Strona 1 z 14
KONKURS POLONISTYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
ETAP WOJEWÓDZKI
Drogi Uczniu
Witaj na III etapie konkursu z języka polskiego. Przeczytaj uważnie instrukcję.
Arkusz liczy 14 stron i zawiera 10 zadań oraz brudnopis.
Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny.
Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej.
Zadania czytaj uważnie.
Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem.
Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.
Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które umieścisz w miejscu do tego przeznaczonym.
Obok każdego numeru zadania podaną masz maksymalną liczbę punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.
Pracuj samodzielnie. Postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.
Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną.
Powodzenia!
Czas pracy:
120 minut
Liczba punktów możliwych do
uzyskania:
50
……… Kod ucznia
- -
Dzień Miesiąc Rok
pieczątka WKK
DATA URODZENIA UCZNIA
Strona 2 z 14 Tak więc estetyka może być pomocna w życiu
nie należy zaniedbywać nauki o pięknie (Zbigniew Herbert)
Piękno jest prawdą, prawda pięknem – tylko tyle można wiedzieć i warto wiedzieć tu, na ziemi (John Keats) Tekst I
Potęga smaku
Pani Profesor Izydorze Dąmbskiej
To wcale nie wymagało wielkiego charakteru nasza odmowa niezgoda i upór
mieliśmy odrobinę koniecznej odwagi lecz w gruncie rzeczy była to sprawa smaku Tak smaku w którym są włókna duszy i cząstki sumienia Kto wie gdyby nas lepiej i piękniej kuszono słano kobiety różowe płaskie jak opłatek
lub fantastyczne twory z obrazów Hieronima Boscha lecz piekło w tym czasie było jakie
mokry dół zaułek morderców barak nazwany pałacem sprawiedliwości
samogonny Mefisto w leninowskiej kurtce posyłał w teren wnuczęta Aurory
chłopców o twarzach ziemniaczanych
bardzo brzydkie dziewczyny o czerwonych rękach Zaiste ich retoryka była aż nazbyt parciana
(Marek Tulliusz obracał się w grobie) łańcuchy tautologii parę pojęć jak cepy
dialektyka oprawców żadnej dystynkcji w rozumowaniu składnia pozbawiona urody koniunktiwu
Tak więc estetyka może być pomocna w życiu nie należy zaniedbywać nauki o pięknie Zanim zgłosimy akces trzeba pilnie badać kształt architektury rytm bębnów i piszczałek kolory oficjalne nikczemny rytuał pogrzebów Nasze oczy i uszy odmówiły posłuchu
książęta naszych zmysłów wybrały dumne wygnanie To wcale nie wymagało wielkiego charakteru
mieliśmy odrobinę niezbędnej odwagi lecz w gruncie rzeczy była to sprawa smaku Tak smaku
który każe wyjść skrzywić się wycedzić szyderstwo choćby za to miał spaść bezcenny kapitel ciała głowa
Zbigniew Herbert, Potęga smaku, [w:] tegoż, Wiersze wybrane, wybór i opracowanie Ryszard Krynicki, wydawnictwo A5, Kraków 2005, s. 283-284.
Strona 3 z 14 Zadanie 1. (0-6) Odpowiedz na pytania:
a) Do jakich wzorców estetycznych odwołuje się poeta, mówiąc o smaku? (0-1)
………
………
………
………
………
b) We fragmencie tekstu:
Zaiste ich retoryka była aż nazbyt parciana (…) łańcuchy tautologii parę pojęć jak cepy
dialektyka oprawców żadnej dystynkcji w rozumowaniu składnia pozbawiona urody koniunktiwu
pojawia się aluzja do charakterystycznego dla opisywanych w wierszu czasów językowego zjawiska. Nazwij je i scharakteryzuj w trzech zdaniach stosunek podmiotu lirycznego do tego modelu komunikacji. (0-3)
………..
………
………
………
………
c) W odniesieniu do treści wiersza przedstaw dwa argumenty potwierdzające tezę:
„Estetyczna kategoria smaku jest również kategorią etyczną”. (0-2) Argument I
………
………
Argument II
………
………
Zadanie 2. (0-2) Wyjaśnij pojęcie tautologii i podaj odpowiedni przykład.
Tautologia – ………
Przykład: ………...
