Porównywanie różnicowe liczb
1. Cele lekcji
a) Wiadomości1. Uczeń rozumie termin „różnicowe porównywanie liczb”.
2. Uczeń wie, jak porównujemy liczby przez obliczanie różnicy arytmetycznej.
3. Uczeń wie, że przy różnicowym porównywaniu liczb stawiamy pytania „o ile więcej?”,
„o ile mniej?”.
b) Umiejętności
1. Uczeń potrafi porównać dwie liczby poprzez obliczenie różnicy między nimi.
2. Uczeń umie postawić prawidłowe pytanie w celu różnicowego porównania liczb.
3. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe wymagające różnicowego porównywania liczb.
2. Metoda i forma pracy
1. Metody
metoda czynnościowa 2. Formy
- praca z całą klasą - praca w grupach - praca indywidualna
3. Środki dydaktyczne
- kostka sześcienna - mapa własnego regionu
- karta z opracowanymi danymi o najbliższej okolicy: długości rzek, wysokości wzniesień - liczba mieszkańców w miejscowościach, powierzchnia gmin
- dwa koszyczki o różnej wielkości i 26 piłeczek pinpongowych lub innych przedmiotów - karteczki z „plusami”
4. Przebieg lekcji
N – nauczyciel, U – uczniowie
a) Faza przygotowawcza
N – Prosi o przypomnienie określeń liczb w odejmowaniu.
U – Podają definicje odjemnej, odjemnika i różnicy.
N – Nagradza krótkie wypowiedzi uczniów karteczkami z „plusami”. Pyta dyżurnego, ile dziewczynek i ilu chłopców jest w klasie, a następnie pyta uczniów, o ile więcej dziewcząt niż chłopców jest w klasie i o ilu mniej chłopców niż dziewcząt jest w klasie.
U – Udzielają odpowiedzi, zapisują działanie na tablicy.
N – Informuje, że na lekcji będą porównywać różne wielkości liczbowe poprzez obliczanie różnicy arytmetycznej między nimi.
U – Zapisują temat lekcji: „Porównywanie różnicowe liczb”.
b) Faza realizacyjna
N – Prosi na środek klasy najwyższego i najniższego ucznia i zwraca się do wszystkich uczniów, jakie pytania należy zadać, aby porównać ich wzrost.
U – Formułują pytania: o ile wyższy jest Jacek od Oli i o ile Ola jest niższa od Jacka. Mierzą wzrost obojga, zapisują pytania, działania i odpowiedzi.
N – Wybiera z każdego rzędu jedno dziecko. Prosi o rzucenie kostką sześcienną, odczytanie liczby wyrzuconych oczek, pomnożenie jej przez 1000 i obliczenie, o ile mniej, o ile więcej punktów zdobył każdy rząd.
U – Zapisują pytania, działania, i odpowiedzi.
N – Dzieli klasę na grupy, w których uczniowie pracują w tym samym tempie. Każdej grupie daje mapę regionu, kartę z opracowanymi danymi dotyczącymi obiektów geograficznych i kartki z zadaniami (załącznik a).
U – Wyszukują na mapie obiekty, a w karcie potrzebne dane i rozwiązują zadania.
N – Wyjaśnia wątpliwości, pomaga najwolniej pracującym.
U – Po upływie umówionego czasu przedstawiciele każdej grupy referują kolejne rozwiązania zadań.
c) Faza podsumowująca
N – Pokazuje uczniom dwa koszyki z piłeczkami. Informuje, że w obu jest razem 26 piłeczek, a większy z nich zawiera o 4 piłeczki wiecej niż mniejszy. Prosi o obliczenie, ile piłeczek jest w każdym koszyku.
U – Proponują wyjęcie z większego koszyka 4 piłeczek i opisują to działaniem. Otrzymaną liczbę piłeczek dzielą przez dwa i sprawdzają, czy w obu koszykach jest taka właśnie liczba piłeczek.
Dokładają do większego koszyka 4 piłeczki Do wcześniejszego wyniku dodają 4. Sprawdają przez działanie i obliczenie, czy liczby piłeczek w koszykach spełniają warunki zadania.
N – Ocenia pracę uczniów na lekcji, zadaje pracę domową.
5. Bibliografia
H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej, WSIP, Warszawa 2000.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
1. Odczytaj na mapie wysokość dwóch dowolnych szczytów, sformułuj pytania, które pomogą Ci porównać wysokości tych szczytów, i oblicz różnicę ich wysokości.
2. Wybierz z załączonych danych dwie rzeki, odszukaj je na mapie, zapisz pytania, które pomogą Ci porównać ich długości, i oblicz różnicę ich długości.
3. Wybierz z załączonych danych dwie miejscowości, odszukaj je na mapie, zapisz pytania, które pomogą Ci porównać liczbę mieszkańców w tych miejscowościach, oblicz tę różnicę.
4. Wybierz dowolną gminę i porównaj jej powierzchnię z Twoją gminą. Potrzebne dane znajdziesz w karcie. Zapisz pytania, działania i odpowiedzi.
b) Zadanie domowe
Zadania 4, 5, 6, 7, 9 str. 33 oraz 16, 17 str. 34.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji matematyki „Porównywanie różnicowe liczb” z działu „Działania na liczbach naturalnych” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem Matematyka wokół nas H. Lewickiej, E. Rosłon.
Do zadań w załączniku a należy samodzielnie opracować dane dotyczące własnego regionu geograficznego i zapewnić uczniom mapę, na której znajdują się podane obiekty.
W trakcie lekcji stosujemy ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z „plusem”. Dziesięć karteczek można wymienić na ocenę bardzo dobrą.
