Podzamcze - Sanktuarium Matki Bożej Skałkowej
Dostałeś bezpłatny przewodnik z 7 atrakcjami. Chcesz więcej?
Aby zobaczyć mapę miejsc zawartych w mini przewodniku kliknij lub skopiuj do przeglądarki poniższy link:
http://www.polskaniezwykla.pl/miniprzewodnik/map.aspx?lat=50.4570463735485&lng=19.5552027225494&pl=21
Podzamcze
Sanktuarium Matki Bożej Skałkowej
Kult Matki Bożej Skałkowej rozpoczął się w tym miejscu już w 1818 r. Wedle legendy 14 października 1818 r. jednemu z mieszkańców Podzamcza ukazał się na skałce wizerunek Matki Bożej. Wtedy to na skale umieszczono obraz Najświętszej Maryi Dziewicy przy którym mieszkańcy codziennie wchodząc po drabinie zapalali światło. W miejscu tym było kiedyś źródełko, do którego przychodzili obmywać się chorzy ludzie, gdyż miało ono leczniczą moc.
W latach pięćdziesiątych mieszkańcy Podzamcza zbudowali na skałce niedużą kaplicę ze skalniaków i z lekkiej stalowej konstrukcji. W marcu 2000 r. została ona rozebrana, by na jej miejsce postawić większą i piękniejszą kaplicę z zakrystią. Nowa kaplica wraz z figurą Matki Bożej została uroczyście poświęcona 12 czerwca 2000 r. (ania777) 50°27'25"N 19°33'19"E | na mapie:A
Podzamcze
Fortyfikacje poniemieckie
Suchy Połeć (Suchy Palec) - skała o imponującej sylwetce - znajduje się zaledwie 700 metrów od ruin zamku w Ogrodzieńcu, jest jednak dość słabo znana. Na tych, którzy zdecydują się zawędrować w rejon skały, czeka tu wielka atrakcja - bunkry, które są pamiątką po wydarzeniach II wojny światowej. Niemieckie bunkry oglądać można do dnia dzisiejszego na wschodnich stokach Suchego Połcia.
Podczas II wojny światowej zadaniem tych obiektów była kontrola nad jedną z ważniejszych dróg prowadzących w stronę Górnego Śląska. 18 stycznia 1945 roku na tej właśnie drodze wykrwawiły się nacierające oddziały Armii Czerwonej. Dla Niemców tereny Podzamcza, ze względu na ukształtowanie terenu, były ważnym miejscem i miały stać się jednym z węzłów oporu tzw. linii "Ostwall", mającej na celu zatrzymanie frontu wojennego.
Fortyfikacje niemieckie miały formę kilku linii okopów z gniazdami ogniowymi i rowami łącznikowymi, które były powiązane z żelbetowymi schronami bojowymi oraz składami amunicji. Całość umocnień dodatkowo była zabezpieczona naturalnym, obronnym ukształtowaniem terenu, charakteryzującym się skalnymi ostańcami oraz stromymi, wapiennymi stokami. Północne stoki wzgórza są strome i trudno dostępne, a po wschodniej stronie wznosi się potężny masyw skalnego ostańca. Łagodniejsze stoki południowe, zbiegające w kierunku szosy, zostały wykorzystane w celu umieszczenia tam żelbetowych schronów bojowych, które posiadały szerokie pole obserwacji, zezwalały również na ostrzał drogi. Obecnie pod Suchym Połciem oglądać można dwa zachowane bunkry.
50°27'35"N 19°33'18"E | na mapie:B
Podzamcze
Zamek Ogrodzieniec zwany "Wilczą Szczęką"
Jest najpiękniejszym i największym zamkiem Jury
Krakowsko-Częstochowskiej. Zabytkowe ruiny są jednym ze świetniejszych pomników wielkiej przeszłości
Rzeczypospolitej.
Gród wykorzystujący naturalne walory obronne formacji skalnej istniał tutaj już co najmniej w XIII w., bowiem w 1241 r. został zdobyty przez Tatarów. W drugiej połowie XIV w. stanął na jego miejscu murowany zamek. W następnych latach był sukcesywnie powiększany.
