K R O N IK A P O L S K IE G O T O W A R Z Y S T W A G E O L O G IC Z N E G O
101
Tadeusz Błaszyk (1 9 2 3 - 1 9 9 8 )
W dniu 16 sierpnia 1998 ro k u w w ie k u 75 lat zm a rł w P o z n a niu d r hab. T ad eu sz B łaszyk, p ro feso r U n iw ersy tetu im. A dam a M ick iew icza w Poznaniu, w ielce z asłu żo n y dla h y d ro g eo lo g ii p o l
skiej, je d e n z tw ó rcó w je j p o d sta w po II w o jn ie św iatow ej.
T ad eu sz B łaszy k u ro d ził się 24 w rześn ia 1923 ro k u (ojciec F ran ciszek i m atk a M arianna ze S łab o szew sk ich ) w Poznaniu. Tu u k o ń czy ł szk o łę po w szech n ą, a n a stęp n ie w 1937 ro k u ro zp o czął n au k ę w G im n azju m im. Św. M arii M agdaleny. W o jn a z m u siła G o do p o rzu cen ia n auki i p o d jęc ia p ra cy w ró ż n y ch zaw o d ach . Po w o jn ie, w 1946 roku, u k o ń czy ł n a u k ę w L iceu m im . I. P ad e rew skiego w P o zn an iu i u zy sk ał św ia d ectw o dojrzałości. Po odbyciu ro czn eg o studium n au czy cielsk ieg o w 1947 ro k u ro zp o czął stu d ia n a W ydziale M a tem aty czn o -P rzy ro d n iczy m U n iw ersy tetu P o z
nańskiego. P o zd an iu m atury p ra co w a ł w Izbie S karbow ej, a w czasie stu d ió w ja k o nauczyciel.
P ię k n ą k a rtą okresu m ło d zień czeg o T ad e u sza B łaszy k a była je g o działaln o ść harcerska, ro z p o c z ęta w 12 ro k u ż y cia i k o n ty n u o w an a w V II h ufcu n a tere n ie Jeżyc.
W czasie o k u p acji w “ S z a ry ch S zereg a ch ” k o lp o rto w ał prasę harcerską. U n ik n ął areszto w an ia, a b y ć m o że śm ierci, dzięki n ie ugiętej p o staw ie koleg ó w h a rce rzy , k tó rzy m im o to rtu r nie podali Jeg o nazw iska. Po w ojnie p ra cu je w Z H P , p ro w a d zą c szk o len ia i k u rsy w y ch o w aw có w . K o ń czy kurs instruktorów , z d o b y w a sto
pień p o d h arcm istrza. Jako p re ze s ra d y nadzorczej “ S iódem ki P o z nań sk iej” tw o rzy h arcerzo m m o żliw o ści zarobkow ania. W 1950 ro k u rezy g n u je z czynnej p ra c y w Z H P w o b ec u traty n iezale żn o ści tej organizacji.
W p o c zą tk u ro k u 1951 u z y sk a ł ty tu ł m ag istra w zak re sie g eo m o rfo lo g ii n a p o d staw ie p ra cy w yko n an ej p o d o p ie k ą p ro feso ra A.
Z ierh o ffera pt. “ M o rfo m etria je z io r W ielk o p o lsk ieg o P a rk u N a ro d o w e g o ” . Po stu d iach zo stał z atru d n io n y z n ak azu p ra cy w P ań stw o w y m In sty tu cie G eo lo g iczn y m w W arszaw ie, g d zie p raco w ał w Z ak ład zie H y d rogeologii n a stan o w isk u g e o lo g a -asy sten ta pod kieru n k iem p ro feso ra F. R u tk o w sk ie g o . W ro k u 1953, w zw iązk u z re o rg a n iza cją P aństw ow ej S łu ż b y G eo lo g iczn ej, p rzeszed ł do tw o rzo n y ch w ó w czas p rz ed się b io rstw g e o lo g iczn y ch , p o c zą tk o w o n a stan o w isk o sam o d zieln eg o g e o lo g a -p ro je k tan ta w P rzed się
bio rstw ie G eo lo g iczn y m G o sp o d ark i K om unalnej - Północ w G d ań sk u , a n astęp n ie k iero w n ik a p ra co w n i hydro g eo lo g iczn ej teg o ż p rzed sięb io rstw a w P o z n an iu . W latach 1954—1958 w s p ó ł
p ra co w a ł z Z ak ład em G eologii In ży n iersk iej i H y d ro g eo lo g ii P o
litechniki G d ań sk iej, k tó reg o k iero w n ik iem b y ł w ó w czas p ro feso r Z. P azdro. W latach 1 9 6 1 -6 3 b y ł G łó w n y m G eo lo g ie m w P rz e d sięb io rstw ie H y d ro g eo lo g iczn y m w P o zn an iu . W 1961 ro k u ro z p o c zą ł też p racę w O d d z iale InstytuU i G o sp o d ark i K o m u n aln ej w Poznaniu.
