Informacje i opracowania statystyczne
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA
LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM
Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w III kwartale 2005 r.
Katowice, luty 2006 r.
3
kwartalnik
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW UMOWNYCH
Kreska (–) – zjawisko nie występuje
Zero (0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,5 (0,0) – zjawisko istniało w wielkości mniejszej od 0,05
„W tym” – oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy
Znak ∆ – oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązujących klasyfikacji Znak x – wypełnienie pozycji jest niemożliwe lub niecelowe
SKRÓTY
PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
mln – milion
tys. – tysiąc
zł – złoty
cd. – ciąg dalszy
pkt – punkt
dok. – dokończenie
tj. – to jest
np. – na przykład
tzn. – to znaczy
nr – numer
Przy publikowaniu danych US prosimy o podanie źródła
SPIS TREŚCI
Strona
WYJAŚNIENIA METODYCZNE ... 5
UWAGI ANALITYCZNE ... 9
Ludność aktywna i bierna zawodowo ... 9
Pracujący ... 10
Bezrobotni ... 12
Bierni zawodowo ... 17
Aktywność zawodowa członków gospodarstw domowych ... 18
Podsumowanie ... 19
SPIS TABLIC
Tablica Strona Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku 15 lat i więcej w III kwartale 2005 r. ... 1 9 Struktura pracujących według płci i poziomu wykształcenia (III kwartał 2004 r.,
III kwartał 2005 r.) ... 2 11 Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy według BAEL (III kwartał 2004 r.,
II, III kwartał 2005 r.) ... 3 13 Bezrobotni według poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r. ... 4 15 Bezrobotni poprzednio pracujący według przyczyn zaprzestania pracy
(III kwartał 2004 r., III kwartał 2005 r.) ... 5 16 Bierni zawodowo w wieku produkcyjnym według przyczyn nie poszukiwania pracy
w III kwartale 2005 r. ... 6 18 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej (I, II, III, IV kwartał 2003 r.,
I, II, III, IV kwartał 2004 r., I, II, III kwartał 2005 r.) ... 1 (7) 20 Wskaźniki aktywności zawodowej ludności (I, II, III, IV kwartał 2003 r.,
I, II, III, IV kwartał 2004 r., I, II, III kwartał 2005 r.) ... 2 (8) 21 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według miejsca zamieszkania
w III kwartale 2005 r. ... 3 (9) 22 Aktywność ekonomiczna ludności według wieku w III kwartale 2005 r. ... 4 (10) 23 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według poziomu wykształcenia
w III kwartale 2005 r. ... 5 (11) 25 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego
w III kwartale 2005 r. ... 6 (12) 26 Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według stopnia pokrewieństwa
z głową gospodarstwa domowego w III kwartale 2005 r. ... 7 (13) 27 Pracujący według statusu zatrudnienia i wieku w III kwartale 2005 r. ... 8 (14) 28 Pracujący według statusu zatrudnienia i poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r. ... 9 (15) 30 Pracujący według statusu zatrudnienia i sekcji w III kwartale 2005 r. ... 10 (16) 31 Pracujący według płci i wybranych sekcji w III kwartale 2005 r. ... 11 (17) 33 Pracujący według poziomu wykształcenia i wybranych sekcji w III kwartale 2005 r. ... 12 (18) 34 Pracujący według płci i zawodów w III kwartale 2005 r. ... 13 (19) 34 Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracy według statusu zatrudnienia w głównym
miejscu pracy, wieku i poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r. ... 14 (20) 35 Pracujący poszukujący innej pracy według przyczyn poszukiwania pracy, wieku,
poziomu wykształcenia i wybranych sekcji w III kwartale 2005 r. ... 15 (21) 35 Bezrobotni według miejsca zamieszkania i przyczyn zaprzestania pracy
w III kwartale 2005 r. ... 16 (22) 36 Bezrobotni według miejsca zamieszkania i kategorii bezrobotnych w III kwartale 2005 r. .. 17 (23) 36 Bezrobotni według miejsca zamieszkania i okresu poszukiwania pracy
w III kwartale 2005 r. ... 18 (24) 37 Bezrobotni według miejsca zamieszkania, płci i rodzaju poszukiwanej pracy
w III kwartale 2005 r. ... 19 (25) 37
SPIS TABLIC (dok.)
Tablica Strona Bezrobotni według metod poszukiwania pracy i kategorii bezrobotnych
w III kwartale 2005 r. ... 20 (26) 38 Bezrobotni według kategorii, wieku i miejsca zamieszkania w III kwartale 2005 r. ... 21 (27) 39 Bezrobotni według kategorii i poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r. ... 22 (28) 40 Bezrobotni uprzednio pracujący według kategorii i wybranych sekcji ostatniego miejsca
pracy w III kwartale 2005 r. ... 23 (29) 40 Bezrobotni uprzednio pracujący według płci, miejsca zamieszkania i sekcji ostatniego
miejsca pracy w III kwartale 2005 r. ... 24 (30) 41 Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu poszukiwania pracy i stażu w ostatnim
miejscu pracy w III kwartale 2005 r. ... 25 (31) 42 Bezrobotni uprzednio pracujący według statusu zatrudnienia i sekcji ostatniego miejsca
pracy w III kwartale 2005 r. ... 26 (32) 42 Bezrobotni według poziomu wykształcenia i wieku w III kwartale 2005 r. ... 27 (33) 43 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i wieku w III kwartale 2005 r. ... 28 (34) 44 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i poziomu wykształcenia
w III kwartale 2005 r. ... 29 (35) 46 Bierni zawodowo uprzednio pracujący według przyczyn bierności i przyczyn
zaprzestania pracy w III kwartale 2005 r. ... 30 (36) 47 Struktura gospodarstw domowych według aktywności zawodowej członków
gospodarstw w III kwartale 2005 r. ... 31 (37) 48 Struktura gospodarstw domowych według liczby osób pracujących i bezrobotnych
w III kwartale 2005 r. ... 32 (38) 49
SPIS WYKRESÓW
Strona Współczynnik aktywności zawodowej według grup wieku (III kwartał 2004 r., III kwartał 2005 r.) ... 10 Dynamika liczby pracujących w III kwartale 2005 r. ... 10 Wskaźnik zatrudnienia według grup wieku (III kwartał 2004 r., III kwartał 2005 r.) ... 11 Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących według wybranych rodzajów działalności
miejsca pracy w III kwartale 2005 r. ... 12 Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących w danej grupie zawodowej w III kwartale 2005 r. ... 12 Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania i płci (II kwartał 2005 r., III kwartał 2005 r.) ... 13 Stopa bezrobocia według BAEL (I, II, III, IV kwartał 2003 r., I, II, III, IV kwartał 2004 r.
I, II, III kwartał 2005 r.) ... 14 Struktura bezrobotnych oraz stopa bezrobocia według grup wieku (III kwartał 2004 r.,
III kwartał 2005 r.) ... 14 Struktura bezrobotnych według okresu poszukiwania pracy, płci i miejsca zamieszkania
w III kwartale 2005 r. ... 15 Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu poszukiwania pracy i płci w III kwartale 2005 r. ... 16 Dynamika biernych zawodowo w III kwartale 2005 r. ... 17 Współczynnik obciążenia ekonomicznego (I, II, III, IV kwartał 2003 r., I, II, III, IV kwartał 2004 r.
I, II, III kwartał 2005 r.) ... 17 Struktura biernych zawodowo według ekonomicznych grup wieku (III kwartał 2004 r.,
III kwartał 2005 r.) ... 17 Struktura ludności biernej zawodowo według poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r. ... 18 Gospodarstwa domowe według liczby osób oraz aktywności ekonomicznej w III kwartale 2005 r. ... 19
WYJAŚNIENIA METODYCZNE
Publikacja przedstawia wyniki reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) i przygotowana została na podstawie uogólnionych wyników badania przeprowadzonego w III kwartale 2005 r.
Od I kwartału 2003 r. wyniki BAEL uogólnione są na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 r., w związku z czym nie są w pełni porównywalne z danymi z lat poprzednich.
