1 SCENARIUSZ LEKCJI POKAZOWEJ
Opracowany w ramach projektu pt. „Utworzenie Szkoły Ćwiczeń w gminie Żnin”
Nr i obszar przedmiotowy
Część II- obszar nauczania MATEMATYKA
Nazwa przedmiotu Edukacja matematyczna Poziom nauczania Klasy I-III szkoły podstawowej Liczba godzin lekcyjnych 2 godziny
Klasa III b
Imię i nazwisko Autora/- ki/Autorów
Agata Jasińska
Nazwy szkoły: Szkoła Podstawowa nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Żninie
Temat lekcji: Matematyka nie musi być nudna – utrwalamy działania na liczbach.
I. Wstęp do scenariusza (wprowadzenie merytoryczne)
Poniżej omawiana lekcja ma na celu utrwalenie nabytych umiejętności w zakresie dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia liczb. Scenariusz bazuje na grach i zabawach edukacyjnych. Jest to bardzo lubiana przez dzieci forma pracy. Zajęcia stają się atrakcyjniejsze, a przy tym dzieci zmuszone są do wysiłku intelektualnego. Istotny jest także wymiar wychowawczy. Poprzez różnorodne formy pracy uczniowie uczą się reguł życia społecznego.
2 Przedstawione gry i zabawy matematyczne możemy wykorzystać zarówno w ramach lekcji powtórzeniowych / utrwalających, ale także
przy wprowadzaniu danych treści. Istotne jest rozwijanie u uczniów kompetencji kluczowych w tym myślenia matematycznego, umiejętności komunikowania się, umiejętności wyszukiwania i analizowania informacji czy umiejętności pracy zespołowej.
Rolą nauczyciela będzie:
- rozwijanie i rozbudzanie zainteresowania uczniów, - stworzenie przyjaznej atmosfery podczas zajęć, - kształtowanie postawy pracy w grupie i parach, - kształtowanie odpowiedzialności za swoją pracę, - rozbudzanie wewnętrznej motywacji do uczenia się,
- dowartościowanie uczniów, naprowadzanie na prawidłową drogę rozwiązania w przypadku popełnionego błędu.
Warunkiem realizacji zaplanowanej lekcji będzie:
- organizacja przestrzeni do sprawnej współpracy w parach / grupach, - przygotowanie potrzebnych pomocy, gier dydaktycznych,
- tablica interaktywna w sali.
II. Zagadnienie metodyczne stanowiące podstawę przygotowania lekcji / cele dla praktykanta/młodego nauczyciela w zakresie rozwijania kompetencji metodycznych
- Doskonalenie umiejętności doboru środków dydaktycznych do realizacji założonych celów.
- Wykorzystanie elementów oceniania kształtującego podczas zajęć.
3 - Ewaluacja lekcji, informacja zwrotna dla nauczyciela.
- Wykorzystanie różnych zasobów i narzędzi dydaktycznych (tablica interaktywna, gry dydaktyczne).
- Indywidualizacja pracy z uczniem.
- Właściwe zarzadzanie czasem pozwalające na zrealizowanie wszystkich zaplanowanych czynności.
- Rozwijanie kompetencji kluczowych (w tym matematycznych, społecznych, umiejętności uczenia się).
- Umiejętność motywowania uczniów do aktywnej pracy na lekcji.
III. Dział programowy z podstawy programowej/zagadnienia programowe W zakresie poznawczego obszaru rozwoju uczeń osiąga:
- potrzebę i umiejętność samodzielnego, refleksyjnego, logicznego, krytycznego i twórczego myślenia;
- umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie, pozwalającą na samodzielną aktywność, komunikację i efektywną naukę;
- umiejętność rozumienia podstawowych pojęć i działań matematycznych, samodzielne korzystanie z nich w różnych sytuacjach życiowych, wstępnej matematyzacji wraz z opisem tych czynności: słowami, obrazem, symbolem;
- umiejętność stawiania pytań, dostrzegania problemów, zbierania informacji potrzebnych do ich rozwiązania, planowania i organizacji działania, a także rozwiązywania problemów;
- umiejętność czytania prostych tekstów matematycznych, np. zadań tekstowych, łamigłówek i zagadek, symboli.
4 W zakresie społecznego obszaru rozwoju uczeń osiąga:
- umiejętność tworzenia relacji, współdziałania, współpracy oraz samodzielnej organizacji pracy w małych grupach, w tym organizacji pracy przy wykorzystaniu technologii;
- umiejętność obdarzania szacunkiem koleżanek, kolegów i osoby dorosłe, w tym starsze oraz okazywania go za pomocą prostych form wyrazu oraz stosownego zachowania.