Najbardziej przysłużył się Ogrodzieńcowi Seweryn Boner - człowiek niezwykle bogaty i wpływowy: królewski bankier, burgrabia krakowski, kasztelan biecki i sądecki, starosta ojcowski, czchowski i rabsztyński, żupnik krakowski.
Budowla stała się wówczas także wspaniałą renesansową rezydencją finansisty, w którego kieszeni często "siedzieli"
król polski i cesarz niemiecki. Ogrodzieniec pod względem
okazałości i przepychu bywał porównywany z królewskim Wawelem. Dzieło ojca kontynuował Stanisław Boner, a w połowie XVII w. prace na zamku prowadził także Andrzej Firlej, kasztelan lubelski. Ostatnim, który wpłynął na kształt warowni był kasztelan krakowski Stanisław Warszycki - człowiek tak bogaty, że nawet posądzany o konszachty z diabłem. Ponoć do dziś strzeże wielkiego skarbu ukrytego w podziemiach, pojawiając się w księżycowe noce pod postacią złego ducha - czarnego psa ciągnącego 3-metrowy łańcuch.
Dostojne ruiny można zwiedzać przez cały rok (w godz.
9.00-20.00 latem, do 15.00 zimą). W trakcie spaceru warto zobaczyć muzeum zamkowe i salę tortur w Katowni Warszyckiego. Warto także wstąpić do Karczmy Rycerskiej.
Dla osób żądnych mocnych wrażeń są organizowane
"Wieczory z duchami", czyli nocne zwiedzanie zamku zamieszkanego przez duchy i upiory.
Od lat odbywają się tutaj Międzynarodowe Festiwale Studenckich Zespołów Folklorystycznych. Pod koniec maja Ogrodzieniec gości uczestników Najazdu Barbarzyńców, festiwalu prezentującego kultury wczesnośredniowiecznych Słowian i Wikingów. Na przełomie lipca i sierpnia toczą boje uczestnicy Turniejów Rycerskich, a w pierwszej połowie września odbywa się impreza o nazwie Szwedzi na Zamku. W niedziele i święta w okresie letnim zwiedzanie uatrakcyjniają pokazy walk rycerzy.
Z całą pewności ruiny ogrodzienieckiego zamku stanowią obecnie jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych na szlaku Orlich Gniazd.
www.zamek-ogrodzieniec.pl
50°27'11"N 19°33'07"E | na mapie:C
Podzamcze
Miniaturowy Szlak Orlich Gniazd
W Podzamczu, przy ul. Zamkowej utworzono w czerwcu park miniatur przedstawiający zamki znajdujące się na Szlaku Orlich Gniazd. Cały szlak odtworzono w skali 1:25, a makiety zamków zbudowano zgodnie z prawdą historyczną.
Można tu zobaczyć jak dawniej wyglądały tutejsze warownie (m.in. Wawel, zamek w Boblicach czy Rabsztynie), ale także poznać m.in. maszyny oblężnicze, bramę prowadzącą do grodu czy też zrobić sobie zdjęcie w… dybach. Szczególnie ciekawe jest porównanie modelu zamku w Ogrodzieńcu z ruinami, które jednocześnie widać w tle.
Park czynny jest: od poniedziałku do piątku w godz. 9.00- 18.00, w soboty i niedziele w godz. 9.00-20.00.
Ceny biletów wstępu: normalny - 10 zł, dla dzieci od 6 do 12 lat - 8 zł (młodsze dzieci wstęp wolny), grupowy - 8 zł
50°27'12"N 19°33'03"E | na mapie:D
Podzamcze
Park linowy
Tuż obok zamku w Ogrodzieńcu, po lewej stronie, urządzono park linowy. Całość - o łącznej długości 400 m - składa się z 27 przeszkód rozpiętych na linach między drzewami (dodatkowo w weekendy udostępniana jest długa tyrolka). Czas przejścia wszystkich przeszkód wynosi ponad godzinę a trasa jest średnio trudna. Na teren parku wpuszczane są także dzieci: samodzielnie, jeśli mają powyżej 140 cm wzrostu oraz pod opieką osoby dorosłej, jeśli są niższe.
Cena wstępu wynosi 25 zł dla wszystkich. Warto zabrać ze sobą rękawice typu fakirki, które pomogą uchronić dłonie przed otarciami (rękawiczek nie można tu kupić lub wypożyczyć).
