O mikrofaunistycznej granicy eocenu i oligocenu na Kujawachm

UKD 551.781.43/.51:663.l2:550.822.2(438.2~ Augustynowo Izbica Kujawska, pow. Koło)

Ewa C!DRlZY1W!O!IJSKA-B~KOWA

o mikrofaunisłycznei granicy eocenu i oligocenu na Kuiawach

WSTĘP

Pomimo dużej 1ntensywnOlŚci badań mikropaleontologicznych utwo- rów trzeciorzędiowyoh 'PoLski, <rozwijających się szczególnie po drUlgiej wojnie światowej, można stwierdzić, że w chwili obecnej najlepiej z0- stały .zbadane utwm-y paleogenu KaXlpat oraznoogenu strefy za!padli- ska przedk.a~paoki~ i oIbrzeżenia Gór ŚwiętokrzySkich. Ohoci'a·ż pro- wadZ1Qillo na terenie Niżu PolSkiego ogromną ilość wierceń przebijających

utwory starszego trzeciorzędu do podłoża mezozoicznego i utworów staT- szyoh, zai:ntexesowania geolOlgów ograniczały się do :ro~poziomowania

m"ilkI"opaleontologicznego utworów mewwicznycl1 i paleoroicznych.

W tej sytUiacji problem mikrofaunistycznego opracowania straty~afii

paleogenu li neogenu Niżu Po:l.sltiego j-est sprawą nadal otw:axtą, aczkol- wiek w ostatnicl11artac'h ukazały się :ptace dotyczące ty,clhzalgadnień

'CF.

Brotzen, K. ,PożaTySka, 19'571). Do większych opracowań należy praca d-oJdoo'Ska, H. WolaDskiej (19'64), rozwiązująca jednak tylko lokalJn.ie i nie c.aJtkowicie zalgadnienie występowani:a. rupelu na tex~mie Ni!żu !Polskiego.

PrOblem ustalenia stratygr.arfii osadów starszych od rupelu ,a młod­

szyoh od paleocenu powstał w czasie opracowywania 'Przeze mnie ut-

WOiI"ÓW trzeoiorzędowych z otworu. wiertniczego Augustynowo !K. 39, z którego materi:ały otrzymała Pracownia Mikropa'loon"tologicz:na Insty- tutu GeologicZJIlelgO od Zakładu GedlOlgi1i Niżu . .

StTaty;grafia tych utworow na podstawie mikr<xfauny otwm:nicowej jest pr.zedmiorterm niniejszego opracowania.

UWAGI

.o

DOTYCHCZASOWYCH BADANłACH MIKROPALEON- TOLOGIOZNYOH W REJONIE IZBICY KUJAWS[{[EJ

Stratygrafia mikropaleontologiczna trzeciorzędu z ptroIfHu bbica Ku- jawska: 1 hyłaprzedmiotem opracowania

rwo

lPożaryskiego {1953). Bada- ny przez tego autora profil rwieroen<ia w ogólnym schemacie przedstaiw'ia

się następująco: pod utworami miocenu stwierdzono piaskowiec sza:ry, ibrunatnawy, kiruohy o spoiwie !kTzem~onkowym (miąŻSZlOŚĆ 9,7 m), dalej syderyt (0,1 m), !Jli,żej margiel piaszczysty, SZ'a1"Y. iporowaty, z ilgłami Kwall'taln.lJ!: Geolog1C'liny, t. ID, m: 4, l.966 r.

1073

gąbek i Slro.rupkami mięczaków (11,5 m), poniżej ,piasek ilasty, szaTy, bez-o WiaJPnisty z niewielką domieszlką Iglaukonitu -(30,0 m), dalej maTlgiel pia,...

~zysty, szary {4,5 m), przechodzący ku dołowi w mułek ilasty ciemno- szary, z fauną i niewielką ilością gll8Jukonitu (4,0 m). Pom'żej stwierdzo- no utwory gliniaste, szare ti ciemnosza:re z igłami 'gą'bek i glaulkOlIlitem.

,W tym kompleksie utworów piaszczysto--:i1asto-mafrlglistych W. IPoża­

ryski zna;lazł około 90 Igatunków otwoTnic, 'Z których 73 umieścił na za-

łączonej do opracowania ta'beli, podając ich .zasięg wiekowy.

:z

zestawie- nia tego wynika, iż 1/4 ogólnej ilości fo!l"Ill występuJe wyłączni,e w gór- nym oligocenie. . .

