Jłok 1 Piątek, dnia 27 marca 1925 Nr. 55 Cena 15 gr
CODZIENNY
EXPRESS POMORSKI
Wychodzi 7 razy tygodniowo o godzinie 7-ej rano, w poniedziałki o godzinie 10-el — z tygodniowym dodatkiem ilustrowanymZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
i P R E N U M E R A T A
j w e k s p e d y c ji m ie s ię c z n ie 2 ,5 0 z ł, z o d n o s z e n ie m lu b p o z a - j m ie js c o w e 2 ,7 5 z ł, z a g ra n ic ą 4 ,— z ł. - R e d a k c ja , a d m in i- Ś s tra c ja i e k s p e d y c ja z n a jd u ją s ię w T o ru n iu p rz y P ie k a - Ś ra c h n r. 1 4 . - T e le fo n n r. 6 4 7 . - R e d a k to r p rz y jm u je : o d g o d z . 3 d o 5 w ie c z . - A d m in istra c ja c z y n n a o d g o d z .
8 30 ra n o d o g o d z , 6 w ie c z .
O G Ł O S Z E N I A
C e n a z a w ie rs z m ilim e tro w y n a s tro n ie 7 -ła m o w e j 1 5 g r.
N a s tr. 4 -ła m . 4 0 g r. n a I s tr . 7 0 g r. Z a o g ło s z e n ia s k o m p lik . i z z a s trz e ż e n ie m m ie js c a 2 5 % n a d w y ż k i. - O g ło s z e n ia d ro b n e ; w ie rs z n a p is o w y 2 0 g r, k a ż d e n a s tę p n e s ło w o 1 0 g r.
R u c h w to w a rz . 2 0 g r. w ie rs z . - O g ł. z a g r. 1 0 0 °/o n a d w y ż k i.
K o n to c z e k o w e : P . K . O . P o z n a ń 2 0 1 0 6 0 .
Dyskusja w sejmowej komisji spraw zagranicznych
P rz e m ó w ie n ie p o s łó w D a s z y ń s k ie g o , D ę b s k ie g o i m in is tra S k rz y ń s k ie g o .
N a w c z o ra js z e m p o s ie d z e n iu s e jm o - 1 s u n k ó w w e w n ę tr z n y c h b ę d z ie p o s tę p o - p o s e ls tw a p o ls k ie g o . L e c z m a m d a n e w e j k o m is ji s p r a w z a g r a n ic z n y c h p rz y - ■ w a ć d a le j b e z z a ła m a n ia , to b ę d z ie s k u -. p rz y p u s z c z a ć , ż e z n a jd ą s ię A n g lic y , k tó - s tą p io n o d o d y s k u s ji s z c z e g ó ło w e j n a d ^ te c z n ie js z ą p r o p a g a n d ą . W ó w c z a s p ro - r z y b e z s tro n n ie i ż y c z liw ie p r z e d s ta w ią w e ] k o m is ji s p r a w z a g r a n ic z n y c h p rz y - j
p a g a n d a n ie b ę d z ie m u s ia ła p o c h o d z ić z e x p o s e m in is tr a S k rz y ń s k ie g o .FEDCBA
P o s. D a sz y ń sk i (P P S .): S y tu a c ja p o li
ty c z n a d z iś je s t ta k a , ż e p . m in is te r n ie m ó g ł p rz e d k o m is ją w y s tą p ić z ja k im iś k o n k r e tn y m i w n io s k a m i. P o c ie s z a s ie b ie i n a s , ż e P o ls k a b ę d z ie in f o r m o w a n a o ro z m o w a c h m ię d z y A n g lją i F r a n c ją , a le o b s ta w a n ie je g o p r z e d e w s z y s tk ie m p rz y p ro to k ó le g e n e w s k im u w a ż a m z a rz e c z d o d a tn ią . O b e c n y u k ła d E u ro p y z a le ż e ć b ę d z ie o d p o r o z u m ie u ia A n g lji z F r a n c ją . J e s te ś m y z w ią z a n i s o ju s z e m ty lk o z F r a ń c ją , s tą d n a s z a d z iw n a s y tu a c ja , ż e m u s im y p a trz e ć ty lk o n a c o s ię z g o d z i F r a n c ja . N ie m c y p r o w a d z ą m ą d r ą p o lity k ę , s ta ra ją s ię o w z g lę d y A n g lji. G d y b y b y
ła m o ż liw a p o lity k a , k tó r a b y n a s m o g ła ' _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ z b liż y ć n a p o lu e k o n o m ic z n e m d o A n g lji, n iitetu p o lity cz n e g o R a d y M in istr ó w d la n a le ż a ło b y ją ro z p o c z ą ć . T y m c z a s e m n a - 1 w o je w ó d z tw w sc h o d n ic h p . p r em - le ż a ło b y u ż y ć . c h o ć b y id e a lis ty c z n y c h z a w ia d o m ił p . P r ez y d e n ta R z p lite j, ś ro d k ó w z b liż e n ia , a le d o te g o tr z e b a p . m in . T h u g u tt c o fn ą ł d y m isję . R ó w - ta k ż e z m ia n w p o lity c e w e w n ę tr z n e j. • n o c z e śn ie p . p r e m je r p r z ed sta w ił p . P r e - U tr w a le n ie g o sp o d a r stw a p o lsk ie g o p o d z y d en to w i w n io se k o m ia n o w a n ie p . S ta - p . G r a b sk im n a sta łe m o ż e m ie ć z n a c z ę - n isła w a G r a b sk ie g o m in istr e m o św ia ty , n ie d la A n g lji i w o g ó le w p o lity c e z a g r a - 1
n ic z n ej. M ó w c a w z y w a d o u ła tw ie n ia m in is tro w i je g o d o ty c h c z a s o w e j p ra c y .