Od IV kwartału 1999 r. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności jest prowadzone metodą obserwacji ciągłej, co oznacza, że w każdym z 13 tygodni kwartału badana jest jedna trzynasta część kwartalnej próby mieszkań. Nowa metoda pozwala na zilustrowanie sytuacji na rynku pracy w okresie całego kwartału, a wprowadzona została w związku z koniecznością dostosowania metod obserwacji do zaleceń Unii Europejskiej.
Badanie to stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy. Przedmiotem badania jest ocena sytuacji w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Badaniem objęte są wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami wylosowanych gospodarstw domowych (z zakresu badania wyłączone są osoby przebywające w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych, domach opieki, koszarach wojskowych, domach studenckich itp.).
Podstawowym kryterium podziału ludności z punktu widzenia aktywności ekonomicznej na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii.
Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych, mieszkających razem i utrzymujących się wspólnie. Do członków gospodarstwa domowego zaliczono osoby:
■ obecne w gospodarstwie domowym (zameldowane na pobyt stały lub czasowy, przebywające bez zameldowania przez okres powyżej 2 miesięcy),
■ nieobecne przez okres do 2 miesięcy (np. przebywające w sanatoriach, w delegacji służbowej),
■ nieobecne przez okres dłuższy niż 2 miesiące, jeżeli nieobecność wynikała z charakteru wykonywanej przez nich pracy (np. geodeci).
Od I kwartału 2004 r. badaniem objęci są również cudzoziemcy będący członkami gospodarstw domowych w wylosowanych mieszkaniach, jeżeli spełniają powyższe kryteria.
Ludność aktywna zawodowo obejmuje wszystkie osoby uznane za pracujące lub
bezrobotne zgodnie z definicjami podanymi poniżej.
Do pracujących zaliczono wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które w okresie badanego tygodnia:
■ wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód tzn. były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,
■ nie wykonywały pracy (np. z powodu choroby, urlopu, przerwy w działalności zakładu, trudnych warunków atmosferycznych, strajku), ale formalnie miały pracę.
Do pracujących – zgodnie z międzynarodowymi standardami – zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.
Ze względu na przyjęte założenia metodologiczne badania, liczba pracujących uzyskana w wyniku BAEL nie obejmuje niektórych kategorii osób, które są wliczane do pracujących w sprawozdawczości z zakresu zatrudnienia, m. in.:
■ pracujących, mieszkających w hotelach pracowniczych,
■ pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców.
Klasyfikacja statusu zatrudnienia wyróżnia następujące kategorie pracujących:
■ pracodawca – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i zatrudnia co najmniej jednego pracownika najemnego,
■ pracujący na własny rachunek – osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i nie zatrudnia pracowników,
■ pracownik najemny – osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy w przedsiębiorstwie publicznym lub u pracodawcy prywatnego, również w indywidualnym gospodarstwie rolnym,
■ pomagający bezpłatnie członek rodziny – osoba, która bez umownego wynagrodzenia pomaga w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej, w tym w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, działki rolnej.
Do pracowników najemnych zaliczono również osoby wykonujące pracę nakładczą oraz uczniów, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenia do określonej pracy (jeżeli otrzymują wynagrodzenie).
Do pracujących na własny rachunek zaliczono również od 2004 r. agentów we wszystkich rodzajach agencji.
Informacje o zawodach wykonywanych przez pracujących w głównym miejscu pracy prezentowane są od I kwartału 2005 r. w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8.XII.2004 r. Klasyfikacja ta została opracowana na podstawie Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO – 88 przyjętego na XIV Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w Genewie w 1987 r. oraz jego nowej edycji z 1994 r., tzw. ISCO – 88 (COM) dostosowanej do potrzeb Unii Europejskiej.
Dane o miejscu pracy osób pracujących (oraz o ostatnim miejscu pracy osób bezrobotnych) prezentowane są w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). PKD została opracowana na podstawie wydawnictwa Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich EUROSTAT –
„ Nomenclature des Activites de Communate Europeenne – NACE rev. 1”.
Główne miejsce pracy ustalane jest na podstawie subiektywnej oceny respondenta.
W przypadku wątpliwości za pracę główną uznaje się tę, która zajmuje więcej czasu. Jeżeli prace respondenta zajmują taką samą ilość czasu, pracą główną jest ta, która przynosi wyższy dochód.
W kategorii pracujących wyróżniono osoby pracujące w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie z zaleceniami EUROSTATu od I kwartału 2001 r. zmianie uległa definicja powyższych kategorii pracujących. Obecnie populacja osób pracujących w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy wyznaczana jest na podstawie deklaracji respondenta w odniesieniu do głównego miejsca pracy.
Do kategorii bezrobotnych zgodnie z zaleceniami EUROSTATu od I kwartału 2001 r. zostały zaliczone osoby w wieku 15 – 74 lata, które spełniły jednocześnie trzy warunki:
■ w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (według powyższych kryteriów),
■ aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni – tydzień badany), aby znaleźć pracę,
■ były gotowe (zdolne) podjąć pracę w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym.
Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące oraz były gotowe tę pracę podjąć (do 2003 r. włącznie, definicja nie uwzględniała ich gotowości do podjęcia pracy).
Osoby bezrobotne zostały zaklasyfikowane do jednej z czterech kategorii:
■ bezrobotni, którzy stracili pracę, tzn. osoby, które odeszły z ostatniego miejsca pracy nie z własnej inicjatywy i natychmiast (tzn. w ciągu trzech miesięcy) rozpoczęły poszukiwanie pracy,
■ bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy, tzn. osoby, które odeszły z pracy z własnej inicjatywy i natychmiast rozpoczęły poszukiwanie pracy,
■ bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie, w czasie której nie poszukiwali pracy przez minimum 3 miesiące,
■ bezrobotni, którzy nigdy nie pracowali i poszukują pierwszej w życiu pracy.
Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące liczby bezrobotnych według metod poszukiwania pracy są nieporównywalne z wcześniejszymi okresami, ponieważ do końca 2003 r. jedna osoba mogła wymienić maksymalnie trzy metody poszukiwania pracy, a od I kwartału 2004 r.
rejestrowane są wszystkie metody, niezależnie od ich liczby.
Ludność bierna zawodowo to osoby w wieku 15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne, tzn. osoby, które w badanym tygodniu:
■ nie pracowały, nie miały pracy i jej nie poszukiwały,
■ nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe) do jej podjęcia w ciągu dwóch tygodni następujących po tygodniu badanym,
■ nie pracowały i nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie w okresie:
– dłuższym niż trzy miesiące,
– do 3 miesięcy, ale nie były gotowe tej pracy podjąć (od 2004 r.).
Od I kwartału 2004 r. dane dotyczące biernych zawodowo uprzednio pracujących
obejmują całą zbiorowość, tj. łącznie z osobami, których przerwa w pracy wynosiła 8 lat
i dłużej.
Współczynnik aktywności zawodowej jest to procentowy udział czynnych zawodowo w ogólnej liczbie ludności danej kategorii.
Wskaźnik zatrudnienia jest to procentowy udział pracujących w ogólnej liczbie ludności danej kategorii.
Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych w liczbie aktywnych zawodowo danej kategorii.
Podział ludności na ekonomiczne grupy wieku obejmuje ludność w wieku:
■ przedprodukcyjnym – mężczyźni i kobiety w wieku 15 – 17 lat,
■ produkcyjnym – mężczyźni w wieku 18 – 64 lata i kobiety w wieku 18 – 59 lat; grupa ta została podzielona na wiek zawodowo:
– mobilny (18 – 44 lata mężczyźni i kobiety),
– niemobilny (45 – 64 lata mężczyźni i 45 – 59 lat kobiety),
■ poprodukcyjnym – mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej.
Informacje o wykształceniu ilustrują poziom wykształcenia ukończonego. Uczniowie szkół ponadpodstawowych podawali poziom szkoły ukończonej np. w przypadku studentów była to szkoła średnia ogólnokształcąca lub zawodowa.
Do absolwentów zaliczono osoby w wieku 15 – 30 lat, które ukończyły szkołę w okresie ostatnich 12 miesięcy i nie kontynuują nauki.