IV. Treści nauczania/uczenia się
Osiągnięcia w zakresie rozumienia liczb i ich własności. Uczeń:
- wyjaśnia znaczenie cyfr w zapisie liczby; wskazuje jedności, dziesiątki, setki itd.
Osiągnięcia w zakresie posługiwania się liczbami. Uczeń:
- wyjaśnia istotę działań matematycznych – dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia oraz związki między nimi; korzysta intuicyjnie z własności działań;
- dodaje do podanej liczby w pamięci i od podanej liczby odejmuje w pamięci:
liczbę jednocyfrową, liczbę 10, liczbę 100 oraz wielokrotności 10 i 100 (w prostszych przykładach);
- mnoży i dzieli w pamięci w zakresie tabliczki mnożenia; mnoży w pamięci przez 10 liczby mniejsze od 20; stosuje własne strategie, wykonując obliczenia;
posługuje się znakiem równości i znakami czterech podstawowych działań;
- dodaje i odejmuje liczby dwucyfrowe, zapisując w razie potrzeby cząstkowe wyniki działań lub, wykonując działania w pamięci, od razu podaje wynik;
oblicza sumy i różnice większych liczb w prostych przykładach typu: 250 + 50,
5 180 – 30; mnoży liczby dwucyfrowe przez 2, zapisując, jeśli ma taką potrzebę, cząstkowe wyniki działań; przy obliczeniach stosuje własne strategie.
Osiągnięcia w zakresie czytania tekstów matematycznych. Uczeń:
- analizuje i rozwiązuje zadania tekstowe proste i wybrane złożone; dostrzega problem matematyczny oraz tworzy własną strategię jego rozwiązania, odpowiednią do warunków zadania; opisuje rozwiązanie za pomocą działań.
Osiągnięcia w zakresie społecznego obszaru rozwoju. Uczeń osiąga:
- umiejętność tworzenia relacji, współdziałania, współpracy oraz samodzielnej organizacji pracy w małych grupach, w tym organizacji pracy
przy wykorzystaniu technologii,
-umiejętność obdarzania szacunkiem koleżanek, kolegów i osoby dorosłe.
V. Cele ogólne lekcji (kierunki dążeń pedagogicznych w obszarze wiadomości, umiejętności, postaw)
Obszar wiadomości:
- utrwalenie czterech działań matematycznych (dodawania, odejmowania w zakresie 1000 oraz mnożenia i dzielenia w zakresie 100),
- utrwalenie pojęć suma, różnica, iloczyn i iloraz,
- poznanie różnych sposobów na wykonanie działania w pamięci.
Obszar umiejętności:
- dokonywanie obliczeń pamięciowych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie),
- stosowanie w praktyce poznanych metod liczenia, - rozwiązywanie zadań z treścią,
- wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w grach edukacyjnych, - posługiwanie się tablicą interaktywną,
- rozwijanie umiejętności logicznego i twórczego myślenia.
Obszar postaw:
- stosowanie zasad współpracy w parach, grupie,
6 - odpowiedzialność za pracę indywidualną i grupową,
- aktywna postawa na lekcji,
- umiejętność godzenia się z porażką.
VI. Cele ucznia sformułowane jako czynności / wymagania Uczeń:
- dokonuje obliczeń pamięciowych w zakresie tabliczki mnożenia i dzielenia (do 100) oraz w zakresie dodawania i odejmowania (do 1000),
- współpracuje w zespole,
- zna sposoby ułatwiające wykonywanie obliczeń w pamięci i stosuje je w zadaniach,
- potrafi rozwiązywać zadania z treścią,
- stosuje poznaną wiedzę i nabyte umiejętności w grach edukacyjnych, - korzysta z tablicy interaktywnej.
VII. Metody/techniki pracy z uczniami oraz wskazanie, jakie kompetencje kluczowe uczniowie kształtują/doskonalą podczas lekcji
Metody pracy:
- problemowe i aktywizujące, - gry dydaktyczne,
- ewaluacyjna.
Rozwijane kompetencje kluczowe:
- komunikacyjne (umiejętność porozumiewania się w mowie i piśmie w różnych sytuacjach komunikacyjnych),
- matematyczne (umiejętność rozwijania i wykorzystywania myślenia matematycznego w celu rozwiązywania problemów wynikających z codziennych sytuacji, solidna umiejętność liczenia),
7 - umiejętność uczenia się (organizowanie własnego procesu uczenia się,
w tym poprzez efektywne zarządzanie czasem i informacjami, zarówno indywidualnie, jak i w grupach),
- społeczne (rozumienie zasad postępowania i reguł zachowania ogólnie przyjętych w różnych społeczeństwach).