P . m in . S k r z y ń sk i d a je je s z c z e w y ja ś
n ie n ia , d o ty c z ą c e s w e j ro z m o w y z L u c ja n e m W o lffe m w ' s p r a w ie ż y d o w s k ie j, o c z e m p o p rz e d n io w s p o m n ia ł ty lk o w s k r ó c ie , d la te g o m o ż e n ie ś c iś le b y ł z r o z u m ia n y C o s ię ty c z y p r o p a g a n d y , to w r A n g lji m a z n a c z e n ie ty lk o p r o p a g a n d a e k o n o m icz n a i fin a n so w a . J u ż w ie lk i P itt s tw ie rd z ił,* ż e p o lity k a A n g lji, to a n g iel
sk i h a n d e l. D la te g o c y to w a łe m z z a d o w o le n ie m o d e z w a n ia s ię p . m in is tra C h a m b e rla in a , b ę d ą c e z w ia s tu n a m i
z n a c z e n ie P o ls k i I n n ą m u s i b y ć p ro -
Częściowa rekonstrukcja gabinetu.
P . T h u g u tt p o z o s ta je . P . S ta n is ła w G ra b s k i m i
n is tre m o ś w ia ty . S p o d z ie w a n a d y m is ja m in is tró w K ie d ro n ia i K o p c z y ń s k ie g o .
(O d w ła s n e g o k o r e s p o n d e n ta .) W A R S Z A W A , 3 .
W z w ią z k u z u tw o r ze n iem se k cji K o -
W A R S Z A W A , 2 6 . 3 . (P A T .)
— D o ty c h cz a so w y k ie r o w n ik m in ister - ju m o św ia ty p . Z a w id z k i p o d a ł się d o d y m isji.
Z d o b rze p o in fo rm o w a n e g o ź ró d ła d o w ia d u ję się , ż e p . K ie d r o ń , m in ister p r z e
m y słu i h a n d lu , u stą p i z sw e g o sta n o w i
sk a , a to z tej p r z y c z y n y , ż e w r a z ie jeg o p o z o sta n ia w g a b in ec ie , g a b in et m ia łb y c h a r a k te r w y b itn ie fa m ilijn y . (P . sta n . G r a b sk i je st b r a tem p r e m je r a , z a ś p . K ie d r o ń — sz w a g r e m . — d o p „ re d .). N a stęp c ą p . K ie d ro n ia m a z o sta ć p . K la r- n e r , o b e cn y w ic e m in iste r sk a r b u .
P r a w d o p o d o b n e m je st r ó w n ież u stą p ie n ie m in istr a r e fo r m r o ln y c h p . K o p - n z a s ta ją c e g o w A n g lji z r o z u m ie n ia d la c z y ń sk ie n o , k tó r em u w ię k sz o ść k o m isji P o ls k i. J e ż e li k o n s o lid a c ja n a s z y c h s to - r o ln e j w y r a ziła v o tu m n ie u fn o śc i.
M o n ito r P o lsk i” z d n ia 2 6 . m a rc a b r.
p o tia je n a stę p u ją c e d w a p ism a p . P r e z y d e n ta B z p lite j, p o d p isa n e w d n iu 2 5 . m a r c a r. b . i k o n tra sy g n o w a n e p r z ez p . p r e
z esa R a d y M in istró w .
P o P . P r o feso r a J a n a Z a w id z k ie g o , K ie r o w n ik a M in ister stw a W y z n a ń R e i.
i O św . P u b l. w W a r sza w ie .
P r z y c h y la ją c się d o p r z e d sta w io n ej m i p r o śb y o d y m isję, z w a ln ia m P a n a z p c r u c zo n e g o m u k ie ro w n ic tw a M in iste r stw a W y z n a ń R e i. i O św . P u b l.
D o P . P r o t. S ta n isła w a G r a b sk ieg o , P o sła d o S e jm u R z p lite j w W a r sza w ie .
M ia n u ję P a n a M in istr e m W y z n a ń R e i. i O św . P u b l.
W A R S Z A W Ą , 2 6 . 3 . (P A T .)