50°27'07"N 19°33'06"E | na mapie:E
Podzamcze
Kaplica w Podzamczu / XIX w. /
W tzw. wieży bramnej zamku Ogrodzieniec znajdowała się kaplica zamkowa. Kaplica ta uległa zniszczeniu podczas rozbiórki zamku w XIX w. Pozyskany wówczas materiał wykorzystywano do budowy budynków. W tym czasie przystąpiono również do wznoszenia kapliczki w centrum miejscowości. Wykorzystano przy tym takie elementy architektoniczne z rozbieranego zamku jak: piaskowy portal z komnaty, ślimacznice z wapienia i gzyms nad wejściem oraz - wewnątrz - kamienny zwornik z kaplicy zamkowej.
W kapliczce znajduje się żeliwna kula działowa, która według miejscowej tradycji związana jest z najazdem szwedzkim.
50°27'14"N 19°32'50"E | na mapie:F
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Podzamcze
Gród na Górze Birów
Prace archeologiczne przeprowadzone na Górze Birów (460 m n.p.m.) udowodniły, że w tym miejscu istniał gród królewski, który jest szczególną atrakcją turystyczną, gdyż starszy jest nawet od pobliskiego zamku Bonerów. Obecnie w tym ciekawym miejscu zrekonstruowano dawną osadę w formie średniowiecznego grodu z początków państwa polskiego (X-XIII w). Warto zobaczyć również
odbudowane: wieżę bramną wraz z palisadą, chatę mieszkalną, wieżę strażniczą i obserwacyjną.
50°27'46"N 19°32'58"E | na mapie:G
Podzamcze
Jaskinie w Górze Birów
Jaskinie w Górze Birów są rewelacyjnym przykładem zjawisk krasowych, występujących na Jurze Krakowsko- Częstochowskiej.
50°27'22"N 19°32'39"E | na mapie:H
Ogrodzieniec
Późnobarokowy kościół
Przemienienia Pańskiego (1787)
Późnobarokowy kościół Przemienienia Pańskiego (1787).
50°27'10"N 19°31'37"E | na mapie:I
Ogrodzieniec
Figura Matki Bożej Niepokalanie Poczętej (1806)
Na cokole widnieje data 1806 roku. Figura Matki Bożej znajduje się na placu przed kościołem Przemienienia Pańskiego, przy ul. Kościuszki 33 (droga nr 790).
50°27'09"N 19°31'35"E | na mapie:J
Ogrodzieniec
Pomnik Jana Pawła II (2006)
Na pomniku widnieje data 06.08. 2006 roku i znajduje się on przy placu kościoła pw. Przemienienia Pańskiego, przy ul. Kościuszki 33 (droga nr 790).
50°27'09"N 19°31'35"E | na mapie:K
Zawiercie
Bzów Skała Rzędowa
Wędrując po środkowej części Jury i będąc w okolicach Kromołowa lub Podzamcza, zejdźmy z wybranego szlaku i udajmy się do Bzowa. Idąc następnie polną drogą (ul.
Zwierzyniecka) około 1 km na północny wschód, dojdziemy do samotnego ostańca wapiennego, majestatycznie wypiętrzonego pośród rozległych pól. Już z daleka widać jego białe ściany osiągające ponad 30 m wysokości. Jest to Skała Rzędowa, będąca zwartym blokiem skał wapiennych, wysoka na 454 m n.p.m.
Cały masyw pocięty jest licznymi szczelinami a na ścianach widać wiele form krasowych, w których wyrosły kępy cieniolubnych paproci. Nie ma tutaj roślin chronionych, ale rośnie paprotka zwyczajna, dziewięćsił pospolity i liczne pierwiosnki. Na szczyt można wejść bez trudu od północnej strony. Znaczne wyniesienie skały ponad otaczający teren sprawia, że wierzchołek jest doskonałym punktem widokowym.
Możemy zobaczyć jak przenikają się różne typy krajobrazów:
naturalny (bukowe lasy smoleńsko-niegowonickie), historyczny (ruiny zamku w Podzamczu)
i współczesny - przemysłowy (huta żelaza, cementownia i hałda pod Ogrodzieńcem).
Na szczycie należy poruszać się ostrożnie, szczególnie gdy skały są pokryte warstewką wilgoci.