Strona 4 z 14 Zadanie 3. (0-2) Anna Kamieńska w swoich refleksjach o Pieśni nad Pieśniami użyła sformułowania: Każda wielka metafora musi być sprawdzalna w jej dosłowności. Wyjaśnij zasadność sądu poetki, odwołaj się do treści biblijnego poematu.
………
………
………
………
………
Zadanie 4. (0-4) Na podstawie znajomości treści Pana Tadeusza Adama Mickiewicza:
a) oceń, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Zaznacz znakiem X właściwą odpowiedź (0-2)
Stwierdzenie Prawda Fałsz
1. Składa się z 13 ksiąg pisanych wierszem trzynastozgłoskowym.
2. Utwór zawiera m.in. elementy baśni, gawędy, sielanki, komedii.
3. Literacki fragment gry Wojskiego na rogu stanowi przykład wykorzystania muzyki słowa.
4. Można powiedzieć, że Pan Tadeusz jest dziełem, które sławi „ład istnienia”.
5. W epopei odnajdziemy parafrazę fraszki Kochanowskiego Na zdrowie
6. Jak na epopeję przystało, zauważymy w niej nawet sceny batalistyczne.
b) Jak sądzisz, czy Pana Tadeusza można określić mianem pięknego „poematu ekologicznego”? Odpowiedź uzasadnij w postaci czterech zdań złożonych. (0-2)
………
………
………
………
………
………
Strona 5 z 14 Tekst II
Nad Strumieniem
Szmer przezroczystej wody na kamieniach w jarze pośrodku wysokiego lasu.
Jaśnieją w słońcu paprocie na brzegu, piętrzy się nieogarniona forma liści
lancetowatych, mieczykowatych, sercowych, łopatowatych, językowatych, pierzastych, karbowanych, ząbkowanych,
piłkowanych - i kto to wypowie.
I kwiaty! Białawe baldachy, modre kielichy, jaskrawożółte gwiazdy, różyczki, grona.
Siedzieć i patrzeć na ujawnianie się trzmieli, loty ważek, podrywanie się muchołówki, w plątaninie łodyg pośpiech czarnego żuka.
Wydaje mi się, że słyszę głos demiurga:
,,Albo nieme skały jak w pierwszym dniu stworzenia, albo życie, którego warunkiem śmierć,
i to upajające ciebie piękno".
Czesław Miłosz, Nad strumieniem, [w:] tegoż, to, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000, s. 27.
Zadanie 5. (0-4) Dzięki uważnej lekturze wiersza Czesława Miłosza sformułuj:
a) temat utworu……….
b) funkcję wyliczenia
………
………...….
c) Przedstaw charakterystyczne cechy obrazu przyrody
………
………
d) Zastanów się, co oznacza refleksja podsumowująca wiersz? Czy świat – taki, jaki jest – może być traktowany mimo wszystko jako „najlepszy ze światów”? Swój sąd (pozytywny, ambiwalentny bądź negatywny) uzasadnij w postaci dwóch zdań złożonych.
………
………
………
………
Strona 6 z 14 Zadanie 6. (0-1) Poczułem, że piękna nie należy przeżywać, że pięknem należy żyć. Piękno musi być jak powietrze - potrzebne i nieuświadamialne, póki jest – cytat pochodzi z książki…
a) Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza;
b) Winnetou Marka Bieńczyka;
c) Historia piękna Umberto Eco;
d) Kolory raju Mahade Mahrego.
Zadanie 7. (0-2) Do wybranych wyrazów/pojęć z eseju Winnetou Marka Bieńczyka dobierz odpowiednie słownikowe definicje.