VIII. Środki dydaktyczne (wykorzystane przez uczniów oraz przez nauczyciela) - tablica interaktywna (aplikacja Milionerzy),
- karty do gry Memory,
- klamerki, miary krawieckie, sześcienne kostki do gry, - gry Schubitrix,
- karta ewaluacji lekcji.
IX. Przebieg lekcji Faza wstępna
1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie obecności.
2. Podanie i zapisanie tematu lekcji.
3. Podanie celu lekcji : Na dzisiejszej lekcji będziemy ćwiczyć dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie liczb.
4. Wprowadzenie do lekcji (przypomnienie wcześniejszej wiedzy).
5. Przypomnienie zasad współpracy w parach i grupach.
Faza właściwa 1. Gra Kto pierwszy?
Uczniowie przy tej grze współpracują w parach (jeśli w klasie mamy nieparzystą liczbę uczniów, wyjątkowo pracują w trójkę). Na każdą ławkę kładziemy jedną miarę krawiecką, 4 tradycyjne kostki do gry (po dwie dla każdego ucznia) oraz dwie klamerki w różnych kolorach.
8 Uczniowie rzucają dwoma kostkami do gry, sumują wyrzuconą liczbę oczek, a następnie zaznaczają klamerką uzyskany wynik na miarce. Naprzemiennie powtarzają tę czynność, przesuwając klamerki o tyle, ile wynosi suma oczek z kostek. Wygrywa ten uczeń, który pierwszy przekroczy liczbę 120.
Wskazówka:
Tę samą grę można wykorzystać w celu
utrwalenia odejmowania liczb. Uczniowie wtedy zaczynają grę od liczby 150 i od niej kolejno odejmują sumy wyrzuconych oczek. Wygrywa ten uczeń, który np. jako pierwszy osiągnie wynik poniżej 10.
Dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się można przyjąć formę gry z rzucaniem po jednej kostce, natomiast dla uczniów zdolnych mogą być to trzy kostki.
2. Gra Matematyczne memorki
Uczniowie pozostając w parach otrzymują od nauczyciela zestaw 24 kart z zapisanymi liczbami oraz działaniami. Karty zostają odwrócone i rozłożone losowo na stole. Uczniowie naprzemiennie odwracają po dwie dowolne karty, próbując odnaleźć parę (działanie i jego wynik). Gdy uczniowi się to uda, zabiera elementy ze stołu. Jeśli nie – puzzle z powrotem odwraca i pozostawia na stole. Wygrywa ten gracz, który zbierze najwięcej par.
Gra może zostać wykorzystana przy utrwalaniu dowolnego rodzaju działania.
W tym przypadku na puzzlach rozmieszczone były elementy z zakresu tabliczki mnożenia i dzielenia do 100.
3. Gra Mali milionerzy
Poniższa gra ma na celu utrwalenie dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia, ale także rozwiązywania prostych zadań z treścią oraz pojęć matematycznych typu suma, różnica, iloczyn i iloraz.
9 Na tablicy interaktywnej
nauczyciel uruchamia przygotowaną wcześniej apikację. Gra odbędzie się w dwóch rundach. Pierwsza runda to działania na liczbach, druga to pojęcia i zadania z
treścią. Każda runda składa się z 6 pytań zamkniętych (4 odpowiedzi w tym jedna poprawna). Aby przejść do kolejnego pytania należy zaznaczyć
prawidłowy wynik (w przeciwnym razie zaczynamy od początku). Gry zostały przygotowane
z wykorzystaniem portalu https://learningapps.org/.
Pytania w grze są o zróżnicowanym stopniu trudności. Znając możliwości naszych uczniów, do
początkowych pytań możemy wybrać osoby z trudnościami w uczeniu się, natomiast uczniów uzdolnionych do pytań trudniejszych.
Za poprawne odpowiedzi nagradzamy uczniów plusami. Przy tym zadaniu możemy również losować uczniów
podchodzących do tablicy. Warto użyć do tego wirtualnego koła fortuny. Przy pomocy strony internetowej
https://www.classtools.net/random- name-picker/ można wcześniej
przygotować koło z wpisanymi imionami uczniów z naszej klasy. Uatrakcyjnia to dodatkowo przebieg pracy.