Pracownicy najemni w sektorze publicznym obejmują osoby zatrudnione w jednostkach stanowiących własność państwową i samorządu terytorialnego. Do pracujących w sektorze prywatnym zaliczono pracodawców i pracujących na własny rachunek, pomagających członków rodzin i pracowników najemnych zatrudnionych u osób fizycznych oraz w pozostałych jednostkach sektora prywatnego.
Przemysł dotyczy sekcji PKD „Górnictwo”, „Przetwórstwo przemysłowe” oraz „Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę”.
W niektórych tablicach sumy danych mogą być różne od wielkości podanych w pozycjach
"OGÓŁEM". Wynika to z zaokrągleń dokonywanych przy uogólnianiu wyników badania.
W stosunku do obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zastosowano skróty – skrócone nazwy oznaczone zostały w tablicach znakiem „∆”. Zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej:
skrót pełna nazwa
sekcje PKD
handel i naprawy handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego obsługa nieruchomości i firm obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane
z prowadzeniem działalności gospodarczej administracja publiczna i obrona narodowa;
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne
UWAGI ANALITYCZNE
LUDNOŚĆ AKTYWNA I BIERNA ZAWODOWO
Według wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w III kwartale 2005 r.
liczba ludności w wieku 15 lat i więcej wyniosła 3,9 mln osób i w porównaniu do analogicznego okresu 2004 r. zmniejszyła się o 3,2%. Wynikało to ze spadku liczby aktywnych i biernych zawodowo odpowiednio o: 1,2% i 5,3%.
Województwo śląskie skupiało w skali kraju 12,7% ludności w wieku 15 lat i więcej, w tym 11,8%
aktywnych zawodowo.
Tabl. 1. Ludność aktywna i bierna zawodowo w wieku 15 lat i więcej w III kwartale 2005 r.
Aktywni zawodowo
PŁEĆ Ogółem
razem pracujący bezrobotni
Bierni zawodowo W TYSIĄCACH
OGÓŁEM ... 3949 2057 1663 394 1892
Mężczyźni ... 1859 1105 913 192 754
Kobiety ... 2090 952 750 202 1138
W ODSETKACH
OGÓŁEM ... 100,0 52,1 42,1 10,0 47,9
Mężczyźni ... 100,0 59,4 49,1 10,3 40,6
Kobiety ... 100,0 45,6 35,9 9,7 54,4
W porównaniu z poprzednim kwartałem odnotowano spadek liczby ludności w wieku 15 lat i więcej o 2,7%. Zmniejszyła się zarówno liczba aktywnych zawodowo o 2,2%, jak też biernych zawodowo o 3,1%. Wśród aktywnych zawodowo wzrosła liczba bezrobotnych, podczas gdy zbiorowość pracujących zmniejszyła się.
Na przestrzeni roku zmniejszył się wskaźnik obciążenia pracujących osobami niepracującymi.
W III kwartale 2005 r. na 1000 pracujących przypadało 1375 niepracujących (w kraju – 1174), podczas gdy przed rokiem – 1394 (w kraju 1229).
Współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 52,1% (w kraju 55,7%) i był on o 1,1 pkt procentowego wyższy niż przed rokiem. Poziom aktywności zawodowej w miastach wyniósł 53,0%, a na wsi 48,3%. Udział osób aktywnych zawodowo w ludności w wieku 15 lat i więcej był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (59,4% wobec 45,6%). W skali roku wystąpił wzrost współczynnika aktywności zawodowej zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet odpowiednio o: 1,6 pkt i 0,7 pkt procentowego. Poziom aktywności zawodowej na wsi obniżył się o 0,6 pkt, w miastach wzrósł o 1,4 pkt.
W stosunku do poprzedniego kwartału odnotowano nieznaczny wzrost współczynnika
aktywności zawodowej o 0,2 pkt, w tym wśród mężczyzn o 0,9 pkt. Obniżył się natomiast poziom
aktywności zawodowej kobiet (o 0,4 pkt). Wzrosła aktywność zawodowa mieszkańców miast
(o 1,0 pkt), a obniżyła się – osób mieszkających na wsi (o prawie 3 pkt procentowe).
III kwartał 2004 III kwartał 2005 33,2% 36,4%
85,0% 84,8% 86,6% 87,1%
63,6% 66,3%
11,7% 11,4%
15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej
Współczynnik aktywności zawodowej według grup wieku
Najwyższym poziomem aktywności zawodowej według wykształcenia charakteryzowały się osoby z wykształceniem wyższym (78,9%), natomiast najniższym z gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (16,0%).
PRACUJĄCY
W III kwartale 2005 r. pracowało 1663 tys. osób (11,6% pracujących w kraju). Było to o 41 tys., tj. o 2,4% mniej niż przed rokiem. Spadek liczby pracujących kobiet był większy (o 3,4%) niż mężczyzn (o 1,6%). Spośród ogółu pracujących 1359 tys. osób, tj. prawie 82% stanowili mieszkańcy miast. W skali roku ich liczba wzrosła o 1 tys., tj. o 0,1%. W omawianym okresie zmniejszyła się populacja pracujących mieszkańców wsi o 12,1%.
Miernikiem poziomu zatrudnienia jest wskaźnik zatrudnienia. Dla ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej wyniósł on 42,1% (w kraju 46,0%). Był wyższy dla mężczyzn niż dla kobiet (49,1% wobec 35,9%) oraz wyższy dla mieszkańców miast niż wsi (42,5% wobec 40,6%).
W porównaniu do danych sprzed roku wzrosło zaangażowanie zawodowe ludności w wieku 15 lat i więcej (o 0,3 pkt procentowego). Wzrost wskaźnika zatrudnienia odnotowano także wśród mieszkańców miast (o 0,7 pkt), podczas gdy wśród mieszkańców wsi wystąpił jego spadek (o 1,2 pkt). Spadło zaangażowanie zawodowe kobiet (o 0,3 pkt), natomiast wzrosło mężczyzn (o 1,1 pkt).
Na przestrzeni kwartału zmniejszył się udział pracujących w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej o 0,3 pkt, przy czym wśród kobiet o 0,9 pkt, a wśród mężczyzn wzrósł o 0,3 pkt.
W okresie tym odnotowano wzrost wskaźnika zatrudnienia wśród mieszkańców miast (o 0,1 pkt), natomiast wśród mieszkańców wsi wystąpił jego spadek (o 1,9 pkt).
Wśród pracujących największą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym 35 – 44 lata (492 tys., tj. 29,6%) oraz osoby w wieku 25 – 34 lata (464 tys., tj. 27,9%). Najmniej pracujących było w wieku 55 lat i więcej (112 tys., tj. 6,7%). W skali roku w największym stopniu zmalała liczba pracujących w wieku 25 – 34 lata (o 5,3%) oraz w wieku 55 lat i więcej (o 5,1%), natomiast wzrost odnotowano tylko w grupie osób w wieku 15 – 24 lata (o 1,3%).
Dynamika liczby pracujących w III kwartale 2005 r.
II kwartał 2005 = 100
OGÓŁEM
mężczyźni
kobiety
miasta
wieś 91,6%
97,8%
94,7%
98,3%
96,6%
Wskaźnik zatrudnienia według grup wieku
Struktura pracujących według poziomu wykształcenia w skali roku uległa zmianom.
W III kwartale 2005 r. dominowały osoby o średnim (łącznie z policealnym) poziomie wykształcenia, podczas gdy rok temu o niskim. Wykształceniem wyższym legitymowało się około 21% pracujących.
Tabl. 2. Struktura pracujących według płci i poziomu wykształcenia
III kwartał 2004 III kwartał 2005 mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety POZIOM WYKSZTAŁCENIA
w odsetkach
Wyższe ... 16,4 24,1 16,9 25,5
Policealne i średnie zawodowe ... 29,4 31,8 31,2 33,2
Średnie ogólnokształcące ... 4,5 11,5 4,6 12,9
Zasadnicze zawodowe ... 43,2 25,3 40,5 23,5
Gimnazjalne, podstawowe
i niepełne podstawowe ... 6,7 7,3 6,8 4,8
Najwyższy wskaźnik zatrudnienia posiadały osoby z wykształceniem: wyższym (72,8%), policealnym i średnim zawodowym (54,9%), zasadniczym zawodowym (45,5%). Najniższy natomiast odnotowano wśród pracujących z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym (10,7%).
