• Nie Znaleziono Wyników

"Z różnych szuflad : prace wybrane, relacje, wspomnienia", Hanna Popowska-Taborska, Warszawa 2010 : [recenzja]

N/A
N/A
Info
Pobierz
Protected

Academic year: 2021

Share ""Z różnych szuflad : prace wybrane, relacje, wspomnienia", Hanna Popowska-Taborska, Warszawa 2010 : [recenzja]"

Copied!
4
0
0

Ładowanie.... (Zobacz pełny tekst teraz)

Pobierz teraz ( 4 Stron )

Pełen tekst

(1)

Józef Borzyszkowski

"Z różnych szuflad : prace wybrane,

relacje, wspomnienia", Hanna

Popowska-Taborska, Warszawa 2010

: [recenzja]

Acta Cassubiana 13, 409-411

(2)

Józef Borzyszkowski

Hanna Popowska-Taborska,

Z różnych szuflad.

P race wybrane, relacje, wspom nienia,

Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy,

Warszawa 2010, ss. 390

Profesor Hanna Popow ska-Taborska n ależy nie od dziś do grona filarów sla­ w istyk i św iatow ej, a w Instytucie Slaw istyki PAN, m im o em erytalnego statusu, nieustannie w zb o g a ca je g o dorobek naukowy, w ydając w różnych ośrodkach w ła ­ sne prace - artykuły i książki, z których spora c z ęść d otyczy bezpośrednio ka- szubszczyzny. K aszu b szczyzn a b ow iem n ależy od początku jej pracy naukowej do najw ażniejszych przedm iotów jej badań - i to zarów no ta historyczna, jak i w sp ółczesn a.

Z ostatnich kilkunastu lat warto tu przyw ołać choćby trzy tom y jej studiów, z których trzeci w ydany został przez Instytut K aszubski pt.

Szkice z kaszubszczy-

zny. Dzieje badan, dzieje języka, zabytki, etymologia

, Gdańsk 20 0 6 . W roku u b ie­ głym natom iast zakończone zostało jej i p rof. W iesław a B orysia w ielk ie dzieło

Słownik etymologiczny kaszubszczyzny

, 6-tom ow a publikacja, obejm ująca w t. V I „Indeksy w yrazow e do to m ó w I-V ”, SOW, W arszawa 2 0 1 0 , ss. 345. Warto też p rzyw ołać w yd an ą rok w cześniej jej i E w y R zetelsk iej-F eleszk o książkę pt.

Dia­

lekty kaszubskie w świetle XIX-wiecznych materiałów archiwalnych. Prezentacja

i opracowanie kaszubskich materiałów językowych zebranych przez Georga

Wenkera w latach 1879-1887

, SOW, W arszawa 2 0 0 9 , ss. 307, map 65.

N ajn ow szy i tu prezentow any tom prac pt.

Z różnych szuflad

stanow i książkę upamiętniającą jej 80-lecie urodzin. Ze w zględu na ten ju b ileu szow y charakter ksią­ żki obok prac języ k o zn a w czy ch znalazły się w niej także w sp om n ien ia autorki, szczególnie cenne, nie tylko dla język ozn aw ców czy historyków. K siążka zawiera także

Bibliografię Hanny Popowskiej-Taborskiej

, obejm ującą publikacje z lat 1 9 5 5 -2 0 2 0 . Ten niby tylko załącznik sam w sobie stanow i w y śm ien itą lekturę, um ożliw iającą poznanie ogrom nego dorobku Pani Profesor. Problematyka kaszub­ ska zaistniała w nim ju ż w 1955 r., kiedy to wraz z innym i relacj ono w ała na łam ach „Poradnika J ę z y k o w eg o ” -

Z dotychczasowych prac nad „Atlasem Pomorza

Lewobrzeżnego”

- p óźn iejszeg o

Atlasu językowego kaszubszczyzny i dialektów

(3)

410

J

ó z e f

B

o r z y s z k o w s k i

sąsiednich

oraz opublikow ała artykuł

Z gwary luzińskiej (Teksty).