W d n iu 2 6 . m a r c a w M in is te r s tw ie
p a g a n d a n a s z a w e F r a n c ji, a le i tu d z ia ła n ie p r o p a g a n d y u rz ę d o w e j je s t d o p e w n e g o s to p n ia o g ra n ic z o n e . C e n tr a lą p r o p a g a n d y s ą L ig a N a ro d ó w , m ię d z y n a r o d o w e b iu r o p r a c y i p o d o b n e in s ty tu c je . F a k t, ż e p r a s a f r a n c u s k a ż y w o in te r e s u je s ię o b e c n ie s p r a w a m i P o ls k i, ś w ia d c z y o te rn , ż e p r o p a g a n d a n a s z a z d a ła e g z a m in . C o d o c e ló w n a s z e j p o lity k i, n ie m a m ię d z y n a m i ró ż n ic . Z m ie r z a m y d o p o k o ju i d o z a p o b ie ż e n ia w o jn ie , p ro w o k o w a n e j z in n e j s tr o n y . R ó ż n ic e s ą c o d o s p o s o b ó w , ja k im i to m o ż n a o s ią g n ą ć . N ie u w a ż a n i s iły z b r o jn e j z a je d y n e z a b e z p ie c z e n ie , a le s iłę tę i w o g ó le siłę w e w n ę tr z
n ą sp o łe c ze ń stw a u w a ż a m z a g łó w n y i p ie r w sz y śr o d e k . N ie u w a ż a m , a b y n a le ż a ło z a n ie c h a ć ty c h w y s iłk ó w n a te re n ie 'm ię d z y n a ro d o w y m , k tó r e c z y n io n e b y ły w o s ta tn ic h c z a s a c h , a le trz e b a s ię p r z e d e w s z y s tk ie m lic z y ć z r e a ln ą s ilą . M u s im y c z u w a ć n a d te rn , a b y w L id z e N a ro d ó w n a r ó d z w y c ię ż o n y n ie s ta ł, s ię u p r z y w ile jo w a n y m , m a ją c y m ta k ie w a r u n k i, ż e b ę d z ie m ó g ł s ta ć - s ię n ie b e z p ie c z n y m d la n a r o d u p o ls k ie g o :
P o s. D ę b sk i (P ia st): S p ra w y g d a ń s k ie s iłą rz e c z y z e s z ły n a p la n d ru g i, a le n ie z n a c z y to , a b y ś m y m ie li p o m n ie jsz a ć ic h z n a c ze n ie.. W ła ś n ie w te j a tn io s e rz e su k c e s n a sz w te j sp r a w ie n a le ż y je sz c z e b a r d z ie j p o d k r eślić . J e s t to b ą d ź c o b ą d ź d o b ry p o c z ą te k w o d p a r c iu a ta k u n ie m ie c k ie g o . W p ra c y , k tó rą ro z p o c z ę li N ie m c y m o ż e n a c h w ile p r z y c ic h n ą n a c z a s w y b o ró w p r e z y d e n ta R z e sz y , a le p o w y b o ra c h u ja w n i s ię o n a n ie z a w o d n ie z e w z m o ż o n ą s iłą . W e F r a n c ji n a w e t c z y n n ik i le w ic o w e s ą ro z c z a ro w a n e c o d o s p o łe c z e ń s tw a n ie m ie c k ie g o . W id z im y ta m w ie lk ie w z m o c n ie n ie s ię p r ą d ó w o d - W y z n a ń R e lig . i O ś w . P u b l. ż e g n a n o k ie - i w e to w y c h . Z d a je m i s ię , ż e je s t rz e c z ą r o w n ik a M in is te r s tw a p . d - r a Z a w id z k ie - k o n ie c z n ą , a b y P o ls k a d ą ż y ła d o z b liż e - g o i w ita n o p . m in is tr a d - r a S ta n is ła w a
G ra b s k ie g o .
n ia s ię d o d ró g p o lity c z n y c h A n g lji, a b y ś m y b y li n a lin ji a n g ie ls k ie j.
w Palestynie wrzenie.
W z w ią z k u z p rz y ja z d e m B a lfo u r’a — p rz y ja c ie la ż y d ó w .
F a s z y ś c i, w ło s c y n is z c z ą i p a lą m ie n ie s w o ic h p rz e c iw n ik ó w .
J E R O Z O L IM A , 2 6 . 3 . (P A T .)
B a lfo u r , k tó r y tu p r zy b y ł, o d b y ł o sta t n i e ta p sw e j p o d r ó ż y w sa m o c h o d z ie.
B a lfo u r z a m ie sz k a ł w p a ła c u r z ą d o w y m ja k o g o ść w y so k ie g o k o m isa r z a H e r b e r ta S a m u ela . W c z ę śc i sta r eg o m ia sta , z a m ie szk a łe j p r z e z Ż y d ó w i A r a b ó w , s k le
p y ż y d o w sk ie b y ły z a m k n ię te . W d z iel
n ic y ż y d o w sk ie j b y ła p o ło w a sk le p ó w z a m k n ię ta . P o za p r z e d się w z ię ty m i ju ż w c ze śn iej śr o d k a m i o str o ż n o śc i w y sła n o w o sta tn ic h c z a sa c h p o siłk i d la ż a n d a r - m e rji a n g ie lsk iej d o J e r o z o lim y . N a d to p u łk k a w a le rji p r z e n ie sio n y z o sta ł z K a ir u d o J e r o z o lim y . J a k sły c h a ć , c h rz eś c ija n ie i A r a b o w ie p o sta n o w ili n ie p o z w o lić lo r d o w i B a lfo u ro w i n a w stą p ie - u ie d o m ie jsc św ięty c h w J e r o z o lim ie, b ła d z e k o m u n a ln e n ie w e z m ą u d z ia łu u r o c z y sto ścia c h , o r g a n izo w a n y c h n a c z e ść B a lfo u r a . G a z e ty w y sz ły w c z a r n y c h o b w ó d k a c h . M a h o m eta n ie z e b ra li
się w m e c z e ta c h , a b y m o d lić się o w y z w o le n ie P a le sty n y .
J E R O Z O L IM A , 2 6 . 3 . (P A T .) K o n g r e s n a r o d o w y w y d a ł p r o k la m a c ję , w k tó r e j n a z y w a m a h o m eta n i c h r ze ś ę ija n w P a le sty n ie o fia r a m i d e k la r a cji R a lfo u r a . K o n g r e s p a le sty ń sk i o św ia d c z y ł r zą d o w i a n g ie lsk ie m u , ż e r z ą d te n b ę d z ie o d p o w ied z ia ln y z a w szy stk . e w e n tu a ln e z a jśc ia , k tó r eb y s ię m o g ły w y d a r z y ć z o k a z ji p o b y tu B a lfo u r a w J e r o zo lim ie.
K r a d z ie ż 2 0 .0 0 0 z ło ty c h w S o sn o w c u .