W niepełnym wymiarze czasu pracy pracowało 153 tys. osób (prawie 10% ogółu pracujących).
Liczba tych osób zmniejszyła się zarówno w skali roku o 5,6%, jak i na przestrzeni kwartału o 10,5%.
W dalszym ciągu w niepełnym wymiarze czasu pracy częściej pracowały kobiety niż mężczyźni (14,5% wobec 4,8%).
Najliczniejszą grupę wśród pracujących tworzyli pracownicy najemni (85,8%). Populacja ta liczyła 1427 tys. osób i zmalała zarówno w porównaniu z III kwartałem 2004 r. (o 1,8%), jak i w stosunku do II kwartału 2005 r. (o 4,2%). W skali roku zmniejszyła się również liczba pracodawców i pracujących na własny rachunek o 1,4%. Pomagający członkowie rodzin stanowili niewielki udział wśród pracujących ogółem – 1,1%. Zbiorowość ta znacznie zmniejszyła się w stosunku do III kwartału 2004 r. (o 38,7%), natomiast w porównaniu do II kwartału 2005 r. wzrosła (o 18,8%) i liczyła 19 tys. osób.
W przemyśle pracowało 519 tys. pracujących. Było to mniej zarówno w skali roku, jak i na przestrzeni kwartału (odpowiednio o: 6,0% i 8,1%). Prawie co 3 – cia osoba pracująca pracowała w przemyśle. Wysoki odsetek pracujących odnotowano również w handlu i naprawach (16,8%), transporcie, gospodarce magazynowej i łączności oraz obsłudze nieruchomości i firm (po 7,5%).
Najmniej osób pracowało w grupie „hotele i restauracje” oraz „pośrednictwo finansowe” (po 1,6%).
15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej
III kwartał 2004 III kwartał 2005 20,1% 22,2%
70,6% 67,6% 72,4% 75,5%
55,4% 55,7%
10,3% 9,9%
Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących według wybranych rodzajów działalności miejsca pracy w III kwartale 2005 r.
Biorąc pod uwagę grupy zawodów wśród zbiorowości pracujących najliczniejsze grupy tworzyli robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (357 tys., tj. 21,5%) oraz specjaliści (257 tys., tj. 15,5%).
Wymienione populacje w skali roku zwiększyły się odpowiednio o: 2,3% i 21,2%. Dość liczną grupą była także grupa pracowników usług osobistych i sprzedawców licząca 226 tys. osób i stanowiąca 13,6% ogółu pracujących.
Prawie 6% ogółu pracujących pracowało w więcej niż jednym miejscu (90 tys. osób). W skali roku ich liczba zmniejszyła się o prawie 12%, natomiast w porównaniu do poprzedniego kwartału wzrosła o 1,1%. Pracę dodatkową najczęściej podejmowały osoby z wyksz- tałceniem wyższym (41,1% ogółu pracujących w więcej niż w jednym miejscu pracy) oraz osoby w wieku 45 – 54 lata i 35 – 44 lata (odpowiednio 35,6% i 33,3%).
Innej pracy – niż obecnie wyko- nywana – poszukiwało 132 tys. osób, tj. prawie 8% ogółu pracujących (przed rokiem 124 tys. osób, tj. 7,3%). Główną przyczyną poszukiwania nowej pracy była chęć poprawy warunków finansowych, którą zadeklarowała ponad połowa omawianej zbiorowości. Poszukującymi innej pracy były najczęściej osoby w wieku 25 – 34 lata (42,4%) i osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (37,1%).
BEZROBOTNI
Zbiorowość bezrobotnych według BAEL w III kwartale 2005 r. liczyła 394 tys. osób i stanowiła 13,1% omawianej populacji w kraju. Udział bezrobotnych zwiększył się o 0,9 pkt procentowego w porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. i o 0,6 pkt w stosunku do II kwartału 2005 r. Liczba bezrobotnych osób zwiększyła się zarówno w skali roku o 16 tys. osób, tj. o 4,2%, jak i w porównaniu z poprzednim kwartałem o 10 tys. osób, tj. o 2,6%.
rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo górnictwo przetwórstwo przemysłowe wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę budownictwo handel i naprawy∆ hotele i restauracje transport, gospodarka magazynowa i łączność pośrednictwo finansowe obsługa nieruchomości i firm∆ administracja publiczna i obrona narodowa;
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne∆ edukacja
ochrona zdrowia i pomoc społeczna 84,2%
85,8%
51,7%
39,5%
76,9%
30,6%
77,8%
57,7%
11,2%
15,2%
37,6%
11,0%
40,7%
Udział kobiet w ogólnej liczbie pracujących w danej grupie zawodowej w III kwartale 2005 r.
przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy
specjaliści technicy i inny średni personel pracownicy biurowi pracownicy usług osobistych i sprzedawcy rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy operatorzy i monterzy maszyn
i urządzeń
pracownicy przy pracach prostych 56,9%
16,2%
12,0%
44,3%
64,2%
76,8%
55,1%
65,8%
39,6%
Stałą już tendencją wśród ogółu bezrobotnych jest przewaga kobiet bez pracy (51,3% ogółu populacji), chociaż rok temu odnotowano wyjątek, ponieważ udział bezrobotnych mężczyzn był nieco wyższy niż kobiet i wyniósł 50,3%.
Problem bezrobocia nadal w większym stopniu dotyczył mieszkańców miast niż wsi. Liczba bezrobotnych mieszkańców miast wyniosła 336 tys., i było to o 17 tys. (o 5,3%) więcej niż w analogicznym okresie 2004 r. i o 21 tys. (o 6,7%) więcej niż w II kwartale 2005 r. Bezrobotni mieszkańcy wsi podobnie jak przed rokiem liczyli 58 tys., natomiast w porównaniu z poprzednim kwartałem liczba ich zmniejszyła się o 11 tys. (o 15,9%).
Struktura bezrobotnych według miejsca zamieszkania i płci
Z ogólnej liczby bezrobotnych (według BAEL) w urzędach pracy zarejestrowanych było 283 tys. osób, tj. 71,8% ogółu i było ich więcej o 10,1% w stosunku do analogicznego okresu 2004 r.
i o 20,4% w porównaniu z II kwartałem 2005 r.
Z ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych jedynie 28 tys. (9,9%) pobierało zasiłek (przed rokiem – 8,9%, a w II kwartale 2005 r. – 9,4%).
Tabl. 3. Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy według BAEL
Z ogółem Mężczyźni Kobiety
miasta wieś LATA
KWARTAŁY Ogółem
w tys.
w odsetkach
OGÓŁEM
2004 III ... 257 50,6 49,4 84,8 15,2
2005 II ... 235 50,6 49,8 82,6 17,9
III ... 283 46,3 53,4 86,6 13,1
W TYM POBIERAJĄCY ZASIŁEK
2004 III ... 23 65,2 34,8 82,6 17,4
2005 II ... 22 59,1 45,5 86,4 18,2
III ... 28 53,6 46,4 92,9 7,1
W III kwartale 2005 r. stopa bezrobocia ogółem wyniosła 19,2% (w kraju 17,4%) i była wyższa o 1,0 pkt procentowy w porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. i o 0,9 pkt – z poprzednim kwartałem. Wzrost natężenia bezrobocia w omawianych okresach odnotowano wśród obojga płci. Dla mężczyzn ukształtowało się ono na poziomie 17,4%, a kobiet 21,2%. W skali roku stopa bezrobocia dla mężczyzn zwiększyła się o 0,4 pkt, a kobiet o 1,8 pkt, natomiast na przestrzeni kwartału odpowiednio o: 0,8 pkt i 1,1 pkt.