Sto p ień d o k to ra u zy sk ał w 1962 roku, a d o k to ra h a b ilito w a n eg o w 1968 roku, o b a n a W y d ziale B io lo g ii i N a u k o Z ie m i U ni
w ersy tetu im . A. M ick iew icza w P oznaniu. Z aró w n o p ra ca d o k to r
ska: “ P aleo m o rfo lo g ia, a sto su n k i w o d n e w rejo n ie B y d g o szczy ” ja k i hab ilitacy jn a: “ W ody p o d ziem n e c zw a rto rzę d u a rz eź b a p o w ierzch n i dzisiejszej n a N izin ie W ie lk o p o lsk ie j” u m ie jętn ie w ią zały ze s o b ą elem en ty m o rfo lo g ii i p a leo m o rfo lo g ii z z ag a d n ie n ia m i h y d ro g eo lo g iczn y m i.
W In sty tu cie G o sp o d ark i K o m u n aln ej p rzem ian o w an y m w 1974 roku n a Instytut K szta łto w a n ia Ś ro d o w isk a, T ad eu sz B ła sz y k p o zo staw ał n a pełn y m etacie do 1982 roku, p ełn iąc funkcję k iero w n ik a Z ak ład u U jęć i O ch ro n y W ó d P o d ziem n y ch , a w latach 1 9 7 4 -1 9 8 2 rów nież zastęp cy d y rek to ra O d d ziału ds. n au k o w o - b ad aw czy ch (o d m arca 1969 ja k o tzw . sa m o d zieln y p raco w n ik n au k o w y a od m aja 1973 ja k o docent). O d 1976 do 1982 ro k u p ra c o w ał ró w n ież n a sta n o w isk u d o cen ta w In sty tu cie In ży n ierii Ś ro
d o w isk a P o litech n ik i P o zn ań sk iej. W 1982 ro k u ze w zg lęd u n a zły stan z d ro w ia p rzeszed ł n a w c ze śn ie js zą e m ery tu rę, p o d jął je d n a k p o n o w n ie p racę na p ó ł etatu w 1984 roku. W 1990 roku, w z w iązk u z p rzejęc iem O d d ziału In sty tu tu p rzez U n iw e rsy tet w P o zn an iu , T ad eu sz B łaszy k p o w o łan y zo stał n a stan o w isk o p ro fe so ra n ad zw y czajn eg o u n iw e rsy tetu i k iero w n ik a Z ak ład u H y d ro g eologii. F u n k cję tę p e łn ił w latach 1 9 9 0 -9 3 do u k o ń c ze n ia 70 lat.
N astęp n ie p ra co w a ł je s z c z e do 1995 ro k u na p ó ł etatu n a sta n o w is
ku p ro feso ra nad zw y czajn eg o , a później p o z o staw ał czy n n y n a u ko w o aż p raw ie do śm ierci.
Prof. T ad eu sz B łaszyk, z w y k szta łc en ia g e o g ra f g e o m o rfo lo g całe zaw o d o w e i n a u k o w e życie zw iąz ał z h y d ro g e o lo g ią. P ie r
w sze lata p racy po stu d iac h to głó w n ie p ra k ty c zn a d z iałaln o ść h y d ro g eo lo g iczn a. T w o rzy ł zręb y służby g e ologicznej w M in ister
stw ie G o sp o d ark i K o m u n aln ej, a później w C en traln y m U rzęd zie G e ologii. Z ajm o w ał k iero w n icze sta n o w isk a w p rz ed się b io rs
tw ach h y d ro g eo lo g iczn y ch .
O d ro k u 1963 po p rzejśc iu n a p ełn y etat do In sty tu tu G o sp o d arki K o m unalnej p o św ię c ił się całk o w icie p racy naukow ej. K o n c en tro w ała się ona, w p o czątk o w y m ok resie, g łó w n ie n a ro z p o z n a w an iu stru k tu r w o d o n o śn y ch w u tw o ra c h c zw arto rzęd u i p o sz u k iw an iu z w iązk ó w p o m ięd zy rz e ź b ą a w a ru n k am i h y d ro g e o lo gicznym i. Po u zy sk an iu h ab ilitacji d z iałaln o ść n a u k o w a prof. T.