S O S N O W IE C , 2 5 . 3 . W c z o ra j d o k o n a n o tu ta j k r a d z ie ż y 2 0 .0 0 0 z ło ty c h , k tó r e b y ły w ła s n o ś c ią K a s y C h o ry c h . S u m ę tę w y s ła n o p rz e z w o ź n e g o K rę p le w s k ie g o d o o d d z ia łu B a n k u H a n d lo w e g o w S o s n o w c u . W o ź n y z a ję ty w y k u p y w a n ie m p r o te s to w a
W IE D E Ń , 2 5 . 3 . D o n o s z ą z R z y m u : P o d c z a s u r o c z y s to ś c i f a sz y s to w s k ic h z a s z ły w e W ło s z e c h lic z n e p o ż a ło w a n ia g o d n e w y p a d k i. W m ie ś c ie F a e n z a fa s z y śc i z n isz cz y li D o m r e p u b lik a ń s k i, d a le j D o m lu d o w y k a to lik ó w , lo k a lg a r ib a ld c z y k ó w , a w ie s z c ie s p a lili s z e r e g p o m ie s z k a ń p r y w a t
n y c h , p o m ię d z y n ie m i p o m ie s z k a n ie k o -
‘ m u n is ty c z n e g o d e p u to w a n e g o .
; B is k u p F a e n z y w y s ła ł p is e m n y p ro - I to s t d o M u s s o lin ie g o .
D e p u to w a n y V io la , in w a lid a w o je n
n y c h w e k s li z o s ta w ił te c z k ę z p ie n ię d z m i o b o k n a p u lp ic ie . P e w ie n o s o b n ik s k o rz y s ta ł z te g o , p o d ło ż y ł z a m ia s t n ie j s w ą te c z k ę i w ra z z p ie n ię d z m i u lo tn ił s ię . P ie n ią d z e b y ły p rz e z n a c z o n e n a w y r ó w n a n ie z a le g ły c h p e n s ji u r z ę d n ik o m K a s y C h o ry c h w S o s n o w c u .
n y , z o s ta ł p rz e z fa s z y s t. u s u n ię ty z u r z ę d u p r e z e s a Z w ią z k u w o jo w n ik ó w f r o n to w y c h , a m ie js c e je g o z a ją ł u r z ę d n ik p a ń s tw o w y . V io la n a a u d je n c ji u k r ó la p r z e d s ta w ił n a d u ż y c ia fa s z y stó w i s z y k a n o w a n ie p r z e z n ic h b y ły c h ż o łn ie r z y fr o n to w y c h .
to mniial iih W
B E R L I N , 2 6 . 3 . (P A T .) K r ą ż ą tu p o g ło s k i o d r u g im m e m o r ia le N ie m ie c , s k ie r o w a n y m d o r z ą d u a n g ie ls k ie g o . M e m o r ja ł te n z a jm u je s ię s z c z e g ó ło w o u m o w a m i a r b itr a ż o w e m i i s p r a w a m i, d o ty c z ą c e m i w s c h o d n ic h i z a c h o d n ic h g r a n ic N ie m ie c . P o d s ta w ą ty c h p r o p o z y c ji s ą tr a k ta ty r o z je m c z e , z a w a r te p r z e z N ie m c y z e S z w e c ją , S z w a jc a r ją i F in la n d ją .
Str. 2 „CODZIENNY EXPRESS POMORSKI1VUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA N r. 5 5
Rząd a kresy wschodnie.
(jz.) P a n m in iste r T h u g u tt p o stąp ił p ra w d ziw ie p o o b y w ate lsk u . B io rą c p o d u w a g ę o b e c n ą k ry ty c zn ą sy tu a cję m ię
d z y n a ro d o w ą , z g o d z ił się p o z o sta ć w g a -
p o słu c h sz e rz ą c e jsię ta m a g ita c ji k o m u n isty c z n e j. A p rz e cie ż ta k n ie w ie le trz e
b a u c z y n ić , b y p a ń stw o m ia ło w lu d n o ś
c i k re so w e j lo ja ln y c h i so b ie o d d a n y c h
o b y w a te li. N ie trze b a je j ż a d n y c h p rz y w ile jó w . W y starc zy w y k o n ać k o n sty tu c ję , w p ro w a d z ić w ż y c ie je j p o sta n o w ie n ia i śc iśle ic h p rz e strz eg a ć .
N iew y k o n a n ie k o n sty tu c ji... je s t to b o lą cz k a , k tó rą o d c z u w a lu d n o ść c a łeg o k ra ju A le n a k re sa c h , w w ie lu o k ręg a c h , g d z ie w ła d z ę s p ra w u ją e le m e n ty z u p el-
O b ra d y k lu b u „ W y z w o le n ia *
(O d w ła sn e g o k o re sp o n d e n ta .)
W A R S Z A W A , 2 6 . 3. ! c h w ał i p ro g ra m u s tro n n ictw a , stw ier- (H .) J a k w ia d o m o , w ło n ie „ W y zw o - , d z a , że w r ra m a c h o b o w ią zu ją ce j K o n sty - le n ia” p o o s ta tn im k o n g resie z a p a n o w a -. tu c ji i p rz y d z isiejsz e j re a k c y jn e j w d ęk- ło siln e w rz e n ie . M ó w io n o n a w e t o ro z - sz ó śc i w S e jm ie n ie je s t w s ta n ie p rz e ła m ie te g o stro n n ictw ;a . Z d a je się je d n a k ,' p ro w ad z ić n a te ren ie p a rlam e n tarn y m ż e d o te j o state cz n o ści n ie d o jd z ie . W c zo - p ro g ra m o w y c h p o stu la tó w , p rz y ję ty c h n a ra js ze o b ra d y k lu b u se jm o w e g o „W y zw '0 z je ź d z ie 15. i 16. m a rc a b . r., d o ty c zą c y ch le n ia” m ia ły p rz eb ie g sp o k o jn y . P o w z ię - o d d z iele n ia K o śc io ła o d P a ń s tw a i w y k o to m . in . n a s t. u c h w a ły :
K lu b p o w ie rz a p o sło w i P o n ia to w sk ie
m u p rz y g o to w a n ie n a d z iś w n io s k u k lu b u o ro z w iąz a n ie S e jm u , o k re śla ją c te r
b in e c ie p o m im o , że R a d a M in istró w p rz y ję ła z a le d w ie c z ę ść je g o p o stu la tó w , to z n a c z y , o s ta tn ią sw o ją u c h w a łą o u tw o rz en iu se k c ji d ia sp ra w w o je w ó d z tw 7 w sc h o d n ic h d a ła m u ja k ą ta k ą m o ż n o ść p ra c y .