Odtąd co roku otrzym ujem y kolejne jej publikacje kaszuboznaw cze, z których najm łodsza, m ożna rzec cząstka, znalazła się także w prezentow anym tu tom ie.

Zebrane w tym że tom ie prace prezentują w szy stk ie - najw ażniejsze p ola ba­ dań słow ian ozn aw czych H anny Popow skiej-T aborskiej. Sygnalizują to tytuły k o ­ lejnych części zbioru: I.

Słowiańszczyzna północno-zachodnia

, II.

Polszczyzna

,

III.

Kaszubszczyzna

, IV.

Łużycczyzna

, V .

Varia

, VI.

Relacje i wspomnienia.

K ażdy z tych artykułów zasługuje na analizę, o m ów ien ie, a każdy tekst na lekturę. Z nam ienne, iż c z ę ść III.

Kaszubszczyzna

je s t n ajobfitsza, a ponadto w każdej z p ozostałych znajdujem y prace w ażne także dla św iata kaszubsko-po- m orskiego. W cz. I. będzie to np. artykuł

Opozycja swoi/obcy w języku ginących

społeczności Drzewian połabskich i pomorskich Słowińców

, a w cz. II.

Kancjonał

Gdański z roku 1723

i

Zapomniany zbiór kociewskiego słownictwa

. Z k olei cz. IV.

Łużycczyzna

, zaw ierająca tylko dw ie prace, m ożna p o w ied zieć, że z tytułu pokre­ w ień stw a zach od n io-słow iań sk iego b lisk a je st także K aszubom . W cz. V.

Varia

- K aszubów d otyczą choćby artykuły:

Oprapoczątkach „łże-elity”

i

Wiersza, wię-

cierz i żak (przyczynek do dziejów kontaktów językowych)

.

Jak ju ż w spom niałem , dla historyka, choćby tylko badań słow iań szczyzn y, w tym kaszubszczyzny, szczeg ó ln ie interesująca je st cz. V I.

Relacje i wspomnie­

nia

, a w niej m .in. teksty:

Pięćdziesiąt lat badań kaszuboznawczych w Polskiej

Akademii Nauk, Kiedy Nauka spotyka się z Historią, Kociewie w twórczości Ber­

narda Sychty

,

Bogusław Kreja - przedstawiciel „pokolenia wczesnych lat trzy­

dziestych ” (1931-2002)

i

Wspomnienie o Friedhelmie Hinze - badaczu kaszubsz­

czyzny

. Ostatni tekst w sp om n ien iow y,

Zdzisław Stieber (1903-1980) w urywkach

wspomnień i własnych wypowiedzi

, obejm uje pośrednio także początki badań na­ u k ow ych nad k aszu b szczyzn ą samej autorki, podejm ującej pracę w PA N u boku bohatera, będącej w spółautorką i kontynuatorką d zieła je g o ż y cia -

Atlasu języko­

wego kaszubszczyzny

.

N ie siląc się na analizę zaw artości całej pięknie w ydanej i bogatej w treści k sięgi, obejmującej w ażne dla nas dokonania badaw cze H anny Popow skiej-T a­ borskiej , zwracam tylk o uw agę na tekst

Kiedy Nauka splata się z Historią

, p o ch o ­ dzący z książki pt.

Z dziejów językoznawstwa polonistycznego w Wyższej Szkole

Pedagogicznej w Gdańsku i na Uniwersytecie Gdańskim (1947-2005)

, pod red. J. M aćkiew icz, E. R ogow skiej-C ybulskiej, J. Tredera, Gdańsk 2006, którego g łó w ­ nym bohaterem je st N auka i H istoria, ich przeplatanie się w życiu prof. Huberta G órnow icza, udokum entow ane w je g o listach do prof. H. Popowskiej-Taborskiej z okresu „Grudzień 1970” i „Sierpień 1980” oraz początków stanu w ojen n ego. W jed n ym z listó w znajdujem y sierpniow y

Przepis po polsku

, hum orystyczny w ierszyk, sygnalizuj ący tam tą rzeczyw istość polską, a pośrednio uświadam iaj ący stan w sp ó łczesn o ści - drogę, ja k ą p rzeszliśm y w latach 1 9 8 0 -2 0 1 0 . Generalnie także dorobek naukow y autorki om awianej książki ilustruje rozwój badań i o l­

(4)

H

a n n a

P

o p o w s k a

-T

a b o r s k a

, Z

r ó ż n y c hs z u f l a d

. P

r a c e w y b r a n e

...

