymy
w planowanie lekcji trochę chęci i pomysłowości, a po drugiej stronie kamerki znajdziemy osoby chętne do interakcji, co w przypadku dzieci młodszych nie stanowi problemu. Problem ten pojawia się w klasach starszych i wśród dorosłych – część uczestników szkoleń również przybiera bierną postawę.
Program Niwki 2020 w liczbach
• Dwudziesta ósma edycja Programu Niwki/ dziewiąta realizowana przez RCRE/
ósma również dla woj. śląskiego;
• 47 różnych form szkoleniowych (warsztaty, konferencje, spotkania sieci, seminaria): 9 stacjonarnych i 38 online;
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
• Ponad 600 godzin szkoleniowych na formach od 3 do 30 godzin dydaktycznych;
• Od szkoleń 1–dniowych do trwających 4 tygodnie;
• 1031 uczestników (wielu nauczycieli wzięło udział w ok. 6–10 formach,
w większości osoby od lat korzystające z ofert Programu Niwki, ale też ponad 150 osób, które dopiero w tym roku skorzystały z naszych szkoleń);
• 18 osób zaangażowanych merytorycznie w realizację projektu (w kolejności alfabetycznej):
o Trenerki/prelegentki/ autorki szkoleń i materiałów dydaktycznych:
Aleksandra Łyp–Bielecka, Marta Florkiewicz–Borkowska, Barbara Chyłka, Iwona Breguła–Hanysek, Katarzyna Król, Agata Makiola, Małgorzata Paszkowiak, Magdalena Przybyszewska, Anna Skiendziel, Katarzyna Sroka, Elżbieta Wydra, Izabela Wyppich i Anna Życka;
o Rafał Bartek – prelegent i Piotr Mielec – autor materiałóworaz konsulatntki RCRE Krystyna Dąbek, Anna Patelska–Górna i Izabela Szczepańska – koordynator Programu Niwki.
Dziękując uczestnikom za udział w szkoleniach, a autorom szkoleń i materiałów za współpracę przy realizacji projektu, liczę na to, że w kolejnym roku będziemy mieć okazję częściej spotykać się na szkoleniach stacjonarnych, przede wszystkim w ośrodku w Niwkach, miejscu niepowtarzalnej atmosfery do szkoleń i wymiany doświadczeń. Odpowiadając na oczekiwania nauczycieli, nadal będziemy organizować też szkolenia online, zachowując jednak równowagę pomiędzy różnymi formami szkoleń, bo nic nie zastąpi bezpośrednich relacji i kontaktu twarzą w twarz.
Do zobaczenia na szkoleniach w ramach Programu Niwki 2021.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Rola zadania domowego w procesie uczenia się
Agata Bryłka
Każdy nauczyciel zdaje sobie sprawę, jak ogromną rolę w procesie ucznia się pełni zadanie domowe. Jest ono uzupełnieniem pracy na zajęciach. Pomaga utrwalić
i usystematyzować wiedzę. Jest też ogromnie ważne w procesie budowania takich społecznie istotnych cech, jak wytrwałość, samodzielność i systematyczność. Co jednak możemy zrobić, żeby praca domowa nie stała się przykrym obowiązkiem, nadmiernym obciążeniem i powodem frustracji? Jak zaplanować pracę, która będzie mądra,
potrzebna, ale jednocześnie atrakcyjna dla ucznia?
Marzena Żylińska pisze w swojej książce, pod tytułem „Neurodydaktyka.
Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi: „Dziś już wiadomo, że efektywność nauczania zależy przede wszystkim od trzech czynników: motywacji, czasu poświęconego danemu zagadnieniu oraz głębokości przetwarzania informacji.” 1Wszystkie czynniki, o których pisze badaczka, mogą i powinny pojawić się w związku z pracą domową. Nauczyciel występuje tu w roli projektanta, przewodnika, który proponuje zadania i motywuje do ich wykonania, natomiast uczeń już sam decyduje o czasie i swoim zaangażowaniu w wykonanie pracy.
Według Marii Stawskiej praca domowa: „Może polegać na zbieraniu informacji, dokonywaniu obserwacji, rozwiązywaniu zagadnień oraz pisemnym ich opracowaniu.”2 Ważne jest, żeby jej istotą nie było przepisywanie książek, bezmyślne uzupełnianie kart pracy i ćwiczeń, żmudne kolorowanie obrazków. Projektując zadania do domu, należy zwrócić uwagę na to, że praca nie może być zbyt łatwa, ponieważ może to prowadzić do zniechęcenia, znużenia, poczucia bezsensowności wykonywania zadań,
1 M. Żylińska, Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013, s. 38–39.
2 M. Stawska, Praca domowa. Między przeciążeniem uczniów a rozwijaniem umiejętności,
https://edurada.pl/artykuly/Praca–domowa–Mi–dzy–przeci–eniem–uczni–w–a–rozwijaniem–umiej–tno–
ci/?fbclid=IwAR0Tsd2IG–XP3K6z3kh27z6fOS3ZL5c5ReDEp8Bsr0TKC8wmq8gylG7bOwc [dostęp: 7.11.2020]
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
ale jednocześnie nie może być zbyt trudna, ponieważ wówczas prawdopodobnie nie zostanie wykonana lub otrzymamy pracę niesamodzielną. Stawska wymienia czynniki, które wpływają na to, że praca domowa może stać się zajęciem frustrującym
i powodować uczucie przeciążenia:
„Przyczyny przeciążenia nauką domową tkwią zarówno w złej pracy szkoły, jak i w samych uczniach oraz w ich środowisku domowym
1) przyczyny złej pracy szkoły:
• nadmiar zadań domowych, nauczyciele zapominają, że uczeń ma np.6 lekcji i z każdej ma zadaną pracę domową,
• błędy w zdawaniu pracy, brak koordynacji w zadawaniu,
• brak indywidualnych zadań, uczeń słaby nie jest w stanie podołać wymaganiom, a uczeń zdolny nie ma możliwości rozwoju,
• wady tygodniowego rozkładu lekcji np. lekcje z dnia na dzień,
• niesystematyczna kontrola prac domowych lub jej brak – skutek – uczniowie nie odrabiają prac domowych;
2) przyczyny tkwiące w uczniach
• słabe uzdolnienia,
• braki w wiadomościach, niezrozumienie lekcji,
• nieznajomość podstawowych zasad pracy umysłowej,
• nadmiar zajęć pozaszkolnych (uczniowie uczestniczą w zajęciach
rewalidacyjnych, kółkach zainteresowań oraz innych które odbywają się po zajęciach lekcyjnych);
3) przyczyny tkwiące w środowisku rodzinnym
• brak kontroli nauki ucznia,
• brak racjonalnego współdziałania rodziców nad szkołą,
• niesprzyjająca uczniowi atmosfera środowiska rodzinnego.”3
Nie na wszystkie czynniki, wymienione wyżej, mamy wpływ jako nauczyciele, ale powinniśmy zawsze brać je pod uwagę proponując aktywność w domu.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby dokonywać systematycznej kontroli zadań domowych. Każda praca powinna być sprawdzona i omówiona, chociaż to nie znaczy, że musi to być ocena wyrażona cyfrą w dzienniku. Uczeń musi wiedzieć co wykonał dobrze, a co powinien poprawić. Bez omówienia, praca domowa nie ma sensu.