50°28'38"N 19°31'48"E | na mapie:L
Zawiercie
Dworek szlachecki
Dworek w Bzowie (obecnie dzielnica Zawiercia) został wzniesiony w I połowie XIX w., chociaż na jednej z belek znajduje się data - 1738 r. co sugerować może, że jest on nieco starszy. Budynek jest murowany parterowy, dwutraktowy z sienią na przestrzał. Najbardziej
charakterystycznym elementem zawierciańskiego dworku jest sześć kolumn na których wsparta jest elewacja od strony północnej. XIX-wieczny dwór jest wpisany do rejestru zabytków, o czym informuje tablica umieszczona na jednej ze ścian. Niestety nie jest on obecnie przez nikogo użytkowany, a właściciel stara się go sprzedać.
50°28'18"N 19°30'52"E | na mapie:M
Giebło
Kościół św. Jakuba Apostoła (ok.
poł. XII w.)
Kościół św. Jakuba Apostoła pierwotnie był świątynią romańską. Zbudowano go w poł. XII w. z ciosów
kamiennych. W 1911 r. został podwyższony i rozbudowany (zachodnia część nawy i wieża).
50°28'53"N 19°36'05"E | na mapie:N
Giebło
Dworek szlachecki (XIX/XX w.)
Ten uroczy murowany budynek z dwuspadowym dachem znajduje się w centrum Giebła nad brzegiem stawu, wśród przepięknych drzew stanowiących uroczy kompleks parkowy. Jest on jedynym zachowanym do dzisiaj tego typu obiektem na terenie gminy Ogrodzieniec. Do II wojny światowej jego dzierżawcami była rodzina Niedzielskich.
Dzięki staraniom władz gminy został pięknie odnowiony. W chwili obecnej pełni funkcje publiczne. Mieści się tu między innymi: Wiejski Ośrodek Zdrowia, biblioteka i Centrum Kształcenia na Odległość.
50°28'50"N 19°36'15"E | na mapie:O
Ryczów
Mogiła pomordowanych przez hitlerowców w dniu 21 II 1944
W zbiorowej mogile spoczywa 12 ofiar pacyfikacji Ryczowa, której to dopuścili się Niemcy 21 lutego 1944 roku. Trzy inne ofiary tej zbrodni pochowane są na cmentarzu w Pilicy. Mogiła znajduje się przy ul. Armii Krajowej i prowadzą do niej znaki.
50°25'29"N 19°35'30"E | na mapie:P
Sprawdz na sklep.polskaniezwykla.pl
Ryczów
Strażnica jurajska
Przemierzając szlaki turystyczne Jury Krakowsko - Częstochowskiej warto zwrócić uwagę na miejsca mniej znane i nie odwiedzane przez większą liczbę turystów.
Jednym z nich jest z pewnością strażnica w Ryczowie powstała, tak jak większość obiektów obronnych na Jurze, w II połowie XIV w.
W owym czasie przez Wyżynę Krakowsko - Częstochowską przebiegała granica pomiędzy Królestwem Polskim a Królestwem Czeskim, a ryczowska strażnica była jednym z elementów systemu obronnego mającego chronić nasz kraj przed najazdami wrogów z zachodu. Ostaniec skalny na którym wybudowano strażnicę posiadał szereg walorów obronnych. Przede wszystkim, aby się w ogóle dostać do wewnątrz wieży mieszkalnej trzeba było użyć drabiny lub systemu lin. Po drugie budowlę otoczono dodatkowo wałem drewniano - ziemnym wysokim na 1,5 m (widocznym z resztą do dziś) oraz "suchą" fosą o
szerokości ok. 7-10 m. U podnóża 16-metrowego ostańca z wieżą mieszkalną znajdowało się podzamcze z
zabudowaniami gospodarczymi. Można się było tutaj dostać jedynie przez most zwodzony nad "suchą" fosą.
W strażnicy stacjonowała stale niewielka drużyna rycerzy.
W czasach swojej świetności, poza wspomnianymi wcześniej funkcjami obronnymi, strażnica była elementem systemu obserwacyjnego i ostrzegawczego dla zamków w Podzamczu i Smoleniu. Kres strażnicy w Ryczowie przyszedł stosunkowo wcześnie, bo już w połowie wieku XV. Wtedy obiekt ten został opuszczony ze względu na utratę znaczenia militarnego i brak możliwości rozbudowy.