411

brzymie dokonania kaszuboznawcze slawistyki polskiej i samej prof. Hanny Ta-

borskiej w II połowie XX i w początkach XXI wieku.

Był czas, kiedy wszelkie badania kaszuboznawcze przyjmowane były w Gdań­

sku i na Pomorzu z ogromnym zainteresowaniem i uznaniem, czego dowody znaj­

dziemy na łamach „Pomeranii”. Badania te jednocześnie inspirowały społeczność

kaszubsko-pomorską i przyspieszały jej rozwój kulturowy, konsumowane nie tylko

przez miejscowe elity. Postulowane przed laty programy, obejmujące m.in. naukę

języka kaszubskiego w szkole, stały się faktem. Pozostaje problem współczesnej

konsumpcji owoców pracy uczonych w społeczności zrzeszonej, choćby tylko

wśród nauczycieli języka kaszubskiego. Mam cichą nadzieję że przynajmniej do

części z nich dotarły już Szkice z kaszubszczyzny prof. H. Popowskiej-Taborskiej

i dotrze także ta najnowsza książka, zawierająca jej cenne publikacje Z rożnych

Cytaty

Pobierz teraz ( PDF - 4 Stron - 1.53 MB )

Powiązane dokumenty

TOM 88 NR 3— 4 M A R Z E C -K W IE C IE Ń 1987

potkania go jest wtedy bardzo wysokie (większość samic złożyła już jaja i w ysiaduje je); straciłaby tym razem o wiele więcej czasu na szukanie wolnego

Z A C ZY N A M Y R O Z U M IE Ć M O W Ę P T A K Ó W

wać się do organizm u nie tylko drogą pokarm ow ą, lecz także i oddechową, następnie ulega kum ulacji we w szystkich tkankach (również i w tk an ce kostnej),

R o z s ie w a n ie się g r z y b ó w

serw acji w odniesieniu do K siężyca daje jego terminator (linia, gdzie przylegają do siebie oświetlona przez Słońce i nie ośw ietlona część tarczy). Istnienie

ników, z których część znalazła się w kilkunastu zachowanych od kasaty klasztorach, tzw. etatowych; część zaś w klasztorach nieetato­

ku latach pracy w diecezji (ich ilość nie była określona) zakonnik występował do rządcy diecezji o wyjednanie sekularyzacji wieczystej u Stolicy

Prenum erow ać m ożna w Redakcyi „W szechśw iata*

Z pom iędzy różnych teoryj zdaje się być najbliższą praw dy podana przez M otturę, inżyniera kopalń we W łoszech, a objaśniająca pow stanie siarki reakcyam i

łającymi w X IV i X V w. Je st to niew ątpliw ie słuszne, tym bardziej, iż ustalenia te m ożna także wykorzystywać przy badaniu czasów wcześ­

Obecność na liście świadków licznych kanoników kujawskich z najbliższego otoczenia biskupa (w tym także 3. prałatów kapituły katedralnej włocławskiej) zdaje

Co z tym autorytetem?

Wymieniono tu dziesięć autorytetów, których kolejność, ze względu na liczbę oddanych głosów, ukształtowała się następująco: pierwsze miejsce - nauczyciele (11

Z a w ie s in a w p rz e p ły w ie ś c in a ją c y m ( ) = ⋅

Zawiesina w przepływie ścinającym ()=⋅ o0vrgr przepływ zewnętrzny tensor szybkości ścinania 2v effeffeffη=σg efektywny efektywny tensor tensor napięć