Aktywność ekonomiczna ludności w województwie śląskim. Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego w 3 kwartale 2002 r. R. 9

KATOWICE

URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH

AKTYWNOŚĆ EK O N O M IC ZN A LUDNOŚCI

W W OJEW ÓDZTW IE ŚLĄSKIM W 2002 ROKU

k w a r t a l n i k

K A T O W I C E 2 0 0 3

Kreska (-) zjaw isko nie w ystępuje

Z ero (0) zjaw isko istniało w w ielkości m niejszej od 0,5 (0,0) zjaw isko istniało w w ielkości mniejszej od 0,05

„W tym ” oznacza, że nie podaje się wszystkich składników sumy

Znak A oznacza, że nazwy zostały skrócone w stosunku do obowiązujących klasyfikacji

SKRÓTY

PKD Polska Klasyfikacja Działalności

tys. tysiąc

zł złoty

cd. ciąg dalszy

pkt punkt

dok. dokończenie

tj. to jest

np. na przykład

tzn. to znaczy

br. bieżący rok

ub. r. ubiegły rok

nr num er

P rzy publikow aniu danych p ro sim y o podanie źródła

Informacje i opracowania statystyczne

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA

LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności przeprowadzonego wil l kwartale 2002 r.

ISSN 1641-2311

Rok IX

3

kw artalnik

Katowice, luty 2003 r.

Skład komputerowy, wykresy Daniela ZIĘTEK

Nakład 57 egz. Papier offsetowy, 80 g. Format A-4. Oddano do druku: luty 2003 r.

Druk: Urząd Statystyczny w Katowicach, ul. Owocowa 3, 40-158 Katowice, Zam. 15/2003

Strona

W YJAŚ N IE N IA M ETODYCZNE ... 5

UW AGI A N A L IT Y C Z N E ... 9

Ludność aktywna i bierna zawodowo ... 9

P ra c u ją c y ... 11

Bezrobotni ... ... 1 5 Bierni z a w o d o w o ... 1 8 A ktyw ność zawodowa członków gospodarstw d o m o w y c h ... 19 Podsum owanie ... 20

SPIS TA B LIC

Tablica Strona

Ludność aktywna i bierna zaw odow o w w ieku 15 lat i więcej w III kwartale 2002 r... I 9 Bezrobotni w edług BAEL oraz Powiatowych Urzędów Pracy w III kwartale 2002 r... II 15 Bierni zaw odow o w edług płci i m iejsca zam ieszkania (III kw artał 2001 r.,

III kw artał 2002 r . ) ... III 18 A ktyw ność ekonom iczna ludności w wieku 15 lat i więcej (I, II, III, IV kw artał 2001 r.,

I, II, III kw artał 2002 r.) ... 1 2 2 W skaźniki aktywności zaw odow ej ludności (I, II, III, IV kw artał 2001 r.,

I, II, III kw artał 2002 r . ) ... 2 2 2 A ktyw ność ekonom iczna ludności w w ieku 15 lat i więcej w edług m iejsca zam ieszkania

w III kw artale 2002 r... 3 23 A ktyw ność ekonom iczna ludności w edług wieku w III kw artale 2002 r... 4 24 A ktyw ność ekonom iczna ludności w w ieku 15 lat i więcej w edług poziom u w ykształcenia

w III kw artale 2002 r... 5 26 A ktyw ność ekonom iczna ludności w w ieku 15 lat i więcej w edług stanu cyw ilnego

w III kw artale 2002 r... 6 27 A ktyw ność ekonom iczna ludności w w ieku 15 lat i więcej w edług stopnia pokrewieństwa

z g łow ą gospodarstwa dom ow ego w III kwartale 2002 r ... 7 28 Pracujący według statusu zatrudnienia i w ieku w il l kwartale 2002 r... 8 29 Pracujący w edług statusu zatrudnienia i poziomu w ykształcenia w i l l kw artale 2002 r... 9 31 Pracujący w edług statusu zatrudnienia i sekcji w III kwartale 2002 r... 1 0 32 Pracujący w edług płci i wybranych sekcji w III kwartale 2002 r... 11 34 Pracujący w edług poziomu wykształcenia i wybranych sekcji w III kwartale 2002 r... 1 2 35 Pracujący w edług płci i zaw odów w III kwartale 2002 r... 13 35 Pracujący w więcej niż jednym miejscu pracy w edług statusu zatrudnienia w głównym

m iejscu pracy, w ieku i poziomu wykształcenia w III kwartale 2002 r... 14 36 Pracujący poszukujący innej pracy w edług przyczyn poszukiwania pracy, wieku,

poziom u w ykształcenia i w ybranych sekcji w III kw artale 2002 r... 15 36 Bezrobotni w edług m iejsca zam ieszkania i przyczyn zaprzestania pracy

w III kwartale 2002 r... 16 37 Bezrobotni w edług m iejsca zam ieszkania i kategorii bezrobotnych w III kw artale 2002 r. 17 37 Bezrobotni w edług miejsca zam ieszkania i okresu poszukiwania pracy

18 38

Bezrobotni w edług m iejsca zam ieszkania, płci i rodzaju poszukiwanej pracy

19 38

Bezrobotni w edług metod poszukiwania pracy i kategorii bezrobotnych

2 0 39

S PIS TA B L IC

Tablica Bezrobotni w edług kategorii, w ieku i m iejsca zam ieszkania w III kwartale 2002 r... 21 Bezrobotni w edług kategorii i poziomu w ykształcenia w III kwartale 2002 r... 22 Bezrobotni uprzednio pracujący w edług kategorii i wybranych sekcji ostatniego miejsca

pracy w il l kwartale 2002 r... 23 Bezrobotni uprzednio pracujący według płci, miejsca zam ieszkania i sekcji ostatniego

miejsca pracy w il l kwartale 2002 r... 24 Bezrobotni uprzednio pracujący w edług okresu poszukiwania pracy i stażu w ostatnim

miejscu pracy w III kwartale 2002 r... 25 Bezrobotni uprzednio pracujący w edług statusu zatrudnienia i sekcji ostatniego miejsca

pracy w i l l kwartale 2 0 0 2 r... 26 Bezrobotni w edług poziomu wykształcenia i wieku w III kwartale 2002 r...27 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i wieku w III kwartale 2002 r...28 Bierni zawodowo według przyczyn bierności i poziomu w ykształcenia

w il l kwartale 2002 r...29 Bierni zawodowo uprzednio pracujący według przyczyn bierności i przyczyn

zaprzestania pracy w III kwartale 2002 r... 30 Struktura gospodarstw domowych w edług aktywności zawodowej członków

gospodarstw w il l kwartale 2002 r... 31 Struktura gospodarstw domowych w edług liczby osób pracujących i bezrobotnych

w il l kwartale 2002 r... 32 Gospodarstwa domowe w edług aktywności zawodowej członków gospodarstwa i typu

rodziny biologicznej w III kwartale 2002 r... 33 Gospodarstwa domowe z dziećmi w edług aktywności zawodowej członków

gospodarstwa i typu rodziny biologicznej w il l kwartale 2002 r... 34 Rodziny według liczby dzieci do lat 24 pozostających na utrzymaniu

w i l l k w a rta le 2002 r... 35

SPIS W Y K R E S Ó W

Struktura ludności w wieku 15 lat i więcej według aktywności zawodowej w III kwartale 2002 r.

W spółczynnik aktywności zawodowej w edług wykształcenia i m iejsca zamieszkania

w III kwartale 2002 r...

W skaźnik zatrudnienia według płci (I, II, III, IV kwartał 2001 r., I. II, III kwartał 2002 r . ) ...

Struktura pracujących według statusu zatrudnienia (III kw artał 2001 r., III kw artał 2002 r . ) ...

Pracujący w edług płci i g iu p zaw odów w III kwartale 2002 r...

Pracujący w edług wieku (III kwartał 2001 r., II, III kw artał 2002 r.) ...

Stopa bezrobocia według płci (I, II, III, IV kwartał 2001 r., I. II, III kw artał 2002 r . ) ...

Stopa bezrobocia według w ieku (III kw artał 2001 r., II, III kw artał 2002 r.) ...