B łaszy k a o b jęła szereg w a żn y ch z ag ad n ień no w o czesn ej h y d ro geologii: o ch ro n ę w ó d p o d ziem n y ch , h y d ro g eo ch em ię, m o n ito rin g w ó d p o d ziem n y ch , sztu czn e w z b o g ac en ie zaso b ó w w ó d p o d ziem n y ch , u zd atn ien ie w ó d p o d ziem n y ch w w arstw ie w o d o n o ś
nej.
P race w zak resie pow yższej p ro b lem aty k i m iały czę sto ch a
ra k te r p io n iersk i i tw o rzy ły p o d sta w y ro z w o ju n o w y c h k ieru n k ó w h y d ro g eo lo g ii, z w łaszcza o ch ro n y w ó d p o d ziem n y ch . P ierw sze z nich p o w stały n a p o c zą tk u lat sied em d ziesiąty ch , służąc u św ia d o m ie n iu z ag ro żeń ja k o ś c i w ó d p o d z ie m n y ch zw iązan y ch z a n tro p o presją. Z ap o c zą tk o w a ły też n u rt h y d ro g eo lo g ii o ch ro n n ej. P raca pt." Z asad y o c h ro n y u jęć w ó d p o d ziem n y ch " (w sp ó ln ie z A.
P aw u łą), k tó ra u k a za ła się w ro k u 1973 sp o tk ała się z d u ż y m z ain tereso w an iem nie ty lk o h y d ro g eo lo g ó w p o lsk ich , ale ró w n ież z a g ran iczn y ch , a w sz c ze g ó ln o ści fran cu sk ic h , z k tó ry m i T ad eu sz B łaszy k n a w iązał kontakty. S tan o w iła ró w n ież p o d staw ę d o w y d a nia n o w o c ze sn y c h p rzep isó w d o ty cz ąc y c h o c h ro n y u jęć w ó d p o d ziem n y ch . P ro b lem aty ce tej p o zo stał w ie m y do k o ń ca sw o jeg o życia, czeg o d o w o d e m je s t fakt u k azan ia się w ro k u 1996 p u b li
kacji pt. “O d p ad y a p ro b lem y zag ro żen ia i o ch ro n y w ó d p o d z ie m n y ch ” (w sp ó ln ie z J. G órskim ).
Z n aczące s ą ró w n ież d o k o n an ia Z m a rłeg o w z a k resie in n y ch
102
K R O N IK A P O L S K IE G O T O W A R Z Y S T W A G E O L O G IC Z N E G Oz w y m ien io n y ch zag ad n ień . Z n ac zn y j e s t Jeg o w k ła d d la w y p ra co w an ia racjo n aln y ch z asa d m o n ito rin g u w ó d p o d ziem n y ch , a tak że w e w d ro ż en iu w P o lsc e n ow oczesnej i ek o n o m iczn ej m e to d y u z d atn ian ia w ó d p o d z ie m n y ch w w arstw ie w odo n o śn ej.
T ad eu sz B łaszy k o sią g n ął d u że su k c e sy w d z iałaln o ści d y daktycznej i org an izato rsk iej. S tw o rzy ł o śro d e k h y d ro g e o lo g iczn y w P o zn an iu , skupiając w o k ó ł sieb ie w ie lu u czn ió w i tw o rząc im w aru n k i do ro zw o ju n au k o w eg o . P ię ciu p ra co w n ik ó w (J. G órski, A . P aw u ła, M . S telm ach, M . M arcin iak , K. M azu rek ), k ierow anej p rz ez N ieg o p lacó w k i n au k o w ej, o b ro n iło p ra ce d o k to rsk ie, p rz y czy m w p rz y p ad k u c zterech p ierw szy c h p e łn ił O n fu n k cje p ro m o tora. D w ó ch (J. G órski, J. P rzy b y łek ) u zy sk ało sto p n ie d o k to ra h ab ilito w an eg o . D ziałał w ty m k ieru n k u w ścisłej w sp ó łp ra c y z In sty tu tem H y d ro g eo lo g ii i G eo lo g ii In ży n iersk iej A k ad em ii G ó rn i
czo -H u tn iczej w K rak o w ie, p rzed e w szy stk im z A n to n im S.
K leczk o w sk im . P ro feso r B ła s zy k w y p ro m o w a ł ró w n ież k ilk u n a stu m ag istró w n a U n iw e rsy tec ie i P o litech n ice P ozn ań sk iej. B ył re ce n ze n tem w sześciu p rz e w o d a c h d o k to rsk ich i trzech h a b ilita cyjnych.