82,0%
18,0%
9,7%
8,3%
43,5%
38,5%
III KWARTAŁ 2005 II KWARTAŁ 2005
miasta mężczyźni kobiety
wieś
mężczyźni kobiety 14,7%
41,6%
43,7%
7,6%
7,1%
85,3%
bezrobotni stopa bezrobocia
Stopa bezrobocia według BAEL
Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania wzrost natężenia bezrobocia w skali roku, jak i w porównaniu z II kwartałem 2005 r. odnotowano wśród mieszkańców miast (odpowiednio o: 0,8 pkt i 1,3 pkt). Również wśród mieszkańców wsi odnotowano w ciągu roku wzrost natężenia bezrobocia o 1,6 pkt. Natomiast w porównaniu z ub. kwartałem stopa bezrobocia nieznacznie obniżyła się (o 1,3 pkt).
Bezrobociem w dalszym ciągu najbardziej zagrożeni byli ludzie młodzi w wieku 15 – 24 lata mimo, że stopa bezrobocia dla tej grupy zmniejszyła się o 0,3 pkt w skali roku i o 0,6 pkt w stosunku do poprzedniego kwartału i wyniosła 39,2%.
Struktura bezrobotnych oraz stopa bezrobocia według grup wieku
Wśród mężczyzn największy odsetek bezrobotnych wystąpił w przedziale wieku 15 – 24 lata (29,2%), a wśród kobiet w grupie 25 – 34 lata (30,7%). Najniższy odsetek bezrobotnych dotyczył przedziału 55 lat i więcej.
Najbardziej narażone na bezrobocie nadal były osoby o niskim poziomie wykształcenia.
Najwyższą stopę bezrobocia odnotowano wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym – 34,2%. Była ona 2–krotnie wyższa niż ogółem w województwie. Wysokie natężenie bezrobocia występowało także wśród osób legitymujących się wykształceniem zasadniczym zawodowym, policealnym i średnim ogólnokształcącym. Najniższą stopę bezrobocia odnotowano wśród osób z wykształceniem wyższym (7,8%), przy czym dla mężczyzn była ona niższa niż dla kobiet.
0 10 20 30 40 50
15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej
%
0 10 20 30 40 50 %
15 – 24 lata 25 – 34 35 – 44 45 – 54 55 lat i więcej
III KWARTAŁ 2004 III KWARTAŁ 2005
województwo kraj
I II III IV I II III IV I II III kwartały 2003 2004 2005
19,2%
20,0%
19,4%
18,5%
20,9% 20,8%
21,8%
18,2%
18,9%
20,4%
18,3%
17,4%
20,6%
19,4%
19,4% 19,3%
20,7% 19,1%
18,2%
18,0%
18,9%
18,1%
Tabl. 4. Bezrobotni według poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r.
Z wykształceniem wyższym policealnym
i średnim zawodowym
średnim ogólno-
kształcącym zasadniczym zawodowym
gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem
w tys.
w odsetkach
OGÓŁEM ... 394 7,4 30,5 8,9 40,4 12,9
Mężczyźni ... 192 4,7 26,6 4,7 50,0 14,1
Kobiety ... 202 9,9 34,2 12,9 30,7 11,9
Miasta ... 336 8,3 29,8 8,9 40,5 12,5
Wieś ... 58 1,7 34,5 10,3 39,7 15,5
Najwięcej osób bezrobotnych poszukiwało pracy poprzez krewnych i znajomych (83,0%), powiatowe urzędy pracy (70,8%) oraz bezpośredni kontakt z zakładem pracy (70,1%). Nieznaczny odsetek osób (5,1%) podjął starania o zorganizowanie własnego miejsca pracy. Proporcje kształtowały się podobnie dla obojga płci. I tak:
■ 84,9% mężczyzn i 81,2% kobiet poszukiwało pracy przez krewnych i znajomych,
■ 69,3% mężczyzn i 71,8% kobiet poprzez powiatowe urzędy pracy,
■ 73,4% mężczyzn i 66,8% kobiet poprzez bezpośredni kontakt z zakładem pracy,
■ 6,3% mężczyzn i 3,5% kobiet poprzez podjęcie starań o zorganizowanie własnego miejsca pracy.
Interpretując zjawisko należy pamiętać, że jedna osoba mogła podać więcej niż jedną odpowiedź.
Prawie 90% ogółu bezrobotnych, tj. 389 tys. osób aktywnie poszukiwało pracy, pozostałe 5 tys. oczekiwało na jej rozpoczęcie. Zbiorowość osób poszukujących pracy wzrosła w skali roku o 6,0%, a na przestrzeni kwartału o 2,4%.
Struktura bezrobotnych według okresu poszukiwania pracy, płci i miejsca zamieszkania w III kwartale 2005 r.
Populacja bezrobotnych długotrwale poszukujących pracy (przez okres dłuższy niż jeden rok), podobnie jak w poprzednim kwartale liczyła 225 tys. osób, ale była niższa niż w 2004 r. o 10 tys., tj.
o 4,3%. Udział osób długotrwale poszukujących pracy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 57,1%
(przed rokiem 62,2%).
Ponad 75% ogółu bezrobotnych stanowiły osoby poprzednio pracujące (296 tys. osób). Ich odsetek zwiększył się w skali roku o 0,8 pkt procentowego, zmalał natomiast w porównaniu z II kwartałem 2005 r. o 1,7 pkt. Główną przyczyną zaprzestania pracy w omawianym okresie była, podobnie jak w III kwartale 2004 r., likwidacja zakładu pracy lub stanowiska pracy, dotyczyła ona
69,0%
55,1%
13,8%
19,9%
1,7%
7,7%
15,5%
17,3%
WEDŁUG PŁCI WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA
do 3 miesięcy
4 – 6
7 – 12
powyżej 12 miesięcy mężczyźni
kobiety
miasta wieś
55,9%
58,3%
18,3%
19,8%
7,4%
6,3%
18,3%
15,6%
MĘŻCZYŹNI KOBIETY
do 3 miesięcy
4 – 6
7 – 12
powyżej 12 miesięcy 61,0%
21,2%
5,9%
11,9%
48,6%
25,2%
6,5%
19,6%
141 tys. bezrobotnych (przed rokiem 122 tys.). Niezadowalające warunki pracy inne niż finansowe były najmniej istotną przyczyną, z powodu której zrezygnowano z pracy i dotyczyły odpowiednio: 6 tys.
(w III kwartale 2005 r.) i 3 tys. osób (w III kwartale 2004 r.).
Tabl. 5. Bezrobotni poprzednio pracujący według przyczyn zaprzestania pracy a III kwartał 2004 III kwartał 2005 PRZYCZYNY ZAPRZESTANIA PRACY
w odsetkach Likwidacja zakładu pracy lub stanowiska
pracy ... 43,4 47,6 Zakończenie pracy na czas określony,
dorywczej ... 17,1 15,5 Względy rodzinne, osobiste ... 12,8 11,5
Zwolnienie z innych przyczyn ... 10,3 9,5
Renta, emerytura ... 5,0 3,7
Niezadowalające warunki finansowe ... 5,7 6,1
Niezadowalające warunki pracy inne niż
finansowe ... 1,1 2,0 a Bez osób, które mają przerwę w pracy 8 lat i dłużej.
Po raz pierwszy pracę podjęło 98 tys. osób (24,9% ogółu bezrobotnych), tj. więcej o 2 tys.
(o 2,1%) w porównaniu z III kwartałem 2004 r. i o 9 tys. (o 10,1%) w stosunku do poprzedniego kwartału. Wśród osób, które nigdy nie pracowały absolwenci stanowili 22,4%, a odsetek ich wzrósł zarówno w skali roku (o 2,6 pkt procentowego), jak i na przestrzeni kwartału (o 6,7 pkt).
Populacja osób bezrobotnych uprzednio pracujących (bez osób, które mają przerwę w pracy 8 lat i dłużej) wyniosła 225 tys. osób. Było to o 3,2% więcej w porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. i o 1,8% w stosunku do II kwartału 2005 r. Najwięcej osób uprzednio pracowało w handlu i naprawach – 63 tys. (tj. 28,0%), przetwórstwie przemysłowym – 57 tys. (tj. 25,3%) oraz w budownictwie – 30 tys. (tj. 13,3%). Niewielka grupa osób (po około 2%) wcześniej pracowała w sekcji pośrednictwo finansowe oraz wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę. Najmniejszy odsetek osób uprzednio pracował w rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie (1,3%).