Bezrobotni w edług kategorii bezrobotnych w III kwartale 2002 r...

Bierni zawodowo według przyczyn nie poszukiwania pracy (III kw artał 2001 r.,

II, III kw artał 2002 r .) ...

Gospodarstwa domowe według aktywności zawodowej w III kwartale 2002 r...

Struktura gospodarstw dom owych z osobam i pracującym i w edług m iejsca zam ieszkania w il l kw artale 2 0 0 2 r...

Strona 40 41

41

42

43

43 44 45

47

48

49

50

51

52

53

Strona 9

10 12 12 13 14 16 16 17

19 19

20

Publikacja przedstawia wyniki reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) i przygotowana została na podstawie uogólnionych wyników badania przeprowadzonego w i l l kwartale 2002 r.

Począwszy od IV kwartału 1999 r. została zmieniona metoda prowadzenia Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności. Obserwację wybranego tygodnia w środkowym miesiącu kwartału zastąpiono metodą obserwacji ciągłej co oznacza, że w każdym z 13 tygodni kwartału badana jest jedna trzynasta część kwartalnej próby mieszkań. Nowa metoda pozwala na zilustrowanie sytuacji na rynku pracy w okresie całego kwartału, a wprowadzona została w związku z koniecznością dostosowania metod obserwacji do zaleceń Unii Europejskiej.

Badanie to stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji na rynku pracy. Przedmiotem badania jest ocena sytuacji w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. Badaniem objęte są wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, będące członkami wylosowanych gospodarstw domowych (z zakresu badania wyłączone są osoby przebywające w gospodarstwach zbiorowych, tzn. w hotelach pracowniczych, domach opieki, koszarach wojskowych, domach studenckich itp.).

Podstawowym kryterium podziału ludności z punktu widzenia aktywności ekonomicznej na pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo jest praca, tzn. fakt wykonywania, posiadania bądź poszukiwania pracy. Przyjęta kolejność wyodrębniania poszczególnych kategorii ludności gwarantuje zaklasyfikowanie każdej osoby tylko do jednej kategorii.

Gospodarstwo domowe oznacza zespół osób spokrewnionych lub spowinowaconych, mieszkających razem i utrzymujących się wspólnie. Do członków gospodarstwa domowego zaliczono osoby:

■ obecne w gospodarstwie domowym (zameldowane na pobyt stały lub czasowy, przebywające bez zameldowania przez okres powyżej 2 miesięcy),

■ nieobecne przez okres do 2 miesięcy (np. przebywające w sanatoriach, w delegacji służbowej),

■ nieobecne przez okres dłuższy niż 2 miesiące, jeżeli nieobecność wynikała z charakteru wykonywanej przez nich pracy (np. geodeci).

Ludność aktywna zawodowo (inaczej mówiąc siła robocza) obejmuje wszystkie osoby

uznane za pracujące lub bezrobotne zgodnie z definicjami podanymi poniżej.

tygodnia:

■ wykonywały przez co najmniej 1 godzinę pracę przynoszącą zarobek lub dochód tzn. były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego, pracowały we własnym (lub dzierżawionym) gospodarstwie rolnym lub prowadziły własną działalność gospodarczą poza rolnictwem, pomagały (bez wynagrodzenia) w prowadzeniu rodzinnego gospodarstwa rolnego lub rodzinnej działalności gospodarczej poza rolnictwem,

■ nie wykonywały pracy (np. z powodu choroby, urlopu, przerwy w działalności zakładu, trudnych warunków atmosferycznych, strajku), ale formalnie miały pracę jako pracownicy najemni bądź pracujący na własny rachunek.

Do pracujących - zgodnie z międzynarodowymi standardami - zaliczani byli również uczniowie, z którymi zakłady pracy lub osoby fizyczne zawarły umowę o naukę zawodu lub przyuczenie do określonej pracy, jeżeli otrzymywali wynagrodzenie.

Ze względu na przyjęte założenia metodologiczne badania, liczba pracujących uzyskana w wyniku BAEL nie obejmuje niektórych kategorii osób, które są wliczane do pracujących w sprawozdawczości z zakresu zatrudnienia, m.in.:

■ pracujących, mieszkających w hotelach pracowniczych,

■ pracujących za granicą na rzecz polskich pracodawców.

Klasyfikacja statusu zatrudnienia wyróżnia następujące kategorie pracujących:

■ pracodawca - osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i zatrudnia co najmniej jednego pracownika najemnego,

■ pracujący na własny rachunek - osoba, która prowadzi własną działalność gospodarczą i nie zatrudnia pracowników,

■ pracownik najemny - osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy w przedsiębiorstwie publicznym lub u pracodawcy prywatnego; do pracowników najemnych zaliczono również osoby wykonujące pracę nakładczą oraz agentów we wszystkich systemach agencji,

■ pomagający bezpłatnie członek rodziny - osoba, która bez umownego wynagrodzenia pomaga w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej.

Do pracowników najemnych zaliczono również osoby wykonujące pracę nakładczą oraz agentów we wszystkich systemach agencji.

Informacje o zawodach wykonywanych przez pracujących w głównym miejscu pracy

(oraz o zawodach wykonywanych przez bezrobotnych w ostatnim miejscu pracy) prezentowane są

w układzie Klasyfikacji Zawodów i Specjalności opracowanej przez Instytut Pracy i Spraw

Socjalnych na podstawie „Międzynarodowej Klasyfikacji Zawodów ISCO-1998", zalecanej do

stosowania przez Międzynarodową Organizację Pracy.

prezentowane są w układzie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). PKD została opracowana na podstawie klasyfikacji NACE stosowanej przez Urząd Statystyczny Unii Europejskiej EUROSTAT.

W kategorii pracujących wyróżniono osoby pracujące w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy. Pracujący w pełnym wymiarze czasu pracy są to osoby, które:

■ przepracowały w badanym tygodniu 40 godzin i więcej we wszystkich miejscach pracy,

■ przepracowały w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin pracy, ale jest to ich pełny wymiar czasu pracy (np. nauczyciele lub osoby pracujące w szkodliwych warunkach pracy),

■ przepracowały w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin pracy z przyczyn pozaekonomicznych, a zwykle pracują w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przyczyny, z powodu których pracownicy przepracowali w badanym tygodniu mniej niż 40 godzin (lub zwykle pracują mniej niż 40 godzin) dzieli się na ekonomiczne i pozaekonomiczne.

Do przyczyn ekonomicznych zaliczono: przyczyny związane z zakładem pracy (np. przerwa w działalności, przestoje w pracy, przymusowy urlop), utratę pracy, rozpoczęcie pracy, niemożność uzyskania pracy w większym wymiarze czasu. Przyczyny pozaekonomiczne to: nauka, ur'op wypoczynkowy i bezpłatny na własną prośbę oraz przyczyny osobiste i rodzinne.

Do kategorii bezrobotnych zostały zaliczone osoby w wieku 15 lat i więcej, które spełniły jednocześnie trzy warunki:

■ w okresie badanego tygodnia nie były osobami pracującymi (według powyższych kryteriów),

■ aktywnie poszukiwały pracy tzn. podjęły konkretne działania w ciągu 4 tygodni (wliczając jako ostatni - tydzień badany), aby znaleźć pracę,

■ były gotowe (zdolne) podjąć pracę w tygodniu badanym i następnym.

Do bezrobotnych zostały zaliczone także osoby, które nie poszukiwały pracy, ponieważ miały pracę załatwioną i oczekiwały na jej rozpoczęcie (w ciągu 30 dni).

Osoby bezrobotne zostały zaklasyfikowane do jednej z czterech kategorii:

b

bezrobotni, którzy stracili pracę, tzn. osoby, które odeszły z ostatniego miejsca pracy nie z własnej inicjatywy i natychmiast (tzn. w ciągu trzech miesięcy) rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy zrezygnowali z pracy, tzn. osoby, które odeszły z pracy z własnej inicjatywy i natychmiast rozpoczęły poszukiwanie pracy,

■ bezrobotni, którzy powracają do pracy po przerwie trwającej minimum 3 miesiące,

■ bezrobotni, którzy nigdy nie pracowali i poszukują pierwszej w życiu pracy.