S u k cesy k iero w an y ch p rz e z T ad eu sz a B łaszy k a je d n o s te k b a
d aw czy ch w ią za ły się z tw o rz en iem in terd y scy p lin arn y ch ze sp o łó w sk ład ający ch się nie ty lk o z h y d ro g e o lo g ó w ale ró w n ież ch e
m ików , m atem aty k ó w , ele k tro n ik ó w , in fo rm aty k ó w , in ży n ieró w san itarn y ch . S w oim o so b isty m p rzy k ład em u c z y ł p raco w ito ści i rzeteln o ści. B y ł bardzo w y m a g ając y ale zw y k le w w y ższ y m sto p n iu w sto su n k u do siebie sam ego, niż do w sp ó łp racu jący ch . W ię cej d a w ał n iż b rał choć p rz y szło m u d z ie ln ie w alcz y ć z w łasn y m i ciężk im i ch orobam i, z w ie lk im i oso b isty m i stratam i, z p rz ec iw n o ściam i w k arierze n au k o w ej i w o rg an izo w an iu u n iw e rsy teck ieg o Z ak ład u H y d rogeologii.
W o k resie sw ojej d z iałaln o ści zaw o d o w ej p e łn ił w iele funkcji w ró żn eg o ty p u R ad ach i K o m isjach . W y m ie n ić tu n a le ży w szc ze
gólności: K o m isję D o k u m e n ta cji H y d ro g eo lo g ic zn y ch , w której ścisłe w sp ó łp raco w ał z p ro f. Z. P a z d rą i której b y ł p rzez p ew ien czas w ic ep rzew o d n iczący m ; R adę ds. M o n ito rin g u W ó d P o d ziem n y ch p rz y P aństw ow ej In sp ek cji O ch ro n y Ś rodow iska, R ad ę N a u k o w ą In sty tu tu K szta łto w a n ia Śro d o w isk a, której b y ł c z ło n k iem w lata ch 1 9 7 2 -1 9 9 0 .
B y ł czło n k iem w ie lu to w arzy stw : M ięd zy n aro d o w ej A so cjacji H y d rogeologów ; M ię d zy n a ro d o w e g o S to w arzy szen ia Z a o p a trz en ia w W odę; P o lsk ieg o T o w arzy stw a G eo lo g ic zn e g o od
1962; P o lsk ieg o T o w a rz y stw a G eo g raficzn e g o o d 1964; D eo et P atria - T o w arzy stw a P rz y ja c ió ł K U L o d 1969. N ig d y n ato m iast n ie n a le ża ł d o żadnej p a rtii, o d 1980 ro k u b y ł c zło n k iem N S Z Z
“ S o lid arn o ść” .
P ro w ad z ił w y k ład y n a A k ad em ii G ó rn iczo -H u tn iczej w K ra k o w ie o raz ró żn eg o ty p u k u rsa c h o rg an izo w an y ch p rz ez M in ister
stw o O ch ro n y Ś ro d o w isk a i PZ IT S - N O T .
B ył o d zn aczo n y K rz y ż e m K a w a le rsk im O rd eru O d ro d zen ia P olski (1 9 7 5 ), S rebrnym K rz y że m Z asłu g i (1970), O d z n ak ą
“G ry fa P o m o rsk ieg o ” (1 9 7 0 ), M ed a le m X X X -lec ia P R L (1974), O d z n ak ą “Z asłu żo n y P ra c o w n ik G o sp o d ark i T eren o w ej i O chrony Ś ro d o w isk a” (1978), O d z n a k ą “Z asłu żo n y dla P olskiej G eologii (1980) i w ielo k ro tn ie n a g rad z an y p rzez M in istra O c h ro n y Ś ro
d o w isk a i D y rek to ra In sty tu tu K szta łto w a n ia Ś ro d o w isk a w W arszaw ie.
B ył a u to rem p o n a d 70 p u b lik a cji n a u k o w y ch , w tym 16 p rac m o n o g raficzn y ch o raz k ilk u s e t ró ż n eg o ty p u p rac n au k o w o - b ad aw czy ch , w d ro żen io w y ch , eksp erty z, o pinii, koreferatów . T a d eusz B łaszy k p u b lik o w ał g łó w n ie w e w sp ó ła u to rstw ie ze sw oim i w sp ó łp raco w n ik am i, n a p ierw szy m m iejsc u z J. G ó rsk im , Jego
u d z ia ł b y ł zaw sze zn aczący.
Z m arłeg o m o żn a ok reślić ja k o czło w iek a n iezw y k łej p ra co w ito ści, su m ien n o ści i u czciw o ści, o w ie lk im p o c zu c iu p atrio ty cz n y m , o g ro m n ie p rzy w iązan eg o do sw y ch p o z n ań sk ic h korzen i, całk o w icie o d d an eg o h y d ro g eo lo g ii polskiej.