Na podstawie po!l"Ó'W!nań mikrofauny znalezionej w IZlbicy K.ujawSkiej i obserwacji K. St,aesche;g<> i H. Hiltermanna (1940) oraz A. t.en Dama i Th. Rein!holda ~:1942) o:raz A. ten Dama (1944), W. PożaTySki zaliczył

oprl8JCowane 'Przez siebie U'tWOTy trzecio!rzędowe do warstw 'granio:zm.ych

środkowego i górnego oligocenu, uważając je dgólnie za młodsze od ru- pelu.

Następnie w 19158 !I'. M. Smoleńska--N,elhringow,a w !I'amadh pracy ma,...

gisterskiej opracowała miJkrofallliIlę utwm'Ó'W trzeciorzędowych otwO!Ml IZlbica KUJawska K 3'7, podając szczegółowe opisy znal,ezionej- przez sie- me mikrofauny. Autorka ta po :raz pierwszy w Polsce opisała szcze.gó-

łowo 27 gatunków otwornic wyłączni~ bentonicznych, występujących w tym profilu.

M. Smoleńska-Nehrinlgowa otrzymała do op!I'acowa!l1ia 14 próbek .z ot-

WOlrU Izbica Kujawska K. 37, od IgłębokOści 18'6,3 do 203,6 m. Wedłu;g opi- sulitologi'cznego z:amieszczonego w jej opraoowaniu odgłębolkości 16-6,3 dO' 201,6 m występują mułowce przechodzące na ,głębokości 200,6 m w iły

z konkrecjami pia,s~czystymi. Zespół otwo!rnic opi^lsanj71ch przez, iM. SIno ...

leńską-N ehrrilIligOwą jest ni.ema! jednakowy z . zespOłem stwierdzonym przeze mnie w otwO!rze A'Wgustynowo K 3'9. Porównanie res:po'łów mi- krof,aUlIly występującej w osadadh trzeciO!rZędu w IzJbicy Kuja'W'Siki,ej '1 i K 37 oraz w Awgustynowie K 39 WIS~uje na to, że gatU!Il!kd otwornic opisane prze'z W. lPożaryskiego pochodziły z osadów młodszych: od lbada- nY'oh przez M. Smoleńską-Nehrin'gową, jak i przeze mnie.

STRATYGRAFIA MIKROPALEÓiNTOLOGldZNA PROFILU WIERCEN':lA AUCiUSTY\NOWO K 39

Wier·cenie Augu'Btynow<> K 39 usytuowane jest w bliskim sąsiedztwie

wiercenia bbica KujawSka K 37, .z którego mikrofaunę opracowała, jak wsporrmiano wyżej, M. Smolenslka .. Nehri:ngowa OTaz wiercenia i'Z1bica Kujawska 1, :którego f.aunę trzeciorzędową ,badał W. lPo'Żaryski.

W profilu Augustynowo K 39 utwory trzeciorzędowe występują we-

dŁug opisu S. Mamka pod 1'23 m nadkładem ,cZ'Wla'rtocrzęldu i wykształcone są

w

postaci mułowców ilastyCh i piaszczystych, szarych i szarOlbmma't- nyoh, przekładających się niekiedy :z drobnozLarnistymi piaskow'cami lub .z piasroami, z wkładkami łupków.

·W całym profilu trzeciorzędu na ,głętbokoę.ci 12.3,0+2{)7,0 mznala-

zŁatn liczne otWOl'lIlke, 'wyłą·cznie ben1tcmi1czne, o skO!rU:pkach częścioiWO

dobrze xachO'Wanych, a częścio'WP wykazujących poważne ślady !korozji

ąJbo uszikodzeń poszczególnych . kOmór skO!Mlpek (zjawisko spotykane

1074

często u OSOłbn:i!ków żyjącycih w strefach· szel~owy.óh, w zasięguprzyb6ju fal).

Otwornicom towarzys~yływ niewielkiej Hości " ślimaki, mszyWioły

i małŻOTaczki (Trachylebris spinosa (L i e n e n k 1.), LegurYtinocythere striatopunctata (R Q

e

^{m.) i in.).} Obecność mszywiołóW śWiadczy ^Q iprzy-

brzeimym, chaX-akterze ,osadów. . ,

W proifilu Augustynowo K 39 :stwierdzono ponad 50 gatunków otwor- lllIii:: z tyrri,że' niektóre z ni.,ch nalezały do ,gatunków dŁugowiecZhych i nie

przedstawiały sPecjalnej wa:rtości stratygraftcznej.