Jak zatem zaprojektować zadanie, które będzie funkcjonalnie powiązane z tematem lekcji, a do tego będzie stanowiło wyzwanie dla ucznia? Co zrobić, żeby praca po
zajęciach pozwoliła uczniowi połączyć zabawę z nauką? Przede wszystkim powinniśmy zastanowić się, czy zadanie jest potrzebne i co uczeń zyska wykonując go. Musimy też wziąć pod uwagę możliwości, jakim dysponuje uczeń w domu. Chodzi tutaj o czas na naukę, dostęp do potrzebnych materiałów dydaktycznych i plastycznych (jeśli wykonanie pracy tego wymaga). Trzeba też przewidzieć, czy możliwe jest samodzielne
przygotowanie zadania. Założenie, że ktoś z rodziny wykona część prac (na przykład uszyje strój bohatera książki, wykona elementy z drewna, czy innych materiałów), może spowodować, że od razu część uczniów zostanie wykluczona i nie sprosta wykonaniu zadania. Inni natomiast przyniosą prace wykonane nie własnoręcznie, a przez członków rodziny. Nie o to przecież chodzi.
Dobre zadanie domowe, przede wszystkim, nie powinno być zbyt obszerne. Zasada efektywnego uczenia się zakłada, że mniej, ale często, znaczy więcej. Poza tym uczeń powinien mieć poczucie wyzwania, zadanie powinno go zaciekawić. Żylińska proponuje, żeby zachęcać uczniów do pisania ściągawek. Można nawet zaproponować konkurs na najlepszą, najciekawszą ściągawkę. Ważne jest to, żeby taka praca została wykonana samodzielnie i odręcznie, bo czymże jest taka ściągawka, jak nie notatką, syntezą, która świetnie sprawdzi się jako powtórka materiału.
Kolejnym pomysłem jest klasowa książka. Można zaproponować ogólne hasło, na przykład: wolność, wspólnota, samotność, szczęście i zlecić napisanie prac. Mogą to być wiersze, opowiadania, reportaże, opisy ciekawych postaci literackich. Dzieci i młodzież mają bardzo silną potrzebę wypowiedzenia wszystkiego co ich boli, co oburza lub przeciwnie– zachwyca. Musimy jednak pamiętać, że poziom tych prac może być
nierówny. Nie każdy wiersz zadowoli polonistę, ale chodzi tu raczej o ogólne rozwijanie języka i umiejętności wyrażania swoich emocji na piśmie. Następnie, można stworzyć
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
papierową lub wirtualną książkę klasową, którą umieścimy na stronie szkoły lub na portalu społecznościowym. Uczniowie chętnie wykonują takie prace i czują dumę, że są one później powszechnie dostępne.
Na zdjęciu: przykład „książki klasowej” stworzonej w aplikacji padlet.
Innym ciekawym pomysłem jest przygotowanie galerii portretów postaci literackich, wraz z ich opisem. Musimy tu jednak wziąć pod uwagę, że część uczniów niechętnie rysuje. Można poprosić ich wówczas o przygotowanie kolażu lub połączyć uczniów w pary – jedna osoba wykonuje portret, a druga przygotowuje opis. Następnie, należy zadbać o odpowiednie wyeksponowanie prac.
Przykładowe portrety wykonane przez uczniów.
Kreatywnym zadaniem jest przygotowanie inscenizacji, animacji lub filmu, na podstawie tekstu literackiego. Uczniowie mogą do tego celu wykorzystać ulubione klocki, glinę, plastelinę lub stworzyć obrazki. W tej chwili jest kilka darmowych aplikacji, np.
Quik, które pozwalają bardzo szybko i sprawnie połączyć zdjęcia w prosty film.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Przykład sceny z „Lalki” B. Prusa, którą uczeń przygotował w aplikacji Minecraft.
Możemy też zachęcić uczniów do przygotowania artykułów prasowych na zadany temat i złożyć klasową gazetę. Polecenie może brzmieć następująco:
Przygotuj pytania na konferencję prasową z bohaterami powieści. Opracuj artykuł o sensacyjnych zdarzeniach w życiu bohaterów.
Przykładowy fragment gazety.
Jeżeli bardziej zależy nam na integracji zespołu, budowaniu wspólnoty, to możemy zaproponować uczniom wspólne rysowanie online, na przykład znaku, który będzie symbolem omawianej lektury. Strona: https://aggie.io/, umożliwia taką synchroniczną pracę, która jest bardzo trudna i wymaga nie lada zdolności komunikacyjnych. Warto
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
poprosić uczniów, by wykonywali zadanie w mniejszych grupach, ewentualnie w parach, ponieważ trudno jest cokolwiek narysować w bardzo dużym zespole. Po wykonaniu prac, można porozmawiać na temat tego, co było najtrudniejsze, jak przebiegała praca nad rysunkiem, kto ją koordynował. Na pewno to zadanie jest dla uczniów niezapomnianym przeżyciem i ważnym doświadczeniem społecznym.
Przykładowa praca uczniów, wykonana na stronie https://aggie.io/.
Jeżeli mamy bardzo zróżnicowaną grupę uczniów i nie jesteśmy w stanie zaproponować zadań, które byłyby wyzwaniem dla wszystkich, Danuta Sterna4 proponuje, aby przygotować kilka zadań do wyboru. Część uczniów może pisać opowiadania, część relację, a inna grupa przygotowywać scenariusze. To rozwiązanie pomoże też wyeliminować kłopot z umiejętnościami i możliwością dostępu
do odpowiednich materiałów. Po prostu każdy uczeń wybiera jedno zadanie, które mu najbardziej odpowiada. Możemy też zróżnicować zadania pod kątem punktacji. Uczeń wykonuje jedno trudne zadanie lub dwa łatwiejsze. Sam decyduje wówczas, ile czasu poświęci na zadania. Musi także oszacować swoje możliwości.
4
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
A co, jeżeli nie mamy czasu na sprawdzenie i omówienie tych wszystkich zadań?