Ludność bierna zawodowo tzn. pozostająca poza siłą roboczą są to wszystkie osoby w wieku 15 lat i więcej, które nie zostały zaklasyfikowane jako pracujące lub bezrobotne czyli:

■ osoby, które nie pracowały w badanym tygodniu, nie mają pracy i nie poszukują pracy,

■ osoby, które w badanym tygodniu nie pracowały, poszukiwały pracy, ale nie były zdolne (gotowe)

do jej podjęcia w tygodniu badanym i następnym.

Grupowanie osób w rodziny dokonuje się w ramach gospodarstw domowych. Za rodzinę uważa się: małżeństwo z dziećmi lub bez dzieci, matkę z dziećmi, ojca z dziećmi.

Współczynnik aktywności zawodowej jest to procentowy udział czynnych zawodowo w ogólnej liczbie ludności danej kategorii.

Wskaźnik zatrudnienia jest to procentowy udział pracujących w ogólnej liczbie ludności danej kategorii.

Stopa bezrobocia jest to procentowy udział bezrobotnych w liczbie czynnych zawodowo.

Podział ludności na ekonomiczne grupy wieku obejmuje ludność w wieku:

■ przedprodukcyjnym - mężczyźni i kobiety w wieku 1 5 - 1 7 lat,

■ produkcyjnym - mężczyźni w wieku 1 8 - 6 4 lata i kobiety w wieku 1 8 - 5 9 lat; grupę tą podzielono na wiek zawodowo:

- mobilny ( 1 8 - 4 4 lata mężczyźni i kobiety),

- niemobilny (45 - 64 lata mężczyźni i 45 - 59 lat kobiety),

■ poprodukcyjnym - mężczyźni w wieku 65 lat i więcej oraz kobiety w wieku 60 lat i więcej.

Informacje o wykształceniu ilustrują poziom wykształcenia ukończonego. Uczniowie szkół ponadpodstawowych podawali poziom szkoły ukończonej np. w przypadku studentów była to szkoła średnia ogólnokształcąca lub zawodowa.

Do absolwentów zaliczono osoby, które ukończyły szkołę w okresie ostatnich 12 miesięcy i nie kontynuują nauki.

Pracownicy najemni w sektorze publicznym obejmują osoby zatrudnione w jednostkach stanowiących własność państwową i komunalną. Do pracujących w sektorze prywatnym zaliczono pracodawców i pracujących na własny rachunek, pomagających członków rodzin i pracowników najemnych zatrudnionych u osób fizycznych oraz w pozostałych jednostkach sektora prywatnego.

W niektórych tablicach sumy danych mogą być różne od wielkości podanych w pozycjach

"OGÓŁEM". Wynika to z zaokrągleń dokonywanych przy uogólnianiu wyników badania.

W stosunku do obowiązującej Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) zastosowano skróty - skrócone nazwy oznaczone zostały w tablicach znakiem „A”. Zestawienie zastosowanych skrótów i pełnych nazw podaje się poniżej:

skrót pełna nazwa

sekcje PKD

handel i naprawy handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych,

motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego obsługa nieruchomości i firm ; nauka obsługa nieruchom ości, wynajem, nauka i usługi związane

z prow adzeniem działalności gospodarczej

adm inistracja publiczna i obrona narodowa; adm inistracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ubezpieczenia społeczne i pow szechne ubezpieczenia

i zdrowotne zdrowotne

LUDNOŚĆ AKTYWNA I BIERNA ZAWODOWO

Według Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w województwie śląskim liczba ludności w wieku 15 lat i więcej wzrosła w stosunku do poprzedniego kwartału o 112 tys. osób. I tak w III kwartale 2002 r. wyniosła 3901 tys. osób, co stanowiło 12,5% tej grupy ludności w kraju.

Wśród ludności w wieku 15 lat i więcej było 1962 tys. osób aktywnych zawodowo, tj. pracujących i bezrobotnych (11,3% osób w kraju) oraz 1939 tys. osób biernych zawodowo (14,0% osób w kraju).

W porównaniu z II kwartałem 2002 r. zarówno liczba aktywnych jak i biernych zawodowo wzrosła odpowiednio o: 29 tys. osób (o 1,5%) oraz o 83 tys. osób (o 4,5%). Na wzrost liczby aktywnych zawodowo wpłynął przede wszystkim wzrost liczby pracujących o 31 tys. osób (o 2,0%), podczas gdy liczba bezrobotnych zmniejszyła się tylko o 2 tys. osób (o 0,5%).

Tabl. I. Ludność aktyw na i bierna zaw odow o w wieku 15 la t i więcej w III kw artale 2002 r.

WYSZCZEGÓLNIENIE /i - analogiczny kwarta! roku

poprzedniego = 100 B - poprzedni kwartał = 100

Ogółem

Aktywni zawodowo Bierni

zawodowo razem pracujący bezrobotni

w tysiącach

K ra j... 31155 17325 13888 3436 13830

W O J E W Ó D Z T W O ... 3901 1962 1572 390 1939

A 103,9 100,9 100,5 10 2,6 107,0

B 103,0 101,5 1 0 2,0 99,5 104,5

Kraj = 100 ... 12,5 11,3 11,3 11,4 14,0

W porównaniu z analogicznym okresem 2001 r. w III kwartale 2002 r. zwiększyła się zarówno liczba aktywnych jak i biernych zawodowo (odpowiednio o 18 tys., tj. o 0,9% i o 127 tys., tj. o 7,0%).

Wzrost liczby aktywnych zawodowo był wynikiem rosnącej liczby bezrobotnych o 10 tys. osób (2,6%), przy jednoczesnym wzroście liczby pracujących o 8 tys. osób (0,5%).

Struktura ludności w wieku 15 la t i więcej według aktyw ności zaw odow ej w III kw artale 2002 r.

M ĘŻCZYŹNI KO BIETY

10,1%

bezrobotni

10,0%

bezrobotni bierni

zawodowo

pracujący 47,1%

pracujący 34,0%

bierni zawodowo

W III kwartale 2002 r. współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 50,3%, co oznacza, źe połowa ludności w wieku 15 lat i więcej to osoby pracujące lub poszukujące pracy. Współczynnik ten w porównaniu z okresem analogicznym 2001 r. obniżył się o 1,5 pkt, a w stosunku do ubiegłego kwartału zmniejszył się o 0,7 pkt. Na obecny poziom współczynnika aktywności zawodowej w ciągu kwartału wpłynął spadek poziomu aktywności zawodowej mężczyzn o 1,2 pkt, oraz w mniejszym stopniu kobiet o 0,3 pkt.

Podobnie jak w poprzednim kwartale pogłębiła się różnica pomiędzy poziomem aktywności zawodowej ludności w miastach i na wsi. W III kwartale 2002 r. współczynnik aktywności w mieście wyniósł 51,2% wobec 46,5% na wsi, i w stosunku do II kwartału 2002 r. pierwszy zmniejszył się o 1,2 pkt, a drugi wzrósł o 0,9 pkt. Na obniżenie współczynnika w mieście wpłynął spadek poziomu aktywności zawodowej mężczyzn o 2,8 pkt. Podczas gdy współczynnik aktywności mężczyzn na wsi wzrósł w stosunku do II kwartału 2002 r. o 4,7 pkt.

Analizując zbiorowość aktywnych zawodowo według wieku, najbardziej aktywne były grupy wiekowe ludności w przedziale 35-44 lata (83,4%) oraz 25-34 lata (83,2%). Natomiast biorąc pod uwagę poziom wykształcenia największą aktywnością zawodową wykazały się osoby z wykształceniem wyższym (78,2%) i policealnym (77,6%).

W spółczynnik aktyw ności zaw odow ej według wykształcenia i miejsca zam ieszkania w III kw artale 2002 r.

r

tz

c

57,1% 'i-?