K o m p ete n cje p . m in istra T h u g u tta są i n a d a l n ie w ie lk ie . J e st o n w p raw d z ie p rz ew o d n icz ą cy m w sp o m n ia n e j w y ż ej se k c ji, le cz se k cja ta d a w a ć b ę d z ie je d y n ie w y ty cz n e d la p o lity k i p a ń s tw a n a k re s a ch ; n ie b ę d z ie o n a p o siad a ć ż a d n e j m o c y e g z e k u ty w n ej; b ę d z ie m ia ła ty lk o p ra w o v e ta o d n o śn ie d o m ia n o w 7a n . u rz ę d n ik ó w n a k re sa ch , p o c z y n a jąc o d V I. ra n g i w z w y ż C a .ą w ła d z ę w y k o n a w c z a za-
„ o rł„ i . . . . / . i m m ro z w ią z an ia -n a d z ie ń 15. lip c a b , r.
tiz y m u ją n a d a l m in istro w ie re so rto w i, „ „ z +...• , . , o, z a s te rm in w y b o ro w d o n o w 7e g o S e jm u J a k w ięc w id z im y , p . T h u g u tt u z y - I n a d z ie ń 15. p a ź d zie rn ik a b . r. W y b o ry s k a ł n ie w ie le . B y ła w p ie rw m o w a
„ K o m ite cie d la s p raw7'- w 7o jew 7ó d z tw w sc h o d n ic h”, k tó ry m ia ł m ie ć w sze c h w ła d n y n ie m al w p ły w n a ż y c ie ty c h w o - je w ó d z , — a d o c ze k a liśm y się z a le d w ie n ie w ie le z n a c z ąc e j se k cji p rz y k o m ite c ie p o lity c zn y m , n a k tó rą p ra w ica ła sk a w ie się z g o d z iła , — z a c en ę w p ro w a d z e n ia d o g a b in e tu je j le a d e ra p . S ta n isła w a G ra b sk ieg o .
P ra w ic a z ro b iła d o b ry in te re s ; m a je d n eg o m in is tra w ięc ej, a z se k cją ła t
w o się u p o ra , o iie b ę d z ie je j n ie w y g o d n a
T y m c z a sem , g d y p ra w ica ta k u siln ie ta rg u je się w W a rsz a w ie o w p ły w y w 7 R z ą d zie , p o trz e b a p rz e p ro w a d ze n ia g ru n to w n y cłi re fo rm w a d m in is tra cji n a k re sa c h s taje się c o raz w ię ce j p a lą c ą. L u d n o ść , n ie z a d o w o lo n a n ie ty lk o z p o w o d u c ięż k ich w a ru n k ó w 7 ż y c io w y c h — b ę d ą c y ch s k u tk am i p rz e sile n ia g o sp o d a rc z e
g o -- a le i z p o w o d u sp o so b u tra k to w a
n ia ją p rz e z w ła d z e, c o raz c h ętn ie j d a je ! zakup, we Włoszech za 30 miljon. lirów.
0 ' o d b y ć b y się m ia ły n a p o d sta w ie d o ty c h - 1 c z a so w e j o rd y n a c ji w y b o rc z ej.
K lu b p o se lsk i Z P S L . „ W y z w o le n ie i Je d n o ść L u d o w a ”, ja k o c iało p a rla m e n ta rn e p rz ez n a cz o n e d o re aliz o w a n ia u -
n a n ia re fo rm y ro ln e j b e z o d sz k o d o w a n ia .
K lu b u w a ż a z a k o n ie c z n e , a b y Z a rz ąd g łó w n y s tro n n ic tw a, z w o ła n y n a jd a lej d o 1. m a ja r. b . p rz e z n a jsta rsz eg o w ie k ie m c z ło n k a te g o ż Z a rz ą d u , u s ta lił sz cz e g ó ło w o sp o só b p ra k ty c z n eg o w y k o n a n ia p rz e z o rg a n y w y k o n a w c ze s tro n n ic tw a ty c h u c h w a ł Z ja zd u .
W y b o ry p re z y d ju m K lu b u z p o w m d u sp ó ź n io n e j p o ry z o stały o d ro c zo n e d o d n ia d z isie jsz eg o
yOMITET niERWSZEJ QOMORSKIEJ UIYSTAWY nOLNiCTWA I HRZEMYSŁU
W W 1.IIIIIIIIIIHHIIIIIII IlillllllllllllllHlilHIHI
z w rac a s ę d o w y tw ó rc ó w w sz elk ich g a łę z i ro ln ic tw a, p rz em y słu i rz em io sł
o przyspieszenie nadsyłania deklaracji wystawowych,
g d y ż w d n iu 1. m a ja K o m ite t W y sta w y z a m y k a p rz y jm o w a n ie z g ło sz eń . Z g ło sz en ia p rz y jm u je :
AJENCJA WSCHODNIA I WSZYSTKIE JEJ ODDZIAŁY
ZBROJENIA LITWY.