Sterna proponuje „samosprawdzające się zadania”, na przykład:
• „zadanie na myślenie, z koniecznością skomentowania;
• proste zadania sprawdzające wiedzę uczniów i uczennic oraz wykonanie prostych procedur.”5
To może być zadanie polegające na przygotowaniu się do klasowego quizu na zadany temat, od którego rozpoczniemy następną lekcję. Możemy również zlecić uczniom przygotowanie pytań i urządzić klasową loteryjkę, na przykład: „Sto pytań do Antygony” lub „Malarze młodopolscy”. Zachęcimy w ten sposób uczniów
do wyszukania interesujących faktów, a sprawdzimy zadanie, poprzez obserwację ich aktywności.
Zadanie domowe jest ważną częścią procesu uczenia się, ale musimy pamiętać, że może być ono przyczyną przeciążenia, zniechęcenia i apatii uczniów. Już na etapie projektowania pracy domowej nauczyciel musi zdawać sobie sprawę ze wszystkich czynników, które wpływają na to, czy praca pomoże w utrwaleniu wiedzy, czy stanie się udręką. Od dawna przecież wiemy, że to nie długie godziny spędzone na przepisywaniu zadań przyczyniają się do sukcesu edukacyjnego. Jak pisze Żylińska: „Manipulując informacjami, przetwarzając je i używając w różnych kontekstach, uzyskujemy efekt trwałego zapisania w pamięci bez konieczności uciążliwych, nudnych i nielubianych powtórzeń.”6 Starajmy się zatem, aby samodzielna nauka naszych wychowanków była dla nich przeżyciem, ciekawą przygodą i zabawą.
Bibliografia:
M. Stawska, Praca domowa. Między przeciążeniem uczniów a rozwijaniem
umiejętności, https://edurada.pl/artykuly/Praca–domowa–Mi–dzy–przeci–eniem–uczni–
w–a–rozwijaniem–umiej–tno–ci/?fbclid=IwAR0Tsd2IG–
XP3K6z3kh27z6fOS3ZL5c5ReDEp8Bsr0TKC8wmq8gylG7bOwc [dostęp: 7.11.2020]
5 Op. Cit.
6 M. Żylińska, Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013, s. 40.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
D. Sterna, Jak zadawać zadania w czasie nauczania zdalnego?, Jak zadawać zadania w czasie nauczania zdalnego? | Blog CEO [dostęp: 7.11.2020]
M. Żylińska, Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Wyd.
Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Biblioterapia w aktywizacji i integracji społecznej
Justyna Jurasz
IV Ogólnopolska Konferencja Biblioterapeutyczna, VI edycja opolska pt.
„Biblioterapia w aktywizacji i integracji społecznej” odbyła 5–6 listopada 2020 roku.
Organizatorami konferencji był Regionalny Zespół Placówek Wsparcia Edukacji Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Opolu oraz Polskie Towarzystwo
Biblioterapeutyczne. W tym roku, w związku z pandemią, spotkanie miało miejsce on–
line przy wykorzystaniu platformy Microstoft Teams. Głównym celem konferencji było omówienie roli biblioterapii w integrowaniu i aktywizowaniu osób wykluczonych poprzez pokazanie metod, narzędzi i środków biblioterapeutycznych koniecznych do pracy z czytelnikiem wykluczonym. Wykład inauguracyjny ,,Biblioterapia w procesie integracji i aktywizacji społecznej" wygłosiła dr Wanda Matras–Mastalerz – prezes Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego. Następnie dr Joanna Ławicka – pedagog specjalny, doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki, prezes Fundacji ,,Prodeste", omówiła zagadnienie pt. ,,Kiedy opowieść staje się ratunkiem. Znaczenie książek dla życia i doświadczenia osób autystycznych". O ,,Wpływie zajęć biblioterapeutycznych na
zminimalizowanie zaburzeń emocjonalno–motywacyjnych i osobowości oraz na
pokonanie trudności wychowawczych uczniów z dysleksją" opowiedziała dr Mirosława Wójtowicz –pedagog, nauczyciel, autorka publikacji metodycznej pt. ,,Scenariusze zajęć biblioterapeutycznych nie tylko dla uczniów z dysleksją". Na temat ,,Bohatera
zaburzonego i zdrowia psychicznego bohaterów książek dla dzieci i młodzieży”
wypowiedziała się Katarzyna Ryrych, autorka książek dla młodzieży i dorosłych. Dr Elżbieta Zubrzycka (psycholog, terapeuta, prezes GWP) w swoim wystąpieniu poruszyła problem ,,Dezintegracji rodziny w wyniku rozwodu”. W wykładzie w głównej mierze skupiła się na sytuacji dziecka rodziców rozwodzących się i odpowiedziach dotyczących pytania: Co może zrobić dziecko w sytuacji, gdy jego rodzice się rozwodzą? Pierwszy dzień konferencyjny kończył wykład Bolesława Drochomireckiego na temat relacji rodzinnych w oparciu o film ,,Powrót Bena". Pan Bolesław jako filmoznawca, krytyk filmowy,
wieloletni koordynator programu ,,Nowe Horyzonty Edukacji Domowej" wprowadził
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
merytorycznie uczestników konferencji do projekcji filmu on–line na platformie e–Kino Pod Baranami w Krakowie.
Drugi dzień konferencyjny rozpoczął się od panelu dyskusyjnego na temat Siły dialogu i współczesnej przypowieści o synu marnotrawnym na podstawie filmu ,,Powrót Bena". W loży eksperckiej zasiedli: dr Elżbieta Zubrzycka i Tomasz Ryrych – doktorant Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, literaturoznawca, badacz problematyki uzależnień, zwłaszcza w kwestii związanych biblio– i filmoterapią. Moderatorem rozmowy była Agnieszka Zientarska – dziennikarka, polonista, filmoznawca. Uczestnicy konferencji wzięli aktywny udział w dyskusji przedstawiając swój sposób interpretowania motywów wyróżnionych w filmie. Następnie Magdalena Kowalska–Cheffey z Cambridge omówiła programy biblioterapeutyczne realizowane z Wielkiej Brytanii. Przedstawiła zasady działania ,,Book on reception" i ,,Library at home" zwłaszcza w okresie pandemii i lockdownu. Blok warsztatowo metodyczny prowadzili: dr Mirosława Wójtowicz – o pracy z uczniem z dysleksją, Aleksandra Oszczęda – pedagog specjalny– o skutecznym budowaniu wsparcia dla osób ze spektrum autyzmu i Katarzyna Ryrych – o tworzeniu warsztatów według schematu gestalt therapy.