Przeciętny czas poszukiwania pracy przez bezrobotnych uprzednio pracujących wyniósł 20,4 miesiąca. Wydłużył się on o 0,3 miesiąca w porównaniu z III kwartałem 2004 r. oraz o 0,9 miesiąca w skali kwartału. Przeciętnie krócej trwało poszukiwanie pracy przez kobiety uprzednio pracujące (19,2 miesiąca) niż przez mężczyzn (21,6 miesiąca).
Bezrobotni uprzednio pracujący według okresu poszukiwania pracy i płci w III kwartale 2005 r.
III KWARTAŁ 2004 = 100 II KWARTAŁ 2005 = 100
mężczyźni kobiety miasta wieś 91,5%
95,6%
96,2%
92,5%
101,3%
95,9%
97,9%
95,6%
przedprodukcyjny produkcyjny mobilny niemobilny poprodukcyjny
III KWARTAŁ 2004 III KWARTAŁ 2005
30,0%
26,4%
56,4%
35,4%
8,2%
29,2%
24,0%
37,9% 53,2%
8,9%
BIERNI ZAWODOWO
Zbiorowość biernych zawodowo w III kwartale 2005 r. liczyła 1892 tys. osób i stanowiła 13,7%
zbiorowości w kraju. Liczba biernych zawodowo zmniejszyła się o 5,3% w porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. i o 3,1% w stosunku do poprzedniego kwartału.
Dynamika biernych zawodowo w III kwartale 2005 r.
Miernikiem obciążenia osób pracujących biernymi zawodowo jest współczynnik obciążenia ekonomicznego, który przedstawia liczbę biernych zawodowo przypadających na 1000 pracujących w wieku 15 lat i więcej. Współczynnik obciążenia ekonomicznego wyniósł 1138 (przed rokiem 1173).
Był on prawie 2–krotnie wyższy dla kobiet (1517), niż dla mężczyzn (826). Większe obciążenie ludności pracującej biernymi zawodowo wystąpiło na wsi, gdzie współczynnik obciążenia ekonomicznego wyniósł 1273, podczas gdy w miastach – 1107.
Współczynnik obciążenia ekonomicznego (bierni zawodowo na 1000 pracujących)
Wśród biernych zawodowo najwięcej osób było w wieku produkcyjnym (1007 tys.). Liczba ich zmniejszyła się w skali roku o 10,6%, a także w stosunku do poprzedniego kwartału o 6,1%. Osoby w wieku poprodukcyjnym liczyły 716 tys., tj. o 1,3% więcej zarówno w skali roku, jak i na przestrzeni kwartału. Najmniej liczną grupą nadal pozostawały osoby w wieku przedprodukcyjnym – 169 tys., a liczba ich w porównaniu z III kwartałem 2004 r. wzrosła o 2,4%, natomiast w stosunku do II kwartału 2005 r. zmniejszyła się o 2,3%.
Struktura biernych zawodowo według ekonomicznych grup wieku
województwo kraj
I II III IV I II III IV I II III kwartały 2003 2004 2005
1134 1138 1154 1152
1173 1268
1233 1214
1186 1228 1171
964
1037 1020
1000 1037 1007
1053
1029 1011 1022
1046
Najliczniejszą grupą wśród biernych zawodowo były osoby, które posiadały wykształcenie poniżej średniego. Udział osób z takim wykształceniem w ogólnej liczbie biernych zawodowo wyniósł 67,4% (podobnie przed rokiem, a w II kwartale 2005 r. – 67,2%), z czego najwięcej osób, bo 41,2%
posiadało wykształcenie gimnazjalne, podstawowe i niepełne podstawowe, a zasadnicze zawodowe 26,2%. Najmniej liczną grupą wśród ogółu biernych zawodowo były osoby z wykształceniem wyższym – 5,3% (przed rokiem – 5,0%, w II kwartale 2005 r. – 4,7%).
Struktura ludności biernej zawodowo według poziomu wykształcenia w III kwartale 2005 r.
Populacja biernych zawodowo nieposzukujących pracy liczyła 1871 tys., tj. prawie 99% ogółu biernych zawodowo. Najczęstszymi przyczynami bierności były: emerytura (41,2% nieposzukujących pracy), nauka, uzupełnianie kwalifikacji (21,4%), choroba, niesprawność (16,4%) oraz obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu (12,0%).
Tabl. 6. Bierni zawodowo w wieku produkcyjnym według przyczyn nie poszukiwania pracy w III kwartale 2005 r.
Mężczyźni Kobiety
PRZYCZYNY BIERNOŚCI Ogółem
w tys. w odsetkach
Emerytura ... 238 64,3 35,7
Nauka, uzupełnianie kwalifikacji ... 234 51,3 48,7
Choroba, niesprawność ... 199 53,3 46,7 Obowiązki rodzinne i związane
z prowadzeniem domu ... 190 1,6 98,4
Zniechęcenie bezskutecznością
poszukiwania pracy ... 50 44,0 56,0
Bierni zawodowo uprzednio pracujący (łącznie z osobami, które mają przerwę w pracy 8 lat i dłużej) liczyli 1350 tys. osób i stanowili 71,4% ogółu biernych zawodowo. Liczba tej zbiorowości zmniejszyła się o 3,4% w stosunku do analogicznego okresu 2004 r. i o 0,9% na przestrzeni kwartału.
Najczęstszym powodem zaprzestania pracy było przejście na emeryturę, rentę (69,0%), następnie względy rodzinne, osobiste (10,9%) oraz likwidacja zakładu pracy lub stanowiska pracy (8,0%).
AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA CZŁONKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH
W województwie śląskim w III kwartale 2005 r., podobnie jak przed rokiem, wśród ogółu gospodarstw domowych przeważały gospodarstwa dwuosobowe (27,7%). Sytuacja była identyczna zarówno wśród mieszkańców miast jak i wsi. Przeciętna liczba osób w gospodarstwie domowym wyniosła 2,8. Podobnie jak w poprzednich kwartałach była ona wyższa wśród gospodarstw wiejskich niż miejskich.
mężczyźni kobiety
wyższe policealne i średnie średnie zasadnicze gimnazjalne, zawodowe ogólnokształcące zawodowe podstawowe i niepełne podstawowe
5,7% 5,0%
17,9%
16,1%
7,2%
12,7%
31,8%
22,5%
37,5%
43,6%
gospodarstwa domowe:
z przynajmniej 1 osobą pracującą (bez bezrobotnych) z przynajmniej 1 osobą bezrobotną
bez osób aktywnych zawodowo liczba osób:
1 2 3 4 5 6 7 i więcej
%
0 20 40 60 80 100
Gospodarstwa domowe według liczby osób oraz aktywności ekonomicznej w III kwartale 2005 r.
Z analizy aktywności zawodowej członków gospodarstw domowych wynika, że w ponad 66%
gospodarstw domowych była przynajmniej jedna osoba czynna zawodowo (pracująca lub bezrobotna). Odsetek gospodarstw z przynajmniej jedną osobą bezrobotną bez osób pracujących wyniósł 6,1% (przed rokiem 6,4%).
Wśród gospodarstw domowych z osobami pracującymi – prawie połowa to gospodarstwa z jedną osobą pracującą, 43,8% z dwoma osobami pracującymi, a 7,1% z trzema i więcej osobami pracującymi. W gospodarstwach domowych z osobami bezrobotnymi dominowały gospodarstwa z 1 osobą bezrobotną (prawie 84% takich gospodarstw), a ponad 16% – to dwie lub więcej osoby bezrobotne.
PODSUMOWANIE
Według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w III kwartale 2005 r. w porównaniu z analogicznym okresem 2004 r. odnotowano spadek liczby pracujących. Zmniejszyła się zarówno liczba pracujących mężczyzn, jak i kobiet. Nieznacznie wzrósł wskaźnik zatrudnienia. Najwyższy wystąpił w grupie osób w wieku 35 – 44 lata oraz wśród osób z wykształceniem wyższym.
Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia ukształtowały się na poziomie wyższym niż przed rokiem oraz w poprzednim kwartale. W skali roku w większym stopniu wzrosła liczba bezrobotnych kobiet niż mężczyzn. Bezrobotne kobiety stanowiły ponad połowę omawianej populacji. Nadal natężenie bezrobocia było wyższe dla kobiet niż dla mężczyzn.