3

67,2%

wykształcenie:

wyższe

policealne

średnie zawodowe

średnie ogólnokształcące

zasadnicze zawodowe

78,5% n u 1

78,6%

78,6%

0

73,3%

m

53,2%

61.1% L

70,9%

47,6%53,2

ZL asm

6’1,6%

~rn

62,3

WBB

PO,5'

| U J gimnazjalne i poniżej L“*8 ’1 ^

I I mężczyźni

| kobiety

□ miasta

■ wieś

Na przestrzeni ostatniego roku województwo śląskie w porównaniu do kraju charakteryzowało się niższą aktywnością zawodową. I tak w III kwartale 2002 r. udział aktywnych zawodowo w województwie był mniejszy niż w kraju (50,3% wobec 55,6%), natomiast biernych zawodowo odpowiednio wyższy (49,7% wobec 44,4%).

W rezultacie zmian jakie zaszły w liczbie pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo wzrosło obciążenie pracujących osobami niepracującymi. W III kwartale 2002 r. na 1000 pracujących przypadało w województwie 1482 osoby niepracujące, podczas gdy w kraju współczynnik ten ukształtował się na poziomie 1243 osoby.

PRACUJĄCY

W III kwartale 2002 r. liczba pracujących wyniosła 1572 tys. osób i zwiększyła się w porównaniu z II kwartałem 2002 r. o 31 tys. osób, tj. o 2,0%. W większym stopniu wzrosła liczba pracujących kobiet o 26 tys. (o 3,9%), niż pracujących mężczyzn o 5 tys. (o 0,6%). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, odnotowano większy wzrost pracujących mieszkańców miast (30 tys., tj. 2,4%) niż na wsi (1 tys., tj. 0,4%).

Porównując III kwartał 2002 r. z analogicznym okresem roku 2001 liczba pracujących wzrosła o 8 tys., tj. o 0,5%. Odnotowany wzrost liczby pracujących wystąpił wśród mężczyzn (21 tys., tj. 2,4%), natomiast liczba pracujących kobiet zmniejszyła się (13 tys., tj. 1,8%). Na zwiększenie się populacji pracujących wpłynął wzrost liczby pracujących mieszkańców miast (o 34 tys., tj. o 2,7%). Na wsi w tym czasie liczba pracujących zmniejszyła się (o 27 tys., tj. o 8,7%).

Miernikiem poziomu zatrudnienia jest wskaźnik zatrudnienia, który ilustruje udział ludności pracującej w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej. W III kwartale 2002 r. wskaźnik ten wyniósł 40,3% i był niższy o 0,4 pkt w stosunku do poprzedniego kwartału. Wyższy wskaźnik zatrudnienia mężczyzn - 47,1% spadł o 1,4 pkt w porównaniu z II kwartałem 2002 r., a niższy wskaźnik kobiet - 34,1% wzrósł o 0,5 pkt.

W porównaniu z III kwartałem 2001 r. nastąpił spadek poszczególnych wskaźników

zatrudnienia i tak wskaźnik zatrudnienia ogółem obniżył się o 1,4 pkt, kobiet o 1,7 pkt a mężczyzn

o 1,0 pkt.

W skaźnik zatrudnienia według p łc i

% 55 50 45

--- Ąr--- ---

— Ł --- & ---- --- Ł Ł O ---0 —

o — -— —□ — :--- Q - ---- -

--- =2*^=^

“ --- --- O ---□

Mężczyźni

40 --- Ogółem

Kobiety

laril

30

II III IV I II III kwartał

2001 2002

Na przestrzeni ostatniego roku wskaźnik zatrudnienia w województwie śląskim był mniejszy od krajowego (w III kwartale 2002 r. 40,3% wobec 44,6%). W przekroju miasto / wieś nadal występuje rozbieżność między województwem a krajem. W województwie wyższy był wskaźnik w mieście, natomiast w kraju na wsi.

W III kwartale 2002 r. populacja pracowników najemnych liczyła 1363 tys. osób (86,7% ogółu pracujących) i zwiększyła się o 54 tys. (o 4,0%) w porównaniu z poprzednim kwartałem oraz była większa niż przed rokiem o 18 tys. osób (o 1,3%). Wśród pracowników najemnych 86,6% posiadało pracę stałą pozostałe 13,4% miało pracę dorywczą. W stosunku do poprzedniego kwartału spadła liczba pracodawców i pracujących na własny rachunek o 25 tys. (o 12,1%), natomiast w populacji pomagających

rodzin zanotowano wzrost o

tys. (tj. o

Struktura pracujących według statusu zatrudnienia

pomagający członkowie rodzin

pracodawcy

pracujący na własny rachunek

pracownicy najemni w sektorze prywatnym

pracownicy najemni w sektorze publicznym

W porównaniu z poprzednim kwartałem odsetek osób pracujących w sektorze prywatnym pozostał na zbliżonym poziomie i wyniósł 57,3%. Wśród pracowników najemnych rozdział na sektory własnościowe był prawie równy. Według miejsca zamieszkania dominowali pracujący w sektorze prywatnym mieszkańcy wsi (62,3%) oraz mężczyźni (59,7%).

---..

III kwartał 2001 III kwartał 2002

Analizując strukturę pracujących według rodzajów działalności, podobnie jak w poprzednim kwartale dominującą grupą były osoby pracujące w przemyśle (33,8%). Natomiast udział pracujących w sektorze rolniczym był niewielki i wyniósł 3,9%. Pracujący poza przemysłem i rolnictwem posiadali miejsca pracy w sektorze usług, najwięcej w handlu i naprawach (16,3%), ochronie zdrowia i opiece społecznej (8,5%) oraz w budownictwie (6,8%). W dalszym ciągu mężczyźni stanowią dominującą grupę pracujących w przemyśle (74,2%) oraz w budownictwie (85,0%). W pozostałych sekcjach działalności przeważały kobiety, głównie w edukacji, ochronie zdrowia i opiece społecznej.

W wymienionych sekcjach działalności kobiety stanowiły ponad 80% pracujących w tych sekcjach.

W ogólnej liczbie pracujących najliczniej reprezentowane grupy zawodów to robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (24,8%) oraz technicy i średni personel (15,6%). Porównując III kwartał 2002 r. z III kwartałem 2001 r. zmniejszył się odsetek pracujących w zawodzie robotnika przemysłowego i rzemieślnika o 1,5 pkt oraz w grupie pracownicy biurowi o 1,7 pkt. Natomiast wzrost odsetka pracujących odnotowano w grupie specjalistów o 2,5 pkt oraz w grupie pracownicy usług osobistych o 1,5 pkt.

Pracujący według p łc i i grup zaw odów w III kw artale 2002 r.

M ĘŻCZYŹNI KO BIETY

D

15,4%

C

D grupy zawodów:

A - parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy B - specjaliści

C - technicy i średni personel D - pracownicy biurowi

E - pracownicy usług osobistych F - rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy G - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy H - operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

I - pracownicy przy pracach prostych

Podobnie jak w ubiegłym kwartale najwięcej mężczyzn wykonywało zawód robotnika

przemysłowego i rzemieślnika (39,5%). Wśród kobiet dominowali technicy i średni personel (20,9%)

oraz pracownicy usług osobistych (20,5%), a najmniej było rolników, ogrodników, leśników i rybaków

(2,9%).

Analizując zbiorowość pracujących według poziomu wykształcenia przeważającą grupą były osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym - w III kwartale 2002 r. 37,7% oraz średnim zawodowym (łącznie z policealnym) 31,0%. Odsetek pracujących z wyższym wykształceniem był znacznie wyższy w miastach niż na wsi i wyniósł odpowiednio: 17,6% i 7,4%. Na uwagę zasługuje fakt, że wśród pracujących kobiet w III kwartale 2002 r. 19,2% posiadało wyższe wykształcenie, podczas gdy wśród mężczyzn tylko 13,0%.

W strukturze pracujących według wieku na przestrzeni III kwartału 2002 r. nie zanotowano większych zmian. Podobnie jak w poprzednim kwartale niewielki był wśród pracujących udział ludzi młodych od 15 do 24 roku życia (8,3%) oraz ludzi starszych po 55 roku życia (6,2%). Największy udział pracujących odnotowano w przedziale wiekowym 35-44 lata (29,1%). W stosunku do sytuacji sprzed roku zwiększyła się liczba pracujących w wieku 45-54 lata o 1,5 pkt, a obniżył się odsetek pracujących w wieku 25-34 lata o 1,2 pkt procentowe.