W konferencji udział wzięło 120 osób z 48 miejscowości z Polski i z Cambridge z Wielkiej Brytanii. Uczestnikami byli pracownicy bibliotek publicznych, pedagogicznych, szkolnych, ośrodków doskonalenia zawodowego, centrum doskonalenia zawodowego, nauczyciele szkół podstawowych, średnich, zespołu szkół specjalnych, ośrodków szkolno–
wychowawczych, pracownicy naukowi z Uniwersytetu Pedagogicznego z Krakowa, Wyższej Szkoły Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Centrum Zawodów Medycznych
i Społecznych w Białymstoku, Policealnego Studium Animatorów Kultury ,,Skiba” we Wrocławiu, Centrum Zawodów Medycznych i Społecznych –Szkoły Policealnej
województwa podlaskiego oraz pracownicy Powiatowego Centrum Wsparcia –
Środowiskowego Domu w Kamiennej Górze, terapeuci, psychologowie i autorzy książek.
Dziękujemy prelegentom za inspirujące wystąpienia i uczestnikom za aktywny udział w konferencji. Zapraszamy za rok, na kolejną edycję konferencji.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Dr Wanda Matras–Mastalerz, Justyna Jurasz– Zarząd Polskiego Towarzystwa Biblioterapeutycznego
Lesław Tomczak – dyrektor RZPWE
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Magdalena Kowalska–Cheffey, Wielka Brytania
Panel dyskusyjny: dr Elżbieta Zubrzycka– psycholog, Tomasz Ryrych – literaturoznawca, Agnieszka Zientarska – moderator
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Wykresy trochę inne niż zwykle (cz. 5). Wykresy bąbelkowe na mapach (cz. 2)
Roland Zimek
Wygląd mapy można w każdym momencie dostosować do własnych potrzeb.
Załóżmy, że chcielibyśmy wyróżnić województwo z największą i najmniejszą liczbą ludności. Na samym wykresie nie można tego zrobić, a jedynie wykorzystując wcześniej wczytany do Excela rysunek. Musi to być rysunek wektorowy, gdyż dla rysunku
rastrowego należałoby samodzielnie przygotować go w niezależnym programie graficznym.
Zmiana koloru dla wybranego województwa
Wskazujemy rysunek wektorowy i po chwili klikamy na wybranym województwie
❶. Zostanie ono zaznaczone prostokątną ramką. W oknie Formatowanie kształtu wybieramy grupę Wypełnienie i linia ❷, a następnie zaznaczamy wiersz
Wypełnienie pełne ❸. Rozwijamy listę Kolor ❹ i klikamy próbnik wybranej barwy ❺.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Zmiana wyglądu mapy
Po dokonaniu wszystkich zmian, wybieramy cały rysunek i kopiujemy go do schowka. Po przejściu do wykresu z mapą wskazujemy go ❶ i w oknie
Formatowanie obszaru kreślenia wybieramy grupę Wypełnienie i Linia ❷, a następnie zaznaczamy wiersz Wypełnienie obrazem lub teksturą ❸ i klikamy przycisk Schowek ❹.
Ustawienie zdjęcia jako wypełnienia rysunku rastrowego
Nic nie stoi na przeszkodzie aby wypełnić mapę dowolnym zdjęciem. Wystarczy w tym celu skopiować do schowka dowolne zdjęcie ❶, a po wskazaniu rysunku rastrowego ❷ wypełnić go obrazem ze schowka ❸.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Wypełnienie wykresu mapą ze zdjęciem
Na koniec należy wskazać wykres ❶ i wypełnić go zawartością schowka ❷.
Przygotowanie takiego wykresu z mapą wymaga chwili pracy. Aby nie musieć wykonywać jej ponownie w przypadku potrzeby stworzenia kolejnego wykresu, wystarczy skopiować już gotowy wykres do arkusza w którym są inne dane.
Skopiowanie wykresu do arkusza z innymi danymi i dostosowanie go
Aby na wykresie zostały uwzględnione inne dane, należy na dowolnym bąbelku kliknąć prawym przyciskiem myszy ❶ i z wyświetlonego menu podręcznego wybrać Zaznacz dane ❷. Excel wyświetli teraz arkusz z oryginalnymi danymi przypisanymi do wykresu, należy więc przejść do odpowiedniego arkusza i zaznaczyć właściwy obszar z danymi ❸. Powinien on zostać wyświetlony w oknie Wybieranie Źródła danych w polu Zakres danych wykresu ❹. Na koniec klikamy przycisk OK ❺. Wykres można także sformatować według własnych potrzeb.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Wyświetlenie rozmiarów bąbelków
Gdybyśmy chcieli umieścić na wykresie wartości w bąbelkach które reprezentują, należy kliknąć na dowolnym z nich ❶. W prawym górnym rogu wykresu pojawi się kwadrat z plusem , który klikamy ❷. Z rozwiniętego menu wybieramy Etykiety danych ❸ oraz wskazujemy, że chcemy aby były wyświetlane pośrodku bąbelka ❹.
Następnie w oknie Formatowanie etykiet danych w grupie Opcje etykiety ❺
usuwamy ewentualne zbędne zaznaczone pola etykiet i wybieramy Rozmiar bąbelka ❻.
W razie potrzeb mając nadal zaznaczone etykiety bąbelków, można sformatować krój czcionki, jej rozmiar i kolor na karcie Narzędzia główne.
Wykres na bazie mapy dla wybranych miejscowości
Oczywiście wykres na bazie mapy możemy tworzyć nie tylko dla województw. Na powyższym rysunku, jako przykład podałem średni rozkład temperatur dla wybranych miejscowości na terenie Polski. Oczywiście każdej z miejscowości należy przypisać
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
długość i szerokość geograficzną, a bąbelek zostanie umieszczony w odpowiednim miejscu mapy, która już wcześniej została odpowiednio wyskalowana.
Tworzenie takich wykresów na bazie mapy zależy już od naszych potrzeb. Nie powinno stanowić problemu przygotowanie wykresu z mapą powiatów w województwie, czy na przykład państw na kontynencie, a nawet innych nietypowych.
Wykres na bazie mapy Europy
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Rekonstruujemy przebieg wydarzeń ukazanych w balladzie „Świtezianka”. Scenariusz lekcji języka polskiego z wykorzystaniem narzędzia TOC – gałęzi logicznej złożonej
Dominika Miśkowiec
INFORMACJA OGÓLNA
Scenariusz lekcji języka polskiego z wykorzystaniem narzędzia TOC – gałęzi logicznej złożonej – przeznaczony jest do realizacji w klasie VII szkoły podstawowej.
Zastosowanie ww. narzędzia pozwala na realizację wielu treści nauczania, zawartych w podstawie programowej.
Odniesienia do postawy programowej (wymagania szczegółowe):
• IV–VI:
o I.1.1), 1.2), 1.7), 1.16), 1.18), 1.19), 1.20), 2.2), 2.3), 2.5), 2.11), 2.12);
o III.1.1); 1.4); 2.4), 2.5), 2.9);
o IV.1), 2), 3), 7).