J ó z e f Górski Antoni S. K leczkow ski
A u to rzy w y k o rz y stali in fo rm acje o harcersk iej p rzeszło ści Z m arłeg o p rzy g o to w an e p rz ez p rz y ja cie la z ty ch c zasó w P a n a R o m an a G ry czy ń sk ieg o
Najważniejsze publikacje prof. Tadeusza Btaszyka
1966 S tosunki h y d ro g eo lo g iczn e D o lnego P ow iśla. Studia i M a
teriały IG K, 4: 1-2 7 .
1967 W o d y p o d z ie m n e m . G n iezn a. Studia i M ateriały IG K, 8:
1 -4 6 . (w sp ó ln ie z A. Piszcz).
1968 W o d y p o d ziem n e c zw a rto rzęd u a rzeźb a p o w ierzch n i d zi
siejszej n a N izin ie W ielk o p o lsk iej. Zesz. Nauk. IG K, 25:
1-6 9 .
1973 Z asad y o ch ro n y u jęć w ó d p o d ziem n y ch . Zesz. Nauk. IGK, 38: 1-6 6 . (w sp ó ln ie z A. P aw ułą).
1973 P ro b lem zao p atrze n ia w w o d ę p o d z ie m n ą m ia st i o siedli n a ob szarze zlew n i W isły. Studia i M ateriały IG K, 51:
5 -2 3 . (w sp ó ln ie z A. P aw ułą).
1976 Ś ro d o w isk o h y d ro g eo ch em iczn e w u tw o ra ch p rad o lin - n y ch o raz je g o p rzeo b rażen ie w w aru n k ach z m ia n reżim u w ó d p o d ziem n y ch . Biul. Geologiczny, U niw . W arsz. 21:
2 1 7 -2 2 9 . (w sp ó ln ie z J. G ó rsk im ).
1977 K o n cep cje zasilan ia w ó d p o d z ie m n y ch . IKS, 1-63.
(w sp ó ln ie z E. S c h m id t i M. S telm ach em ).
1978 A rtific ial rech arg e as an a lte rn a tiv e m eth o d fo r au g m e n ta tio n o f g ro u n d w ater su p p ly in Poland. Env. Prof. Eng., 4/3: 1 9 1 -1 9 9 . (w sp ó ln ie z M . S telm achem ).
1978 Z m ian y ja k o ś c i w ó d p o d z ie m n y ch w w a ru n k ac h in te n sy w nej ek sp lo atacji. IKS, 1 -6 3 , (w sp ó ln ie z J. G órskim ).
1979 Z ag ro ż en ie i o ch ro n a w ó d p o d z ie m n y ch p rz ed z an iec z y sz czeniem . Wyd. Geol., 1 -1 4 1 . (w sp ó ln ie z H. B y c zy ń sk im i S. W itczakiem ).
1979 O d żelazian ie i o d m an g an ian ie w ó d p o d z ie m n y ch w w a r
stw ie w o d o n o śn ej. Kwart. "C złowiek i Środow isko", 1-2:
1 5 7 -1 7 4 . (w sp ó ln ie z J. G ó rsk im ).
1986 W ody p o d zie m n e - zag ro ż en ie i ochrona. IGPiK, 1-124.
(w sp ó ln ie z H. B yczyńskim ).
1988 Z asad y p ro jek to w an ia i e k sp lo atacji w ó d p o d ziem n y ch u z d atn ian y ch w w arstw ie w o d o n o śn ej. IG P iK, 1-60.
(w sp ó ln ie z H. B y czy ń sk im , J. G ó rsk im , M. M a rcin ia kiem ).
1992 S tan ro z p o zn a n ia i w y k o rz y stan ia w ó d n ieck i trze c io rz ę dow ej w W ielk o p o lsce. M at. S esji N auk. - Ju b ileu sz 70- lecia Prof. A .S. K le cz k o w sk ieg o . A G H Kraków, 7 1 -9 4 . (w sp ó ln ie z S. D ąb ro w sk im , J. G órskim , J. P rzy b y łk iem ).
1993 Z an ieczy szczen ie , zag ro żen ia i o ch ro n a w ó d p o d ziem n y ch w Polsce. Wyd. Nauk. U AM Poznań, 1 -7 4 . (w sp ó ln ie z J.
G órskim ).
1996 O d p ad y a p ro b lem y z ag ro ż en ia i o ch ro n y w ó d p o d z ie m nych. Biblioteka M onitoringu Środowiska P IO Ś W arsz a w a, 1-7 3 . (w sp ó ln ie z J. G órskim ).