Trudna sytuacja na rynku pracy w dużym stopniu dotyczy ludzi młodych oraz o niskim poziomie wykształcenia. Najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła w grupie osób w wieku 15 – 24 lata oraz wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym i niepełnym podstawowym. Najmniej bezrobotnych było wśród osób posiadających wykształcenie wyższe.
W skali roku wzrosła liczba bezrobotnych w miastach, jak i na wsi. Zwiększyła się również liczba pracujących mieszkańców miast, natomiast na wsi odnotowano jej spadek. Podobnie jak przed rokiem natężenie bezrobocia w miastach było znacznie wyższe niż na wsi.
Aktywność zawodowa ludności w wieku 15 lat i więcej znalazła odzwierciedlenie w aktywności
zawodowej członków gospodarstw domowych. W ponad 47% ogółu gospodarstw była przynajmniej
jedna osoba pracująca (bez bezrobotnych), a w mniej niż jednej piątej gospodarstw występowała
przynajmniej jedna osoba bezrobotna. Ponad jedną trzecią stanowiły gospodarstwa domowe bez osób
czynnych zawodowo.
Tabl. 1 (7). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ
Aktywni zawodowo pracujący
w pełnym w niepełnym Ogółem
razem
razem
wymiarze czasu pracy
bezrobotni
Bierni zawodowo WYSZCZEGÓLNIENIE
o – ogółem m – mężczyźni k – kobiety
w tysiącach
2003 I kwartał ... o 3655 1815 1452 x x 363 1841
m 1713 990 819 x x 171 724
k 1942 825 633 x x 192 1117
II kwartał ... o 3749 1879 1516 1382 133 364 1869
m 1764 1023 841 792 49 182 741
k 1984 856 675 590 85 181 1128
III kwartał ... o 3957 2019 1597 1464 133 422 1938
m 1884 1096 893 837 57 202 788
k 2073 924 704 628 76 220 1150
IV kwartał ... o 3831 1976 1565 1437 128 411 1856
m 1800 1061 862 802 60 200 739
k 2031 914 704 635 69 211 1117
2004 I kwartał ... o 3795 1936 1514 1376 138 422 1859
m 1781 1039 835 781 54 204 742
k 2014 897 679 596 84 218 1117
II kwartał ... o 3960 2027 1651 1476 175 376 1933
m 1875 1085 900 843 57 184 790
k 2085 942 751 633 118 191 1143
III kwartał ... o 4079 2082 1704 1542 162 378 1998
m 1933 1118 928 873 54 190 815
k 2146 963 776 668 108 187 1183
IV kwartał ... o 3883 2006 1627 1496 131 379 1877
m 1802 1066 891 846 45 175 736
k 2082 941 736 650 86 204 1141
2005 I kwartał ... o 3891 2030 1616 1466 149 414 1861
m 1809 1071 883 831 52 188 738
k 2082 959 733 635 98 226 1124
II kwartał ... o 4057 2104 1721 1550 171 384 1952
m 1903 1113 929 876 53 185 789
k 2154 991 792 674 118 199 1163
III kwartał ... o 3949 2057 1663 1510 153 394 1892
m 1859 1105 913 869 44 192 754
k 2090 952 750 641 109 202 1138
Tabl. 2 (8). WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ LUDNOŚCI
Współczynnik
aktywności zawodowej Wskaźnik zatrudnienia Stopa bezrobocia WYSZCZEGÓLNIENIE
o – ogółem m – mężczyźni
k – kobiety w %
2003 I kwartał ... o 49,7 39,7 20,0
m 57,8 47,8 17,3
k 42,5 32,6 23,3
II kwartał ... o 50,1 40,4 19,4
m 58,0 47,7 17,8
k 43,1 34,0 21,1
III kwartał ... o 51,0 40,4 20,9
m 58,2 47,4 18,4
k 44,6 34,0 23,8
IV kwartał ... o 51,6 40,9 20,8
m 58,9 47,9 18,9
k 45,0 34,7 23,1
2004 I kwartał ... o 51,0 39,9 21,8
m 58,3 46,9 19,6
k 44,5 33,7 24,3
II kwartał ... o 51,2 41,7 18,5
m 57,9 48,0 17,0
k 45,2 36,0 20,3
III kwartał ... o 51,0 41,8 18,2
m 57,8 48,0 17,0
k 44,9 36,2 19,4
IV kwartał ... o 51,7 41,9 18,9
m 59,2 49,4 16,4
k 45,2 35,4 21,7
2005 I kwartał ... o 52,2 41,5 20,4
m 59,2 48,8 17,6
k 46,1 35,2 23,6
II kwartał ... o 51,9 42,4 18,3
m 58,5 48,8 16,6
k 46,0 36,8 20,1
III kwartał ... o 52,1 42,1 19,2
m 59,4 49,1 17,4
k 45,6 35,9 21,2
Tabl. 3 (9). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W III KWARTALE 2005 R.
Aktywni zawodowo pracujący
w
pełnym w nie- pełnym Ogółem
razem
razem
wymiarze czasu pracy
bezro- botni
Bierni zawo-
dowo
Współ- czynnik
aktyw- ności zawo- dowej
Wska- źnik zatrud-
nienia
Stopa bezro- bocia WYSZCZEGÓLNIENIE
w tysiącach w %
O G Ó Ł E M ... 3949 2057 1663 1510 153 394 1892 52,1 42,1 19,2 MIASTA ... 3200 1695 1359 1235 124 336 1505 53,0 42,5 19,8
o liczbie ludności:
100000 – 499999 ... 1806 953 762 683 79 191 853 52,8 42,2 20,0
50000 – 99999 ... 758 398 313 295 19 84 361 52,5 41,3 21,1
20000 – 49999 ... 375 202 159 150 9 43 173 53,9 42,4 21,3
10000 – 19999 ... 134 70 61 55 7 8 64 52,2 45,5 11,4
poniżej 10000 ... 126 72 63 53 10 9 54 57,1 50,0 12,5
WIEŚ ... 749 362 304 275 29 58 387 48,3 40,6 16,0
MĘŻCZYŹNI ... 1859 1105 913 869 44 192 754 59,4 49,1 17,4
MIASTA ... 1495 906 742 709 34 164 589 60,6 49,6 18,1
o liczbie ludności:
100000 – 499999 ... 830 501 411 387 23 91 329 60,4 49,5 18,2
50000 – 99999 ... 361 211 167 164 3 44 150 58,4 46,3 20,9
20000 – 49999 ... 174 113 94 91 3 19 61 64,9 54,0 16,8
10000 – 19999 ... 65 38 33 32 1 5 26 58,5 50,8 13,2
poniżej 10000 ... 64 43 38 35 3 5 22 67,2 59,4 11,6
WIEŚ ... 364 199 171 160 11 28 165 54,7 47,0 14,1
KOBIETY ... 2090 952 750 641 109 202 1138 45,6 35,9 21,2
MIASTA ... 1705 789 617 527 90 172 916 46,3 36,2 21,8
o liczbie ludności:
100000 – 499999 ... 976 452 351 296 55 101 524 46,3 36,0 22,3
50000 – 99999 ... 397 187 146 131 15 40 211 47,1 36,8 21,4
20000 – 49999 ... 201 89 65 59 6 24 111 44,3 32,3 27,0
10000 – 19999 ... 69 32 28 22 6 3 38 46,4 40,6 9,4
poniżej 10000 ... 62 29 25 18 7 4 32 46,8 40,3 13,8
WIEŚ ... 385 163 133 115 19 30 222 42,3 34,5 18,4
Tabl. 4 (10). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU W III KWARTALE 2005 R.