W wię~zości ,próbelk, z wyjątkiem. ;poohoo.zących z głębo!k.ości 203,7-:- 207,0 m, przeważały główni,e 'cztery gatup;kiotworilic, a mianowicie:, Asterigerina cyclops D o, i 1"

e

e :n, Rotalia lithóihamnica lithothamnica (U hL); R. lithothamnica pinarensis (C u s h. et iB er m.) i ReuseHa bym- mensis C iJ. s h. Wymienione gatunlki mają znacżenie str.aty,graficzne dla

po'granicża g-órnego eocenu i dolne!go oligocenu. AsteTigerina ' cydops D o r r e e n . została opisana z pOlgrąnicza utworów eocenu i oligocenu Nowej Zelandii. Rotaliiz lithothamnica lithothamnica (Uh r.),cytowan'ł

jest :z pogran:'cza: eocenu i oligocenu ZSRR. Rotalia lithothamnica pina:- rensis {C ll1! 's h. et 'B e r 1Illj.), Reusella byramensis C lU S h. i QuinqueloCuli- na imperialis H a !ll n a et H a:n n a z pograntcza eoceriu i ' oUgocelThu

Amerylld (taJbl. 1). ' ..

Z innY'ch gatunków występują cytowane z Igórnego eocenu Belgii, Holandii, !Niemiec, AmerY'ki i 'ZSRR: Bolivina crenulata C u s 'h., Cibici- des westi H owe, Baggina pulchra (:C u s h. et Tod d.), B. parisiensis

(d~O r 'b.~, Gaudryina quanajayensis B e r m., Karreriella danka C u s h., TrilocuUna trigon'ula d' O rb., T. trigonula inflata d' 'O r b~, Uvigerina spinicostata B e r m., Biapertorbis brandenbu-rgensis K ie s. et L o t s c h, Quinqueloculina ludwigi R e u s s, Spiroloculiria gratelowpi d' O r Ib. i in.

'Z gatunków cytowanych z dolnego oligooenu Niemiec i Amery!ki wy-

stępują: Reusella byramensis C u s h., Robernna germanica C u s 'h. et p :a ^T 'k., N odosaria intermittens Ro e m., COTn«spira bornemanni H e u s s

(występujące też w najwyższymeoceni:e). _ "

Na podstawie występowania wyżej wymieni<mych ga'tunJk-ów można oIkreślić otwory trzeciorzędowe w profiiliu otworu AuguStynowo K 319¹ jako pogranicze najwyższego eocenu i -najnii:szego oligocenu {tab. 2).

Na głębokości 203,7 m stwierdzo'no zaledwie dwa zniszczone okazy Polymorphina sp., jednaikże !naStępna !pl'óbka z głębokości 2017,'0 m. zawie-

rała znowu liczny zespół otwornic z Asterigeriria cyclops D O' r re e n, Ro- talia lithothamnica lithothamnica (U hL), R. lithothamnica pinarensis (C u s h. et lJ3 e T m.), Reussella by'T'amensis C u s:h. i Quinqueloculina imperialis Ha n n a ,et H a n n ,a, co iP<Jin!OwIll'ie potwierdzało pl"zejśC'iiQIwy, eocellS}ro....()Ugoceński. wiek przewieroonyc!h. utworów trzeciorzędowyoh.

UWAGI O NAJWAżNIEJSZYCH GATUNKACH O'I'WORN-IC

TRZECIOR'ZĘDOWYOH Z PROFILU WIIDRCENIA AUGU1STYNOWO

K 39 '

, '

'JJOIliajważniejszydh: 'gatuIlQ{ów otwornic występujących w profilu

AugustynQIWo K 39na.Jezy Rotalia ljthothamnicalithothamnica ~U hL).

Została OiIla Qpisa~a po raz pierwszy przez V. UhliJg.a w 18'8'6 r. F()['mę tę znalazł V. UhHg w eocenre górnym i oligocenie dolnym Woli ŁU'ŻańJskiej.

Tabela 1

Zasięg wiekowy niektórych waiDlejszych gatUDków otwomlc z profflu wien:eDia Augastynowo K 39 według danych z Uteratary zagi:ank:meJ

Nazwy gatunków

Asterigerlna cyc/opIJ Dorreen Asterigerlna hlmommata GUm b.

Bagglna parlsie7łSis (d'Orb.) Boggina pulchra (Cush. et Todd.) Biapertorhis hrandenburgensis Kies. et

Lotsch

Bo/ivlna crenulata C u s h.

Cibicides welJti H o w e

Gaudryina guanajayenlJis B erm.

KtJrrerkJIa danica C u s h.

Nodosarła intermltte1l3 Roem.

Reusella byrameruis Cush.