Pracujący według wieku

%

3 5 ---

III kwartał 2001 II kwartał 2002 III kwartał 2002

W województwie śląskim w III kwartale 2002 r. w więcej niż jednym miejscu pracy pracowało 82 tys. osób, czyli 5,2% ogółu pracujących. Liczba osób posiadających pracę dodatkową zwiększyła się w porównaniu z III kwartałem 2001 r. o 12 tys., tj. o 17,1%. Najczęściej dodatkowo pracowały osoby w wieku 35^44 lata (6,1% ogółu pracujących w tej grupie wiekowej). Ponadto pracę w więcej niż jednym miejscu posiadały najczęściej osoby z wyższym wykształceniem (13,0% ogółu pracujących z wyższym wykształceniem).

Pracujący poszukiwali innej pracy (w III kwartale 2002 r. - 112 tys. osób, tj. 7,1% ogółu

pracujących) najczęściej z chęci poprawienia warunków finansowych (45,5%) oraz z powodu

poszukiwania stałej pracy (19,6%). W porównaniu z III kwartałem 2001 r. było ich o 6 tys. mniej

(o 5,1%). Poszukującymi innej pracy były w większości osoby w wieku 25-34 lata (35,7%) oraz

najczęściej z wykształceniem zasadniczym zawodowym (36,6%). Ponadto najwięcej tych osób

pracowało w przetwórstwie przemysłowym (17,0%) oraz w handlu i naprawach (16,1%).

BEZROBOTNI

Wyniki BAEL wskazują, że w III kwartale 2002 r. odnotowano niewielki spadek bezrobocia w porównaniu do poprzedniego kwartału. Populacja bezrobotnych liczyła 390 tys. osób i zmniejszyła się o 2 tys., tj. o 0,5%. Stanowiło to 11,4% bezrobotnych w kraju. W stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego liczba bezrobotnych wzrosła o 10 tys., tj. o 2,6%.

Populacja zarejestrowanych bezrobotnych w powiatowych urzędach pracy w końcu września 2002 r. wyniosła 322,5 tys. osób co oznacza, źe 67 tys. osób nie zarejestrowało się w urzędach pracy, mimo że były faktycznie bezrobotnymi.

Tabl. II. B ezrobotni według BAEL oraz Pow iatow ych U rzędów P racy w III kw artale 2002 r.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Bezrobotni według

BAEL PUP

w tys. poprzedni kwartał

= 100 w tys. poprzedni kwartał

= 100

O GÓŁEM ... 390 99,5 323 1 0 0 ,6

M ężc zy źn i... 189 105,6 147 100,7

Kobiety ... 201 94,4 176 1 0 0 ,6

W III kwartale 2002 r. liczba bezrobotnych wzrosła w stosunku do poprzedniego kwartału, według PUP była wyższa o 1,1 pkt procentowy od danych BAEL, dotyczyło to głównie populacji kobiet. Według BAEL-u liczba bezrobotnych mężczyzn wzrosła o 10 tys., tj. o 5,6%, natomiast liczba bezrobotnych kobiet zmniejszyła się o 12 tys., tj. o 5,6%. Biorąc pod uwagę podział ze względu na miejsce zamieszkania spadek liczby bezrobotnych odnotowano wśród mieszkańców miast o 1,8%

podczas gdy liczba bezrobotnych mieszkańców wsi uległa wzrostowi o 7,0%.

Z porównania liczby bezrobotnych w III kwartale 2002 r. i w III kwartale 2001 r. wynika, iż ogólna liczba bezrobotnych w ciągu roku wzrosła o 2,6%. Liczba bezrobotnych kobiet zwiększyła się o 4,7%, natomiast liczba bezrobotnych mężczyzn wzrosła nieznacznie (o 0,5%). W kraju wystąpiła sytuacja odwrotna, większe bezrobocie dotyczyło mężczyzn niż kobiet.

Spośród bezrobotnych, spełniających kryteria stosowane w BAEL, 257 tys., tj. 65,9% było zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy, z tego 37 tys. osób (14,4%) pobierało zasiłek dla bezrobotnych. Przed rokiem odsetek zarejestrowanych bezrobotnych wyniósł 69,5%, a pobierających zasiłek - 11,7%.

W III kwartale 2002 r. stopa bezrobocia według BAEL wyniosła 19,9% (według PUP - 16,1%)

i była o 0,1 pkt procentowy wyższa niż w kraju. W porównaniu z poprzednim kwartałem stopa

bezrobocia zmniejszyła się o 0,4 pkt, a w porównaniu z rokiem ubiegłym była wyższa o 0,4 pkt

procentowe. Natężenie poziomu bezrobocia kobiet było wyższe od natężenia bezrobocia mężczyzn.

I tak w Ili kwartale 2002 r. stopa bezrobocia mężczyzn wyniosła 17,7%, natomiast kobiet - 22,5%.

Stopa bezrobocia mężczyzn wzrosła w ciągu kwartału o 0,7 pkt, a stopa bezrobocia kobiet zmniejszyła się o 1,7 pkt. Odwrotna sytuacja wystąpiła w okresie roku, stopa bezrobocia mężczyzn nieznacznie zmalała (o 0,3 pkt), natomiast stopa bezrobocia kobiet zwiększyła się o 1,1 pkt procentowy.

Stopa bezrobocia według p łc i

25,7%

2001 2002

Natężenie bezrobocia w miastach jest wyższe od natężenia bezrobocia na wsi. Wśród mieszkańców miast stopa bezrobocia wyniosła 20,3%, natomiast wśród mieszkańców wsi osiągnęła poziom 17,7%. W skali roku stopa bezrobocia wzrosła w miastach o 0,6 pkt, a na wsi zmalała o 0,9 pkt procentowego.

W najkorzystniejszej sytuacji na rynku pracy były osoby posiadające wykształcenie wyższe.

W III kwartale 2002 r. stopa bezrobocia w tej grupie kształtowała się na poziomie 5,0%. Nadal w trudnej sytuacji pozostawały osoby o niższym poziomie wykształcenia. Najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (39,4%). Wysoką stopę bezrobocia zanotowano także wśród osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (23,3%) i średnim ogólnokształcącym (22,1%). Najwyższy wzrost natężenia bezrobocia w okresie roku odnotowano wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (o 3,4 pkt).

wiek:

□E

£¿7] ] 5 5 lat i więcej

□ Stopa bezrobocia według wieku

I kwartał 2001 II kwartał 2002 III kwartał 2002

Analizując zbiorowość bezrobotnych według wieku należy zauważyć, że nadal najwięcej bezrobotnych jest wśród ludzi młodych. Stopa bezrobocia dla osób w wieku 15-24 lata była ponad dwukrotnie wyższa niż stopa bezrobocia dla całej populacji i osiągnęła poziom 44,0%. Najniższa stopa bezrobocia wystąpiła wśród osób w wieku 45-54 lata (14,0%) i pozostała na takim samym poziomie w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Największy wzrost natężenia bezrobocia w skali roku wystąpił wśród osób w wieku 25-34 lata (2,5 pkt), a najmniejszy wśród osób w wieku 55 lat i więcej (0,5 pkt).

Nadal większość bezrobotnych stanowią osoby, które straciły pracę i natychmiast podjęły starania, aby znaleźć następną. W III kwartale 2002 r. udział tej kategorii osób wśród ogółu bezrobotnych kształtował się na poziomie 47,4% (przed rokiem 48,7%). Pierwszej w życiu pracy poszukiwało 88 tys. osób, tj. 22,6%. W tej grupie 15,9% stanowili absolwenci wchodzący na rynek pracy (przed rokiem 22,2%). Osoby powracające do pracy po przerwie stanowiły 27,3% ogólnej liczby bezrobotnych. Najmniejszy udział w liczbie bezrobotnych miały osoby, które zrezygnowały z poprzedniej pracy - 2,8%.

Bezrobotni według kategorii bezrobotnych w III kw artale 2002 r.