K Ł A JP E D A , 26. 3 . (P A T .) Do Kłajpedy przybył statek włoski
z bronią i amunicją dla armji litewskiej,
Waacy Htemtow
n ie n ie o d p o w ie d n ie, g d z ie ju ż n ie ty lk o sta ro sto w ie a le n a w et n iż si u rz ęd n ic y o d g ry w ają ro lę w sz ec h w ia d n y c h p a n ó w , k o n s ty tu cja je st z u p ełn ie m a rtw ą lite rą.
T a m p a n u je sa m o w o la , d la k tó re j n ie p o w in n o b y ć m ie jsc a w 7 p a ń s tw ie p ra w o rz ą d n y m
T e n s ta n rz e c zy n a k re sa c h w y w o łał m y śl u tw o rz e n ia c iała , k tó re b y p rz ep ro w a d z iło ta m s a n a cję sto su n k ó w . T a k ie c ia ło u tw o rzo n o , le cz ja k ż esz n ie d o sk o n a łe .. N ie p o sia d a o n o p ra w a, k tó re p rz ed e w szy stk iem m ie ć p o w in n o , m ia n o - w ic ie p ra w a w y w ie ra n ia w p ły w u n a n o m in a cje u rz ę d n ik ó w 7 k re so w y c h . A p rz e
cież, je ż e li a d m in istra c ja k re so w a b ę d z ie i n ie za leż n a o d u tw o rz o n e j S e k c ji, to u - ' c h w a ły je j p o z o sta n ą p rz e w a ż n ie ty lk o
! u c h w a łam i i n ie b ę d ą w p ro w a d zo n e w ' ż y c ie. Je d n em sło w e m : w 'sz y stk o p o z o
s tan ie p o s ta rem u . J e s t b a ła g a n i b ę
d z ie b a ła g a n .
A m o ż e się m y lim y ? A m o ż e je d n a k s to s u n k i n a k re s ac h — d z ię k i u tw o rz e
n iu S e k c ji d la sp ra w k re so w y c h — z m ie n ią się n a le p sz e? D a j B o że! J a k d o tą d , tru d n o w 7 to w ie rz y ć . M o ż e m y m ie ć ty l
k o n a d z ie ję. N a w e t p rz e w o d n ic z ą c y S e k c ji, p . m in is te r T h u g u tt je sz c ze n ie w ie , c z y b ę d z ie m o g ła sp e łn ić sw 7o je z a d an ie . D a ł te m u w y ra z w 7 ro z m o w n e z p rz ed sta - w icie lem „ K u rje ra P o ra n n eg o ”, m ó w ią c:
— Je że li u d a się o sią g n ą ć p o ro z u m ie
n ie w 7 se k c ji k o m ite tu p o lity c zn e g o , to b ę d z ie d o b rz e , o ile n ie u d a się o siąg n ą ć p o ro z u m ie n ia , to b ę d z ie źle.
A n o , z o b a cz y m y ja k to b ę d z ie . W b a r
d z o d u ż e j m ie rz e z a leż y to o d p . S ta n i
sła w a G ra b sk ie g o , k tó ry ja k o w y b itn a in d y w id u a ln o ść b ę d zie m ia ł n ie ty lk o z n a cz n y w p ły w n a p ra c e se k c ji, a le i n a sw y c h k o le g ó w7 — m in istró w 7 z p raw ic y .
Kto to jest p. Jaxa-Chamiec.
Podpora „Rozwoju” kradnie pieniądze.
Z n a n y o d c z y to w ie c w a rsz a w sk i, k tó - ! tó w n a p ro w in c ji. Z e rw a n ie sto su n k ó w ry z ja w ił się ró w n ie ż k ie d y ś z o d c zy ta - | m ię d z y Z a rzą d e m „ R o z w o ju” a p . J a x ą m i n a g ru n c ie tu te jsz. p . J a x a - C h a - i C h a m c em n a s tą p iło n a s k u te k n a stęp u - m ie c ja k się o b e c n ie o k a zu je m a p o w a ż
n e g rz e c h y n a su m ien iu . O to C z ę sto c h o w s k i „ G ło s P o w sze c h n y ” z a m ie sz c z a list
’ Z a rz ą d u „ R o z w o ju ” w W a rsz a w ie , p rz e s ła n y je d n e m u z o b y w a te li z ie m sk ic h p o d R y p in e m , w o d p o w ie d z i n a sk a rg ę te g o o b y w ate la , k tó re g o p . J a x a - C h a m ie c c ię ż k o o b ra z ił p o d c z a s sw e g o p o b y tu w R y p in ie .
Z a rz ą d „ R o zw o ju’ d o n o si w ty m li
śc ie, ż e p . J a x a - C h a m iec b y ł w r. 1923
„ p rze z k ró tk i p rz ec ią g c z asu n ie s ta ły m u rz ę d n ik ie m „ R o z w o ju” p rz y c z e m fu n k c je je g o p o le g a ły n a w y g ła sz an iu o d c z y -
ijąc e j u c h w ały Z a rz ą d u :
„ P o u ja w n ie n iu n a d u ż y ć , p o p e łn io n y c h p rz e z J a x a - C h a m ca , Z a rz ą d p o s ta n o w ił n ie z w ło c z n ie u d z ie lić m u d y m isji. Z d a lsz y c h w y jaśn ie ń , p o tw ie r
d z o n y c h p rz e z św ia d k ó w 7 u w id o c zn ia się., że n a d u ż y cia p o le g ały n a z b iera
n iu s k ła d ek n a p o d sta w ie k w itarju - sz y , n ie w y d a n y c h m u p rz e z n a sz Z a rz ą d , k tó re n ie z a o p atrz o n e b y ły p ie c z ę c ią i n ie p o s ia d a ły n u m e ra c ji. O z b ie ra n iu p o w y ż sz y c h s k ła d e k Jax a - C h a m iec n ie z a w ia d o m ił a n i sło w e m T o w arz y stw a „ R o zw ó j”.