Rota/la Utlwthamnicalithothamnica (Uhl.) Rota/la lithothamica pinare1l3is (Cush.

et Berm.)

Robertina germanJca Cush. et Park.

Quinqueloculina imperialis Hanna et Hanna

Quinque/oculina /udwigi Reuss Spiroloculina grateloupi d'Orb.

Trilocullna trigonula d'Orb.

Tri/oculina trigonu/a inf1ata d'Orb.

Uvigerina splnicostata Berm.

Niemcy Belgia i Holandia eocen

I

^{oligocen eocen}

I

^oligocen

d.lklg. 41~1g. d.lklg.

d.1

^{k lg.}

+ + + + . + + + +

+ + +

+ +

+

+ +

+ + + + + +

+ + +

+ + +

+ + + + + + + +

+

+ +

zs~

^Ameryka Nowa Zelandia

eocen

I

^{oligocen · eocen}

^I

^{oligocen . eocen}

I

^oligocen

d; lśr.1 g •. d.1 śr·1 g.

d.lTrlBl

^d.

I

śr·1 g. d·1 śr·1 g. d.

I

śr·1 g.

+ +

+ + +

+

+

+ + + + + + +

+ +

+ +

+ + + + + + + + + +

+ +

+ +

f

o

f-

I

0+.

!I. 't'

i

'§ ~ I'>

- 0 0

~[[

Ol '11 ~

o •.••

J

N N ~ - - - - - - - - -

O O ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

~ W ~ W N _ ~ ~ ~ ~ O

... ^~

....