• VII i VII:
o I.1.7), 1.9), 2.1), 2.2);
o III.1.6), 1.7), 2.2);
o IV.6), 8).
Gałąź logiczna (prosta i złożona) jest jednym z trzech wizualnych narzędzi TOC.
Pozostałe dwa to chmurka i drzewko ambitnego celu. Narzędzia te bazują na Teorii Ograniczeń (ang. Theory of Constraints) autorstwa dr. Eliyahu M. Goldratta, izraelskiego pedagoga, filozofa i naukowca. „Efektywny proces uczenia, w tym rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia, wymaga wykorzystania odpowiednich narzędzi, które pozwolą na ukierunkowanie uwagi dziecka na określony temat czy też cel. Zastosowanie ich w procesie edukacyjnym będzie sprzyjać wyrabianiu u dziecka korzystnego nawyku samodzielnego myślenia oraz doskonaleniu umiejętność uczenia się. Warto w tym celu zastosować
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
współczesnej edukacji, jaką stanowią trzy wizualne narzędzia myślowe TOC”1.
Zalety wykorzystania gałęzi logicznej:
• rozpoznawanie i analizowanie związków przyczynowo–skutkowych;
• przedstawianie własnymi słowami sekwencji kluczowych wydarzeń, ukazanych w utworze;
• wyciąganie wniosków;
• przewidywanie konsekwencji wynikających z podejmowanych przez bohaterów decyzji;
• zdobywanie umiejętności przewidywania następstw własnego zachowania2.
SCENARIUSZ LEKCJI
TEMAT LEKCJI: Rekonstruujemy przebieg wydarzeń ukazanych w balladzie
„Świtezianka”.
CELE OGÓLNE:
• Wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworu literackiego.
• Znajomość ballady „Świtezianka”.
CELE SZCZEGÓŁOWE – uczeń:
• omawia elementy świata przedstawionego;
• wyodrębnia informacje z przeczytanego utworu;
• rekonstruuje przebieg wydarzeń ukazanych w utworze;
• wyjaśnia motyw winy i kary;
• ocenia postępowanie bohaterów;
• bierze udział w dyskusji, nawiązując do wypowiedzi interlokutorów;
• formułuje wnioski, uzasadnienia, opinie;
1 Kamińska D., Jak rozwijać umiejętność myślenia krytycznego u dzieci z zastosowaniem narzędzi TOC?, [w:]
„Edukacja Pomorska”, nr 94/95 (45/46) maj–czerwiec/lipiec–sierpień 2019 r., Gdańsk 2019, s. 8–9 https://www.cen.gda.pl/download/2019–11/2220.pdf (dostęp 02.01.2021).
2 Suerken K., Techniki aktywizujące myślenie – TOC (Narzędzia krytycznego myślenia do analizy treści programowych), tłum. M. Piernikowska–Hewelt, Warszawa 2009, s. 143 http://magdalipiec.pl/wp–
content/uploads/2015/12/TOC.pdf (dostęp 02.01.2021).
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
• odwołuje się do doświadczeń zaczerpniętych z życia codziennego;
• doskonali umiejętność sporządzania notatek;
• rozwija umiejętność krytycznego myślenia.
POMOCE DYDAKTYCZNE: tekst ballady, kserokopie schematu gałęzi dla uczniów (Załącznik nr 1) i dla nauczyciela (Załącznik nr 2), monitor multimedialny/tablica interaktywna.
FORMY PRACY: praca indywidualna, zbiorowa.
METODY: wykład, gałąź logiczna złożona, burza mózgów, dyskusja.
PRZEBIEG LEKCJI
Wprowadzenie
1. Nauczyciel określa cele lekcji i podaje temat.
2. Prowadzący rozdaje każdemu uczniowie kserokopię przygotowanego schematu gałęzi logicznej złożonej (Załącznik nr 1).
3. Nauczyciel wyświetla na monitorze/tablicy instrukcję dotyczącą tworzenia gałęzi logicznej prostej i złożonej, a następnie wyjaśnia poszczególne etapy powstawania tego narzędzia. Instrukcja została opracowana na podstawie publikacji Wykorzystanie narzędzi krytycznego myślenia w kształtowaniu kompetencji kluczowych i realizacji podstawy programowej autorstwa Grażyny Skirmuntt3:
GAŁĄŹ LOGICZNA PROSTA
Jeśli/Kiedy (przyczyna) – to (skutek)
1. Odpowiadamy na pytanie ogólne: „O czym jest tekst (schemat, wykres, obraz)?”.
2. Wyodrębniamy główne wątki.
3 Skirmuntt G., Wykorzystanie narzędzi krytycznego myślenia w kształtowaniu kompetencji kluczowych i
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
3. Sprawdzamy poprawność (logikę zdarzeń), czytając od dołu do góry:
„Jeśli/Kiedy, to”.
4. Sprawdzamy logikę, czytając od góry do dołu: „ponieważ”.
5. Po analizie tekstu literackiego, historycznego lub innego szukamy odniesień do sytuacji obecnej i/lub doświadczeń uczniów, np. „Czy byłaś/byłeś w
podobnej sytuacji?”, „Co wtedy zrobiłaś/zrobiłeś?”, „Co ci pomogło?”, „Co byś zrobiła/zrobił, gdybyś był/była w podobnej sytuacji?” itp.
W celu rozwinięcia porządkujących umiejętności myślenia wyższego rzędu (wnioskowanie, czytanie między wierszami) stosujemy gałąź logiczną złożoną.
GAŁĄŹ LOGICZNA ZŁOŻONA
Jeśli/Kiedy (przyczyna) – to (skutek)i jeśli/ponieważ? – założenie, uzasadnienie, przypuszczenie lub wniosek.
1. Odpowiadamy na pytanie ogólne: „O czym jest tekst (schemat, wykres, obraz)?”.
2. Wyodrębniamy główne wątki.
3. Sprawdzamy poprawność (logikę zdarzeń), czytając od dołu do góry:
„Jeśli/Kiedy, to”.
4. Jeżeli potrzebujemy dodatkowej informacji, dlaczego przyczyna wywołuje skutek, dodajemy tę informację, uzasadnienie: „i jeśli/ponieważ?” na tych piętrach gałązki, gdzie ich brakuje.
5. Sprawdzamy logikę, czytając od góry do dołu: „ponieważ”.
6. Po analizie tekstu literackiego, historycznego lub innego szukamy odniesień do sytuacji obecnej i/lub doświadczeń uczniów, np. „Czy byłaś/byłeś w
podobnej sytuacji?”, „Co wtedy zrobiłaś/zrobiłeś?”, „Co ci pomogło?”, „Co byś zrobiła/zrobił, gdybyś był/była w podobnej sytuacji?” itp.