2,7%

bezrobotni którzy:

I l stracili pracę H I zrezygnowali z pracy

□ powracają do pracy po przerwie [L _ J podejmują pracę po raz pierwszy

W III kwartale 2002 r. 303 tys. osób bezrobotnych poprzednio pracowało, tj. 77,7% ogółu

bezrobotnych (przed rokiem 73,7%). Główną przyczyną zaprzestania pracy przez bezrobotnych była

likwidacja zakładu pracy lub stanowiska. Dotyczyło to 45,5% ogółu uprzednio pracujących

(przed rokiem 35,0%). Kolejnym najczęściej wskazywanym powodem utraty pracy było zwolnienie

z innych przyczyn (14,5%) oraz wygaśnięcie umowy zawartej na czas określony (10,9%). Liczba

bezrobotnych uprzednio pracujących (bez osób, które mają przerwę w pracy dłuższą niż 8 lat)

wyniosła w III kwartale 2002 r. 264 tys. i wzrosła o 41 tys. w porównaniu z rokiem poprzednim. Osoby

te w większości posiadały pracę w sektorze prywatnym, tj. 68,9% (przed rokiem 69,5%).

Przeciętny czas poszukiwania pracy wyniósł w III kwartale 2002 r. 18,1 miesięcy (przed rokiem 16 miesięcy) i był dłuższy dla mężczyzn (18,6 miesiąca) niż dla kobiet (17,6 miesiąca).

W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego wydłużył się czas poszukiwania pracy przez mężczyzn o 3 miesiące, a kobiet o 0,7 miesiąca. Długotrwałe bezrobocie trwające powyżej 1 roku dotyczyło 204 tys. osób, tj. 52,3% ogółu bezrobotnych. W ciągu roku liczba bezrobotnych długotrwale zmniejszyła się o 0,3 pkt, a w porównaniu z poprzednim kwartałem zwiększyła się o 3,6 pkt. Długotrwałe bezrobocie nadal częściej zagrażało kobietom niż mężczyznom. Odsetek wyniósł 54,2% wobec 49,7%.

BIERNI ZAWODOWO

Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności wykazało, że populacja biernych zawodowo liczyła w III kwartale 2002 r. 1939 tys. osób, tj. 49,7% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej.

W porównaniu z III kwartałem 2001 r. liczba biernych zawodowo zwiększyła się o 127 tys., tj. 7,0%, a w porównaniu z kwartałem poprzednim zwiększyła się o 83 tys., tj. 4,5%. Wśród biernych zawodowo przeważały kobiety stanowiące 58,8% ogółu. Ludność bierna zawodowo to głównie mieszkańcy miast - 79,6% ogółu.

Tabl. III. B ierni zaw odow o według p łc i i m iejsca zam ieszkania

w y s z c z e g ó l n ie n ie;

III kwartał 2001 III kwarta! 2002

w tysiącach III kwartał 2001 = 100 O G Ó ŁEM ... 1812 1939 107,0

mężczyźni ... 740 799 107,9

kobiety ... 1072 1140 106,3 M ia s ta ... 1419 1543 108,7 Wieś ... 393 396 10 0,8

Osoby bierne zawodowo to głównie osoby nie poszukujące pracy - 97,2% co oznacza, że niewielki ich odsetek - około 3% - poszukiwał pracy, ale nie był gotowy do jej podjęcia.

Najczęstsze przyczyny, dla których bierni zawodowo nie poszukiwali pracy było: przejście na emeryturę - 33,7% (przed rokiem - 33,1%), nauka i uzupełnianie kwalifikacji - 23,1% (przed rokiem - 22,3%) oraz choroba i niepełnosprawność - 18,0% (przed rokiem - 19,7%).

Wśród biernych zawodowo ponad połowę, tj. 55,1% stanowiły osoby w wieku produkcyjnym

(przed rokiem 55,9%). Wśród osób nie poszukujących pracy w wieku produkcyjnym głównymi

przyczynami bierności były: nauka i uzupełnianie kwalifikacji - 25,5%, choroba i niesprawność -

20,3% oraz obowiązki rodzinne i związane z prowadzeniem domu - 17,4%.

B ierni zawodowo według przyczyn nie poszukiw ania pracy

O

zniechęcenie nauka, obowiązki

poszukiwaniem uzupełnianie rodzinne

pracy kwalifikacji

emerytura choroba, respondent

niesprawność nie chce pracować

l III kwartał 2001 I 1 II kwartał 2 0 0 2 IM s łl III kwartał 2002

Bierni zawodowo uprzednio pracujący, których w III kwartale 2002 r. było 502 tys. osób, jako główną przyczyną zaprzestania pracy podawali przejście na emeryturę lub renę (55,2%). Kolejnym powodem odejścia z pracy była likwidacja zakładu pracy (16,7%) oraz względy rodzinne, osobiste (7,2%).

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA CZŁONKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH

W województwie śląskim w III kwartale 2002 r. według BAEL było 1478 tys. gospodarstw domowych. W ogólnej liczbie dominowały gospodarstwa rodzinne (81,5%), wśród których było: 55,8%

małżeństw z dziećmi, 25,8% małżeństw bez dzieci, 14,1% rodzin niepełnych oraz 4,2% gospodarstw wielorodzinnych. Gospodarstwa nierodzinne (18,5%) w większości były gospodarstwami jednoosobowymi (95,6%).

G o s p o d a r s tw a d o m o w e w e d łu g a k ty w n o ś c i z a w o d o w e j w III k w a r ta le 2 0 0 2 r.

1 - osobowe 2 - osobowe 3 - osobowe 4 - osobowe 5 - osobowe 6 - osobowe 7 i więcej osobowe

gospodarstwa domowe z:

[ I przynajmniej z jedną osobą pracującą (bez bezrobotnych)

□ przynajmniej z jedną osobą bezrobotną

^ bez osób czynnych zawodowo

0% ²⁰% 40% 60% 80% 100%

Gospodarstwa domowe, które posiadały w swoim składzie przynajmniej jedną osobę pracującą i nie były obciążone bezrobociem stanowiły w III kwartale 2002 r. 47,7% (przed rokiem 48,9%). Gospodarstw z przynajmniej jedną osobą bezrobotną było 19,7%, wśród których było 8,0%

gospodarstw obciążonych bezrobociem bez pracujących. Pozostałe 32,6% to gospodarstwa bez czynnych zawodowo (pracujących i bezrobotnych).

Struktura gospodarstw dom owych z osobam i pracującym i według m iejsca zam ieszkania w III kw artale 2002

r.

M IASTA W IEŚ

Wśród gospodarstw domowych z osobami pracującymi w III kwartale 2002 r. 47,3% było gospodarstw z jedną osobą pracującą 46,4% z dwoma osobami pracującymi i 6,3% z trzema i więcej osobami pracującymi. W gospodarstwach domowych z osobami bezrobotnymi dominowały gospodarstwa z jedną osobą bezrobotną tj. 84,1%, a pozostałe 15,9% gospodarstw domowych było obciążonych dwoma lub więcej osobami bezrobotnymi.

PODSUMOWANIE

Wyniki Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności wskazują że w III kwartale 2002 r.

sytuacja na rynku pracy nieznacznie zmieniła się w porównaniu z kwartałem poprzednim.

II kwartał 2002 III kwartał 2002

1541 tys. liczba osób pracujących 1572 tys.

392 tys. liczba osób bezrobotnych 390 tys.

1856 tys. liczba osób biernych zawodowo 1939 tys.

51,0% współczynnik aktywności zawodowej 50,3%

40,7% wskaźnik zatrudnienia 40,3%

20,3% stopa bezrobocia 19,9%

Do korzystnych zmian należy zaliczyć wzrost liczby pracujących przy jednoczesnym spadku liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia. Tempo wzrostu zatrudnienia i spadku bezrobocia było szybsze wśród kobiet niż wśród mężczyzn i dlatego między innymi stopa bezrobocia dla kobiet była wyższa niż dla mężczyzn o 4,8 pkt procentowe. Kobiety częściej zagrożone są długotrwałym bezrobociem.