Nie bez znaczenia był również fakt, iż wieża obronna była budynkiem mało reprezentacyjnym.
Dziś po strażnicy pozostał niewielki fragment muru na szczycie skały. Warto wspomnieć, że jeszcze na początku XX w. zachowały się znacznie większe jego fragmenty, jednak wraz z częścią skały runęły w dół i zapewne posłużyły do budowy pobliskich gospodarstw.
50°25'39"N 19°36'06"E | na mapie:Q
Zawiercie
Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, w Kromołowie
Dzisiejsza dzielnica Zawiercia - Kromołów - podobnie samo Zawiercie nie była bezpośrednią areną walk w latach 1914- 18, podczas ówczesnej „wojny
wszechświatowej”, jak nazywano I wojnę światową.
Jednak zmagania nienawidzących się armii toczyły się na linii Włodowice-Kalinówka-Mokrus-Gulzów-Pilica i tę linię w literaturze nazywa się „bitwą krakowsko-
częstochowską”. Odbyła się w dniach 14-27.11.1914 roku jakieś 10 km za Kromołowem. Nie znaczy to, że walk w tych okolicach nie toczono w ogóle podczas ww. wojny.
Cmentarz wojenny w Kromołowie graniczy bezpośrednio z miejscowym cmentarzem żydowskim. Z zachowanych, skąpych informacji wynika, że funkcjonował w Kromołowie lazaret wojskowy, a cmentarz i kwatera żołnierska miały charakter przyszpitalny. Niestety, jak dotąd nie udało się potwierdzić tych przypuszczań.
Centralnym punktem cmentarza jest „schodkowy
pomnik”, na szczycie którego stoi katafalk, a na nim umieszczono trumnę okrytą kirem. Poniżej wyryta inskrypcja głosi, że pomnik ten został odsłonięty dnia 07.09.1926 roku, ku czci żołnierzy wojny wszechświatowej 1914-1918 poległych w bitwach toczonych w okolicach Kromołowa, przypuszczalnie na wspomnianej na początku
„linii frontu”. Na terenie cmentarza nie znajdziemy „jasno” oznaczonych kwater żołnierskich, lecz są to po nich pozostałości. Takimi
„śladami” są „grobowe kopce” ( ktoś nazwał je „polami grobowymi” ), na których w końcowej części cmentarza widać jeszcze dwa ostatnie krzyże: jeden posiada zadaszenie, drugi jest bez niego. Przypuszczam, że jest to kwatera żołnierzy rosyjskich.
Według zachowanej dokumentacji na cmentarzu kromołowskim pochowanych jest 175 żołnierzy: 91 Austriaków i 84 Rosjan. Niestety, brak jest jakichkolwiek informacji personalnych. Na teren cmentarza można wejść przez furtkę. Sam teren cmentarza przypomina
„trawiastą łąkę”, albo przybiera już postać
„polskiej łąki”, na której rośnie m.in. co najmniej dwa gatunki koniczyny..., chociaż nie
zauważyłem, by trawa była na tyle wysoka, aby nie można było na teren żołnierskiej kwatery wejść. Wynika z tego, iż raz po raz cmentarz jest porządkowany...
50°29'11"N 19°29'28"E | na mapie:R
Zawiercie
Cmentarz żydowski (XVIII-XIX w.)
W Zawierciu znajdują się dwa cmentarze żydowskie.
Starszy z nich zlokalizowany jest w dzielnicy Kromołów, przy ul. Piaskowej 29. Macewy z tego kirkutu pochodzą z XVIII i XIX w. i jest ich tutaj prawie 1000. Najstarsze pochodzą oczywiście z XVIII w. Spotkać na nich można inskrypcje w języku hebrajskim, jidysz i polskim.
Spośród nagrobków wyróżnia się ohel rabina Izraela Lejb ben Jakuba. Wiele macew posiada ładną ornamentykę.
Ciekawostką jest ta, na odwrocie której zachował się odcisk amonitu – dowód na to, że pochodzi z miejscowych kamieniołomów wapienia. Cmentarz jest otoczony murem, zachował się także dom przedpogrzebowy.