Prezentacja
1. Nauczyciel czyta głośno tekst ballady.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
2. Uczniowie, po wysłuchaniu, określają wydarzenie początkujące akcję, a następnie, biorąc pod uwagę wskazówki nauczyciela, uzupełniają schemat gałęzi logicznej złożonej – wg podanej wcześniej instrukcji.
3. Nauczyciel czuwa nad właściwą rekonstrukcją zdarzeń, korzystając z uzupełnionego schematu (Załącznik nr 2).
Podsumowanie
1. Po analizie schematu, wykorzystując burzę mózgów, uczniowie szukają odniesień do sytuacji obecnej i/lub swoich doświadczeń, odpowiadając na pytanie: „Co byś zrobiła/zrobił, gdybyś był/była w podobnej sytuacji?” itp.
2. Nauczyciel zadaje pracę domową: Przedstaw inne zakończenie utworu, wykorzystując schemat gałęzi logicznej złożonej.
BIBLIOGRAFIA:
1. Kamińska D., Jak rozwijać umiejętność myślenia krytycznego u dzieci z zastosowaniem narzędzi TOC?, [w:] „Edukacja Pomorska”, nr 94/95 (45/46) maj–czerwiec/lipiec–
sierpień 2019 r., Gdańsk 2019 https://www.cen.gda.pl/download/2019–11/2220.pdf (dostęp 02.01.2021).
2. Skirmuntt G., Wykorzystanie narzędzi krytycznego myślenia w kształtowaniu kompetencji kluczowych i realizacji podstawy programowej, Warszawa 2018 file:///C:/Users/HP20/Downloads/grazyna–skirmuntt_wykorzystanie–
narzedzikrytycznego.pdf [dostęp 02.01.2021).
3. Suerken K., Techniki aktywizujące myślenie – TOC (Narzędzia krytycznego myślenia do analizy treści programowych), tłum. M. Piernikowska–Hewelt, Warszawa 2009 http://magdalipiec.pl/wp–content/uploads/2015/12/TOC.pdf (dostęp 02.01.2021).
4. Winiarek M., Myślenie krytyczne – przygoda na całe życie [w:] „Edukacja Pomorska”, nr 94/95 (45/46) maj–czerwiec/lipiec–sierpień 2019 r., Gdańsk 2019
https://www.cen.gda.pl/download/2019–11/2220.pdf (dostęp 02.01.2021).
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
ZAŁĄCZNIK nr 1 – gałąź logiczna złożona – wersja dla ucznia
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
ZAŁĄCZNIK nr 2 – gałąź logiczna złożona – wersja dla nauczyciela
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Pierwsza pomoc przedmedyczna – zestawienie bibliograficzne
Małgorzata Łomnicka
Bibliografia w wyborze za lata 2010–2020 została sporządzona na podstawie elektronicznych baz danych Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Opolu oraz baz Biblioteki Narodowej. Zawiera 53 opisy bibliograficzne publikacji zwartych i artykułów, w obrębie których zastosowano układ alfabetyczny i numerację ciągłą.
Zestawienie bibliograficzne adresowane jest do grona nauczycieli, wychowawców oraz studentów i rodziców promujących umiejętności praktyczne w zakresie pierwszej pomocy przedmedycznej.
Publikacje zwarte:
1. Akademia bezpiecznego zachowania: dla uczniów klas IV–VI szkoły podstawowej / Dorota Rybarczyk, Piotr Deputowski. – Gdańsk: Harmonia, 2011. – 95, [1]: rys. ; 23 cm.
2. Edukacja zdrowotna, przedszkole, szkoła / red. nauk. Barbara Wolny, Józef Liba, Edmund Juśko. – Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział
Zamiejscowy Prawa i Nauk o Społeczeństwie w Stalowej Woli. Instytut Pedagogiki.
Katedra Pedagogiki Szkolnej i Zarządzania Oświatą, 2016. – 282 s.: il. (w tym kolor.) ; 24 cm.
3. Edukacja zdrowotna w przedszkolu / Krystyna Żuchelkowska. – Bydgoszcz:
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, 2013. – 157, [2] s.: il. kolor. ; 21 cm.
4. Encyklopedia pierwszej pomocy / przekł. Sławomir Janeczek. – Warszawa:
"Bellona", 2010. – 294 s.: il. kolor. ; 24 cm.
5. Łukasz ratuje misia, czyli Jak udzielać pierwszej pomocy / Izabela Michta ;
zilustrowała Anna Gensler. – Warszawa::Dwukropek – Wydawnictwo Juka–91, cop. 2019.
– [34] s.: il. ; 28 cm.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
6. Mali bohaterowie / Barbara Gawryluk ; zilustrowała Anna Wielbut. – Wyd. 4. – Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2018. – 62, [2] s.: il. ; 23 cm.
7. Natychmiastowa pomoc w nagłych wypadkach dzieci: medycyna ratunkowa dla rodziców i opiekunów / Janko von Ribbeck ; tł. Jadwiga Kurkiewicz–Laskowska. – Poznań:
Harbor Point Media Rodzina, cop. 2010. – 281, [5] s.: il. ; 21 cm.
8. Opiekun osoby starszej: podręcznik do nauki zawodu / Teresa Gorzelany, Marzena Zych, Wiesława Aue, Agata Dąbrowska, Marek Dąbrowski, Maciej Sip, Marcin Stasiak, Marta Żebrowska, Ewa Wagner, Anna Zawistowska, Aneta Dmowska – Pycka, Małgorzata Modzelewska–Tarka, Michał Sobczyk, Izabela Waś–Stelmaszczyk. – Wydanie I. – Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2016. – 360 stron: ilustracje ; 25 cm.
9. Osoby niepełnosprawne w sytuacji zagrożenia / Romuald Grocki. – Warszawa:
"Difin", 2014. – 182, [1] s.: il. ; 23 cm.
10. Pierwsza pomoc / Elżbieta Marciniszyn. – Warszawa: Wyd. Feuer, 2016. – 58 s.:
il. ; 21 cm.
11. Pierwsza pomoc nie tylko dla przedszkolaków / Joanna Krzyżanek ; il. i proj. okł.
Zenon Wiewiurka. – Kielce: "Jedność", cop. 2018. – 95, [1] s.: il. kol. ; 23 cm. – (Cecylka Knedelek przedstawia / Joanna Krzyżanek )
12. Pierwsza pomoc: podręcznik dla kursu pierwszej pomocy przedmedycznej na poziomie podstawowym i rozszerzonym / Dominik Lau. – Warszawa: Dominik Lau, 2018.