PĘKNIĘTE SERCE.
(Z miłosnych opowieści hinduskich.) R a sa k o sa o p o w ia d a ł k sięż n icz c e:
— B y ł n ie g d y ś w p e w n em m ie ście b o g a ty k u p ie c , k tó ry m ia ł b a rd zo p ię k n ą ż o n ę i d b a ł o n ią w ię c e j, n iż o ź re n ic ę o k a . L e c z o n a b y ła k o b ie tą le k k ic h o b y c z ajó w i p ro w ad z iła n ie z a leż n y try b ż y c ia *). W o d z ił a o c z y m a p o in n y c h m ę ż c z y z n ac h , a w o b e c p o k u sy c n o ta je j b y ła p o d o b n a d o ź d ź b ła tra w y w u śc isk a ch g a ju . Z p o w o d u w ie lk ie j m iło śc i k u n ie j k u p ie c p rz e b ac z a ł je j w sz y stk ie b łę d y , a o n a p o g a rd z a ła n im z a to i le k c e w a ży ła te rn w ię c e j.
P e w n e g o d n ia , w y g ląd a jąc p rz e z o k n o u jrz a ła n a u lic y m ło d e g o i p ię k n e g o R a d ż p u ta n in a i, p o rw a n a n a m iętn o ścią , p o rzu c iła o d ra z u m ę ża i o g n isk o d o m o w e i u c iek ła z m ło d y m c z ło w ie k iem .
A g d y m ą ż je j, k u p iec , p rz e k o n a ł się , że u c iek ła , o m a l n ie u m a rł z ro z p a c zy . P o d trz y m y w a ła g o m y śl, że p e w n e g o d n ia p o w ró c i Je d y n ie b o w ie m n a d z ieja
u trz y m u je p rz y ż y c iu ty c h , k tó ry c h ro z łą k a u n ie sz c zę śliw ia .
T y m c za sem , o d d n ia , w k tó ry m g o o p u śc iła , w sz y stk o in n e s ta ło się n ie n a w istn e d la je g o o c z u . I, z a n ie d b a w szy sw o je z a ję c ia h a n d lo w e , w p a d ł w n ę d z ę i s tał się p rz ed m io tem p o g a rd y i p o śm ie w is k a d la sw y c h p rz y jac ió ł. P o rz u c iw sz y w sz e lk ą p ra c ę i w sze lk ą u c ie ch ę , z a m ie szk a ł s a m w p u s ty m d o m u , m a jąc w se rc u b e z p rz e rw y , w d z ie ń i w n o c , o - b ra z z b ie g łe j ż o n y . T a k p rz eż y ł trz y la ta , k tó ry c h k a ż d a g o d z in a w y d a w a ła m u się w s k u tek o g ro m u ro z p a c zy ta k d łu g ą , ja k k a lp a *).
A o n a , p rz e ż y w sz y ja k iś c z a s z o w y m R a d ż p u tan in e m , z n u d z iła się z n im i p o rz u ciła g o d la .in n e g o k o c h a n k a . T e g o p o rz u c iła z n o w u d la trz ec ieg o , p rz e la tu ją c o d je d n e g o d o d ru g ieg o ja k p sz cz o ła z k w ia tk a n a k w ia te k . I z d arz y ło się , że p e w n ej n o c y , g d y p rz e b y w a ła z sy n em K o b ie ta n ie za le żn a p o sa n sk ry c k u
je s t to sy n o n im k u rty za n y .
N ie o k re ślo n y licz b o w o o k re s c z a su le g e n d arn e j e p o k i.
P o d p a d ają o d ja k ieg o ś c z a su p o d ró ż n i, n ib y to z ic h m o w y i tło m a c z e n ia się p o d d a n i a u s trja c c y , n ib y to k o m iw o ja ż e ro w ie . C zy n im i w rz e cz y w isto śc i są , n ie stw ie rd ziłe m , g d y ż d z isia j p rz ew a ż a
ją u n a s w ’y ro b y k a p e łu sz n ic ze p rz e d e - w sz y stk ie m z a g ra n ic zn e — a u s trjac k ie : H a b ig a , W ilh e i in n e. P rze c ie ż o b ie d ró ż sz e i le p sz e o d n a sz e g o , p o c ó ż z o sta w ia ć p e in iąd z w k ra ju , le p iej g o w y d a ć z a g ra n icy , a b y o n a m o g ła so b ie z n a s k p ić . W in ę, że p rz e w aż n ie m a m y to w ary z a g ra n icz n e , p o n o sz ą p rz e d ew sz y stk ie m p a n o w ie k u p c y , k tó rz y m a ło s ta ra ją się o z b y t i z a k u p to w a ru sw o jsk ie g o .