~ ::l ~ lil ~ t::J ~

~~~a~~~

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

s

~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

~88~~8888888 ^{GłębokoŚĆ w m}

I

8

~ ~ ~.~ ~ ~ ~ ~ ~

a 8 1-

+

o o o o

.0

o o o o o o o .

+ + + + +

o o o o o

+

o o

+ +

AsterigeriM cyclops Dorreen

J

• + o

+ + + +

o • o o o 6

+ • • • • + + + +

o o + o

0++

Reusella byramensis Cush.

I.

o o o o o o 6 o o o o o •

+ + + + . + +

o o

0++ +.+

o Rotalla lithothamnica lithothamnica (UhI.)

I

•

•

•

+ + +0 • + • + +

o • o o • Rota/la lithothamnica pinarensis (Cush. et Derm.)

!"

• Cibicides westl Howe 9-o

-

;-

- " • Nomon affine Reuss .

i

+ + •

^{o o • •}

+ •. • • • • • • + + + + +

Quinql#loculina trlangularis d'Orb. ;:

• • + + + . " .

o o o o Asterigerina blmommata GUmb.

ł

• • • Baggina pulchra (Cush. et Todd.)

§

• • • • • • Quinqueloculina juJeQ1lQ d'Orb. " "

I

+

^o

+

o o o o o o o

• • ^{• +}

+ • • •

• • • + +

+ + • ^-

•

• • •

• • •

• • •

^{• • •} Spir%culiM grateloup/ d'O;rb. I

• ^• • •

Biapertorbis brandenburgensis Kies. et Lotsch

• •

Trl/oculina trigonula in/lata d'Orb.

• • • • ••• _{• •}

Baggina par/siew (d'Orb.)

• • +

+ • • + • • • • •

Qllinque10culina imperialts Hanna ^et Hanna

ł ł

• • •

• •

• + • • • • • • • • •

• • • •

• •

• •

•

Trlloculina trigonula d'O r b:

Nodosaria interm/tlens Roem . Quinque/oculina /udwigi Reuss UvigeriM spinlcostata Derm.

Robertina germanlca Cush. et Park . Gaudryina qUQ1lQjayensls Berm . Bo/wina crenulata Cush . Karreriella danica Cush.

PolymorphiM sp •

":II!

l f

f~

^~ _{o n}

ł

^O'

~ iii

~ N

1075

.J. Grzybowski 0809¹5) cytuj<e ten gatunek z pi.askOlWców z Dukli i po- daJe jegó krótki DIpis. ' .

Za:r:ówno V. Uhlig, jak i J. Grzybowski WSik,azują n;a ^duże Zl1aC'zen.le gatunku Rotalialithothamn'ica lithotham1tica (U~ 1.) j~lrow:Skazn~' fa~'

~jalne~go. Otwo:r~i",~ ta ma 'ba;l'Iąz~ ,~pą wa'PieIliI1ąsko!I'upkę ~azniezwy­

!kle irog.ate ull'zeŹibienie, 00 po'z:yv:a'la p:rzy'Pusz'czc~ć, ż'e osady, w Ikt.óryc!h.

wy'stępuje, ~ll"zyły się w.płytkim, ciepłym morzu w niewiełki,ej odle-

głości od ibrzegu. . '

. W 19126 tr.r\v !gótrnyttn e<lIcetn'ie . MekSylklu Z10stałaJ .ZlllIaleziol!1ia l opiJSan/l:

prz'ez W. Nut,ta,la Rotalia me.i~ana N

u

^{tt a 1. Sądząc} z opisu i fotogTarfH, g,atumek W. Nuttala moŻIlla. ·u~alż.ać Z'a sYnonim g'a'bulllku RotaliaHtho~hą,m-

1/,ica lithothamnica I(U h '1.), tym haLDdz:i!ej, ^że w opisie sam auto!!' ^z~aca'

uwa;gę na duże podolbieństwQ olbu gatiinków.· . ' . . .: W p6tniejszym oIk:ręsie b!łdacze, rosyj~cy --=-

o.

K. K.aipta'l"~o...czer­

nousowa i Ł. M. Qoljaik (19~1) ~jęU się zm:'ennością lffiIorf9logruC!1Jną sko- rupek gatunku Rotalia lithothamnica, ^la wreszcie E.

W.

MjatIjUk (119¹53) ze braw~zy.ic!h ~serwacje wyid'zf.el1~ sz,~eg :raz,woj'owy tego. .gat.UIIlkiu.

W materiale z Augustynowa reprezentują go dw.ie odmi.any.: Rotalia· U- tho.thamnica lithothamnica (U h 1.) i R. lithothamnica pinarensis (C u s h.

et B·erm.).

Dużą rolę w zespole 'trzecio!I'zędowej mikrofauny QtwOTnioowej z Au- gu:stynowa K '319 odgryw:ają iga'trunki Asterigerina bimammata G li m b. i A.

cyclop$ D ^Q r ^T e e n"p!'l~ewodnie' dla pograilkzaeocenu i oliJgocenu.