1. Paradygmat. 2. Fantazmat. 3. Tożsamość. 4. Alter ego. 5. Transponować. 6. Metafizyka.
7. Remake. 8. Esencja. 9. Gnoza. 10. Pars pro toto.
a) «przyjęty sposób widzenia rzeczywistości w danej dziedzinie, doktrynie itp.»
b) «osoba, rzecz, miejsce itp. będące wytworem wyobraźni»
c) «identyczność»; «w odniesieniu do pojedynczego człowieka: świadomość siebie»;
«w odniesieniu do społeczności: świadomość wspólnych cech i poczucie jedności»
d) «osoba pokrewna komuś pod względem duchowym; też: postać literacka, filmowa itp. utożsamiana z autorem»; «druga część czyjejś rozdwojonej jaźni»
e) «zmiana charakteru utworu, obiektu itp.; też: to, co powstało w wyniku takiej zmiany»
f) «nauka filozoficzna, której przedmiotem są podstawowe kwestie dotyczące istoty i przyczyny bytu»; «rozważania o tym, co niepoznawalne, tajemnicze, niedostępne
zmysłom i doświadczeniu»; «rzecz trudna do zrozumienia ze względu na duży stopień abstrakcji»
g) «termin odnoszący się do filmów, w mniejszym stopniu także do gier komputerowych, które zostały nakręcone bądź stworzone na nowo, z różnym stopniem zmian»
h) «najistotniejsza treść, najważniejszy składnik czegoś»; «natura danej rzeczy, decydująca o tym, że jest ona właśnie tą rzeczą, a nie inną»
i) «w Biblii: dostępne człowiekowi poznanie Boga, zapewniające mu zbawienie»;
«poznanie istoty Boga i świata, dostępne tylko wybranym na drodze wewnętrznego oświecenia lub poprzez wtajemniczenie»
j) «zastąpienie nazwy przedmiotu przez nazwę jego części,np. własny dach zamiast własny dom»
1. … 2. … 3. … 4. … 5. … 6. … 7. … 8. … 9. … 10. …
Zadnie 8. (0-2) Wykorzystując znajomość fragmentów treści tekstów Johna Keatsa (Oda na urnę grecką V 1820) oraz komentarza Umberto Eco (Historia piękna , s. 317), wyjaśnij podstawową różnicę między „klasycznym” a „romantycznym” sposobem interpretowania wzajemnej zależności „piękna” i „prawdy”.
………
………
………
………
Strona 7 z 14
Zadanie 9. (0-2) „Piękna nasza Polska cała” to słowa pochodzące z…
a) Ferdydurke Witolda Gombrowicza b) Ksiąg Jakubowych Olgi Tokarczuk c) Pieśni Janusza Wincentego Pola
Wyraz „nasza” występuje tutaj w funkcji…
a) przydawki b) orzeczenia c) dopełnienia
Tekst III
Dalekie wybrzeża ciszy zaczynają się tuż za progiem.
Nie pofruniesz tamtędy, jak ptak.
Musisz stanąć i patrzeć coraz głębiej i głębiej, aż nie zdołasz już odchylić duszy od dna.
Tam już spojrzeń żadna zieleń nie nasyci, nie powrócą oczy uwięzione.
Myślałeś, że cię życie ukryje przed tamtym Życiem W głębiny przechylonym.
Z nurtu tego- to wiedz, że nie ma powrotu.
Objęty tajemniczym pięknem wieczności.
Trwać i trwać. Nie przerywać odlotów cieniom, tylko trwać
Coraz jaśniej i prościej.
Tymczasem wciąż ustępujesz przed Kimś, co stamtąd nadchodzi zamykając za sobą cicho drzwi izdebki maleńkiej -
a idąc krok łagodzi
- i tą ciszą trafia najgłębiej
(Karol Wojtyła, Wybrzeża pełne ciszy: http://www.doziemiobiecanej.pl/notka/716/milosc-mi-wszystko-wyjasnila-wiersze-karola-wojtyly/)
Strona 8 z 14 http://www.patrzyk.com
Strona 9 z 14 Zadanie 10. (0-25) Motyw przewodni konkursu, słowa Henryk Elzenberga Piękno powinno pozostać czymś, na spotkanie czego, źle mówię – na poszukiwanie czego – trzeba wyruszyć uczyń tematem eseju. W pracy odwołaj się również do tekstu Karola Wojtyły, obrazów Adama Patrzyka oraz filmu Kolory raju (RANG-E KHODA, reż. Majid Majidi)
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
Strona 10 z 14
………
………
………
………
………
.………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
Strona 11 z 14
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………....
………
………
………
………....
………
………
………
Strona 12 z 14 Brudnopis
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………....
………
………
………
………....
………
………
Strona 13 z 14
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………....
………
………
………
………....
………
………
Strona 14 z 14
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………
………....
………
………
………
………....
………
………