Nadal widoczne były różnice między aktywnością zawodową mieszkańców miast i wsi. Tempo wzrostu liczby pracujących było większe w mieście niż na wsi. Odnotowano wzrost liczby bezrobotnych na wsi wobec spadku liczby bezrobotnych w mieście. Konsekwencją tego było obniżenie stopy bezrobocia w mieście (o 0,7 pkt) a wzrost stopy na wsi (o 1,0 pkt).

Sytuacja młodzieży na rynku pracy w dalszym ciągu była trudna, o czym świadczy wysoki poziom stopy bezrobocia w wieku 15-24 lata - 44,0%.

Zagrożone bezrobociem były również osoby o niskim poziomie wykształcenia i bez przygotowania zawodowego. Najwyższą stopę bezrobocia zanotowano wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej (39,4%). Najliczniejszą kategorią bezrobotnych były osoby, które straciły pracę (47,4%). Natomiast osoby, które uprzednio pracowały jako główną przyczynę zaprzestania pracy podały likwidację zakładu pracy lub stanowiska (45,5%). Prawie co 5 gospodarstwo domowe posiadało w swoim składzie przynajmniej jedną osobę bezrobotną.

W III kwartale 2002 r. zwiększyło się obciążenie pracujących osobami niepracującymi.

W województwie śląskim na 1000 pracujących przypadało 1482 niepracujących (w III kwartale 2001 r.

- 1402). Współczynnik ten dla kraju ukształtował się na poziomie 1243 osoby.

Tabl. 1. AKTYW NO ŚĆ EKO NO M ICZNA LUDNOŚCI W W IEKU 15 LAT I W IĘCEJ

WYSZCZEGÓLNIENIE o - ogółem m - mężczyźni

k ■ kobiety

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni zawodowo razem

pracujący

bezrobotni razem

w pełnym w niepełnym wymiarze czasu pracy w tysiącach

2 0 0 1 I kw artał ... o 3539 1841 1500 1368 132 342 1697

m 1714 1027 860 803 57 167 687

k 1825 815 639 565 74 175 1 0 1 0

II k w a r ta ł... o 3535 1880 1497 1339 158 383 1656

m 1724 1042 852 788 64 190 682

k 1811 838 645 551 94 193 973

III kw artał o 3755 1944 1564 1405 158 380 1812

m 1785 1046 858 791 67 188 740

k 1970 898 706 614 91 192 1072

IV kwartał o 3789 1948 1552 1404 148 396 1841

m 1804 1045 861 799 62 183 759

k 1985 903 691 604 87 213 1082

2 0 0 2 I kw artał ... o 3702 1906 1497 1354 143 409 1796

m 1768 1049 860 798 62 188 719

k 1934 857 637 556 81 2 2 0 1077

II kwartał ... o 3789 1933 1541 1405 136 392 1856

m 1803 1053 874 813 61 179 750

k 1987 880 667 592 75 213 1106

III kw artał o 3901 1962 1572 1419 152 390 1939

m 1867 1068 879 815 64 189 799

k 2034 894 693 605 8 8 2 0 1 1140

Tabl. 2. W SKAŹNIKI AKTYW NO ŚCI ZAW O DO W EJ LUDNOŚCI WYSZCZEGÓLNIENIE

o - ogółem m - mężczyźni

k - kobiety

Współczynnik

aktywności zawodowej Wskaźnik zatrudnienia Stopa bezrobocia

w procentach

2 0 0 1 I kw artał ... o 52,0 42,4 18,6

m 59,9 50,2 16,3

k 44,7 35,0 21,5

II kw artał ... o 53,2 42,3 20,4

m 60,4 49,4 18,2

k 46,3 35,6 23,0

III kw artał ... o 51,8 41,7 19,5

m 58,6 48,1 18,0

k 45,6 35,8 21,4

IV k w a r ta ł... o 51,4 41,0 20,3

m 57,9 47,7 17,5

k 45,5 34,8 23,6

2 0 0 2 I kw artał ... o 51,5 40,4 21,5

m 59,3 48,6 17,9

k 44,3 32,9 25,7

II k w a r ta ł... o 51,0 40,7 20,3

m 58,4 48,5 17,0

k 44,3 33,6 24,2

III kw artał ... o 50,3 40,3 19,9

m 57,2 47,1 17,7

k 44,0 34,1 22,5

Tabl. 3. A KTYW NO ŚĆ EKO NO M ICZNA LUDNOŚCI W W IEKU 15 LAT I W IĘCEJ W EDŁU G MIEJSCA ZAM IESZK AN IA W III KW ARTALE 2002 R.

WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

Aktywni zawodowo

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik aktyw­

ności zawo­

dowej

Wska­

źnik zatrud­

nienia

Stopa bezro­

bocia razem

pracujący

bezro­

botni razem

w pełnym

w nie­

pełnym wymiarze czasu

pracy

w tysiącach w%

O G Ó Ł E M ... 3901 1962 1572 1419 152 390 1939 50,3 40,3 19,9

MIASTA ... 3159 1617 1287 1171 117 329 1543 51,2 40,7 20,3

o liczbie ludności:

100000 - 499999 1978 1 0 1 2 814 733 81 198 965 51,2 41,2 19,6

50000 - 99999 489 253 2 0 0 185 16 53 235 51,7 40,9 20,9

20000 - 49999 433 206 166 159 7 40 227 47,6 38,3 19,4

1 0 0 0 0 - 19999 181 1 0 0 78 70 9 2 2 80 55,2 43,1 2 2 ,0

poniżej 1 0 0 0 0 ... 79 45 29 25 4 16 35 57,0 36,7 35,6

W IEŚ ... 742 345 284 248 36 61 396 46,5 38,3 17,7

MĘŻCZYŹNI ... 1867 1068 879 815 64 189 799 57,2 47,1 17,7

MIASTA ... 1506 8 6 8 710 665 45 158 638 57,6 47,1 18,2

o liczbie ludności:

1 0 0 0 0 0 -4 9 9 9 9 9 ... 938 544 446 413 33 98 394 58,0 47,5 18,0

5 0 0 0 0 -9 9 9 9 9 ... 223 132 105 1 0 0 5 28 91 59,2 47,1 2 1 ,2

20000 - 49999 215 1 1 2 101 99 2 11 103 52,1 47,0 9,8

1 0 0 0 0 - 19999 91 56 43 39 5 13 35 61,5 47,3 23,2

poniżej 1 0 0 0 0 ... 39 23 15 15 - 8 16 59,0 38,5 34,8

W IEŚ ... 360 2 0 0 168 149 19 31 160 55,6 46,7 15,5

K O B IE T Y ... 2034 894 693 605 8 8 201 1140 44,0 34,1 22,5

MIASTA ... 1653 749 577 506 72 172 904 45,3 34,9 23,0

o liczbie ludności:

1 0 0 0 0 0 -4 9 9 9 9 9 1040 468 368 320 48 1 0 0 572 45,0 35,4 21,4

5 0 0 0 0 -9 9 9 9 9 ... 266 121 96 85 11 25 144 45,5 36,1 20,7

20000 - 49999 218 94 65 60 5 29 125 43,1 29,8 30,9

1 0 0 0 0 - 19999 90 44 35 31 4 9 46 48,9 38,9 20,5

poniżej 1 0 0 0 0 ... 40 2 2 14 1 0 4 8 18 55,0 35,0 36,4

W IEŚ ... 381 145 116 99 17 30 236 38,1 30,4 20,7

Tabl. 4. AKTYW NO ŚĆ EKO NO M ICZNA LUDNOŚCI W EDŁU G W IEKU W III KW ARTALE 2002 R.