Aktywni zawodowo pracujący
w
pełnym w nie- pełnym Ogółem
razem
razem
wymiarze czasu pracy
bezro- botni
Bierni zawo-
dowo
Współ- czynnik
aktyw- ności zawo- dowej
Wska- źnik zatrud-
nienia
Stopa bezro- bocia WYSZCZEGÓLNIENIE
w tysiącach w %
O G Ó Ł E M
O G Ó Ł E M ... 3949 2057 1663 1510 153 394 1892 52,1 42,1 19,2 15 – 64 lata ... 3314 2045 1652 1505 147 393 1269 61,7 49,8 19,2
15 – 17 ... 171 2 – – – 2 169 1,2 – 100,0
18 – 19 ... 121 14 5 5 1 9 107 11,6 4,1 64,3
20 – 24 ... 393 234 147 120 27 87 159 59,5 37,4 37,2
25 – 29 ... 386 331 254 229 26 77 55 85,8 65,8 23,3
30 – 34 ... 300 251 210 195 15 41 49 83,7 70,0 16,3
35 – 39 ... 299 266 236 224 12 30 33 89,0 78,9 11,3
40 – 44 ... 353 302 256 245 11 46 51 85,6 72,5 15,2
45 – 49 ... 398 304 247 225 23 57 94 76,4 62,1 18,8
50 – 54 ... 397 224 195 178 17 29 174 56,4 49,1 12,9
55 – 59 ... 302 91 79 68 11 13 211 30,1 26,2 14,3
60 – 64 ... 192 25 22 17 5 4 166 13,0 11,5 16,0
65 lat i więcej ... 635 12 11 5 6 1 623 1,9 1,7 8,3
W wieku:
przedprodukcyjnym 171 2 – – – 2 169 1,2 – 100,0
produkcyjnym ... 3040 2033 1643 1501 143 390 1007 66,9 54,0 19,2
poprodukcyjnym .... 738 22 20 10 10 3 716 3,0 2,7 13,6
Według PŁCI
MĘŻCZYŹNI ... 1859 1105 913 869 44 192 754 59,4 49,1 17,4
15 – 64 lata ... 1623 1096 904 865 39 192 527 67,5 55,7 17,5
15 – 17 ... 83 2 – – – 2 82 2,4 – 100,0
18 – 19 ... 67 8 2 2 – 6 58 11,9 3,0 75,0
20 – 24 ... 203 126 78 69 9 48 77 62,1 38,4 38,1
25 – 29 ... 189 177 144 135 8 33 12 93,7 76,2 18,6
30 – 34 ... 149 144 122 119 3 22 5 96,6 81,9 15,3
35 – 39 ... 150 141 127 126 1 14 9 94,0 84,7 9,9
40 – 44 ... 162 148 129 128 1 18 14 91,4 79,6 12,2
45 – 49 ... 201 159 133 128 5 26 42 79,1 66,2 16,4
50 – 54 ... 188 121 111 105 7 10 67 64,4 59,0 8,3
55 – 59 ... 143 55 45 41 4 10 88 38,5 31,5 18,2
60 – 64 ... 89 15 13 12 1 2 74 16,9 14,6 13,3
65 lat i więcej ... 237 9 8 3 5 1 227 3,8 3,4 11,1
W wieku:
przedprodukcyjnym 83 2 – – – 2 82 2,4 – 100,0
produkcyjnym ... 1539 1094 904 865 39 190 445 71,1 58,7 17,4
poprodukcyjnym .... 237 9 8 3 5 1 227 3,8 3,4 11,1
KOBIETY ... 2090 952 750 641 109 202 1138 45,6 35,9 21,2
15 – 64 lata ... 1691 949 747 639 108 202 742 56,1 44,2 21,3
15 – 17 ... 87 – – – – – 87 – – –
18 – 19 ... 55 6 4 3 1 3 49 10,9 7,3 50,0
20 – 24 ... 191 108 69 51 18 39 83 56,5 36,1 36,1
25 – 29 ... 197 154 110 93 17 44 43 78,2 55,8 28,6
30 – 34 ... 151 107 88 77 12 19 44 70,9 58,3 17,8
35 – 39 ... 150 125 109 98 11 16 25 83,3 72,7 12,8
40 – 44 ... 191 154 127 117 10 27 37 80,6 66,5 17,5
45 – 49 ... 197 145 114 97 18 31 52 73,6 57,9 21,4
Tabl. 4 (10). AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WEDŁUG WIEKU W III KWARTALE 2005 R. (dok.)
Aktywni zawodowo pracujący
w
pełnym w nie- pełnym Ogółem
razem
razem
wymiarze czasu pracy
bezro- botni
Bierni zawo-
dowo
Współ- czynnik
aktyw- ności zawo- dowej
Wska- źnik zatrud-
nienia
Stopa bezro- bocia WYSZCZEGÓLNIENIE
w tysiącach w %
Według PŁCI (dok.) KOBIETY (dok.)
50 – 54 ... 209 103 84 73 10 19 107 49,3 40,2 18,4
55 – 59 ... 159 37 34 27 7 3 123 23,3 21,4 8,1
60 – 64 ... 103 10 8 4 4 2 93 9,7 7,8 20,0
65 lat i więcej ... 399 3 3 2 1 – 396 0,8 0,8 –
W wieku:
przedprodukcyjnym 87 – – – – – 87 – – –
produkcyjnym ... 1501 939 739 635 104 200 562 62,6 49,2 21,3
poprodukcyjnym .... 502 13 11 6 5 2 489 2,6 2,2 15,4
Według MIEJSCA ZAMIESZKANIA
MIASTA ... 3200 1695 1359 1235 124 336 1505 53,0 42,5 19,8 15 – 64 lata ... 2711 1686 1350 1231 119 336 1025 62,2 49,8 19,9
15 – 17 ... 131 1 – – – 1 130 0,8 – 100,0
18 – 19 ... 100 10 5 4 1 6 90 10,0 5,0 60,0
20 – 24 ... 320 185 110 90 21 75 134 57,8 34,4 40,5
25 – 29 ... 321 275 213 188 25 62 45 85,7 66,4 22,5
30 – 34 ... 257 215 181 172 9 34 42 83,7 70,4 15,8
35 – 39 ... 248 220 193 184 9 27 28 88,7 77,8 12,3
40 – 44 ... 282 246 203 195 8 42 36 87,2 72,0 17,1
45 – 49 ... 321 249 197 178 19 51 72 77,6 61,4 20,5
50 – 54 ... 332 185 162 149 13 24 146 55,7 48,8 13,0
55 – 59 ... 249 78 67 57 10 11 171 31,3 26,9 14,1
60 – 64 ... 152 22 19 14 5 3 129 14,5 12,5 13,6
65 lat i więcej ... 489 9 9 5 4 – 480 1,8 1,8 –
W wieku:
przedprodukcyjnym 131 1 – – – 1 130 0,8 – 100,0
produkcyjnym ... 2494 1676 1342 1227 115 334 818 67,2 53,8 19,9
poprodukcyjnym .... 574 18 17 9 8 1 556 3,1 3,0 5,6
WIEŚ ... 749 362 304 275 29 58 387 48,3 40,6 16,0
15 – 64 lata ... 603 359 302 274 28 57 244 59,5 50,1 15,9
15 – 17 ... 39 1 – – – 1 39 2,6 – 100,0
18 – 19 ... 21 4 1 1 – 3 17 19,0 4,8 75,0
20 – 24 ... 74 49 36 30 6 12 25 66,2 48,6 24,5
25 – 29 ... 65 56 41 40 1 15 10 86,2 63,1 26,8
30 – 34 ... 43 36 29 24 6 7 7 83,7 67,4 19,4
35 – 39 ... 51 46 43 40 4 3 5 90,2 84,3 6,5
40 – 44 ... 72 56 53 50 3 3 16 77,8 73,6 5,4
45 – 49 ... 78 55 50 47 3 5 22 70,5 64,1 9,1
50 – 54 ... 65 38 33 29 4 5 27 58,5 50,8 13,2
55 – 59 ... 53 13 12 11 1 2 40 24,5 22,6 15,4
60 – 64 ... 40 3 2 2 – 1 37 7,5 5,0 33,3
65 lat i więcej ... 146 3 2 1 2 1 143 2,1 1,4 33,3
W wieku:
przedprodukcyjnym 39 1 – – – 1 39 2,6 – 100,0
produkcyjnym ... 546 357 302 274 28 56 189 65,4 55,3 15,7
poprodukcyjnym .... 164 4 2 1 2 2 160 2,4 1,2 50,0