50°29'14"N 19°29'29"E | na mapie:S
Zawiercie
Kościół parafialny św. Mikołaja (1 poł. XVI)
Kościół parafialny św. Mikołaja (1 poł. XVI, przekształcony 1867).
50°29'38"N 19°29'49"E | na mapie:T
Zawiercie
Jan Nepomucen i źródło Warty
Choć Kromołów ma rodowód sięgający XII w., dziś jest zaledwie dzielnicą powstałego „po tamtej stronie Warty” Zawiercia. Wiele jest tu ciekawostek do obejrzenia, więc pewnie nie każdy zatrzyma się obok ośmiobocznej, stojącej przy głównej drodze kaplicy.
Tymczasem ta zadbana budowla kryje w sobie tajemnicę.
Pod jej posadzką znajduje się bowiem główne źródło
trzeciej co do wielkości rzeki w Polsce.
Na przełomie XVI i XVII w. stała w tym miejscu drewniana kapliczka pilnowana przez św. Marka – orędownika w sprawach pogody, opiekuna zbóż i zasiewów. Kiedy w XVIII w. mocno zalazły kromołowianom za skórę ulewne deszcze i powodzie, postanowiono patrona zmienić. Św.
Marek ustąpił miejsca najodpowiedniejszemu z odpowiednich – św. Janowi Nepomucenowi.
W roku 1790, w wielkim pożarze Kromołowa spłonęła także kapliczka. Odbudowano ją – już murowaną - w 1803 r. Przetrwała do 1988 r., kiedy postanowiono
przeprowadzić jej generalny remont. Najwyższy był po temu czas, ponieważ poziom krzyżujących się w pobliżu ulic (Siewierskiej, Filaretów i Harcerskiej) podniósł się na tyle, że do jej środka dostawała się woda z jezdni.
Kapliczka została rozebrana i odtworzona na podniesionym o metr fundamencie. Głównym jej patronem pozostał Jan Nepomucen, ale w opiece nad niesfornym źródłem Warty pomagają mu - św. Jacek, obrońca ludzi zagrożonych utonięciem (jedyny święty z Polski, którego można oglądać wśród 140 rzeźb otaczających plac przed Bazyliką św.
Piotra w Rzymie) i św. Tekla – orędowniczka w czasie pożarów i zarazy.
Obraz św. Tekli znajduje się w ołtarzu głównym kapliczki.
Po prawej jego stronie stoi figura św. Jana, po lewej
– św. Jacka. Warto wspomnieć, że ten ostatni jest jednocześnie patronem Śląska. Niektórzy mówią o nim
„św. Jacek z pierogami”. Jak chce jedna z legend – sam je przyrządzał, a później karmił nimi ubogich.
Kaplica jest na co dzień zamknięta i patronów dojrzeć można jedynie przez dziurkę od klucza. Wypływający spod niej cienki strumyczek z krystalicznie czystą wodą ujęto w karby specjalnego korytka. Lodowata i bardzo smaczna, wydostaje się na zewnątrz w pobliżu remizy. Na stojącej tam tablicy informacyjnej można wyczytać, iż niepozorna w tym miejscu rzeka dwukrotnie (1912 i 1966) wezbrała do tego stopnia, że woda sięgała niemal do połowy stojących przy głównej ulicy domostw.
50°29'34"N 19°29'39"E | na mapie:U
Autorzy zdjęć (w kolejności): WWAT, hultaj47, fot. D.
Zaród, aniask_mama, aniask_mama, WWAT, WWAT, leszekel, glob, MICHHS, MICHHS, jorgt65, kamnet, fot.
tellmemore, szczyga7, MICHHS, kamnet, KeepTalking, KeepTalking, kamnet, bakhita
Przewodnik wygenerowany w serwisie
www.polskaniezwykla.pl. Wszystkie prawa zastrzeżone.
Żadna część ani całość Mini przewodnika nie może być reprodukowana ani przetwarzana w sposób elektroniczny, mechaniczny, fotograficzny i inny; nie może być użyta do innej publikacji oraz przechowywana w jakiejkolwiek bazie danych bez pisemnej zgody Administratora serwisu.
Copyright © 2007 Polska Niezwykła Wygenerowano:
poniedziałek 04 kwietnia 2022 21:58:12