Aktywni zawodowo pracujący

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik Wska­

Stopa bezro­

bocia WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

razem

razem w pełnym

w nie­

pełnym bezro­

botni

aktyw­

ności zawo­

źnik zatrud­

nienia wymiarze czasu

pracy

dowej

w tysiącach w%

O G Ó Ł E M ... 3901 1962 1572

OGÓLE 1419

M

152 390 1939 50,3 40,3 19,9

1 5 - 1 7 lat ... 181 2 1

-

1,1 0 ,6 50,0

1 8 - 19 ... 165 27 10 5 5 17 138 16,4 6,1 63,0

2 0 - 2 4 ... 376 205 1 2 0 1 0 2 17 85 170 54,5 31,9 41,5

25 - 29 ... 346 282 224 199 25 59 64 81,5 64,7 20,9

3 0 - 3 4 ... 325 276 228 216 12 48 48 84,9 70,2 17,4

3 5 - 3 9 ... 310 262 214 203 11 48 48 84,5 69,0 18,3

4 0 - 4 4 ... 348 287 243 232 12 43 61 82,5 69,8 15,0

4 5 - 4 9 ... 390 275 235 214 21 40 115 70,5 60,3 14,5

5 0 - 5 4 ... 394 231 2 0 0 183 17 31 163 58,6 50,8 13,4

55 - 5 9 ... 248 77 64 49 15 13 171 31,0 25,8 16,9

6 0 - 6 4 ... 248 25 2 2 13 9 3 223 10,1 8,9 1 2 ,0

65 lat i w ię c e j... 571 12 11 4 7 1 559 2,1 1,9 8,3

W wieku:

przedprodukcyjnym 181 2 1

-

produkcyjnym ... 3011 1942 1554 1414 140 387 1069 64,5 51,6 19,9

poprodukcyjnym .... 709 18 16 6 1 0 2 691 2,5 2,3 _11,1

MĘŻCZYŹNI ... 1867 1068 879

Według P 815

ŁCI

64 189 799 57,2 47,1 17,7

1 5 - 17 lat ... 90 1 1

.

-

1,1 1,1

-

1 8 - 1 9 ... 84 17 5 1 4 12 6 8 2 0 ,2 6 ,0 70,6

2 0 - 2 4 ... 189 1 2 2 79 64 15 43 67 64,6 41,8 35,2

2 5 - 2 9 ... 184 160 132 128 4 28 25 87,0 71,7 17,5

3 0 - 3 4 ... 159 156 131 128 2 25 3 98,1 82,4 16,0

3 5 - 3 9 ... 153 145 124 124

-

4 0 - 4 4 ... 165 140 123 121 2 17 25 84,8 74,5 12,1

45 - 4 9 ... 192 136 1 2 0 113 7 16 56 70,8 62,5 1 1 ,8

50 - 54 ... 190 115 1 0 0 90 10 15 75 60,5 52,6 13,0

55 - 5 9 ... 123 49 40 32 8 9 73 39,8 32,5 18,4

60 - 64 ... 11 0 19 17 11 6 2 91 17,3 15,5 10,5

65 lat i w ię c e j... 227 9 8 3 5 1 218 4,0 3,5 11,1

W wieku:

przedprodukcyjnym 90 1 1 - 1 - 89 _{1,1 1,1} -

produkcyjnym ... 1549 1058 870 812 58 188 491 68,3 56,2 17,8

poprodukcyjnym .... 227 9 8 3 5 1 218 4,0 3,5 _11,1

KOBIETY ... 2034 894 693 605 8 8 201 1140 44,0 34,1 22,5

1 5 - 1 7 lat ... 91 2 1

.

1,1 50,0

18 - 19 ... 80 10 5 4 1 5 70 12,5 6,3 50,0

2 0 - 2 4 ... 186 83 41 38 3 42 104 44,6 2 2 ,0 50,6

2 5 - 2 9 ... 162 123 92 71 21 30 39 75,9 56,8 24,4

3 0 - 3 4 ... 165 1 2 0 97 8 8 9 23 45 72,7 58,8 19,2

35 - 3 9 ... 157 118 90 79 11 28 40 75,2 57,3 23,7

4 0 - 4 4 ... 183 147 121 111 10 26 36 80,3 66,1 17,7

4 5 - 4 9 ... 198 139 115 1 0 2 13 24 58 70,2 58,1 17,3

Tabl. 4. AKTYW NO ŚĆ EKO NO M IC ZNA LUDNOŚCI W EDŁUG W IEKU W III KW ARTALE 2002 R. (dok.

Aktywni zawodowo pracujący

Bierni zawo­

dowo

Współ­

czynnik Wska­

Stopa bezro­

bocia WYSZCZEGÓLNIENIE

Ogółem

razem

razem w pełnym

w nie­

pełnym bezro­

botni

aktyw­

ności zawo­

źnik zatrud­

nienia wymiarze czasu

pracy

dowej

w tysiącach w%

W edług PŁCI (dok.)

5 0 - 5 4 ... 204 116 1 0 0 92 8 16 8 8 56,9 49,0 13,8

55 - 59 ... 125 28 24 17 7 4 97 22,4 19,2 14,3

6 0 - 6 4 ... 138 6 5 2 3 1 132 4,3 3,6 16,7

65 lat i w ię c e j... 344 3 3 1 2 - 341 0,9 0,9 -

W wieku:

przedprodukcyjnym 91 2 1 ^- 1 1 90 2 ,2 1,1 50,0

produkcyjnym 1462 884 684 602 83 199 578 60,5 46,8 22,5

poprodukcyjnym .... 482 9 8 3 5 1 473 1,9 1,7 11,1

W edług MIEJSCA ZA M IE SZK A N IA

M IA S T A ... 3159 1617 1287 1171 117 329 1543 51,2 40,7 20,3

1 5 - 17 lat ... 142 1 - ^- - 1 142 0,7 - _{1 0 0 ,0}

1 8 - 1 9 ... 132 16 5 3 2 11 115 12,1 3,8 6 8 ,8

2 0 - 2 4 ... 313 170 96 85 11 74 143 54,3 30,7 43,5

25 - 29 ... 275 225 176 156 2 0 49 50 81,8 64,0 2 1 ,8

3 0 - 3 4 ... 266 226 188 179 9 38 40 85,0 70,7 16,8

3 5 - 3 9 ... 242 2 1 0 169 160 9 41 32 8 6 ,8 69,8 19,5

4 0 - 4 4 ... 290 241 204 194 10 37 49 83,1 70,3 15,4

4 5 - 4 9 ... 334 236 201 184 17 35 98 70,7 60,2 14,8

5 0 - 5 4 ... 320 190 164 153 11 26 130 59,4 51,3 13,7

55 - 59 ... 209 70 57 44 13 13 139 33,5 27,3 18,6

6 0 - 6 4 ... 193 2 0 17 10 7 3 173 10,4 8 ,8 15,0

65 lat i w ię c e j... 444 11 11 4 7 1 432 2,5 2,5 9,1

W wieku:

przedprodukcyjnym 142 1

- - -

produkcyjnym 2466 1598 1272 1165 107 326 8 6 8 64,8 51,6 20,4

poprodukcyjnym .... 551 17 15 6 10 2 534 3,1 2,7 1 1 ,8

W IEŚ ... 742 345 284 248 36 61 396 46,5 38,3 17,7

1 5 - 17 lat ... 39 1 1 ^- 1 ^- 37 2 ,6 2 ,6

-

1 8 - 1 9 ... 33 11 5 2 3 6 2 2 33,3 15,2 54,5

2 0 - 2 4 ... 63 35 24 17 6 11 28 55,6 38,1 31,4

2 5 - 2 9 ... 71 57 47 42 5 10 14 80,3 6 6 ,2 17,5

3 0 - 3 4 ... 58 50 40 37 3 10 8 8 6 ,2 69,0 2 0 ,0

3 5 - 3 9 ... 69 52 45 43 2 7 16 75,4 65,2 13,5

4 0 - 4 4 ... 58 46 39 38 2 7 12 79,3 67,2 15,2

4 5 - 4 9 ... 56 39 34 31 3 5 17 69,6 60,7 1 2 ,8

5 0 - 5 4 ... 74 41 36 30 6

5

5 5 - 5 9 ... 39 7 7

6

6 0 - 6 4 ... 55 4 4 2 2 - 50 7,3 7,3 -

65 lat i w ię c e j... 128

1

1

127

0,8

W w ieku:

p rze d p ro d u k c y jn y m

39 1 1

1

37 2,6

produkcyjnym ...

545 343 282

33 61 202

51,7 17,8

poprodukcyjnym .... 158

1 1

1 - 157