– 28 s.: il. ; 21 cm.
13. Pierwsza pomoc: podręcznik dla studentów / Mariusz Goniewicz. – Wyd. 1, 5 dodr. – Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2016. – 232 s.: il. ; 24 cm.
14. Pierwsza pomoc: książka na wszelki wypadek / tekst Barbara Żołądek, ilustracje Ola Makowska ; [konsultacja merytoryczna Wioletta Korzeluch]. – Kielce: Wydawnictwo Jedność, cop. 2017. – 39, [2] s.: il. ; 30 cm.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
15. Pierwsza pomoc nie tylko dla przedszkolaków /Joanna Krzyżanek ; [ilustracje Zenon Wiewiurka]. – Kielce: Wydawnictwo Jedność, cop. 2018. – 95, [1] strona: ilustracje
; 23 cm.
16. Pierwsza pomoc:podręcznik dla studentów / Mariusz Goniewicz. – Wyd. 1, 5 dodr. – Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2016. – 232 s.: fot. ; 24 cm.
17. Pierwsza pomoc przedmedyczna – jak udzielić pomocy / [oprac. merytoryczne:
Marcin Stangret, Andrzej Dębski]. – Płock ; Grzybów: Fundusz Lokalny Ziemi Płockiej
"Młodzi Razem", 2013.– 42 s.: il. kolor. ; 21 cm.
18. Pierwsza pomoc przedmedyczna w szkole:19 procedur i algorytmów
postępowania: przewodnik dla nauczycieli /Jolanta Dąbrowska, Helena Jędrzejewska. – Gdańsk: ODDK Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k., 2013. – 86 s.: il. ;24 cm + dysk optyczny CD–ROM.
19. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach / Paweł Krzywda . – Wyd. 2 popr. – Krosno: Wydawnictwo i Handel Książkami "KaBe", 2011. – 163 s.: il. ; 21 cm + 1 dysk optyczny (CD–ROM).
20. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach: podręczny poradnik rodzinny / [Aleksander Pawłowski ; rys. Piotr Basa].– Białystok: Wydawnictwo "Printex", 2011. – 158, [2] s.: il. ; 15 cm.
21. Podręcznik pierwszej pomocy / Albert Buchfelder ,Michael Buchfelder. – Wyd. 5 uaktual. – Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014. – 333 s.: il. ; 21 cm.
22. Promocja bezpiecznej turystyki wodnej na pograniczu nysko–jesenickim:
materiały pokonferencyjne / Starostwo Powiatowe w Nysie ; zdj. Anatol Bukała [et al.] ; tł. Biuro Tłumaczeń Best. – Nysa: Starostwo Powiatowe, 2010. – 164 s.: il. ; 24 cm.
23. Psychologia w ratownictwie / Joanna Kliszcz . – Warszawa: Wydawnictwo
"Difin", 2012. – 156 s. ; 23 cm.
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
24. Taktyczne ratownictwo medyczne / Anita Podlasin. – Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop. 2015. – 243 s.: il. kolor. ; 20 cm.
25. Tamowanie krwotoku // W: Pielęgniarstwo ratunkowe / red. nauk. Maria Kózka, Barbara Rumian, Marek Maślanka ; Leszek Brongel [i in.]. – Wyd. 1. – Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2013. – S. 398–400 Artykuły w czasopismach:
26. Bawimy się razem: pomagamy osobie poszkodowanej / Michał Bronikowski, Grażyna Gulczyńska, Krystyna Mazurkiewicz // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2011, nr 1, s. 12–15
27. Bezpieczeństwo – pierwsza pomoc – profilaktyka / Agnieszka Zalewska–Meler // Wychowanie w Przedszkolu. – 2014, nr 1, s. 20–26
28. Jak reagować w przypadku napadu nieepileptycznego / Aleksandra Kubala–
Kulpińska // Głos Pedagogiczny. – 2017, nr [1] (85), s. 60–64.
29. Kompetencje dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie udzielania pierwszej pomocy – wyniki badania pilotażowego / Sylwia Jarzynka [et.al] . – Bibliogr. // Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze. – 2020, nr 3, s. 38–51
30. Koncepcja pracy i rozwoju przedszkola – pierwsza pomoc / Agnieszka Czeglik //
Bliżej Przedszkola. – 2010, nr 11, s. 34–37
31. Mali ratownicy, czyli przedszkolaki uczą się pierwszej pomocy / Małgorzata Piotrowska // Bliżej Przedszkola. – 2019, nr 7–8, s. 40–41
32. Najczęstsze urazy u uczniów podczas zajęć wychowania fizycznego: jak
zapobiegać i jak sobie z nimi radzić / Ewa Brzozowska–Wicherek // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2019, nr 6, s. 32–34
33. Nastolatek mdleje / Barbara Wons // Przyroda Polska. – 2013, nr 2, dod. Natura i Zdrowie, s. 4–5
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
34. Mogę zostać ratowniczkiem: scenariusz zajęć dla klasy II / Krystyna Kolowca //
Życie Szkoły. – 2012, nr 10, s. 24–26
35. Motywacja do nauki pierwszej pomocy i sugestie dotyczące prowadzenia szkolenia / Jarosław Woch // Meritum. – 2010, nr 4, s. 68–71
36. Odpowiedzialność za udzielenie i nieudzielenie pomocy: analiza dziewięciu przypadków z praktyki przedszkola / Marcin Majchrzak // Wychowanie w Przedszkolu. – 2014, nr 11, s. 26–29
37. Pierwsza pomoc / Agnieszka Chrzanowska // Charaktery. – 2016, nr 10, s. 50–51 38. Pierwsza pomoc / Marcin Dul // Ekonatura. –2016, nr 7, s. 10
39. Pierwsza pomoc w przypadku krwotoku z nosa, otarcia i uszkodzenia naskórka:
poradnik dla nauczyciela / Joanna Gładczak // Doradca Nauczyciela Przedszkola. – 2012, nr 14, s. 28–30
40. Pierwsza pomoc w przypadku nagłego zasłabnięcia i wstrząsów: poradnik dla nauczyciela // Joanna Gładczak // Doradca Nauczyciela Przedszkola.– 2013, nr 16, s. 24–
26
41. Pierwsza pomoc w przypadku urazów ciała: poradnik dla nauczyciela / Joanna Gładczak // Doradca Nauczyciela Przedszkola. –2013, nr 18, s. 25–27
42. Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia: poradnik dla nauczyciela / Joanna Gładczak // Doradca Nauczyciela Przedszkola. – 2012, nr 13, s. 29
43. Pierwsza pomoc w przypadku złamań: poradnik dla nauczycieli / Joanna Gładczak // Doradca Nauczyciela Przedszkola.– 2013, nr 15, s. 26–27
44. Pierwsza pomoc – ważna sprawa: scenariusz zajęć dla klasy II / Krystyna Kolowca // Życie Szkoły. – 2012, nr 10, s. 26–27
45. Potrzebna pomoc / Beata Musielak // Wychowanie w Przedszkolu. – 2011, nr 8, s. 38–40
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
46. Program nauczania pierwszej pomocy przedmedycznej uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – innowacja pedagogiczna / Radosław Piotrowicz // Meritum.