10 4. Matematyczne układanki Schubitrix
Uczniowie zostają podzieleni na grupy (maksymalnie 4 – osobowe). Każdy zespół otrzymuje dwa zestawy gry Schubitrix. Jeden zestaw zawiera puzzle z działaniami na dodawanie i odejmowanie w zakresie 100, natomiast drugi na mnożenie i dzielenie w zakresie 100. W grze SCHUBITRIX obowiązują reguły podobne do gry w domino. Elementy
układanki są jednak trójkątne – na każdym z boków zapisane są zadania lub odpowiedzi. Zadaniem dzieci jest takie ułożenie trójkątów, aby dopasować odpowiedzi do zadań i to w taki sposób, aby wszystkie
stykające się elementy pasowały do siebie wzdłuż każdego boku. Powstała figura umożliwia szybką samokontrolę poprawności wykonania wszystkich zadań.
Faza końcowa
Nauczyciel weryfikuje osiągnięcie celów lekcji poprzez obserwację pracy uczniów zarówno tej indywidualnej, jak i grupowej. Sprawdza na bieżąco wyniki, słucha opinii uczniów. Nagradza pracę uczniów plusami. Na koniec zajęć zadaje kilka pytań kontrolnych,
podsumowujących wiadomości. Uczniowie wypełniają kartę ewaluacyjną (załącznik nr 2). Za pomocą zamalowania światła sygnalizatora oceniają, jak wg nich opanowali wiadomości z lekcji oraz czy podobał im się przebieg zajęć. Na koniec lekcji nauczyciel rozdaje uczniom zadanie domowe – matematyczne domino (karty pracy – załącznik nr 3). W zadaniu domowym stosujemy
indywidualizację (możemy przygotować inne karty dla uczniów
11 zdolnych oraz dla uczniów z trudnościami w uczeniu się). Ułożone
domino uczeń ma wkleić do zeszytu.
X. Literatura (w tym źródła elektroniczne):
- Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej - Program nauczania do serii „Nowi Tropiciele” wyd. WSiP
- http://www.bc.ore.edu.pl/Content/1000/MAT_1_2.pdf
- https://indywidualni.pl/edustrefa/pomysly-na-lekcje-8-gier-z-tabliczka- mnozenia
- https://learningapps.org/
- https://www.classtools.net/random-name-picker/
XI. Załączniki do scenariusza
1. Załącznik nr 1: puzzle do gry Memory 2. Załącznik nr 2: karta ewaluacji lekcji
3. Załącznik nr 3: karty pracy (zadanie domowe)
…...
podpis Autora/-ki / Autorów
12 Załącznik nr 1
𝟖 ∙ 𝟒 40 9 36
𝟕𝟐 ∶ 𝟖 32 𝟗 ∙ 𝟓 45 : 9
49 𝟖 ∙ 𝟖 𝟕 ∙ 𝟕 42
45 𝟓𝟔: 𝟖 5 42 :7
𝟔 ∙ 𝟕 𝟏𝟎 ∙ 𝟏𝟎 7 100
𝟓 ∙ 𝟖 6 𝟒 ∙ 𝟗 64
13 Załącznik nr 2
OCEŃ SWOJĄ PRACĘ NA LEKCJI
Jeśli uważasz, że dobrze sobie z czymś radzisz lub ten element lekcji podobał Ci się, zamaluj dolne światło sygnalizatora na zielono. Jeśli uważasz, że popełniasz małe błędy, zamaluj środkowe światło na żółto. Jeśli natomiast musisz nad czymś popracować lub coś Ci się nie podobało – zamaluj górne światło na czerwono.
Umiem dodawać liczby Umiem odejmować liczby Umiem mnożyć liczby
Umiem dzielić liczby Atmosfera na lekcji Moja praca na lekcji
14 Załącznik nr 3
START 38+26 64 560 - 250 310 81:9
9 𝟔 ∙ 𝟔 36 75 - 52 23 𝟏𝟑 ∙ 𝟑
39 63:9 7 125+46 171 META
Wersja dla ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się:
START 38+21 59 560 - 250 310 81:9
9 𝟔 ∙ 𝟔 36 75 - 25 50 𝟕 ∙ 𝟑
21 63:9 7 68-43 25 META
Wersja dla ucznia zdolnego:
START 138+226 364 530 - 250 280 75:5
15 𝟏𝟔 ∙ 𝟔 96 175 - 58 117 𝟏𝟑 ∙ 𝟕
91 98-79 19 𝟏𝟓𝟖𝟖 ∙ 𝟎 0 META