.. W 1964 ·T. :ZIO~łia.IOpu:bld!lrowalIlia plr8JCla F. GlriaImatnJnai o 'zm~ rod!Zlai- ju Asterigerina w płytko,wodny;CIh fa,cjach trzecioirzędu. Autor ten podaje .gatunki charakterystyczne dlaposlicz,e,gólnjch ogniw trzeciorzędu. IWe-

dług lro!nicle!pcji F.G:rIaInlja.lllIIliamloż~ Zia!lliJczyć :trZlooi!Ol'zęd AU1gllIstytnloIWIa do pOIZOOmU! z Asterigerima bimammata :i . A.rotula 'h'aeringensis l(iL li Ih. il".) (syp.oi:Hrri Asierigerinacyclops D OT r e e n), a więc do strefy pOigranic~ej

eo,ćenu i oligo'celiu. .

w.._

^1'9(i:3 r. :Y. Ki,eseJ i D. Lotslch w pracy -o miikro,faumie górnego e-oceoo"porucbiiowej BrandenbUrgii podali szereg opisów charaktery- stycznych' gatunków otwornic. Na podstawie tej pracy ^udało. mi' ^się

ożna,czyć

w

n:tateri,ale z AuguBtynowa charakterysty;czny dla <góTn'ego eocenu 'gatunek Bi.apertorbis branden'burgensis Ki e s .. 'et L o t s 'ch. '"

.A!utO!l'zy niemieccy uzyskali w trz,ecioll':zędzie Brandenburgii w miej- soowoL§ci Calau zespół mikrolfauny otwO!rni'oowej, któremu nadali n:azwę

Calauer FaunentyPus. Zespół ten jest IbaTldzo podobny do występującego

w profilu' Augu:stym.oWIQ, K 319. .

Ten typ m:iJkrotfauny według o<bserwacji i8.utOl"ÓW niemie,ckiClh jest wy,bitnie charakterystyczny dla bcji przY'brzeżnej Igórnego. 'eocenu i wy- kazuj'e duże analogie do zespołu otworni,cowegQ ,płytikOWlOodm.ej facji ut- worów gÓ!rnoeo,censkich iW ZWiązku Radzieckim.

AUtOTzy niemieccy Iprzyjęli istnienie dwóch prz,eciwstawny<eh prądów

w mOlTzu eo'ceńskim. Jeden z n!kh, d'epły, dążą,cyod SE ku IN'W lSpll"zyj,ał­

by ro,zwojowi fauny typu znalezione'go w Cal'au, odpowi.adającego ogól-

nłe fa·unie stwierdzonej w Igórnym eo.cenie,Ukrai:ny,_ą ta'k1że. ~c.lP.olsce

W. rejon,ie Izbicy K~jaW'skiej. Bybby onodz\yi'e!I'ciedleniem'Y1pływów [Pa- raUetydyn.a obszary północne do wiązaliby s~ę ściśl.e zę strefą' szelfową.

1076 Ewa Odrzywa:ska -B!eń:lrowa

Drugi z tych ·prądów,. według' koncepcji autorów niemieckich, idący

od lPÓłnocmego zadhoou, powodOowałby lokalnie ochłodzeni:ez,biarnika i w kOlllS€lkwencji ~mi:a:ny w charakterze zespołu o.twornic górnoeoceńskioh.

Zmiany te niewątpliwie wiążą się talkze ze zmianami c,p.ar.a'kłeru·

górnoeoceńJSkiego zbiorn~a obszaTÓw Hiałaru:si, który - według Y. !Kie- sel i D. LotsC'h {19'613) - zawiera zespół otwornic świadczący Q wpływaCh chłodnego !prądu. Autoll'zy niemieccy przypUlSzczają, że w zwią'zkuz tym i górny eocen NiŻ/u 'Polskiego ma zespół otwarnic zbHżony do g6rnoeoceń­

skiiego 'zespołu otwornic opi'sa;nych ·z Bia'łorusi (A. W. FUl'lsenko, K. W.

Fuxsenko, 1001). Wydaje się to słuszne w wypadku gwnoeoceńskicll

otwOll'ni,c :stwierdzo.nyoh prz·ez autorkę wpll'ofilu. wiertniczym Szczecin LG L Natomiast wyniki uzyskane wprofilaoh Augwstynowo K39i I'2ibi- ca KuJawska K 37 świadczą, iż na terreiIliie Kujaw mamy do czynienia ze

strefą szelJfową morza górnoeoceńskiego, lba!rdw zbliżoną pod wZ'ględem mH~!'Id.faunistycznym do strefy szelfowej tego morza .stwierdzOnej zaT'ÓW-

no iIlIa południu Zwią7Jku Radzieckiego, j'ak i w poł1,ldniowej Branden- bUI"gii.Wydaje się, dż romzerzenie badań .starszego trzeciorzędu Kuj:aw

umożliwiłoby dOlkładniejsze naśw.etlenie tego interesującegOo zalgadnie- nia.

WNIOSKI

Badania m'ikiropaleO!Iltologi:czne trzecio.rzędu Kuj,aw, ,chociaż dotyclJ.- czasprowadwne w niewielkim: zakresie, dały interesujące wyniiki, zachę­