– 2010, nr 4, s. 63–67
47. Smok Edzio i Agatka uczą, jak żyć bezpiecznie. Cz. 12, Krwotok z nosa / Jagoda Wypyszyńska –Cieszkowska // Życie Szkoły. – 2014, nr 1, s. 18
48. Udzielanie pierwszej pomocy: czy to jest takie proste? / Michał Kurdziel //
Edukacja i Dialog. – 2013, nr 3/4, s. 74–77
49. Udzielanie pomocy w stanach zagrożenia życia w wodzie / Paweł Różański //
Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2011, nr 6, s. 30–32
50. Zawał serca, czyli jak postępować w oczekiwaniu na pogotowie ratunkowe / Grzegorz Wójcik, Krzysztof Radek // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne. – 2012, nr 9, s.
9–12
51. Wypadek dziecka w przedszkolu / Dariusz Skrzyński // Doradca Nauczyciela Przedszkola.– 2011, nr 4, s. 46–49
52. Zadławienie – pierwsza pomoc / Michał Kurdziel // Edukacja i Dialog. – 2013, nr 9/10, s. 82–84
53. „Zanim przyjedzie karetka”: scenariusz zajęć dla najstarszej grupy wiekowej / Anna Kordzińska –Grabowska // Doradca Nauczyciela Przedszkola. – 2012, nr 14, s. 36–
37
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Droga do uzyskania Ogólnopolskiego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie
Aleksandra Grzybacz
Decyzją Centralnej Kapituły Krajowego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie nasza szkoła uzyskała rekomendację do nadania tego prestiżowego certyfikatu. Tę szczególnie dobrą wiadomość uzyskaliśmy w październiku bieżącego roku po kilkumiesięcznym okresie oczekiwania na decyzję Kapituły. W ostatnim okresie staliśmy się jedną z trzech placówek województwa opolskiego oznaczonych do tego wyróżnienia. Dzięki wieloletnim staraniom Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Dytmarowie zostanie włączona
do Krajowej Sieci Szkół odznaczonych certyfikatem.
Droga do Krajowego Certyfikatu Szkoły Promującej Zdrowie nie jest prosta, warunki spełnienia wymagań niezbędnych do uzyskania certyfikatu SzPZ są rygorystycznie
kontrolowane przez organy Krajowej Komisji Szkoły Promującej Zdrowie. Spełnienie wymagań w obszarach prozdrowotnych to wielkie wyzwanie zarówno dla uczniów, rodziców jak i wszystkich pracowników. Dzięki wytężonej i intensywnej pracy
społeczności szkolnej udało się osiągnąć sukces, co nas niezwykle cieszy, ale i motywuje do dalszych działań.
Edukacja prozdrowotna w naszej szkole ma miejsce od wielu lat, pierwszy szkolny program edukacji prozdrowotnej opracowany został w roku szkolnym 2013/2014.
W grudniu 2015 roku szkoła wstąpiła do Wojewódzkiej Sieci Szkół Promujących
Zdrowie. 8 września 2017 r. w Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Nysie podczas Wojewódzkiej Konferencji Dyrektorów, pani Małgorzata Ruzik – dyrektor
Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Dytmarowie otrzymała Certyfikat Opolskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. Jako społeczności szkolnej, dało to dużą dawkę pozytywnej energii do samorozwoju i pracy na rzecz szkoły oraz środowiska lokalnego w zakresie budowania postaw służących zdrowiu. W wyniku realizacji programu Szkoła Promująca
REGIONA LNY ZESPÓŁ P LA CÓWEK W SPA RCIA EDU KAC JI
Zdrowie podejmowane są wśród uczniów liczne inicjatywy z zakresu promocji zdrowego stylu życia, które wpisały się już na stałe w działalność placówki.
Największym naszym osiągnięciem jest stała współpraca z pracownikami służb medycznych, co wiąże się ze zwróceniem uwagi na aspekt dbania o zdrowie. Nasza placówka jako szkoła promująca zdrowie pomogła objąć uczniów specjalistyczną opieką lekarską celem wczesnego diagnozowania chorób. Wychodząc naprzeciw współczesnym problemom zdrowotnym, zaproponowano uczniom bezpłatne badania diagnostyczne z zakresu stomatologii, ortodoncji oraz wad postawy. W porozumieniu z lekarzami różnych specjalności na terenie naszej szkoły odbyła się tzw. „Biała Sobota”. Uczniowie pod opieką rodziców, skorzystali z porady specjalisty chirurgii twarzowo szczękowej, specjalisty chirurgii, specjalisty ortodoncji oraz stomatologa. Z badań skorzystało blisko 70% uczniów. W przypadku wyników odbiegających od normy, udzielono małym
pacjentom i ich rodzicom wskazówek, co do dalszego postępowania. Kontynuując akcję
„Biała Sobota”, szkoła zorganizowała dwie wizyty uczniów i ich rodziców w Poradni Chirurgii Stomatologicznej w Nysie. W ramach bezpłatnych konsultacji, zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami lekarzy, zostały wykonane uczniom prześwietlenia RTG panoramiczne szczęki. Głównym celem wizyty było dokonanie oceny stanu uzębienia dziecka.
W ramach realizacji programu „Wysportowany i zdrowy” na podstawie
wypełnionych przez rodziców ankiet, lekarze przeprowadzili badania przesiewowe.
Badaniu poddano 99 osób, wśród 21 z nich rozpoznano ryzyko chorób cywilizacyjnych.
Ze specjalistycznej opieki w formie indywidualnych spotkań z dietetykiem, diabetologiem, psychologiem czy fizjoterapeutą skorzystało 10 osób.
Kolejnym osiągnięciem jest zwrócenie uwagi na właściwe odżywianie się. Biorąc udział w akcji „Trzymaj Formę” nasza uczennica w drodze konkursu została wyłoniona jako jedyna reprezentantka powiatu prudnickiego. W kolejnym etapie konkursu znalazła się wśród 19 najlepszych z całej Polski, jedyna z województwa opolskiego. W etapie o zasięgu ogólnopolskim, którego patronatem był Wydział Nauk o żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie, nasza uczennica uzyskała tytuł finalisty. Udział