(>w 7e w y ż e j w sp o m n ian e o so b n ik i ( w ten c z as trz eb a im p o k a z a ć g d z ie się p rz y jeż d ż ają p rz e w aż n ie z W a rsza w y d o : z n a jd u ją . N a sz a słu ż b a k o le jo w a z a ch o - T o ru n ia i P o z n a n ia, z a c h o w u ją się p o
a ro g an c k u w o b e c p o lsk ic h p o d ró ż n y c h
— w y p y tu ją c się ic h n a tu ra ln ie w n ie m ie c k im ję z y k u o n ie m ie c k ie n a zw y p o i sk ich m ia st, a sk o ro c i o d p o w ie d z ą n a to że ta k ich m ia st n ie m a w ' P o lsc e , to ic h sp a zm y b io rą i c h ę tn ie b y c z ło w iek a z je -
d li z k o ść m i, a b y się p o z b y ć ty c h „ n ie
w d z ię c z n y c h są sia d ó w ”, k tó rzy n ie c h c ą im b y ć p o d le g ły m i. Z w y k le d o s taje ta k i p o d ró ż n y w y m y śla ją cy p o szw a b sk u , że m a w p ie rw je c h a ć z p o w ro te m d o sw e g o
„ fa te rlan d u ” i n a u cz y ć się w p ie rw p o p o lsk u , sk o ro d ic e p o lsk i c h le b je ść i p o i sk ie z ło te s tą d w y w o z ić . M a m y z u p e łn e w y ro z u m ie n ie d la o b c o k ra jo w c ó w i z a
c h o w u je m y się w o b e c n ic h ja k n a jg rze ć z n ij i u p rze jm iej, le cz g d y m y ślą , ż e sw ą b u tą j w ie lk ą b u z ią m o g ą n a s n a s tra s zy ć ,
j w u je się w o b e c ty c h p rz y b y szó w ja k n a j- le p ie j i o d p o w iad a n a ic h z a p y tan ia w 7 ty m ż e ję z y k u ; je st to c o p ra w d a d a lek o p o s u n ię ta to le ra n c ja , le cz n a n a z w y n ie m ie ck ie n ie p o w in n a re ag o w ać .
p e w n e g o k u p c a , te n , w z a p a le n o w e g o p o d z iw u d ła je j p ię k n o ści, p o c h y lił się n a g le , a b y u c a ło w a ć je j sto p ę . A le o n a , n ie u p rz ed z o n a o je g o z a m ia rz e , u s u n ę ła g w a łto w n ie n o g ę , z a c ze p iła n ią i z ra n iła się o k le jn o t w k o lc z y k u m ło d zie ń c a.
N a w et, g d y ra n a z a g o iła się , p o z o sta ła b liz n a
P e w n e g o d n ia , w trz y la ta p o te m , je j m a łż o n e k k u p ie c, sa m o tn ie sie d zą c w o p u szc z o n y m d o m k u , p o d z iw ia ł o c z y m a d u sz y o b ra z sw ej ż o n y , g d y k to ś z a s tu k a ł d o d rz w i.
A g d y o tw o rzy ł, sp o jrz a ł. P rze d n im s ta ła je g o ż o n a . B y ła w y c z e rp a n a i s ta ra , z w ią d ł k w ia t je j u ro d y , b y ła u b ra n a w ła c h m an y i p o k ry ta k u rz em d ro g i.
S p o g ląd a ła n a ń o c z y m a, k tó ry p rzy ć m ił łz a m i w sty d i o b a w a i o p a rła się o d rz w i, w y c ie ń c z o n a z g ło d u , p ra g n ie n ia i z m ę
c z e n ia .
G d y m ą ż ją u jrz a ł, se rce p rz e sta ło m u b ić w p ie rsi, w ło sy p o w stały n a g ło w ie, w y d a ł o k rz y k z d z iw ie n ia i ra d o śc i, a w z iąw sz y ją w ra m io n a , z a n ió sł d o w n ę
trz a i p o ło ż y ł n a łó ż k u , k tó re p o rz u c iła i z b e z cz e śc iła . P rz y n ió sł je d ze n ie i w o d ę, z a tac z a ją c się z ra d o ści, o b m y ł k u rz , ; k tó ry ją o k ry w ał, u c isz y ł je j n ie p o k ó j i ■
W....k
o b a w ę i d o d a ł je j o d w a g i. N ie w y rz ek ł sło w a w y rz u tu , le cz b ło g o sła w ił ją z a to , że w ró c iła , śm ia ł się i p ła k a ł. Z a c h o w y w a ł się w z g lę d e m n ie j ta k , ja k g d y b y n ie o p u sz cz a ła g o n ig d y , n a w et w e śn ie.
A g d y ją p ie lęg n o w a ł z m iło śc ią , n a c ie ra jąc je j c iało , a b y z ła g o d z ić z m ęc z e
n ie , o c z y je g o d o jrza ły b liz n ę p o ra n ie, k tó rą u c zy n ił je j n a n o d z e sy n k u p c a . I, d o ty k a jąc ją p a lce m , rz e k ł z u śm ie c h e m w sp ó łc z u c ia :
— B ie d n a z ra n io n a n o g a z n a laz ła w k o ń c u m ie jsc e sp o c z y n k u .
O n a m ilcz ą c , s p o jrz a ła n a n ie g o sz e
ro k o o tw arte m i o c z a m i, n a g le z a ś m ia ła się i w te j c h w ili se rc e je j p ę k ło — u m a r
ła A o n , sp o strz e g łsz y to , p a d ł ta k ż e n ie - ż y w y n a z ie m i u je j stó p .
— A te ra z p o w ie d z m i, k się ż n ic z k o , d la c ze g o p ę k ło serc e te j k o b iety ?
I R a sa k o sza u m ilk ł.
K się ż n icz k a z a ś o d rz e k ła :
— P ę k ło z b ó lu , a lb o w ie m , g d y z o b a
c z y ła, że m ą ż , p o je j p o w ro c ie z& z łe j d ro g i, o k a z y w ał je j ty lk o d o b ro ć , i g d y so b ie p rz y p o m n ia ła , w ja k ich o k o licz n o ś
c ia ch z ran iła’ so b ie sto p ę , n a g ły ż a l ją o g a rn ą ł i z a to p ił, n ib y n a z b y t p o tę ż n a fa la. S e rc e je j p ę k ło .