cają;ce dOi kQntynuowania tych badań na szerszą skalę.

Stwierdzenie występowania' młodszego. oligocenu (W. lPóŻaryski, ;11953) i przeprowadzenie IgraJIlicy' pomiędzy 'górnym eocenem i dQlnym <Jli:go ...

cenem ~M. Smoleńska-iNehringowa, 1958) daj'e mQżliwość porównania sytuacji s1xaty.graf,icznej trzeciorzędu tego OIbszaru z wynd,'kami ibadań

utworów trzeciorzędo.wych prowadzonych na szeroką skalę w Europie zaohOodniej i wsclhodniej.

'Stw1erdZlOlIlle BIIlaJlogi'e mikrdfiaunisty;czne trze,ciorzędu obszarów Bran- den1buxgii, Kujaw i Uikrainy przy posZerzeniu Oibserwacji mikropale<Jillto- logicznych mOlgłY'by doprowadzić do blioższego rozpoznania sytua'cjipa'le- O'geografiC71Dej starszego trzeciorzędu na terenie Niżu Polskiego.

Zakład stra-tygr~ii

'

Instytutu Geologicznego Warszawa, u[. Rakowiecka 4 Nadesłano dnia 24 lutego -1966

r.

BRIOT22EN \F., IPO~AIRY'SKA K. (1957~ - The Paleocen e in ceritral iPoOLarui. Ada . geol.. pOl., "I, p. 2n--2J80., nr 2 •. Wa'l'szawa.

DAI~ ten A.; R!EI!młJOtt.n::? Th. Cll942) - !D~esrt;ratiigralPh'1sche Glie!diex:u:ng des. Ni&-· de;rJandiBchen .ol~go-M-iozi:ns nach 'Foraminilferen. Medęd Geo1. Stioht.

(C-V), 2. Maastri:cht" .

Stre5':z.czenie 1077

DAlM TEN A. (1944') - Die stratigr,aphi'sche Gliederung des Ndederlandischen Pa,Uioziins und Eozans nach Foraminiferen. 'Meded. Goo1. Stichit. (C~v),

3. MaaBtri'chit. '

'GiR.AIM:AlNN F. (1004/) - nie Arten d!er Fof.amin,i:feren GaJttu.ng Asterigerina d' O,rb.

!im TertiiiIr (N!W :IlieuJtsch'laJnds'. Z. FIaaJiont., 38, p. 2:07~, nr aa.14. Stutt- gart.

GRZYi13iOWSKI J. (1895) - Mik.rofa'una Karpackiego Pla.skowca spod [)u!kli. iPAU, IRiozpr. Wydz.J.VIat. ,przyr., 9, p. 181-2'14. 'Kraków.

KIEISEL Y., IJOTSCH D. (1963) - Zur Mikrofauna des siid'brandenlbu'rgisc'hen Obereoziins.' Geologie, 38, p. 1-71. Berolin.

NUTTAL W. (:10011) - Notes onthe TertiJa!ry tforaminilfera of Sout'h!ern Mexl,oo.

J. !Pal. 2, p. 3¹72'-f.3f17, nr 4!. Menas>ha.

POZAlRYSKI W. (19513) - Osady morSlkie ol1gocenu młodszego na Kujawach. Biul.

'lInst. Geol., 87, p. &-40. Warszawa.

SMOIJEN'SKA-tN!EHlRIWGOWA M. ,(1958) - !Szczegółowy opis .ga'tllllliku Rotalia U- thothamnica U h l i g oraz mikrofauny towarzyszącej z wiercenia Izbi- 'ca !KuJawska K 37. ~raca maglsterska ~aszynopis).

STA!ESOHIE K., ~N H. (194,0) - Mik'l'Ofawnen aus dem Tertiar NIW lDeutschlands. Albh. iReichsanst. iBodenf., 101, p. 1-26. Berli'n.

UH!LFG V. (10016) - Ober eine Mikrofauna aus dero alt Tertiiir de'r Wes:tg'alizi- sehen Ka:rpa'then. Jb. Geol. ReIchsalllst., '6, p. 141-.214. Wien.

W.oLAŃSKA H. (1964) - otwornice oHgocenu, Pol.stkipółnoc:no-żachodn.iej. Praca

doktorska I(maszynopis). '

KAIITAPEHKO-YJEPHOYCOBA O. K., rOJIHK JI. H. (1951) - lIpo wHJUmiCTh RotcWia caJ.'00I'r (O r b ~ .g n y') - Rotailia TA.th'Othamnica U h H 'g.

reGJI. )KYPH. AKa1\;. Hayx:

Y'POP,

9, BhIII. 1. Mocna.

MHTJIIOK E. B. (1953) - CnHPHJIJIH'HH1\;bI, pOTaJI~, 3DHC'I'OM.HHH,ll;bl H aCTepH- repHHJ>:t,ąbL Tpy1l:b! BHHrPH, HOB. cep., '71. JIeHHHrpa1\;-MGCKBa.

c;t»YPCEHKO A. B., ~YPCEHKO K. B. (1961) - ~GpaMJ1HH<PePbl BepxHel'O 3GqeHa H JIX CTpaTm'paqrnqecKoe 3HaRemre. IIa.neoHT. H CTpaT. BCCP, 3, H3~.

AKą HaYK BCCP. MłlHCK. ..

3lJ8 O,wKHBOJThCKA-liEHLKOBA

MHKP04IAYHHCTII'IECKAJI I'PAHHQA 30UEHA H O.JIHI'OQEHA B KYBBHH

Pe3IOMe

Dpe,!(MeroM pa6GTIal JIBJIJIeTCJI :MHKpODWreGBTOJlOI'H'IeCX8JI crpa'l'HI'P84lWl paHlleTpe'l'H'llWX OTJIGEeHHA, npG:łI;l(eHHldXi B pdGBe KyJlBlDl (IIGJtIoCKaJI BB3MeJlBocn.) 6YPOBOit CXBhDIBoit Ayry-

CThIHGBO 1. Ha GCBOBallBH pacnpocrpau:eBJUl 06HJIhBGit ctx>paMHB:H(lePOBOI: cl>aym.r, B xoropGit npeG6~T Bepxae30UCBGBLle «lK>PMl>l lWtalla lithothamtrica /ithothamnica (Uh!.), Rotalia litho- thamtrica pi1Ul1'ensia (Cush. et Berm.), Asterigerina bimammattl Gfimb., Asterlgerina cyc/opa DGr- reen, a B DO~eHBGM XGJlH'IIecTBe BCTpe1f8.lOTCJI OJIBI'OUCBGBLJe BH,D;Id, OTJIGEeHBJI paCIJpOCTpa- BCBBLIe B 31''011: cXB3.2OIIłe B Biri:epBaJle ÓT 123 p;G 207 M GTBeCeBJd X nepexo,ltlllolM 06pa30lI8JIIIllM,

38JleraIODVIM MellQO' BepXBe30QeBGBhIMH H lIlDKHeoJlHI'Ol(eHGBhIMH DOpo,lUlMH. ABTOPOM cono-

1078 ^Ewa Od~~~BienkJO\ya

CTaBJlJIlOTCJI pe3ym.TaTLI CBOHX Ha6.tt1O}l.eHHit C A~ .IU>YI:HX aBTOPOB, H3Y'J3.lOmux MHIqlO-, l»a)'BY pa1!:OHa H36HIn>I KYJIBCKO~, a TaJr)Ke orrpe,l(eJ1JleTCJI Ha l»oHe Ha6mo,l(elUlit 3apy6e:lKHblX aBTopOB (Ta6n. 1). cTpanrrpal»:o:oreCKaJI B8JKHOCTh HeKoTopm BlIAQB l»oPaMllHlIl»ep, BCTpC'mlO- lD,lIXCJI B p~TpHBaeMoii 6ypOBO:Iit ~?KHHe. llp~o~BJILliI: rpal»m: HJ1JlIOc.TpBPyeT BepTH-' xmHoe paclrpOCTpaHeBHe B8JKHe:li:nmx JpI.II;OB I»opaMlml»ep, lII1it.ll;em;q.JX lJ H3yoraeMo:lit CKBaEHHe

(~a6n. 2)'. B :Wmio'leBHe' as~op 06P_T' B:nKMwme Ha Heo6xo~0CTb rrpo,l(oJ1JKeBHJIMHIqlO- naneoHTOnOI1l'f.ecKlIX lIccne,l(o:eamrit TpeTll'iHblX oTnolKelUlit 3Toro pa1!:()Ha ~ CBJI3lI C TeM, no

B ~cTomxxee -:opeMJI cTpa'I'Hl'J?al»u pWi;HeTpeTll'l1lLIX oTnolKeKll.il: llOJ1LCKOii' HlI3MeBHOCTH H3y- 'leHa B HeAocTaToliHo:lit CTeneBH.

Ew;a OIDRZYlWOLSIKA"'BIlENKOW A

mCROFAUNISTIC BOUNDARY BETWEEN THE EOiCENE AND OLIGOCENE IN TBK:UJAWY AREA

Summary

IJ1he present paper deals wLth themicropaJoaeontological stratigraphy of t·ne older Tertiary enooun·tered by the bo:re hole Augwtynowo 1 situated in the Kujawy area (Polish Lowlanid). On the !basis of an a'bll!Illdant furamiItid'er lfauna· revealing a predom:ilnance of Upper !Eocene species ^BUch as RxitaZia litroothamnica litkothwm- nica fU hI.}, Rotalia Hthotha'mn:ioo pinarensisl~C us h.et Berm.}; ASteTige'l'ina hi- mammcta G ii m b., and AsteTigeTina cycJ.orps Do r re en, an.d· on sulbortdina:tely o~curr·ing Oligocene species, ·the deposits foUll!d in this bore hole at a depth from 1213 to 2ff1 metres ha'Vebeen deteI'mined as tranBitioruu between the Upper Eocene ^and Lower OH·gocene. The pr~entauthor oompared the I"eS'll'l:tN' of her examilnatioDs with thOBe dbtained by other authorsinvesti'gating themicl'ofa.una from the ,Lzbica IKujaws-ka .area, and elStabl¥>h-ed s-tratigra:phi-c8Jl value ^of· Bome ,species of fioraminirfers occuxiI'ing in the bore hole dils·cuss·ed, and compalred it wi,th the observ'ations of roreign authors {Table I}. The di-agram attached to the text illu- Btrates the ver1liican extent iCXf

more

liJrnlpiOr'bant :Il<maanJi!nifer s,pec:lle;s round ID the.

bore hole stuidied (Table 2). Summing up heir .observationIS' the author PllY5 atten- tiOill to a necelssity o:f oontinuati,on of mi,cropalaeontologicaJ stl.lidi-es on the Te.rtiary of the Ire'gion in stl.lidy, mainly due to a low reoonnais'an'ce degree of the st·ratigr'a<phy of the older Tertiary ^i!n the PoUsh Lowland area.